INSTITUUT VOOR BEWARING EN VERWERKING
VAN TUINBOUWPRODUCTEN
Haagsteeg 6 - W a g e n i n g e n - telefoon 08370-2045
B U L L E T I N N o . 2 4 O K T O B E R 1 9 6 5
HET OPTIMALE OOGSTTIJDSTIP VAN SPERZIEBONEN VOOR VERWERKING d o o r I r . E. S t e i n b u c h
Het machinaal plukken van sperziebonen heeft de éénmalige oogst tot een voldongen feit gemaakt. De keuze van het optimale oogsttijdstip is daarbij een compromis tussen een toelaatbare kwaliteitvan het verwerkte produkt en de rentabiliteit van de bonenteelt. In 1964 is getracht de relatie tussen de rijpheid bij het oogsten en de kwaliteit van het produkt na te gaan.
Van 3 rassen, Prelude, Widusa en Harvester, werd in opeenvolgende rijpheidsstadia een aantal monsters van zeer jong tot overrijp geoogst. Hiervan zijn die gegevens verza-meld, die als objectieve rijpheidscriteria gebruikt kunnen worden. De belangrijkste sorteringen zijn verwerkt en na enige tijd is de kwaliteitvan het produkt organoleptisch b e -oordeeld. Tabel 1. oogst-datum 31/7 4 / 8 7 / 8 10/8 13/8 18/8 1) proe o p -brengst (t/ha) •n 11 13,4 13,5 15,8 16,9 18,7 niet bepaald fveld-gej ïnkele zaad (°/o) 2 , 8 4 , 4 7 , 0 9 , 3 12,5 2 9 , 9
gegevens van het boneras Prelud
25 bonen g e -wicht (g) 77,2 85,6 112,9 111,3 137,3 143,3 ;evens P.A.W sortering (%) 8 . 2 -10mm 5 7 , 3 6 2 , 9 5 2 , 0 50,2 26,5 31,1 . ; 2) m > 10 mm 9 , 2 11,9 3 3 , 0 41,1 6 9 , 0 65,5 e bij opéénvc analyse vers dukt 2) droge stof
(%)
8,72 9,45 10,01 12,10 12,80 15,00 AIS(%)
4,08 4,44 5,52 7,15 8,33 10,06 engmonsters pro-ruw vezel (°/o) 1,02 0,92 0,79 1,39 1,56 1,72 lgende rijphej kwaliteit pro-dukt in blik g g g g g g m - g m - g m d i e p -vries g g g m - g g g m m - g niet ve dsstadia. opmer-kingen optimaal voor diepvries optimaal voor blik rw.Sperziebonen voor diepvriezen moeten dus eerder geoogst worden dan voor inblikken. Voor het diepvriezen en steriliseren van de rassen Prelude, Widusa en Harvester zouhetop-timale oogsttijdstip ongeveer overeenkomen m e t de volgende gegevens.
Tabel 2. Enkel ras verwerking criterium: zaad (%) 25bonengew. (g) verhouding sortering 8 . 2 - 1 0 m m / > 10 mm {%/%) droge stof-gehalte (%) AIS-gehalte (%)
e normen voor het optimale oogsttijdstip van de verschillende bonerassen Prelude diepvriezen + 10 + 110 50/40 + 12 + 7 steriliseren + 12,5 + 135 25/70 + 13 i 8 Widusa steriliseren + 20 + 120 25/65 + 15 ± 10 Harvester diepvriezen + 5 + 135 65/20 + 10 + 6
De normen zijn niet voor alle rassen gelijk. Wegens de grote verschillen tussen de d i -verse typen is dit ook te verwachten. Het Amerikaanse ras Harvestermoet wat betreft het zaad %, droge stof en A . I . S. gehalte zeer vroeg geoogst worden. Widusa is enigszins v e r -gelijkbaar met Prelude, maar blijkt wat later geoogst te kunnen worden.
Tenslotte moet worden gewezen op de wat beperkte waarde van deze gegevens voor de genoemde rassen. Bij een gewas, dat onder andere omstandigheden, zoals klimaat en grondsoort, wordt geteeld, kunnen uiteraard kleine verschuivingen optreden.
Het onderzoek vond plaats in samenwerking met het P.A.W. te Wageningen.
