van 49 wel dat zoiets gaat komen

Maar één ding dat wel een rol speelt, wat we ook duidelijk gezien hebben is dat bij die artsen, dat ze zich af en toe schamen voor de wijze waarop ze een diagnose opschrijven. Je geeft zo’n exposure. En dat je nooit begrepen hebt hoe je dat precies moet doen. Daar zit wel een stukje angst. Zeg maar dat je jezelf blootlegt bij anderen. Van ‘hee, waarom heb je niet aan dit gedacht’. Dat was een punt wat best vaak genoemd werd. Een ander ding waar we vrij veel mee bezig zijn geweest is input devices. Maar met gesproken woord krijg je altijd wat rare dingen en het zijn natuurlijk wel medische zaken dus dat moet natuurlijk wel goed gebeuren. Dus we zijn niet veel verder gekomen dan die dingen.

Maar om het algemene gebruik van de ipath toe te laten nemen, dat zit hem niet in de attitude van dokters denkt u? Attitude is zeker een probleem, maar ik denk dat het typisch iets is waardoor je alleen door de hele constellatie (regels, attitude, beloning, discipline, vakbroeders) , dat je dat allemaal tegelijk moet laten bewegen. Je kunt niet echt één oorzaak echt oplossen en dan hopen dat het helemaal goed gaat. Het wordt onderdeel van health financing en dan gaat het wel beter, maar niet heel erg. Dus er moeten een aantal dingen gelijktijdig, is toch best een complexe ingreep, is toch een andere manier van zorgen, en zorg geven en om dat echt op een nieuwe wijze te laten werken moet het toch op alle fronten tegelijk werken. Ik denk niet dat in het algemeen de Afrikaanse artsen er negatief tegenover staan.

Mensen zijn voor mijn gevoel wel erg makkelijk met techniek. Wij hebben nog eerder het gevoel van obstakel, is moeilijk, kan ik kapotmaken. Maar dat gaat daar makkelijker, mensen beginnen er gewoon aan. Het gaat niet zo snel, maar het gaat wel. Tijd is ook

een probleem toch, dan doen ze het liever niet. Dat vinden ze lastig, als het teveel tijd in

beslag neemt. Maar dat kunnen ze desnoods anders organiseren. Je kunt ook, op een gegeven moment, want hetzelfde hebben we bij die health management informatie systemen, als mensen dan hun verhaal opschrijven, dat kun je door iemand anders over laten schrijven. Je kunt er van alles, en als je er mee aan de gang wilt dan kun je er van alles mee doen. Maar hoe meer het gebruikt wordt hoe sneller het gaat natuurlijk. Ja, ja. Als je een omgeving hebt met meer computers, dat de omgeving het wat meer uitlokt.

Want elk ziekenhuis heeft zeg maar minimaal een computer en een digitale camera? Ja

en dan heb je waar is die computer, waar is die camera, directeur heeft hem meegenomen.

Pagina 42 van 49

Want hoe groot zijn die ziekenhuizen? Een arts of 2,3, veel clinical offices. Dat zijn

assistenten. Soort assistenten. Iets van 200 bedden ofzo. Ja maar dat met drie artsen, 200 bedden. Ik denk dat de kracht en zwakte van het gebruik van technologie, de kracht

van het feit omdat juist dingen minder gestructureerd zijn, minder processen vastgelegd zijn, dat er meer ruimte is om te experimenteren, maar als je iets echt goed wilt embedden, zorgen dat het weer wordt gebruikt, is het dus lastig omdat je niet de houvast hebt van bepaalde strikte werkwijzen etc. dit geeft ook aan dat het in dat soort landen vaak heel goed mogelijk is om systemen te testen en uit te proberen, je kunt natuurlijk heel veel nieuwe slagen maken, voordat alles gereguleerd is. Al die issues die nu spelen is ook iets dat uiteindelijk bij het ministerie terechtkomt en daar moeten ze ook actie ondernemen. Het ene departement houdt zich bezig met het ziekenhuis, het ander houdt zich bezig met ethiek. Het is allemaal erg gescheiden, je moet dan ook nog eens een keer allemaal bij elkaar komen.

Met perceived usefulness, ze zien het wel als useful maar het wordt nog eigenlijk te weinig gebruikt wanneer het niet promoot wordt. Ja ik denk wel dat ze het als useful ervaren, maar het zijn teveel andere factoren die ze ervan weerhouden. Ja de

toegevoegde waarde hebben ze dus ook wel. Nou de toegevoegde waarde is meer voor

de patiënt. Dat zou het leereffect moeten zijn en dan vereist dit ook een houding van leren is belangrijk, dit moet gecontinueerd worden. Als je die houding niet hebt, als je meer hebt van ik ben opgeleid en ik weet het nu (eventueel nog een bijscholingscursusje), dan is het leereffect minder belangrijk. Dit is toch meer de houding in ontwikkelingslanden. Maar die dokter wil de patiënt natuurlijk ook zo goed mogelijk helpen

Daarom hadden we ook het idee om posters op te hangen. Van u krijgt een second opinion voor 5000 shilling. maar dit is er nooit van gekomen. Het interessante is eigenlijk dat het soort veranderingen die je ziet, is de hele educatiesector, zoals jullie waarschijnlijk hebben meegemaakt op de middelbare school, waar leraren eerst ook moeten wennen aan het touch screen. Meeste leraren konden daar niet zoveel mee, dat hing daar maar. Om door die ICT op een andere manier te gaan werken, moeten leraren gaan nadenken over hoe ze meerwaarde kunnen creëren voor hun leerlingen, hoe ga ik daar mee om, hoe leer ik dat mezelf aan. Dat is eigenlijk de houding. Diezelfde problemen zie je in alle sectoren terug. Je moet het kader eromheen, dat de meerwaarde ook expliciet wordt, dat die meerwaarde ook gealloceerd wordt naar de interest groups, dan ontstaat er veel betere dynamiek

Pagina 43 van 49

Telemedicine is eigenlijk een voorbeeld van een project dat niet heel mooi ontwikkeld is volgens de methodiek, waar ownership er goed in het begin inzit. Proberen de goede concepten hieruit te halen en te mergen in een nieuw groot project. Reconfiguration of identity is interessant in het geval van attitudes. Herdefiniëren van paradigms. Mensen die op zoek gaan naar hun nieuwe identiteit. Daar zit volgens mij wel een aardige ingang voor jullie studie.

. .

Pagina 44 van 49