De instandhouding van het ‘ideale’ vrouwenlichaam : een kwalitatief onderzoek naar de agency van vrouwelijke modellen in het verrichten van esthetische arbeid en het vormgeven van de perceptie van het eigen lichaam

De instandhouding van het ‘ideale’

vrouwenlichaam

Een kwalitatief onderzoek naar de agency van vrouwelijke modellen in het verrichten van esthetische arbeid en het vormgeven van de perceptie van het eigen lichaam

Ella Nusser 11043725 18 juni, 2018 Universiteit van Amsterdam Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen Sociologie Begeleider: Anna Aalten

Voorwoord

Hierbij presenteer ik u mijn bachelor scriptie voor de studie Sociologie aan de Universiteit van Amsterdam. Dit onderzoek valt binnen het thema ‘lichaamswerk’ en analyseert lichaamspraktijken vanuit een sociologisch perspectief.

Ten eerste wil ik de negen respondenten die bereid waren mee te werken aan dit onderzoek enorm bedanken. Dankzij hun openheid en eerlijkheid heb ik dit onderzoek kunnen voltooien. Daarnaast wil ik mijn begeleider Anna Aalten bedanken voor alle feedback en hulp tijdens dit traject. Tot slot wil ik mijn ontzettend lieve familie en vrienden bedanken voor hun steun en goede adviezen tijdens dit proces.

Voor u ligt het eindresultaat van mijn bachelor onderzoek, waar ik met veel plezier en doorzettingsvermogen aan gewerkt heb. Ik wens u veel leesplezier!

Met vriendelijke groet, Ella Nusser

Inhoudsopgave

1. Inleiding 4

2. Esthetische arbeid, body image en objectivering 6

2.1 Esthetische arbeid 7

2.2 Body image en objectivering 8

3. Methodologische verantwoording 11 3.1 Onderzoeksmethode 11 3.2 Operationalisering 12 3.3 Dataverzameling 13 3.4 Dataverwerking en analyse 14 3.5 Bias 15

4. Esthetische arbeid en modellenwerk 16

4.1 Belichaamde capaciteiten en eigenschappen 16

4.2 Afwegingen en lichaamspraktijken 20

4.3 De paradox van het modellenleven en het modellenuiterlijk 27

5. De perceptie van het eigen lichaam 32

5.1 (De paradox van) het meisjeslichaam 32

5.2 De Barbiepop 35

5.3 Het canvasdoek 38

6. Conclusie 41

7. Literatuurlijst 43

8. Bijlagen 45

8.1 Schematisch overzicht respondenten 45

1. Inleiding

We komen dagelijks in aanraking met het ideale vrouwenlichaam. Ze heeft een heupomvang van 90, een taille van 60 en een borstomvang van 80. Het figuur van het ideale vrouwenlichaam lijkt op dat van een Barbiepop. Ze wordt gepresenteerd op billboards, in tijdschriften, op sociale media en op nog vele andere plekken. Wat de presentatie van dit onrealistische vrouwenlichaam doet met de perceptie van het vrouwenlichaam is onder andere onderzocht door Naomi Wolf (2013). Door de eindeloze presentatie van een onrealistisch vrouwenlichaam raken vrouwen geobjectiveerd ten gunste van het kapitalisme en ten nadele van henzelf. Dit onderzoek analyseert de vrouwen achter deze ‘ideale’ lichamen. De manier waarop zij aan de hand van lichaamspraktijken dit ‘droomideaal’ in stand houden en wat het zijn van een object met de perceptie van het eigen lichaam doet.

Mijn positie als vrouw in de dienstensector is de aanleiding geweest tot mijn interesse in dit onderwerp. Op de werkvloer en in het dagelijkse leven voel ik mij regelmatig geobjectiveerd. Als socioloog ben ik mij hiervan bewust. Voornamelijk vrouwen die werkzaam zijn in de commerciële modellenindustrie worden geobjectiveerd: hun lichaam vormt een centraal punt in het werk dat zij verrichten. Daarnaast reproduceren zij het vrouwenlichaam als object. Voor mijn bachelor scriptie heb ik mij verdiept in het vrouwelijk lichaam binnen de modellenindustrie. De centrale onderzoeksvraag luidt: Wat doet modellenwerk, en de daarbij behorende lichaamspraktijken, met de perceptie van het eigen lichaam? Aan de hand van deze onderzoeksvraag wordt geanalyseerd wat modellenwerk lichamelijk van vrouwelijke modellen vraagt en wat dit mentaal met hen doet.

In dit onderzoek richt ik mij op vrouwelijke modellen werkzaam in de commerciële straight size en plussize modellenindustrie. Tot op heden bestaat literatuur over modellenwerk voornamelijk uit onderzoek naar high-end en straight size modellen. Commerciële modellen dienen een lichaam te hebben waarmee de koper zich kan identificeren. Deze vrouwen representeren als het ware het ‘gemiddelde’ vrouwenlichaam (Bridges & Sjöholm, 2018). High-end modellen dienen een minder realistisch lichaam te hebben. Zij moeten voornamelijk zo dun en lang mogelijk zijn (Entwistle & Wissinger, 2006). Onderzoek naar de commerciële straight size en plussize modellenindustrie heeft tot nieuwe interessante bevindingen geleid. De vrouwen werkzaam in deze industrie kunnen of willen niet voldoen aan de strenge lichamelijke eisen van de high-end modellenindustrie. Het vele lichaamswerk dat van hen verwacht wordt in de high-end modellenindustrie heeft gevolgen gehad voor hun zelfbeeld en geleid tot de keuze om verder te gaan binnen een sector waarin de eisen relatief minder streng zijn.

In dit onderzoek wordt allereerst het theoretische kader besproken. Hierin worden de concepten esthetische arbeid, objectivering en body image toegelicht. Vervolgens worden de methodologische keuzes verantwoord en tot slot worden de bevindingen en conclusie gepresenteerd.

2. Esthetische arbeid, objectivering en body image

In dit hoofdstuk worden de concepten die het theoretische kader van dit onderzoek vormen toegelicht. Dit onderzoek analyseert de invloed van modellenwerk en de daarbij behorende lichaamspraktijken op de perceptie van vrouwelijke modellen op hun eigen lichaam. Dit wordt onderzocht aan de hand van de onderzoeksvraag: wat doet modellenwerk, en de daarbij behorende lichaamspraktijken, met de perceptie van het eigen lichaam? Deze onderzoekvraag is opgedeeld in twee deelvragen. De eerste deelvraag luidt: Wat voor lichaamspraktijken doen vrouwelijke commerciële modellen voor het modellenwerk? De lichaamspraktijken verricht door de modellen worden gedefinieerd als esthetische arbeid (2.1). De tweede deelvraag is: Wat voor perceptie van het eigen lichaam hebben vrouwelijke commerciële modellen? De perceptie van het eigen lichaam wordt gedefinieerd als body image (2.2).

Allereerst wordt een omschrijving gegeven van de reproductie van het vrouwenlichaam door modellenwerk. Vervolgens wordt ingegaan op wat esthetische arbeid inhoudt en hoe het zich verhoudt tot modellenwerk. Tot slot wordt ingegaan op hoe modellenwerk objectivering tot stand brengt en hoe dit zich verhoudt tot het vormen van een body image.

De commerciële modellenindustrie reproduceert het ideaalbeeld van de vrouw. Feministische onderzoekers hebben de reproductie van dit ideaalbeeld bekritiseerd als “onderdrukkende schoonheidsidealen en de objectivering van vrouwenlichamen ten gunste van patriarchaat en kapitalisme” (Mears, 2010, p. 23). Soley-Beltran (2006) stelt dat deze vrouwen het idee van een onafhankelijke vrouw presenteren, maar in werkelijkheid afhankelijk zijn van opdrachtgevers. Het gewicht van deze geïdealiseerde vrouwen ligt 23% lager dan dat van de gemiddelde vrouw in Amerika (Wolf, 2013).

Opdrachtgevers en modellenbureaus maken afwegingen bij de selectie van modellen op basis van slankheid en het uitsluiten van etnische minderheidsgroeperingen. Met andere woorden, de opdrachtgevers en modellenbureaus zijn gatekeepers die vormgeven welke culturele ideeën van schoonheid, modellen reproduceren (Mears, 2009). Een beperkt aantal modellen voldoet aan de subjectief gevormde eisen van schoonheid. Dit houdt in dat tussen de modellen een hoge mate van concurrentie plaatsvindt (Godart & Mears, 2009, p. 673). Modellen moeten zichzelf/hun lichaam verkopen aan opdrachtgevers om werk en een inkomen te krijgen. Dit gaat gepaard met afwijzingen (Entwistle & Wissinger, 2006). De rol van de gatekeepers in het reproduceren van een onrealistisch beeld van het vrouwenlichaam is binnen de culturele sociologie uitgebreid onderzocht (Mears, 2012; Godart & Mears, 2009). Dit onderzoek analyseert wat het reproduceren van dit ideaalbeeld lichamelijk vraagt van vrouwelijke modellen en wat voor invloed dit heeft op de perceptie van hun eigen lichaam. De

gatekeepers bepalen de vorm van het vrouwenlichaam. De modellen verrichten lichaamspraktijken om dit waar te maken.

Dit onderzoek analyseert commerciële modellen. Holla (2016) stelt dat high-end en commerciële modellen buiten het werk om lichaamspraktijken verrichten. Deze lichaamspraktijken worden op drie verschillende manieren gedefinieerd. Ten eerste stellen modellen dat de lichaamspraktijken natuurlijk zijn. Ten tweede stellen de modellen dat het verrichten van lichaamspraktijken leidt tot een toename van inkomen. Tot slot wordt door de modellen gesteld dat de lichaamspraktijken gezond zijn voor het lichaam. Dit onderzoek kijkt naar commerciële straight size en plussize modellen. Dit biedt vernieuwend inzicht in het werk dat van modellen vereist wordt en hoe dit de perceptie van hun eigen lichaam vormt. Opdrachtgevers huren modellen op basis van specifieke vormen van vrouwelijkheid. In de commerciële modellenindustrie ligt de nadruk op demografie, het insluiten van etnische minderheidsgroeperingen, sexappeal en haalbare schoonheid. In de high-end modellenindustrie ligt de nadruk op het zijn van onderscheidend, seksuele onbereikbaarheid en ijle schoonheid (Mears, 2009). Commerciële modellen dienen een lichaam te hebben dat lijkt op dat van de gemiddelde vrouw (Holla, 2016). Een model waar de koper zich mee kan identificeren leidt tot de toename van de verkoop van het product waar zij reclame voor maken (Bridges & Sjöholm, 2018). De modellen dienen te beschikken over eigenschappen die in de westerse samenleving bestempeld worden als ‘vrouwelijk’ of ‘mannelijk’. Vrouwelijke commerciële modellen dienen een bepaalde vetverdeling te hebben en mannelijke commerciële modellen een bepaalde spiermassa. De eisen gesteld aan lengte en gewicht zijn minder streng voor commerciële modellen, dan voor high-end modellen (Entwistle & Wissinger, 2006). De verschillen tussen mannelijke en vrouwelijke high-end modellen zijn minder sterk dan in de commerciële modellenindustrie. Zowel mannen als vrouwen dienen slank, lang en wit te zijn. Het uiterlijk van deze modellen is ‘editorial’ in plaats van ‘mooi’, zoals dat van de commerciële modellen (Entwistle & Wissinger, 2006). Door te kijken naar commerciële vrouwelijke modellen wordt inzicht geboden in modellen die niet kunnen of willen voldoen aan het extreem slanke lichaam dat high-end modellen dienen te hebben.

2.1 Esthetische Arbeid

In dit onderzoek wordt het lichaamswerk van commerciële vrouwelijke modellen bestudeerd vanuit het theoretisch concept esthetische arbeid. Het concept esthetische arbeid komt voort uit het concept emotionele arbeid van Hochschild (1979). Emotionele arbeid wordt gedefinieerd als “het veranderen van de mate en kwaliteit van een emotie of gevoel door een werknemer”.

Voor bedrijven in de dienstensector heeft het veranderen van de mate en kwaliteit van een emotie of gevoel een functie. Emotionele arbeid is onderdeel van wat het bedrijf verkoopt. Dit houdt in dat emotionele arbeid tot een product gemaakt wordt (Hochschild, 1979). Warhurst en Nickson (2007) stellen dat werk in de dienstensector meer van de werknemers vraagt dan het managen van de emoties alleen. Zij stellen dat werknemers in de dienstensector naast het aanpassen van hun emoties dienen te beschikken over bepaalde belichaamde capaciteiten en eigenschappen waardoor zij “er goed uit zien” en “goed klinken”. De belichaamde capaciteiten en eigenschappen worden, net als de aangepaste emoties, door het bedrijf tot een product gemaakt (Warhurst & Nickson, 2009). Werknemers dienen intensieve vormen van esthetische arbeid te verrichten om de gewenste capaciteiten en eigenschappen te belichamen. Dit uit zich in het bewust doen van lichaamspraktijken om kans te maken op een functie in de dienstensector (Warhurst & Nickson, 2007). Dit is voornamelijk het geval bij vrouwen, omdat de invloed van uiterlijke kenmerken op de kans om een baan te krijgen groter is bij vrouwen dan bij mannen (Nickson, Timming, Re & Perett, 2016).

Modellenwerk vereist ook belichaamde eigenschappen en capaciteiten. Entwistle en Wissinger (2006) stellen dat esthetische arbeid onder modellen te maken heeft met drie factoren. Allereerst heeft esthetische arbeid onder modellen te maken met zelfcontrole. Dit houdt in dat modellen zichzelf voortdurend dienen aan te passen. Afhankelijk van de opdrachtgever en de heersende trends wordt de ‘zelf’ gevormd. Ten tweede heeft het naast het lichaam ook met de zelf te maken. Modellen moeten naast het vormen van hun uiterlijk ook de persoonlijkheid vormen. De vaardigheden die dit vereist komen overeen met de vaardigheden die emotionele arbeid vereisen. Emotionele arbeid vereist cognitieve, lichamelijke en expressieve vaardigheden. Dit houdt ten eerste in dat de associatie met een service veranderd kan worden. Ten tweede dienen de fysieke symptomen van een emotie veranderd te kunnen worden. Ten derde dienen de uitdrukkingen van een emotie aangepast te kunnen worden (Hochschild, 1993). Het laatste aspect van esthetische arbeid in modellenwerk is dat het buiten de werkvloer doorgaat. Dit houdt in dat esthetische arbeid voortdurend doorgaat en zich niet limiteert tot de werkvloer. Het lichaam en de zelf zijn tot een product gemaakt, waarvan het niet mogelijk is ‘weg te lopen’. Holla (2016) concludeert dat de esthetische arbeid onder high-end en commerciële modellen resulteert in het verrichten van lichaamspraktijken buiten het werk om. Deze lichaamspraktijken worden verricht om de vereiste eigenschappen en capaciteiten van modellenwerk te belichamen.

In westerse samenlevingen wordt de vrouw geobjectiveerd. Dit houdt in dat de samenleving naar de vrouw kijkt als een lichaam in plaats van als een persoon. Als gevolg hiervan concentreert de samenleving zich voortdurend op het lichaam van de vrouw. Dit beïnvloedt de manier waarop de vrouw naar zichzelf kijkt. Naast dat zij geobjectiveerd is door de samenleving is zij ook geobjectiveerd door zichzelf. De vrouw kijkt naar zichzelf door de ogen van ‘de ander’. Dit houdt in dat zij zich ook gaat concentreren op haar eigen lichaam. Als gevolg van objectivering verbeteren vrouwen hun sociale positie aan de hand van lichamelijke veranderingen in plaats van mentale veranderingen (Frederickson & Roberts, 1997). Frederickson en Roberts (1997) stellen dat objectivering van de vrouw mentale gevolgen heeft voor de vrouw. Het feit dat mentale problemen vaker voorkomen bij vrouwen dan bij mannen wordt door hun verklaard vanuit het feit dat vrouwen geobjectiveerd zijn. Naast het hebben van mentale gevolgen, heeft objectivering ook materiële gevolgen, stelt Trethewey (1999). Professionele vrouwen die een hoge functie innemen in een bedrijf disciplineren hun eigen lichaam. Door middel van deze disciplinering proberen de vrouwen professioneel over te komen en serieus genomen te worden. Deze disciplinering uit zich in de manier waarop de vrouwen gekleed zijn, de manier waarop ze zitten en wat voor make-up ze dragen. Deze bewust gemaakte keuzes komen voort uit het feit dat de vrouwen geobjectiveerd zijn, wat het belemmert hen serieus te nemen op de werkvloer. Bordo (1993) stelt dat deze geobjectiveerde weergave van het vrouwelijk lichaam in de westerse cultuur negatieve invloed heeft op de manier waarop vrouwen naar hun eigen lichaam kijken. Het geobjectiveerd zijn heeft zowel mentale als materiële gevolgen. Het kan leiden tot het verrichten van lichaamspraktijken, zoals afvallen, en in extreme gevallen het ontwikkelen van een eetstoornis.

Objectivering door de voortdurende focus op het eigen lichaam leidt tot een verandering in de perceptie van het eigen lichaam. De persoonlijke perceptie, gedachten en gevoelens over het eigen lichaam worden door Grogan (2008, p. 3) gedefinieerd aan de hand van de term “body image”. De body image is een psychologisch fenomeen dat beïnvloed wordt door sociale aspecten. Om body image te begrijpen moet er gekeken worden naar de individuele ervaring van het lichaam en de sociale context, zoals cultuur, die dit vormgeeft. Body image wordt beïnvloed door de sociale ervaring ervan. Vrouwen met anorexia ervaren hun lichaam anders dan het in werkelijkheid is. Niet alle groepen zijn even gevoelig voor de sociale context. Mensen in de puberteit zouden meer gevoelig zijn voor de sociale context in het vormgeven van hun body image doordat de hersenen nog in ontwikkeling zijn (Grogan, 2008).

Soley-Beltran (2006) stelt dat bij modellenwerk het lichaam van vrouwelijke modellen centraal staat. Een voorwaarde voor vrouwelijke modellen is dat het lichaam veranderbaar moet

zijn. Het lichaam moet zich kunnen aanpassen aan de mode van dat moment. Hierdoor vormt de vrouw in modellenwerk een object dat het dunne schoonheidsideaal in stand houdt. In de westerse samenlevingen wordt een slank en goed gevormd lichaam gewaardeerd (Grogan, 1999). Dit leidt tot een verhoogde kans op eetstoornissen onder vrouwen. Vrouwen zijn hierdoor minder tevreden over hun uiterlijk dan mannen (Bordo, 1993).

Mears (2008) stelt in lijn met post-structurele feministische denkers dat vrouwelijke modellen niet onderdrukt worden, maar agency hebben. Dit houdt in dat zij subjectivering en plezier kunnen ervaren in het zijn van geobjectiveerd. Vanuit het modellenwerk ontvangen de vrouwen voortdurend complimenten. Dit wordt als fijn ervaren. Vrouwelijke modellen ervaren zeggenschap in hun geobjectiveerde positie.

Dit theoretische kader toont aan de hand van voorgaande onderzoeken dat vrouwelijke modellen geobjectiveerd worden in de westerse samenleving. De objectivering van de vrouw heeft zowel mentale als fysieke gevolgen. Objectivering van de vrouw heeft invloed op de body image van vrouwen. De belichaamde capaciteiten en eigenschappen waaraan modellen dienen te voldoen vragen om het verrichten van lichaamspraktijken, oftewel esthetische arbeid. Dit geldt ook voor buiten de werkvloer.

3. Methodologische verantwoording

In dit hoofdstuk onderbouw ik de gemaakte keuzes gedurende het afnemen van dit onderzoek. Om de hoofdvraag van dit onderzoek, “Wat doet modellenwerk, en de daarbij behorende lichaamspraktijken, met de perceptie van het eigen lichaam?”, te beantwoorden heb ik negen interviews afgenomen met vrouwelijke commerciële modellen met een leeftijd tussen de 18 en 26 jaar oud.

3.1 Onderzoeksmethode

In dit onderzoek wordt gebruik gemaakt van een kwalitatieve onderzoeksstrategie. Een kwalitatieve onderzoeksstrategie is de geschikte strategie voor dit onderzoek, omdat dit onderzoek inzicht probeert te krijgen in de perceptie van vrouwelijke modellen op hun eigen lichaam. Hierdoor neemt dit onderzoek een constructivistische ontologische positie in. Sociale fenomenen zijn sociale constructies. Dit houdt in dat ze voortkomen uit interacties tussen individuen (Bryman, 2012, p. 380). De perceptie van het eigen lichaam en de lichaamspraktijken die vrouwelijke modellen doen komen voort uit interacties tussen individuen. In lijn hiermee neemt dit onderzoek een interpretatieve epistemologische positie in. Dit houdt in dat de sociale werkelijkheid wordt begrepen aan de hand van de interpretatie van de wereld door de individuen (Bryman, 2012).

De vorm van dit onderzoek valt binnen het cross-sectionele onderzoeksdesign. Dit houdt in dat dit onderzoek zich focust op meer dan één case op één moment in tijd in relatie tot twee of meer variabelen. In dit onderzoek wordt gekeken naar variatie (Bryman, 2012, p. 58). 3.2 Operationalisering

Uit de onderzoeksvraag “Wat doet modellenwerk, en de daarbij behorende lichaamspraktijken met de perceptie van het eigen lichaam?” komen een aantal variabele concepten voort.

Met het concept ‘modellenwerk’ wordt in dit onderzoek commercieel modellenwerk bedoeld. In de commerciële modellenindustrie wordt gebruik gemaakt van ideale, maar ‘herkenbare’ vormen van schoonheid, waar kopers zich mee kunnen identificeren (Holla, 2016). In dit onderzoek worden zowel straight size als plussize modellen onderzocht. Naast de voorwaarde dat de modellen werkzaam zijn in de commerciële modellenindustrie, maakt het voor dit onderzoek niet uit of zij daarnaast ook high-end modellenwerk doen. Verder wordt in dit onderzoek alleen gekeken naar vrouwelijke modellen.

Het tweede concept ‘lichaamspraktijken’ duidt op het werk dat verricht wordt aan het lichaam om de vorm en uiterlijke kenmerken ervan te veranderen. In dit onderzoek zijn zes

lichaamspraktijken onderzocht: lichamelijke beweging, voeding, make-up, kleding, cosmetische ingrepen en uiterlijke verzorging. De selectie van deze specifieke lichaamspraktijken komt voort uit de literatuurstudie. De lichaamspraktijken die modellen doen worden gedefinieerd als esthetische arbeid (Warhurst & Nickson, 2007). Dit houdt in dat de lichaamspraktijken gezien worden als een middel om modellenwerk te kunnen verrichten. Deze lichaamspraktijken worden verricht buiten het werk om.

Tot slot duidt het concept ‘perceptie van het eigen lichaam’ op de manier waarop modellen hun eigen lichaam definiëren als gevolg van de context waar zij in werken. De perceptie van het eigen lichaam wordt gedefinieerd als body image (Grogan, 2008). De perceptie van het eigen lichaam kan onderscheiden worden van de perceptie van anderen op jouw lichaam.

3.3 Dataverzameling

In dit onderzoek zijn negen semigestructureerde interviews afgenomen met vrouwen die commercieel modellenwerk doen. Semigestructureerd houdt in dat de structuur van het interview bepaald wordt door enkele vaststaande topics. De vorm van het interview hangt af van de respondent (Bryman, 2008, p. 438). De modellen zijn tussen de 18 en 26 jaar oud en zijn woonachtig in Nederland, maar in veel gevallen zijn de vrouwen langdurig woonachtig in het buitenland voor hun modellenwerk. De modellen zijn benaderd via Instagram, Facebook, e-mail, Whatsapp en telefonisch. De modellen ontvingen het volgende bericht:

Hoi (naam respondent). Mijn naam is Ella Nusser en ik studeer sociologie aan de Universiteit van Amsterdam. Voor mijn studie doe ik onderzoek naar hoe vrouwelijke modellen bezig zijn met hun lichaam voor hun werk en wat voor invloed dit heeft op de manier hoe zij naar hun lichaam kijken. Ik heb vernomen dat jij modellenwerk doet (eventueel toelichting hoe ik aan die informatie ben gekomen. Bijvoorbeeld: via een vriend/vriendin). Ik vroeg mij af of het je leuk lijkt om wat bij te dragen aan mijn onderzoek! Ik zou je heel graag willen interviewen hierover. Ik hoop snel wat van je te horen. Groetjes, Ella

Het werven van respondenten ging in eerste instantie moeilijk, hoogstwaarschijnlijk omdat ik zelf niet bekend ben in de modellenwereld. Daarnaast leiden modellen een zeer onregelmatig en druk leven. Ze kunnen op het laatste moment opgebeld worden voor werk of bevinden zich in een andere tijdszone. Hierdoor was het vaak lastig om afspraken in te plannen. Als gevolg

hiervan heb ik de keuze gemaakt om ook telefonisch en via Skype interviews af te nemen. In totaal heb ik drie telefonische interviews afgenomen, één Skype interview en vijf face-to-face interviews. De telefonische- en Skype interviews duurden gemiddeld één uur en de face-to-face interviews gemiddeld veertig minuten.

Om aan het gewenste aantal respondenten te komen is gebruik gemaakt van zowel convenience sampling als snowball sampling. Convenience sampling houdt in dat de respondenten geselecteerd worden op basis van beschikbaarheid (Bryman, 2012, p. 201). De negen respondenten in dit onderzoek zijn de personen die na contact bereid waren mee te werken aan de hand van een interview. Snowball sampling houdt in dat de onderzoeker via respondenten nieuwe respondenten vindt (Bryman, 2012, p. 202). Via Robyn (25), een respondent waarmee ik via Facebook in contact kwam, werd ik in contact gebracht met twee nieuwe respondenten: Aicha (26) en Anna (25).

In de bijlage vindt u een schematisch overzicht van de respondenten. Alle respondenten kregen de mogelijkheid om hun eigen pseudoniem te kiezen. Niet iedere respondent had een duidelijk idee hierover, maar op deze manier kregen zij de kans om hun eigen inbreng te hebben in de manier waarop zij gepresenteerd worden in dit onderzoek.

Als onderzoeker heb ik mezelf opgesteld als een sociologie student die onderzoek doet als onderdeel van een bachelor scriptie. Tijdens de interviews heb ik geprobeerd rapport op te bouwen aan de hand van overeenstemmingen tussen de onderzoeker en de modellen. Dat houdt in dit geval in dat we vrouwen zijn en behoren tot dezelfde leeftijdscategorie.

De topiclijst met bijbehorende interviewvragen vindt u in de bijlage. De keuze omtrent de topics komt voort uit de bestudeerde literatuur over esthetische arbeid en modellenwerk. De interviews waren semigestructureerd, omdat afhankelijk van de respondenten werd doorgevraagd over bepaalde topics. Aangezien iedere respondent andere lichaamspraktijken verricht en een andere perceptie van het eigen lichaam heeft.

3.4 Dataverwerking en data-analyse

In dit onderzoek is gebruik gemaakt van content analysis. Dit houdt in dat documenten en teksten op een gekwantificeerde manier worden gecategoriseerd (Bryman, 2012, p. 289). De afgenomen interviews zijn volledig getranscribeerd en vervolgens in Atlas.ti geüpload. De analyse van de interviews is allereerst gedaan door open en In Vivo coderen. Vervolgens is er axiaal gecodeerd, dit houdt in dat de codes zijn gecategoriseerd tot overkoepelende codes (Charmaz, 2014). Dit traject is echter niet stapsgewijs gevolgd. Ik ben heen en weer gegaan

tussen open coderen en axiaal coderen om uiteindelijk tot overkoepelende categorieën te komen. Hierbij is geen gebruik gemaakt van een codeerschema.

3.5 Bias

De respondenten voor dit onderzoek zijn geselecteerd op basis van hun beschikbaarheid. Modellen die niet bereid waren mee te werken aan het interview of geen tijd hadden mee te werken aan het interview vallen hierdoor automatisch onder de non-respons (Bryman, 2012). Hierdoor bestaat de mogelijkheid dat de resultaten van dit onderzoek een vertekend beeld geven van hoe de perceptie van het eigen lichaam vormgegeven wordt door modellenwerk.

Uit dit onderzoek komt naar voren dat modellenwerk door modellen gezien wordt als een gevoelig onderwerp. Eén respondent was voorafgaand aan het interview heel zenuwachtig en bang dat het interview heel persoonlijk zou worden. Veel andere respondenten benadrukten voorafgaand aan het interview dat zij en hun modellenbureau anoniem wilden blijven. Alle modellen, modellenbureaus en namen van andere modellen hebben in dit onderzoek een pseudoniem om deze anonimiteit te garanderen. De modellen die door de gevoeligheid van dit onderwerp niet bereid waren mee te werken zijn hierdoor niet opgenomen in het onderzoek. Dit kan tot gevolg hebben dat modellen met interesse in het onderwerp van dit onderzoek overgerepresenteerd zijn. Eén respondent gaf aan dat ze door de eetstoornis die zij ontwikkeld heeft door modellenwerk extra geïnteresseerd was in het onderwerp en daarom graag mee wilde werken.

De respondenten benaderd via Instagram, Whatsapp en de telefoon zijn allemaal persoonlijk benaderd. Dit houdt in dat de onderzoeker geselecteerd heeft welke respondenten benaderd zijn. De respondenten op Instagram zijn gevonden op de Instagram pagina ModelsInShape. Alle modellen afgebeeld op de laatste 15 afbeeldingen geüpload, zijn benaderd. De respondenten benaderd via Whatsapp en de telefoon zijn gevonden via mijn eigen vriendenkring. De respondenten op Facebook zijn gevonden via een oproep van de onderzoeker. Dit betekent dat alleen deze respondenten niet geselecteerd zijn door de onderzoeker. Wel is het zo dat alleen de Facebook vrienden van de onderzoeker en hun Facebook vrienden de oproep zagen (de oproep is 14 keer gedeeld).

In dit onderzoek is gebruik gemaakt van telefonische interviews. Bryman (2012) stelt dat telefonische verbinding voordelig kan zijn bij het stellen van vragen over gevoelige onderwerpen. Ik sluit mij hierbij aan en ben van mening, aan de hand van de verzamelde data, dat de modellen bij de telefonische interviews opener waren dan bij de face-to-face interviews. Telefonische verbinding heeft het mogelijk gemaakt interviews af te nemen met modellen die

niet in de buurt of überhaupt in Nederland woonachtig waren op het moment van het uitvoeren van dit onderzoek. En uiteraard heeft dit ervoor gezorgd dat ik ondanks het moeizame begin van het werven van respondenten, voldoende data heb kunnen verzamelen.

4. Modellenwerk en esthetische arbeid

In dit hoofdstuk staan de belichaamde capaciteiten en eigenschappen waarover vrouwelijke modellen dienen te beschikken centraal. Afhankelijk van de afwegingen die gemaakt worden vergen deze capaciteiten en eigenschappen het verrichten van lichaamspraktijken buiten het werk om. Dit houdt in dat vrouwelijke modellen zeggenschap agency hebben. Op het moment dat vrouwelijke modellen zich bevinden bij een opdrachtgever of casting moeten deze lichamelijke capaciteiten en eigenschappen belichaamd zijn. Dit betekent dat van de modellen intensieve vormen van esthetische arbeid gevraagd worden (Warhurst & Nickson, 2009).

Allereerst worden de belichaamde capaciteiten en eigenschappen waarover vrouwelijke modellen dienen te beschikken behandeld. Vervolgens wordt ingegaan op de (lichamelijke) afwegingen die gemaakt worden door de modellen en de lichaamspraktijken die deze afwegingen tot gevolg hebben. Tot slot wordt ingegaan op hoe modellenwerk in strijd staat met het uiterlijk van modellen in de praktijk. Deze paradox tussen het vereiste uiterlijk van modellen en het modellenwerk beïnvloedt de lichaamspraktijken.

4.1 Belichaamde capaciteit en eigenschappen

Mears en Finley (2005) stellen dat high-end modellen worden ingehuurd door opdrachtgevers op basis van hun ‘looks’. Hieraan worden eisen gesteld, zoals lengte en gewicht. De vorm van het vereiste uiterlijk en persoonlijkheid staan daarentegen niet vast. Hiervoor geldt dat het afhankelijk is van de mate waarin het de opdrachtgever aanspreekt. Dit maakt vrouwelijke high-end modellen tot een cultureel product, waarvan de opdrachtgevers het uiterlijk bepalen op basis van criteria die leiden tot het sneller verkopen van een product (Mears, 2010). Vrouwen werkzaam in de commerciële modellenindustrie dienen net als high-end modellen te beschikken over bepaalde belichaamde eigenschappen en capaciteiten: persoonlijkheid, uiterlijk en de vereiste maten. Dit onderzoek wijst echter op een vierde capaciteit waarover commerciële modellen geacht worden te beschikken van de opdrachtgever, namelijk, lichamelijke flexibiliteit.

Welke maten vereist worden in modellenwerk is afhankelijk van het soort modellenwerk dat gedaan wordt. Aangezien dit onderzoek zich focust op verschillende soorten modellenwerk is het niet van toepassing om in te gaan op de specifieke maten binnen modellenwerk. Voor al het modellenwerk geldt immers dat de modellen de kleding moeten passen. Daarom is het van groot belang dat het gewicht van de modellen over tijd niet fluctueert. Het niet voldoen aan de verwachte maten heeft tot gevolg dat de modellen tijdelijk niet kunnen werken. In de periode dat de modellen niet kunnen werken is het de bedoeling dat zij streven

naar de vereiste maten. Toen Hanna (24) gescout werd voldeed zij niet aan de maten voor straight size high-end modellenwerk. Zij had een heupomvang van 99 centimeter terwijl zij voor haar modellenwerk een heupomvang van 90 centimeter diende te hebben. Binnen een half jaar verloor Hanna (24) deze 9 centimeter. Dit deed zij met behulp van intensief trainen en diëten. De reden dat ze door haar modellenbureau gescout werd, ondanks haar ‘te brede heupen’, was al snel duidelijk. Toen Hanna (24) na dit half jaar intensief trainen en diëten begon met modellenwerk stroomden de opdrachten binnen. In sommige periodes werkte zij hierdoor drie maanden lang non-stop. Anna (25), een plussize model, werd juist gevraagd aan te komen nadat zij te veel was afgevallen. Robyn (25) omschrijft dat het voor plussize modellen belangrijk is dat de rondingen op de goede plekken zitten. Zo zouden plussize modellen paddings in hun kleding krijgen als ze een ongewenste vetverdeling hebben. Als de modellen bij een opdrachtgever of casting op komen dagen en het gewicht wijkt af van de verwachtingen van de opdrachtgever, dan is de klant ontevreden en zal kritiek geleverd worden op de modellen. Robyn (25), een parttime plussize model waarvan het gewicht regelmatig fluctueert, werd een keer afgerekend omdat haar schouders 2 centimeter te breed zouden zijn.

Dan meten ze mijn schouders op en toen zeiden ze “jij bent wel 1 centimeter breder dan dat we hadden gedacht” of 2 centimeter gewoon heel weinig en dan ja het is wel ja we vinden het wel jammer weet je wel. “Oh ja het fluctueert heel erg hoe je gewicht zit” en ik dacht “hallo 2 centimeter maakt toch niet uit?” maar zelfs op 2 centimeter word je dan zeg maar afgerekend. – Robyn (25)

Naast dat de modellen de aangewezen kleding moeten passen, is het van groot belang dat zij mooi staan op de foto. Modellen worden geselecteerd op basis van hun uiterlijk. Welke gezichtskenmerken dit vereist hangt af van de opdrachtgever (Mears, 2010). Omdat de vorm van het uiterlijk van modellen niet vaststaat en dit onderzoek zich niet focust op het reproduceren van cultuur, is het niet relevant verder in te gaan op de vorm van deze uiterlijke kenmerken. In alle gevallen geldt dat de modellen gescout worden op basis van hun gezichtskenmerken en tijdens hun gehele loopbaan als model dienen deze gezichtskenmerken niet te veranderen. Holla (2016) stelt dat na het bereiken van de leeftijd 25 het werk voor modellen afneemt. Dit kan verklaard worden vanuit het feit dat ouder worden leidt tot het veranderen van gezichtskenmerken, op basis waarvan de modellen in eerste instantie gescout zijn. Ouder worden leidt namelijk tot het verdwijnen van de vereiste ‘jeugdigheid’. Uiterlijke veranderingen die als ‘onnatuurlijk’ en oud worden gezien zijn hetgeen waarop de modellen

worden afgerekend. Ana (19) overweegt om haar lippen te vergroten. De ‘onnatuurlijke’ uitstraling die het vergoten van de lippen teweeg brengt wordt binnen de modellenindustrie niet gestimuleerd. Doordat het vergroten van de lippen zichtbaar zal zijn voor de opdrachtgevers besluit Ana (19) haar lippen niet te vergroten. Als zij uiteindelijk toch de keuze maakt om haar lippen te vergroten dan wilt ze het op zo een manier doen dat het subtiel blijft. Als modellen wel uiterlijke veranderingen ondergaan die als ‘onnatuurlijk’ gezien worden dan worden zij hierop afgerekend.

Ik ben wel echt een keer er van teruggekregen en dat ik bij een klant kwam en dat mijn ja wenkbrauwen iets donkerder waren dan dat ze hadden gedacht dus ja dan kunnen we niet met je gewoon tekenen wat zij graag willen omdat je haren gewoon donker zijn en dan een bepaalde shape dus daar waren ze niet heel blij mee. – Robyn (25)

Verder wordt van de modellen vereist dat zij een geschikte persoonlijkheid hebben. De vorm van de persoonlijkheid is afhankelijk van de opdrachtgever (Mears, 2010). Ook hiervoor geldt dat het binnen dit onderzoek niet relevant is om in te gaan op de vorm van de gewenste persoonlijkheid. In alle gevallen geldt dat het belichamen van een ‘geschikte’ persoonlijkheid belangrijk is in modellenwerk. Op een casting zetten modellen hun persoonlijkheid in om zich te onderscheiden van andere modellen. In veel gevallen wordt de persoonlijkheid vertaald naar de manier waarop de modellen zich kleden. De opdrachtgevers selecteren welke modellen geschikt zijn voor de opdracht op basis van hun persoonlijkheid. Zij hechten waarde aan het ‘leuk samenwerken’ met de modellen. Als de persoonlijkheid van de modellen hen niet aanstaat dan wordt het model hoogstwaarschijnlijk niet geboekt. Vanuit het modellenbureau wordt het inzetten van de eigen persoonlijkheid gestimuleerd. In veel gevallen geeft het modellenbureau bij beginnende modellen aan hoe zij zich moeten opstellen bij een casting of opdrachtgever. Na een bepaalde tijd vermindert dit en wordt het stimuleren van de ‘eigen’ persoonlijkheid van de modellen gestimuleerd.

Ja dat is als de klant het niet leuk vindt om met jou te werken dan doen ze het ook gewoon niet meer want voor jou duizend anderen zeg maar. Dus ik probeer altijd wel gewoon een beetje ja met mijn persoonlijkheid wel dan een goede indruk te wekken. – Ana (19)

Naast de belichaamde eigenschappen en capaciteiten: de maten, het uiterlijk en de persoonlijkheid (Mears en Finley, 2005), duidt dit onderzoek op een vierde lichamelijk vereiste van modellenwerk, namelijk lichamelijke flexibiliteit. De vorm van lichamelijke flexibiliteit verschilt minder dan de vorm van de andere genoemde belichaamde capaciteiten en eigenschappen. Afhankelijk van de houdingen die aangenomen dienen te worden, is lichamelijke flexibiliteit in meer of mindere maten een vereiste. Als het model geboekt wordt en een opdracht uitvoert, dan wordt verwacht dat houdingen aangenomen worden die lichamelijke flexibiliteit vereisen. Zaara (22) doet vanwege haar natuurlijke slanke bouw niet aan lichamelijke beweging. Dit belemmert haar in het aannemen van houdingen. Een lichaam dat niet flexibel is ervaart moeite bij het aannemen van houdingen. Een fotoshoot is lichamelijk zwaar werk dat uren kan duren.

Ik had laatst een shoot van 14 uur. Super lang en als je dan gewoon dan moet je dus daar staan en niet gaan chagerijnen of zo weet je wel gewoon daar gaan staan en gewoon doorademen want yoga is natuurlijk ook heel erg zo van accepteren hoe het op het moment is en ook al heb je pijn of ook al heb je… gewoon doorademen blijven door ademen en ik voelde echt zo van “wow het is gewoon yoga wat ik nu aan het doen ben” weet je wel. Het was echt zo zwaar. Je moest in posities die gewoon zo zwaar waren en bijvoorbeeld buiten moest gaan staan in de winter weet je wel en dan echt voor een half uur heel koud maar dan gewoon door blijven ademen en weet je gewoon relaxed blijven en dus yoga heeft zeker heel veel ja heel veel invloed op mijn leven in die zin ook. Ja ook met modellenwerk helpt het heel erg ook qua uithoudingsvermogen dat ik gewoon blijft door ademen en niet gaat denken van “oh nee dat vind ik vervelend” of weerstand geven aan wat ik niet fijn vind of en je wordt ook heel sterk van yoga dat heb ik ook al gemerkt dat ik echt hele sterke armen en benen heb dus dat is wel fijn. – Anna (25) Commercieel modellenwerk vereist stabiele maten, onveranderlijke gezichtskenmerken, een persoonlijkheid waarmee de opdrachtgever wil werken en lichamelijke flexibiliteit. Het belichamen hiervan vraagt intensieve esthetische arbeid van de modellen die dit werk verrichten. Esthetische arbeid leidt tot het bewust vormen van het lichaam aan de hand van lichaamspraktijken (Warhurst & Nickson, 2009). Welke vorm deze lichaamspraktijken aannemen is afhankelijk van afwegingen gemaakt door de modellen. Het verrichten van lichaamspraktijken komt voornamelijk voort uit het willen vergemakkelijken van modellenwerk.

4.2 Afwegingen en lichaamspraktijken

De vorm van de vereiste eigenschappen en capaciteiten varieert sterk. Welke vorm vereist wordt is afhankelijk van enkele factoren. Een andere vorm van de eigenschappen en capaciteiten resulteert in andere lichaamspraktijken. Dit heeft als gevolg dat tussen de modellen variatie ontstaat in het verrichten van lichaamspraktijken. Doordat dit onderzoek zich focust op commerciële modellen, waaronder straight size- en plussize modellen, wordt inzicht geboden in de agency van vrouwelijke modellen. Mears (2008) stelt dat vrouwelijke modellen agency hebben in hun geobjectiveerde positie. Dit onderzoek stelt dat vrouwelijke commerciële modellen ook agency hebben. Lichaamspraktijken die modellen als lichamelijk te zwaar of onmogelijk ervaren, leiden tot het maken van afwegingen die het modellenwerk vergemakkelijken. Door het maken van deze bewuste keuzes zijn de vrouwen werkzaam als een model met grenzen die ze niet kunnen of willen overschrijden in plaats van als een subject dat mee verandert met de mode (Soley-Beltran, 2006).

Dit onderzoek focust zich op zes lichaamspraktijken: lichamelijke beweging, cosmetische ingrepen, voeding, kleding, make-up en uiterlijke verzorging. De eerste drie lichaamspraktijken; lichamelijke beweging, voeding en cosmetische ingrepen, worden ingezet door de modellen om het uiterlijk te veranderen. Deze lichaamspraktijken worden aangeduid met de term ‘lichaam-veranderende praktijken’. Bordo (1993, p. 57) stelt dat deze praktijken worden ingezet om als gevolg van ontevredenheid het eigen lichaam te veranderen. De laatste drie lichaamspraktijken, kleding, make-up en uiterlijke verzorging, worden ingezet als een middel van zelfexpressie blijkt uit dit onderzoek. Deze lichaamspraktijken worden aangeduid met de term ‘uiterlijke lichaamspraktijken’. De afwegingen gemaakt door modellen beïnvloeden de lichaamspraktijken. Naast de agency om afwegingen te maken, vergt het modellenleven ook lichaamspraktijken. Dit betekent dat er grenzen zitten aan deze agency. In paragraaf 4.3 wordt ingegaan op de grenzen van de agency van modellen. In deze paragraaf worden de afwegingen behandeld die vormgeven aan de agency van modellen. De afwegingen die gemaakt worden door modellen zijn: het land waarin het model besluit te werken, het soort modellenwerk dat gedaan wordt, de rol van sociale media hierin, de keuze voor het modellenbureau en de keuze om fulltime of parttime modellenwerk te doen.

De vrouwelijke modellen in dit onderzoek zijn werkzaam in verschillende landen. Frankrijk, Australië, Dubai en Duitsland zijn, naast Nederland, voornamelijk de landen waarin zij werkzaam zijn. Ieder land heeft een ander streven qua lichaam en uiterlijk binnen modellenwerk.

Milaan is gewoon extreem dun, Parijs is meer artsy dus die Franse voelen zich gewoon nog steeds een beetje… die waarderen hun oude kunst en cultuur status die een beetje verloren is maar daardoor hebben ze nog steeds daar is bijvoorbeeld helemaal geen make-up en heel erg, ja kunstzinnig terwijl New York dat is commerciëler, Nederland is ook ietsje commerciëler, Londen is redelijk te vergelijken met Parijs en Duitsland is commercieel, Zweden ja Scandinavië is een beetje een mix tussen ook art of kunst-achtig en ja maar wel je hebt niet heel veel hele aparte gezichten ofzo ze blijven wel herkenbaar als mooi. Frans ze hebben nog weleens de neiging om “ben jij model?”. – Hanna (24)

De keuze voor het land waarin de modellen werken heeft invloed op de lichaamspraktijken die verricht worden. Modellen zijn geen subject in het vormgeven van hun lichaam. Ze hebben agency en maken keuzes over waar zij modellenwerk doen. Nadat Hanna (24) langdurig werkzaam was in Parijs, waar het voornamelijk belangrijk is om “zo dun mogelijk te zijn”, vertrok zij naar Australië. In Australië zijn de maten minder streng dan in Parijs. Omdat Hanna (24) net voldeed aan de vereiste maten voor modellenwerk in Parijs, kwam het geregeld voor dat zij geen werk had en intensief moest afvallen. Het modellenbureau verwachtte van haar dat ze intensief met de lichaam-veranderende praktijken voeding en lichamelijke beweging bezig was. Hierdoor kreeg zij een personal trainer aangewezen via haar modellenbureau. De personal trainer informeerde haar over voedingskeuzes en lichamelijke beweging. In Australië ervaart Hanna (24) de drang continu te moeten afvallen minder.

De tweede afweging die modellen moeten maken is het soort modellenwerk dat zij willen doen. Dit onderzoek richt zich op commerciële modellen. Enkele modellen opgenomen in dit onderzoek zijn naast commercieel model ook werkzaam als high-end model. Ook zijn in dit onderzoek modellen opgenomen die in het verleden high-end modellenwerk hebben gedaan en momenteel commercieel model zijn. High-end modellen dienen dunner te zijn dan commerciële modellen (Holla, 2016). Modellen hebben agency in de keuze of zij high-end of commercieel modellenwerk doen. Fleur (18), een straight size model, duidt dit onderscheid als volgt aan:

High fashion is gewoon heel… Als je die shows ziet is het gewoon heel straight to the point en gewoon het is best wel saai misschien. High fashion is wel ja ik weet niet

misschien wat strenger en commercieel is misschien meer wat over the top leuk, gezellig. – Fleur (18)

High-end modellenwerk vereist in veel gevallen meer lichaam-veranderende praktijken vergeleken met commercieel modellenwerk. De modellen die van nature slank gebouwd zijn kunnen high-end modellenwerk verrichten zonder het intensief doen van lichaamspraktijken. Dit komt echter nauwelijks voor. Hanna (24) voldeed tijdens het high-end modellenwerk net aan de vereiste maten. Hierdoor moest ze regelmatig afvallen. De lichamelijke beweging waaraan zij mocht doen van haar modellenbureau waren hardlopen, wandelen en yoga. Alle sporten waar zij “rare spiergroepen” van kreeg waren niet toegestaan. Nadat zij gestopt was met fulltime modellenwerk heeft ze de keuze gemaakt commercieel modellenwerk te gaan verrichten, omdat “De Wehkamp en Zalando iets minder moeilijk doen”. Haar vorm van lichamelijke beweging veranderde hierdoor. In plaats van hardlopen, yoga en wandelen doet zij nu aan klimmen, kitesurfen en skateboarden. De verandering in de vorm van lichamelijke beweging komt voort uit het feit dat commerciële modellen enigszins rondingen dienen te hebben in tegenstelling tot high-end modellen (Holla, 2016). Naast de lichaam-veranderende praktijk, lichamelijke beweging, heeft het onderscheid tussen commercieel en high-end modellenwerk ook invloed op het lichaam-veranderende praktijk cosmetische ingrepen. Onder andere Hanna (24) en Fleur (18) geven aan dat cosmetische ingrepen meer geaccepteerd zijn in de commerciële modellenindustrie dan in de high-end modellenindustrie.

Naast dat zowel commercieel als high-end modellenwerk is opgenomen in dit onderzoek, is naast straight size ook plussize modellenwerk onderzocht. Modellen die van nature niet slank gebouwd zijn komen voor de keuze te staan om plussize modellenwerk te gaan doen. De modellen kunnen er ook voor kiezen straight size modellenwerk te doen ondanks dat ze ‘voller’ gebouwd zijn. Dit heeft tot gevolg dat meer lichaam-veranderende praktijken verricht dienen te worden om toch aan de vereiste maten te voldoen. Modellen hebben hierin agency. Anna (25), plussize model, begon als straight size model. Omdat zij van nature niet slank gebouwd is vergde dit het intensief verrichten van lichaam-veranderde praktijken, zoals lichamelijke beweging en diëten. Omdat dit gevoelig bij haar lag heeft zij de keuze gemaakt tijdelijk te stoppen met modellenwerk en pas op latere leeftijd verder te gaan als plussize model. Dit heeft ertoe geleid dat zij nu comfortabel is met haar eigen figuur. Dit betekent echter niet dat plussize modellen geen lichamelijke-veranderende praktijken moeten doen om hun lichaam de juiste vorm te geven, want ook plussize modellen “verkopen een droomideaal” stelt Aicha

(26). Wel is er een onderscheid waar te nemen in de vorm van deze lichaam-veranderende praktijken. Aicha (26), zelf curvy model, omschrijft het onderscheid hiertussen als volgt:

Bij skinny model gaat het eigenlijk om je moet gewoon zo slank mogelijk zijn. Dus ja bij een meisje dat gewoon iets voller is, al is het twee centimeter voller en dan ben je nog echt heel mager dan zal een bureau altijd tegen jou zeggen die twee centimeter moet eraf. Het gaat gewoon echt om maten. Bij curvy modellen daarentegen is het wel heel belangrijk dat je zeg maar vol bent maar op de goede plaatsten dus je mag niet een te dikke buik hebben. Je mag wel een vetrolletje hebben maar het moet allemaal heel precies. Ze willen het liefste dat je een buikje hebt maar eigenlijk dat je buikspieren er een beetje doorheen schijnen dus dat je alsnog moet sporten en squatten. Maar je moet eigenlijk niet met vetkwab aankomen als curvy model. Ook al is het dan voor vollere vrouwen dus het moet dan niet een echt dik iemand zijn. Het moet dan een mooie volle meid zijn maar wel dan op de juiste plaatsen maar wel gewoon strak. – Aicha (26) Naast de lichaam-veranderende praktijken voeding en lichamelijke beweging, heeft het onderscheid tussen straight size en plussize modellenwerk ook invloed op het uiterlijke lichaamspraktijk kleding. Plussize modellen zien de taille als een belangrijk punt van het lichaam. Dit resulteert in het benadrukken van de taille aan de hand van kleding. De heupen, dijen en/of billen worden gezien als een minder ‘mooi’ punt van het lichaam. Kleding wordt ingezet als middel om de illusie te wekken dat dit deel van het lichaam minder ‘dik’ lijkt. Plussize modellen kleden zich op een manier waardoor de taille slank en zichtbaar is en de heupen, benen en/of billen minder geaccentueerd zijn.

Ja nu dus met die heup dingetjes. Dat ik echt, dat ik er bijvoorbeeld een riempje om doe dat ik mijn taille even benadrukken en ik doe bijvoorbeeld, ik kijk, ja ik heb gewoon een volle kont gewoon en daar doe ik meestal ook om het weer een beetje om mezelf langer te laten maken doe ik vaak een langer vest eroverheen om mezelf dan weer zeg maar langer te maken en niet breder. – Anna (26)

Voor straight size modellen geldt dat het van belang is om zo slank mogelijk te zijn. De benen worden door straight size modellen gezien als een belangrijk punt van het lichaam. Dit uit zich in de manier waarop de modellen gekleed zijn. Straight size modellen dragen strakke kleding,

dat voornamelijk strak zit om de benen. Kleding kan ingezet worden als middel om de benen nog dunner en langer te laten lijken.

Maar als je naar een casting gaat moet je lichaam ook zichtbaar zijn. Bij deze broek zie je dat mijn benen heel lang is. En dan met zo’n topje, of dan draag ik een coltrui of iets dat mijn lichaam fit. Ja of als het koud is gewoon een trui over maar dan doe ik dat gewoon weg zodat ze zien hoe je lichaam eruitziet. Ja zo. Ik ga niet kleding dragen dat mij bijvoorbeeld korter maakt of wat mij dik maakt. Nja niks maakt mij eigenlijk dik. Maar ja je let wel gewoon een beetje op van dit werk en dit niet. Zo wordt mijn lichaam op een goeie manier gezien en zo niet. – Zaara (22)

Als delen van het lichaam niet dun genoeg zijn dan wordt vanuit het modellenbureau geadviseerd kleding te dragen dat de illusie wekt dat het model dunner is dan zij in werkelijkheid is. Het modellenbureau van Hanna (24) laat haar a-lijn jurkjes dragen omdat haar heupen in werkelijkheid te breed zijn voor straight size modellenwerk. De a-lijn jurkjes wekken de illusie dat dit niet het geval is. Voor zowel plussize als straight size modellen geldt dat de heupen gecamoufleerd worden in plaats van geaccentueerd.

De derde afweging gemaakt door modellen is de rol van sociale media in het modellenwerk. Brydges en Sjöholm (2018) stellen dat de opkomst van sociale media een nieuwe dimensie toegevoegd heeft aan esthetische arbeid. Als gevolg van technologische ontwikkelingen is een nieuwe vorm van esthetische arbeid waar te nemen onder fashion bloggers. De groei van sociale media heeft ook invloed op esthetische arbeid onder modellen. Modellen hebben zelf agency in hoe groot de rol van sociale media in de esthetische arbeid is. De modellenbureaus vragen de modellen om actief te zijn op sociale media, maar in hoeverre zij dit zijn is hun eigen keuze. In dit onderzoek komt naar voren dat de agency van modellen in de afweging om gebruik te maken van sociale media minder is dan bij de andere categorieën. Dit komt doordat het gebruik van sociale media, onderdeel is geworden van modellenwerk. Ana (19) stelt dat Instagram zeer belangrijk is voor modellenwerk en dat zij zichzelf hierdoor ‘honderd keer’ op de foto moet zetten.

Ik persoonlijk voel door social media een enorme druk en ik voel die druk veel meer dan “het model zijn” of van modellen agencies of van klanten of van whatever omdat op social media alles gewoon heel erg fake is en al die volgers en de druk om heel veel volgers te hebben, dat modellenbureaus tegenwoordig vragen “hoeveel volgers heb je?”

of “wat is je Instagram?” is ook weer een dingetje daar word ik persoonlijk vaak onzeker van, daar word ik soms ook helemaal gek van. Het liefst zou ik daar niet zo veel mee bezig willen zijn. Als ik geen modellenwerk had ik echt niet zo veel tijd spenderen het is echt omdat ik druk van modellenwerk voel om mijn profiel mooi te houden en ik heb niet eens zo en mooi profiel hoor, dat die foto’s allemaal kloppen in je tijdlijn dat je echt om de zoveel tijd iets post voor meer volgens want hoe meer volgers hoe beter dat is goed voor je modellenwerk ik word daar schijtziek van en toch voel ik de druk om daar aan mee te doen en ik vind het echt niet leuk dat is echt iets wat ik heel erg tegenstaat echt, echt heel erg en ik doe het gewoon omdat ik me er echt door gedwongen voel dat is echt zo. – Aicha (26)

De opkomst van sociale media heeft als gevolg binnen modellenwerk dat meer esthetische arbeid wordt vereist. Naast dat de modellen tijdens hun werk voortdurend op de foto worden gezet, wordt ook van de modellen verwacht dat zij buiten het werk om voortdurend op de foto staan. Sociale media oefenen druk uit op de modellen om aan de lichaam-veranderende praktijken voeding en lichamelijke beweging te doen, doordat zij op sociale media in aanmerking komen met andere modellen die aan deze lichaamspraktijken doen. Daarnaast wekken sociale media de drang voor modellen om ook ‘achter de schermen’ een representatief uiterlijk te hebben. Op sociale media dienen de modellen namelijk een kijkje ‘achter de schermen’ van het modellenwerk af te beelden.

De vierde afweging gemaakt door modellen is de keuze met welk modellenbureau zij willen werken. Toen Anna (25) begon met modellenwerk ondervond zij veel miscommunicatie bij haar modellenbureau. Daarnaast kreeg zij weinig werk aangeboden via dit modellenbureau. Als gevolg hiervan koos Anna (25) om te gaan werken voor een ander modellenbureau. Modellen hebben dus agency in de keuze voor welk modellenbureau zij willen werken. De verschillende modellenbureaus vereisen verschillende lichaams-veranderende praktijken van de modellen. Voor ieder modellenbureau geldt uiteraard dat de modellen dienen te voldoen aan de vereiste maten van de werkgever. Op wat voor manier de modellen dienen te streven naar deze maten verschilt per modellenbureau. Het modellenbureau van Ana (19), die zij overigens zelf heeft gekozen vanwege het feit dat het modellenbureau een “normaal” lichaam vereist, geeft aan dat het van groot belang is dat de modellen nooit honger hebben. De focus wordt gelegd op het consumeren van gezonde voeding als middel om het lichaam de verwachte vorm te geven. Het modellenbureau van Isabel (19) legt de nadruk minder op dit ‘gezonde’ aspect.

Nadat haar gevraagd werd af te vallen, heeft het modellenbureau haar een “soort mini-anorexia” aangepraat.

Door modellenwerk en dat ga ik gewoon heel eerlijk zeggen dacht ik dat ik geen heupen mocht hebben of billen of, ik had echt een tijdje het gevoel dat ik niet goed was en daardoor heb ik een soort ehm mini anorexia opgelopen. […] Omdat ik ging twijfelen om mezelf of er wat mis met mij was maar ik was gewoon een goed BMI echt maar zij willen gewoon ja wat zij willen is onrealistisch. En dat is ja ik wil het niet zeggen dat het bij elk modellenbureau zo is maar bij die van mij toch wel ja. – Isabel (19)

Ook bestaat een onderscheid tussen de modellenbureaus en wat gezien wordt als het ‘belangrijkste’ middel in het streven naar de vereiste maten. Het modellenbureau van Ana (19) ziet lichamelijke beweging als belangrijkste lichaam-veranderende praktijk in het streven naar deze maten. Het modellenbureau van Hanna (24) stelt dat gezonde voeding de belangrijkste lichaam-veranderende praktijk is.

Tot slot is de afweging tussen fulltime en parttime modellenwerk van invloed op de lichaamspraktijken die verricht worden door de modellen. Modellen hebben agency in de hoeveelheid modellenwerk dat zij verrichten. In dit onderzoek zijn naast modellen, waarvan het doel is om een modellencarrière te hebben, ook modellen opgenomen die het werk doen puur omdat ze het leuk vinden naast hun andere baan. Parttime modellen hebben eerder de neiging om te stellen dat de klanten “je maar moeten nemen zoals je bent” (Robyn, 25). Doordat modellenwerk niet hun eerste inkomstenbron is hechten zij minder waarde aan opdrachtgevers en de mening van anderen over hun lichaam. Lisa (20) heeft één jaar fulltime modellenwerk gedaan en doet het momenteel parttime naast haar studie. Zij stelt dat dit van invloed is op de hoeveelheid lichaam-veranderende praktijken die zij beoefent. Toen zij haar geschikte maten verloor als fulltime model had dit meer invloed op de hoeveelheid lichamelijke beweging en de manier waarop zij bezig was met voeding, dan toen dit gebeurde als parttime model. Als fulltime model worden lichaam-veranderende praktijken gezien als onderdeel van het werk.

Ja het kost natuurlijk wel het is iets extra’s wat je dan moet doen het kost tijd en toen ik nog op school zat dan was school wel de prioriteit en dan kwam dat erna. Dus het is niet dat ik echt dingen opzij schoof daarvoor. Maar als je fulltime bent dan is dat letterlijk een onderdeel van je baan dus dan steek je er wel gewoon tijd in. – Lisa (20)

Het beoefenen van fulltime modellenwerk heeft tot gevolg dat de modellen het vaak te druk hebben om lichaamspraktijken te verrichten. Om toch hun lichaam in de gewenste vorm te houden, verwerken de modellen de lichaamspraktijken in hun dagelijkse activiteiten. Dit doen zij door bijvoorbeeld te fietsen of lopen in plaats van gebruik te maken van het openbaar vervoer of de auto. Holla (2016) stelt dat high-end en commerciële modellen ook lichamelijke beweging onderdeel maken van dagelijkse activiteiten.

Toen ik ja toen ik begon, begon ik direct zo goed eigenlijk dat ik 7 dagen per week werkte en bijna geen tijd meer had om te sporten en dan probeer ik te wandelen naar werk ofzo of dan probeerde ik gewoon 2 uur te wandelen toch wel per dag. – Hanna (24)

Modellen hebben agency in het verrichten van lichaamspraktijken. Dit houdt in dat modellen niet een subject zijn dat lichaamspraktijken opgelegd krijgt en vervolgens de gewenste vorm van het culturele product aanneemt zonder hier zeggenschap over te hebben. Mears (2012) stelt dat opdrachtgevers ‘gatekeepers’ zijn die de vorm van de modellen bepalen. Dit onderzoek laat zien dat modellen aan de hand van afwegingen zeggenschap hebben over de vorm van hun lichaam. Hiermee wordt Mears’ (2012) argument enigszins genuanceerd. Dit betekent niet dat de gatekeepers geen eisen stellen aan het uiterlijk van de modellen. Modellen stellen echter grenzen aan de lichaamspraktijken die zij verrichten. Wel kunnen deze grenzen overschreden worden. Isabel (19) ontwikkelde een eetstoornis door haar modellenwerk en Aicha (26) heeft door haar modellenwerk een cosmetische ingreep gedaan die mislukt is. Hierdoor heeft zij blauwe plekken op haar benen. In de volgende paragraaf wordt ingegaan op de begrenzingen aan deze agency.

4.3 De paradox van het modellenleven en het modellenuiterlijk

Modellen hebben agency in het verrichten van lichaamspraktijken voor modellenwerk. Dit betekent niet dat modellenwerk niet leidt tot een toename in het verrichten van lichaamspraktijken. Het modellenwerk belemmert namelijk het modellenuiterlijk wat vereist wordt en vice versa. Hierdoor wordt gesproken van een paradox.

In de dataverzamelingsperiode van dit onderzoek ontdekte ik dat modellen een onregelmatig leven leiden. Modellenwerk is geen 9 tot 5 baan. Dit maakte het lastig respondenten te werven en interviews in te plannen. Regelmatig werden interviewafspraken op het laatste moment afgezegd of verplaatst doordat de modellen op het laatste moment

geïnformeerd worden over een opdracht. Robyn (25) stelt dat modellenwerk goed te combineren is met het onregelmatige studentenleven, maar lastig te combineren met een gestructureerde baan. Het onregelmatige modellenleven staat in strijd met de strikte eisen gesteld aan het modellenuiterlijk. Tussen modellen bestaat hoge mate van concurrentie en alleen de modellen die voldoen aan alle eisen worden geselecteerd (Godart & Mears, 2009). Dit gaat gepaard met afwijzingen (Entwistle & Wissinger, 2006). De eisen gesteld aan modellenwerk belemmeren de eisen gesteld aan het modellenuiterlijk. Het vele reizen en de onregelmatige levensstijl die dit teweegbrengt en de hoeveelheid make-up die gedragen moet worden bij een opdracht belemmert het modellenuiterlijk.

Het vele reizen en de onregelmatige levensstijl dat modellenwerk teweeg brengt belemmert de “jeugdige” en “frisse” (Aicha, 26) uitstraling vereist van de modellen. Modellenwerk is niet geconcentreerd tot één locatie. Dit betekent voor de modellen dat zij regelmatig langdurig in het vliegtuig zitten. De lucht in het vliegtuig verslechtert de huid. Dit is problematisch voor modellenwerk omdat het hebben van een goede huid een vereiste is. Om te voorkomen dat het vele vliegen de huid verslechtert, wordt door de modellen aan extra uiterlijke verzorging gedaan.

Het gewoon echt belangrijk werd dat je geen pukkels had dat het fulltime modellenwerk best veel van je vraagt lichamelijk, veel vliegen dus dan voordat je het vliegtuig instapt even goede dikke crème want anders kom je aan met een uitgedroogd gezicht. – Hanna (24)

Doordat dit onregelmatige leven het hebben van een egale huid belemmert, neemt de hoeveelheid uiterlijke verzorging de avond voor modellenwerk toe. Modellen geven hun huid een ‘extra boost’ door een maskertje te dragen.

Ook het dieet van de modellen wordt belemmerd door het vele reizen en de onregelmatige levensstijl dat modellenwerk teweegbrengt. Het streven naar de maten voor modellenwerk resulteert in het aanhouden van een gezond dieet. Het belang van het aanhouden van een gezond dieet wordt door Hanna (24) als volgt toegelicht:

We kwamen tot de conclusie dat eigenlijk alle modellen een eet obsessie hebben dat je er zo mee bezig bent maar dat hoef niet te resulteren in een eetstoornis, maar het heeft mijn zelfbeeld wel veranderd. – Hanna (24)

Dit gezonde dieet houdt het eten van veel groenten en fruit in. Doordat modellenwerk niet geconcentreerd is tot één locatie is het lastig dit dieet zelf in de hand te hebben. Modellen zijn afhankelijk van voeding die aangeboden wordt op het vliegveld, in het hotel waar zij overnachten of wat geserveerd wordt bij een opdracht. De modellen stellen dan ook een stabieler dieet te hebben wanneer zij thuis zijn. Thuis kunnen ze namelijk hun eigen gezonde eten bereiden. Aicha (26) stelt thuis voor lunch één zoete aardappel met hüttenkäse te eten als zij op haar gewicht moet letten. Als zij zich niet thuis bevindt is dit vaak niet mogelijk. Wat de modellen consumeren voor ontbijt hebben zij enigszins in de hand, tenzij ze overnachten in een hotel. De lunch en het avondeten worden in veel gevallen belemmerd door modellenwerk omdat zij op deze tijdstippen vaak niet in de hand hebben waar zij zich bevinden.

Dan ligt het qua lunch er heel erg aan waar ik ben. Want als model reis je veel en ben je op zo veel plaatsen […] nou in Dubai eet ik ook weer heel anders. Dus het ligt er bij lunch gewoon aan wat ze op de set hebben. Soms bestellen ze salades, soms zijn het broodjes soms is er catering soms is het warm eten. Dus lunch verschilt heel erg. – Aicha (26)

Door het modellenleven hebben de modellen een onregelmatig dieet. Desondanks wordt van de modellen verwacht te voldoen aan de maten wanneer zij bij een casting of opdracht zijn. Om hiernaar te kunnen streven verandert het dieet ongeveer de week voordat zij een opdracht hebben. Voornamelijk het doen van modellenwerk in bikini of lingerie leidt tot het intensief veranderen van het voedingspatroon. In veel gevallen worden, de week voorafgaand aan werk in lingerie of bikini, koolhydraten vermeden. Koolhydraten zouden namelijk voor een opgeblazen gevoel zorgen. In sommige gevallen neemt de hoeveelheid lichamelijke beweging ook toe. Door het combineren van een streng dieet met lichamelijke beweging kunnen de modellen in een korte periode voldoen aan de maten ondanks het onregelmatige leven dat zij leiden.

Tot slot leidt het vele reizen en de onregelmatige levensstijl dat modellenwerk teweegbrengt tot vermoeidheid. Vermoeidheid staat in strijd met de vereiste “jeugdige” (Aicha, 26) uitstraling. Door het hebben van wallen lijken de modellen vaak ouder. Dit wordt opgelost door de ochtend voor een opdracht aan extra uiterlijke verzorging te doen. Tijdens het eten van het ontbijten doen de modellen eye pads op. Deze zouden de wallen moeten verminderen en de jeugdige uitstralingen moeten doen terugkeren in het gezicht.

Als ik moe ben of slecht heb geslapen heb ik van die eye dingetjes en die doe ik dan gewoon ’s morgens op en daardoor krijg je een hele jonge blik en daardoor trekken je zwarte ogen heel erg weg en ja als ik dan je moet dan heel vaak make-up loos op de set komen dus dan doe ik dan even om even zo een jonge, dat het even open gaat ’s morgens. – Aicha (26)

Het vele reizen en de onregelmatige levensstijl dat modellenwerk teweegbrengt staat in strijd met het vereiste uiterlijk en lichaam. Het tweede aspect van het modellenleven dat in strijd staat met het modellenuiterlijk is de hoeveelheid make-up die de modellen op krijgen bij een opdracht. Zoals al genoemd wordt het hebben van een egale huid gewaardeerd in het modellenwerk. Aan de hand van uiterlijke verzorging streven de modellen naar de vereiste egale huid. De hoeveelheid make-up dat gedragen dient te worden op het werk belemmert dit streven naar een egale huid. Make-up zorgt er namelijk voor dat de huid niet kan ademen en juist verslechtert.

Op werk krijg ik echt veel make-up en mijn huid kan er ook gewoon echt niet tegen. Ik heb altijd uitslag soms heb ik echt na een shoot dan is mijn hele gezicht hier rood en hoe noem je dat, van die rash. Dus als ik dan als ik het niet hoef dan doe ik het ook niet. – Zaara (22)

Modellen besluiten in veel gevallen daarom geen make-up te dragen in de vrije tijd en aan extra uiterlijke verzorging te doen. Door geen make-up te dragen in de vrije tijd herstelt de huid waardoor het egaal is bij aankomst op een opdracht of casting. Extra uiterlijke verzorging wordt ook ingezet als middel om op korte termijn een egale huid te hebben. Dit wordt gedaan aan de hand van medicatie of het gebruik van gezichtsreinigingsproducten. Voeding wordt ook ingezet als middel om de huid te herstellen. Voornamelijk het vermijden van vettig eten en het consumeren van veel groenten en fruit draagt bij aan het herstel van de huid.

Als je heel veel shoots en shows hebt dan draag je heel veel make-up op en omdat je telkens weer een nieuwe job hebt moet je thuis gewoon verzorgd zijn. Dus als jij in je vrije tijd geen make-up draagt dan geeft dat je huid weer rust dus daarom dragen meestal meiden weinig, geen make-up. – Fleur (18)

Het verslechteren van de huid kan ook resulteren in de toename van het dragen van make-up. Doordat waarde wordt gehecht aan het hebben van een egale huid en dit belemmerd wordt door modellenwerk groeit de bewustwording voor oneffenheden in het gezicht. Hierdoor gaan sommige modellen de oneffenheden juist bewust camoufleren met make-up. Lisa (20) droeg voor modellenwerk nooit make-up. Als gevolg van modellenwerk is haar kennis over make-up toegenomen. Zij gebruikt concealer om oneffenheden te camoufleren als zij naar een casting gaat. Hierdoor lijkt haar huid egaler dan het in werkelijkheid is.

Modellenwerk vraagt van modellen dat zij lichaamspraktijken in hun vrijetijd verrichten. Aan de hand van afwegingen stellen de modellen grenzen aan de hoeveelheid lichaamspraktijken die zij verrichten. Dit betekent niet dat modellenwerk het verrichten van lichaamspraktijken niet stimuleert. Het modellenleven is namelijk in strijd met het modellenuiterlijk. Deze paradox vergt een toename in lichaamspraktijken.

5. Perceptie van het eigen lichaam en modellenwerk

In dit hoofdstuk staat de perceptie van het eigen lichaam centraal. Holla (2016) stelt dat het lichaam en de zelf van modellen gekoloniseerd wordt door het modellenwerk. Hieruit komen drie ‘soorten’ modellen voort: natuurlijke modellen, gezonde modellen en pragmatische modellen. De modellen beargumenteren, afhankelijk van de categorie waartoe zij behoren, aan de hand van de concepten natuurlijk, gezond en pragmatisch waarom zij de lichaamspraktijken verrichten. Uit dit onderzoek is gebleken dat commercieel modellenwerk bij vrouwen invloed uitoefent op de perceptie van het eigen lichaam. Modellenwerk en de daarbij behorende lichaamspraktijken leiden tot het zien van het eigen lichaam als dat van een meisje, een Barbiepop of een canvasdoek. Deze drie vormen van perceptie van het eigen lichaam laten zien op welke wijze vrouwen werkzaam als commercieel model geobjectiveerd zijn. Mears (2009, p. 430) stelt dat modellen werken in een gedisciplineerd regime van toezicht en objectivering, waarin het vrouwenlichaam wordt getoond en bekritiseerd.

5.1 (De paradox van) het meisjeslichaam

Straight size modellen mogen een heupomvang van maximaal 90 centimeter hebben, een taille van maximaal 60 centimeter en een borstomvang van maximaal 80 centimeter. Dit betekent dat modellen zo min mogelijk vrouwelijke rondingen moeten hebben. De modellen worden in de meeste gevallen rond de leeftijd van 15 gescout. Op deze leeftijd hebben de modellen weinig tot geen vrouwelijke rondingen. Dit betekent dat zij voldoen aan de lichamelijke eisen gesteld aan straight size modellenwerk. Voldoen de modellen niet aan de maten dan wordt verwacht dat zij eerst lichaams-veranderende praktijken verrichten. Ondanks dat het vijftienjarige meisje voldoet aan de lichamelijke eisen kan zij nog geen fulltime model worden. De modellenwereld wordt omschreven als een “harde wereld” (Aicha, 26) waarin het zijn van zelfverzekerd van groot belang is. Het vijftienjarige meisje bevindt zich in de pubertijd en is hierdoor onzeker en gevoelig voor kritiek. Dit belemmert haar in het doen van modellenwerk.

Toen ik jonger was ben ik weleens gescout door maar wat meer echt die fashion bureaus. En toen kwam ik dan op gesprek en dan nam ik mijn moeder mee. En toen zeiden ze je kan wel voor ons werken maar er moet nog best veel af. Iets van 8 kilo ofzo en ik was toen 15 weet je wel dus best wel gevoelig voor dat soort dingen dus mijn moeder die zei “dat gaan we niet doen ik wil niet dat je dan al zo erg daar mee bezig bent” en toen heb ik het dus niet gedaan en toen was ik 18 en toen kwam ik dit bureau tegen en toen zag ik dat het wat meer meiden waren wat meer zeg maar normaal weet je wel en toen had