Mlneral
en voere
Gevaren
bij het voeren
van gras kunnen
terugvoeren
op een tekort
of een overmaat
aan mineralen.
Zijn deze gezondheidsrisico's
het
best af te dekken
via bemesting
of beter direct aan het voerhek?
Onderzoek
van ASG en NMI geeft een overzicht
van de verschillen.
!l feehouders voorzien hun dieren te U vaak via twee routes van mineralen en sporenelementen. Veehouders die se-lenium zowel via het krachooer als via bemesting toedienen, lopen het risico van een te hoge voorziening. Maar welke methode is nu de beste? Nutriënten Ma-nagement Instituut NMI en Animal Sci-ences Group ASG stelden onlangs in een door Productschap Zuivel gefinancierd project een praktisch advies op voor een goede voorzieningvan melk- en jongvee, bij minimale belastingvan het milieu en maximale verbetering van het saldo (www.nmiagro.nl).
Er is geen unieke oplossingvoor een opti-male voorziening van de veestapel met mineralen en sporenelementen. Zo kan in het gewasspoor de natuurlijke
beschik-Bewust
om gaan
met mineralen
en sporen
,%,
Ceft van Duinkerken Wim Bussink
hoogproductief melkvee, maar is lastig bij weidend jongvee en oudmelkte die-ren, die weinig of geen krachwoer krij-gen. Met losse mineralenmengsels over het ruwvoer of oplossingen in het drink-water wordt snel boven de norm ver-sterkt. Drenching is alleen een oplossing wanneer er acuut gevaar voor een mine-ralentekort bestaat. Bolussen bieden een betrouwbare en goed bruikbare metho-de, ook voor weidend vee.
Bodemonderzoek noodzakelijk De behoefte van jongvee, melkvee en droogstaande dieren verschilt sterk per element ízie tabel 1).
De dekking van de behoefte is aftranke-lijk van de variatie in samenstelling van ruwvoeders en krachtvoeders. Voor een baarheid van sporenelementen in de
bo-dem en de opname ewan door het gewas sterk verschillen. Ook het beweidingssy-steem (onbeperkt, beperkt of summer-feeding) is van grote invloed en bij wei-dend jongvee de lengte van het seizoen dat het dier buiten loopt. Op bedrijven met weidend jongvee is bemesting niet-temin de beste garantie voor een adequa-te voorziening met mineralen en spo-renelementen. Incidenteel kan het verstrekken van bolussen (hoewel duur-der) ook een oplossing zijn.
Mineralen verstrekken via de voerroute heeft zowel voordelen als beperkingen. Bij gebruik van likstenen is niet gegaran-deerd dat het dier ook voldoende sporen en mineralen opneemt. Mineralen toe-voegen met krachtvoer is effectief bij Tabel 'l - Advies mineralen en sporenelementen (bron: NMI) (- niet bemest)
behoefte jongvee droogstaand melkgevend, 20 kg melkgevend, 40 kg gemiddeld gehalte gras s n i j m a i s standaard krachtvoer aanvulling nodig? overwegend grasrantsoen beweiding zonder krachtvoer ovenvegend snijmaisrantsoen bemesting mogeliik? 1 , 1 - 1 , 9 1,9-2,1 2 , 1 ? 4 2,5 1 , 2 E 1 s0ms s0ms 0 , 5 0 , 6 0,6-0,7 1 , 1 1 4 2,3 0,2 3 S O M S s0ms 1 5 - 1 8 24-25 12,7 1 1 , 1 a o ? q 27 ) a ja 75-29 21-22 76,5 32,5 43 3B 62 nee nee 37 93 30-31 8 , 1 12,8 1 4 9 120 348 nee nee 0 , 1 0 , 1 0 , 1 n 1 | I 2,7 0 , 4 0,47 nee nee 0,1 0,1 00-0,1 20 0 , 1 0 , 1 3 0 , 1 0 , 1 5 0 , 1 0 , 1 8 0,101 0,040-0 , 0,040-0 5 7 0 , 0 1 6 0,61 0,37 25 40 40 40 95 28 7 1 nee nee s0ms s0ms J a ja
ja ia ja Ja 1a soms nee nee nee ja ja ja ja ja niet nodig niet nodig niet nodig niet nodig
n of bemesten?
efementen
levert.
1000
euro
per bedrijf
op
pr rgezonde) aanvulling via bemesting Êub en gewasspoor) moet bekend tiF hrteel mineralen en sporenelemen-an in de bodem beschikbaar zijn voor h goras. Maar dit kan sterk variëren. De beschikbaarheid wordt beïnvloed door de pH-waarde, het vochtgehalte, de temperaruur, interacties met andere ele-menten. het organischestofgehalte en de aann'ezigheid van kleimineralen en metaall hydrxrxiden. Om de beschikbaar-heid van mineralen en sporenelementen in kaart te brengen is bodemonderzoek nodig.
Bemesten goedkoper
Elementen als magnesium, natrium, zink, koper, kobalt en selenium zijn niet
snel beperkend voor de gewasgtoei, maar zijn vooral van belang voor de voorzie-ning van het vee. De gehalten in gras zijn voor natrium, magnesium en kobalt een-voudig te verhogen via bemesting, zodat er op rantsoenniveau een toereikende voorziening is. Bemesting met natrium is bovendien gunstig voor de opname van weidegras. Bemesting met koper leidt veelal wel tot hogere kopergehalten in gras, maar deze kunnen niet voldoende worden verhoogd om aan de nieuwe, ho-gere behoeftenorrn van weidend jongvee te voldoen. Onzekerheid over de benut-ting van koper uit gras heeft geleid tot hogere koperstreefiaraarden in gras. Be-mesting met selenium blijkt goed moge-lijk te zijn om de doorgaans te lage
seleni-umgehalten in gms substantieel te verhogen, met minimale milieueffecten-Door bewust om te gaan met mineralen en sporenelementen zijn aankoopbespa-ringen van 1000 euro per bedrijf en meer mogelijk. In een kostenvergelijking brachten NMI en ASG voor de bodem- en gewasroute de extra kosten van grondon-derzoek en meststoffen in rekening en voor de voerroute de kosten van mine-raalsupplementen en bolussen. De kos-ten van arbeid zijn niet meegenomen. Voor de meeste elementen is bemesting iets voordeliger dan aanvoer via de voer-route, met uitzondering van selenium. Ir. G. van Duinkerken, onderzoeker ASG Dr. ir. D. W. Bussink, onderzoeker NMI
