eisen zijn ook belangrijk in lawaaiige beroepen,
waardoor het dragen van gehoorbescherming
niet altijd consequent gebeurt. Daarom is de
zogenaamde bronbestrijding zo belangrijk, zoals
lawaaiarme machines of hulpmiddelen. Hinder
van lawaai of omgevingsrumoer levert bijkomende
klachten op zoals verlies van energie en
concentratie. Vooral mensen met gehoorklachten
zoals slechthorendheid en tinnitus (‘oorsuizen’)
krijgen deze klachten.
92 93 Slechthorendheid Beroepsziekten in cijfers 2014 Tabel 7.2 Meldingen-van-tinnitus Jaar Meldingen 2012 8 2013 35
In de loop van 2013 is een registratierichtlijn verschenen voor het mel-den van tinnitus als beroepsziekte.
Economische sectoren en beroepsklassen
Afgelopen jaren kwamen de meldingen vooral vanuit de bouwnijverheid. Dit jaar is het niet anders. De bouw levert 2.252 meldingen (92%), ter-wijl de industrie met vergelijkbaar blootstellingsrisico tot 106 meldingen komt. Uit de muzieksector zijn de meldingen zeer incidenteel (geluids-technici, diskjockey). Beroepsslechthorendheid komt vooral voor in uitvoerende beroepen, zoals ambachtslieden en bedieningspersoneel. Daarnaast zijn er dit jaar meer meldingen van veiligheidswerkers zoals politiepersoneel (n=48) en leidinggevenden (n=130). Deze gegevens zijn nog lastig te duiden omdat hier de stelling geldt: ‘wie zoekt die vindt’. Systematisch preventief medisch onderzoek zou een betrouwbaar-der beeld van de epidemiologie opleveren.
7.3 Wetenschappelijke en maatschappelijke ontwikkelingen Er zijn geen publicaties gevonden die nieuwe inzichten opleveren voor de preventie van beroepsslechthorendheid. Verbeek e.a. hebben in een ‘Cochrane Systematic Review’ gezocht naar interventies ter preventie van beroepsslechthorendheid. Conclusies van deze literatuurstudie zijn dat wettelijk toezicht kan bijdragen aan betere preventie en dat evaluatie-onderzoek over langere tijd gewenst is om effecten van interventies op de werkplek aan te kunnen tonen (Verbeek, J. H. et al. 2014).
Het RIVM en de Nationale Hoorstichting hebben de stand van zaken voor de Nederlandse situatie op een rij gezet. Het RIVM analyseerde de beschikbare gegevens over omvang van trends in gehoorschade door geluidsbelasting en constateert: -- Er-zijn-geen-systematische-en-objectieve-gegevens-over- geluidsblootstelling.--- Er-zijn-geen-systematische-metingen-van-gehoorschade-bij-jongeren,- volwassenen-en-ouderen-van-audiometrie-beschikbaar.--- Elk-cijfer-is-anders-vanwege-grote-verschillen-in-definities.-Zorgen bij politieagent
Een 45-jarige politieman heeft zijn afdeling personeelszaken gevraagd om zijn, tijdens de dienst opgelopen, gehoorschade in het personeelsdossier op te nemen. De afdeling personeelszaken wil een onafhankelijke onderbouwing van de relatie met het werk. Uit onderzoek blijkt het volgende: een beiderzijdse lichte gehoorschade, gehoorverlies is 30 dB bij 4000 Hz, 40 dB verlies bij 6000 Hz. Het verlies voldoet niet aan de criteria beroepsslechthorendheid (NCvB 2011 B). De politieman heeft ook geen klachten van slechthorend-heid. Wel heeft hij een zeer sto-rende piep in zijn linkeroor. Dit oorsuizen is opgetreden na een incident tijdens het uitoefenen van zijn functie, een explosie vlakbij aan zijn linkerzijde. Zijn normale werk is geluidsbelastend, want hij rijdt motor gedurende het grootste deel van de dienst. Communicatie
tijdens het rijden gaat via het linker oor met als argument dat hij zijn rechteroor liever onbescha-digd houdt. Hij doet vier keer per jaar schietoefeningen (ongeveer 60-70 schoten per les). Op de motor gebruikt hij alleen rechts gehoorbescherming, tijdens de schietoefeningen heeft hij wel consequent gehoorbescherming in. Na indiensttreding zijn er geen gehoortesten meer uitgevoerd. Als hobby heeft hij onder meer het luisteren naar muziek.
Conclusie: het is niet uit te slui-ten dat het gehoorverlies door beroepsmatige blootstelling aan lawaai is opgetreden. Het ver-lies voldoet echter niet aan het criterium om het te melden als beroepsziekte. De bijkomende tinnitus is zeer waarschijnlijk in en door de dienst opgetreden en vol-doet wel aan het criterium om het te melden als beroepsziekte.
7.2 Omvang van de problematiek
In 2013 zijn 2.448 meldingen van gehoorschade geregistreerd: 2.408 van lawaaislechthorendheid (2012: 2826) en 35 meldingen van tinnitus (2012: 8). Tabel 7.1 Meldingen-van-lawaaislechthorendheid Jaar Meldingen 2010 2.622 2011 2.758 2012 2.806 2013 2.408
94 95 Slechthorendheid
Beroepsziekten in cijfers 2014
De gevolgen van gehoorschade Een 60-jarige productiemedewer-ker werkt al 34 jaar in een bedrijf dat verpakkingsmateriaal produ-ceert. Tijdens het werk kan hij worden blootgesteld aan te hoge lawaainiveaus en ototoxische stof-fen (gegevens RI&E). Hij werkt in drieploegendienst. De laatste jaren heeft hij toenemend moeite het werk vol te houden. Eens per vier jaar is bij hem een audiogram gemaakt. Er is 12 jaar geleden een melding gedaan van beroeps-slechthorendheid. Nu komt hij op het spreekuur van de bedrijfsarts omdat hij zijn werk niet meer kan volhouden wegens energieverlies en ernstig oorsuizen.
Met de vraag om interventieadvies is deze werknemer naar de PMA verwezen. Daar komt men tot de conclusie dat de herstelbehoefte
van deze meneer hoog is, behan-deling om zijn klachten van tinni-tus te reduceren is aangewezen, terwijl zijn huidige werkplek de laatste jaren al arbeidshygiënisch is aangepast. Er is nauwelijks nog sprake van blootstelling aan ototoxische stoffen, de machines maken minder lawaai en hij heeft comfortabele gehoorbescherming. Gezien de herstelbehoefte lijkt nachtarbeid voor hem minder geschikt. Na evaluatie blijkt hij beter in balans na adequate behan-deling en aanpassing in de werk-tijden.
Deze casus is een voorbeeld van de mogelijkheden tot duurzame inzetbaarheid wanneer de werk-gever zich bewust is van arbeids-risico’s en de bedrijfsarts actief naar oplossingen zoekt.
7.4 Conclusies
Wettelijk verplicht gehooronderzoek wordt onvoldoende uitgevoerd Het-wettelijk-verplicht-systematisch-gehooronderzoek-in-risicoberoepen- gebeurt-onvoldoende-in-Nederland.-Strikter-toezicht-kan-een-prikkel-zijn-voor-meer-preventie-in-bedrijfstakken.
Gehoorbescherming moet sluitstuk zijn van aanpak
Het-gebruik-van-gehoorbeschermingsmiddelen-moet-het-sluitstuk-zijn-
van-de-aanpak-van-geluidniveaus-op-de-werkplek.-Multidisciplinaire- samenwerking-tussen-veiligheidskundigen,-arbeidshygiënisten-en-bijvoorbeeld-werkplekinrichters-kan-dit-verbeteren.
Kennis over ontwerpen werkplekken is onvoldoende
Er-is-onvoldoende-kennis-over-het-goed-ontwerpen-van-werkplekken-in-relatie-tot-taakeisen-en-individuele-gevoeligheid-van-de-werkende.
-- Het-is-op-dit-moment-niet-mogelijk-om-een-schatting-te-maken-van-de- omvang-van-gehoorschade-die-is-toe-te-schrijven-aan-geluidsbelasting,-het- zogenaamde-Populatie-Attributieve-Risico-(Gommer,-M.-et-al.-2013).-De Nationale Hoorstichting stelt drie oorzaken voor het optreden van beroepsslechthorendheid centraal: -- Onvoldoende-toepassing-van-de-Arbowet. -- Onvoldoende-gehoorscreening-bij-werknemers.--- Onvoldoende-gebruik-van-gehoorbescherming-door-werknemers.--- Het-onderzoek-is-uitgevoerd-in-de-praktijk-door-waarnemingen-in-bedrijven- en-inbreng-van-vele-deskundigen.-Aanbevelingen-in-het-rapport:--- Integreer-de-preventie-van-lawaaislechthorendheid-in-bestaand-beleid-voor-Duurzame-Inzetbaarheid-zoals-het-Actieplan-Gezond-Bedrijf. -- Stimuleer-werkgevers-in-lawaaisectoren-jaarlijks-een-gehoorscreening-uit-te-voeren. -- Maak-bij-Inspectie-SZW-controle-op-lawaairisico’s-een-prioriteit-binnen-de-preventie-van-beroepsziekten. -- Stimuleer-–-bijvoorbeeld-via-aanvullende-NEA-data-–-onderzoek-om-de- omvang-van-het-probleem-in-kaart-te-brengen-zodat-gerichte-interventies-ontwikkeld-kunnen-worden. -- Mobiliseer-andere-partijen-om-arbeidsgerelateerde-lawaaislechthorendheid-
te-voorkomen-(Nationale-Hoorstichting-2014).-Helpdeskvragen, zorgtrajecten bij de Polikliniek Mens en Arbeid en media-aandacht leveren een beeld op van wat er in de praktijk leeft. Samengevat: -- Problemen-met-dragen-gehoorbescherming-in-situaties-waarin- communiceren-of-andere-auditieve-eisen-een-onderdeel-van-het-dagelijks-werk-zijn. -- Onvoldoende-kennis-bij-werkgevers,-werknemers-en-zelfs-beleidsmakers- over-nadelige-effecten-van-blootstelling-aan-hoge-lawaainiveaus.- Een-voorbeeld-in-de-media-was-de-discussie-over-de-geluidsnorm-bij- muziekevenementen.--- Hinder-van-omgevingsrumoer-bij-concentratievragende-werkzaamheden.--- Het-beoordelen-van-gehoorverlies-in-de-tijd-is-vaak-niet-mogelijk-door-het-
ontbreken-van-audiogrammen-in-het-dossier.-97 Neurologische aandoeningen
Beroepsziekten in cijfers 2014 96