De vraag naar seniorenwoningen zal in de toekomst zeker groter worden. Dit is al af te leiden uit de bevolkingsprognoses van Zoetermeer.
Hoewel er wel duidelijkheid is over de verwachte toename (en grote) van de
bevolkingsgroep 55-plussers, kan er geen duidelijk antwoord geven worden op de grote van de vraag naar seniorenwoningen in de toekomst.
Vele onderzoeken hebben getracht antwoord te geven op de grote van de vraag naar seniorenwoningen, maar er is, naar mijn mening, geen eenduidige methode te vinden waarmee er berekend kan worden hoe groot de vraag naar seniorenwoningen zal zijn in Zoetermeer.
De verschillende methoden die gebruikt zijn in andere onderzoeken, zullen hieronder kort aan bod komen.
Rapportage ouderen 2001
In de rapportage ouderen 2001 van het Sociaal en Cultureel Planbureau wordt er gewerkt met kenmerken van de gewenste verhuisstromen.
Eenpersoons-
Tabel 7 Kenmerken van de gewenste verhuisstromen, 1998 (in procenten)27
27 Bron: Rapportage ouderen 2001, Veranderingen in de leefsituatie. M.M.Y. de Klerk (red.).
Bij de gewenste verhuizingen is er sprake van dat ouderen in 1998 vaker naar een ouderenwoning willen verhuizen dan in de jaren daarvoor. Vooral bij de jongere oudere neemt deze wens toe. Bij de 75-plussers lijkt er een verzadigingspunt bereikt te zijn.
Zowel in 1994 als in 1998 wil tussen de 70% en 80% naar een ouderenwoning verhuizen.
Senioren & Wonen
In het boek Senioren & Wonen, met succes inspelen op de woonbehoeften van 50-plussers, laat men een andere benadering zien, namelijk het verhuisgedrag van senioren.
Men laat daar een overzicht zien van het percentage 55-plussers dat vanuit een eengezinswoning naar een andere woning verhuizen.
Van een eengezinswoning naar:
Eengezinswoning 6%
Flat-/etagewoning 11%
Ouderenwoning 26%
Aanleun/service/WOZOCO 14%
Intramuraal 4%
Totaal 61%
Tabel 8 Gewenst woningtype van 55-plussers die vanuit een eengezinswoning verhuizen28
Haalbaarheidsonderzoek Woonzorgzone Rokkeveen
Het onderzoeksbureau Tympaan Instituut geeft in dat onderzoek een overzicht van de behoefte aan seniorenwoningen.
55-64 jaar 65-74 jaar 75+
Eenpersoonshuishoudens 6% 19% 37%
Tweepersoonshuishoudens 3% 10% 23%
Tabel 9 De behoefte aan seniorenwoningen per leeftijdscategorie in percentage van het aantal huishoudens per leeftijdsgroep in 2030, gecorrigeerd voor het aantal huishoudens met inwonende kinderen29
Maar ook met deze berekening valt niet veel te berekenen voor de te verwachten vraag naar woningen voor ouderen in de toekomst. De behoefte geeft tevens alleen de verwachting weer voor 2030 en in die tussentijd zal er gezien het groeiende aantal van 55-plussers wel eerder stappen moeten worden ondernomen om aan de vraag te kunnen voldoen.
Een precieze inschatting van de vraag naar seniorenwoningen is niet te geven, ook niet naar aanleiding van de bovenstaande berekeningen uit andere onderzoeken.
Wel kan er een aanname gemaakt worden aan de hand van het huidige aanbod van seniorenwoningen en de bevolkingsprognoses van Zoetermeer.
Er vanuit gaande dat de diegene die nu een seniorenwoning bewonen, daar ook behoefte aan hebben en dat die behoefte gelijk verdeeld zal blijven over de senioren de komende jaren, kan er een volgende uitspraak gedaan worden over de toekomstige vraag naar seniorenwoningen.
Het huidige totaal aanbod van seniorenwoningen in Zoetermeer bedraagt op dit moment ongeveer 3047 woningen. Deze woningen zijn in het beheer van de vier
woningcorporaties die seniorenwoningen in hun bezit hebben in Zoetermeer.
28 Bron: Senioren & Wonen, met succes inspelen op de woonbehoeften van 50-plussers, Prof.dr. D.L. Knook en Drs. R. Nesselaar.
29 Bron: Haalbaarheidsonderzoek Woonzorgzone Rokkeveen
Het aantal 55-plussers bedroeg op 1 januari 2003 ongeveer 24243 personen in
Zoetermeer. Wanneer het aantal 55-plussers en het aantal seniorenwoningen tegenover elkaar gezet worden, kan gezegd worden dat 12,57% van de 55-plussers in een
seniorenwoning woont.
Tabel 10 Overzicht van het aantal 55-plussers en het aanbod van seniorenwoningen in Zoetermeer.
Aan de hand van bovenstaande berekening, zou er gezegd kunnen worden dat er in 2005 ongeveer 3460 woningen nodig zijn om aan de vraag te kunnen voldoen. Dit betekent dus dat er 413 woningen meer moeten zijn dan het huidige aanbod aanbiedt.
2005 2010 2015
Verwacht aanbod 3072 3172 3172
Verwachte vraag 3460 4120 4604
Verwacht tekort 388 948 1432
Tabel 11 Overzicht van het verwachte aanbod en de verwachte vraag naar woningen voor ouderen in Zoetermeer.
Zoals ook al in een eerdere berekening te zien is, zal het verwachte aantal woningen voor ouderen in 2005 ongeveer 3072 bedragen. Ten opzichte van de berekende vraag, zal er in 2005 een tekort te verwachten zijn van ongeveer 388 woningen voor ouderen.
Samengevat
Zoetermeer zal net als de rest van Nederland te maken krijgen met het fenomeen vergrijzing. De toekomstige bevolkingsontwikkelingen staan dan ook voor een belangrijk deel in het teken van deze vergrijzing. De toename van de groep 55-plussers zal leiden tot economische en maatschappelijke gevolgen. Zo zal de vergrijzing in de toekomst andere eisen stellen aan de volkshuisvesting.
De groep 55-plussers zal in Zoetermeer met ongeveer 60% in 2020 toenemen ten opzichte van het laatst gemeten moment op 1 januari 2003. Deze groei is binnen Zoetermeer niet overal gelijk, in de ene wijk zal de vergrijzing harder toeslaan dan in de andere wijk. De wijk waar de vergrijzing het sterkst waar te nemen zal zijn is de wijk Noordhove. Maar ook de wijken Rokkeveen en Seghwaert krijgen te maken met een sterke vergrijzing binnen de wijk.
Ondanks de huidige bevolkingsprognoses is er op dit moment nog geen duidelijke groei te zien in het aanbod van woningen voor ouderen. De drie van de vier woningcorporaties zijn wel bezig met plannen om het bestaande aanbod van woningen voor ouderen uit te breiden of te verbeteren, maar deze aanbodsgroei zal gezien de huidige berekende vraag niet voldoende zijn.
Er is voor de woningcorporaties dus een belangrijke weg nog verder te bewandelen. De Goede Woning zal er dan ook zeker goed aan doen om nu al verder te onderzoeken hoe zij aan de vraag kunnen gaan voldoen. Dit zal onder andere mogelijk zijn door het
aanpassen van bestaande bouw naar woningen voor ouderen en het verder onderzoeken van overige mogelijkheden, waaronder nieuwbouw.