8 Bewegingsonderwijs
8.1 Vraag & Aanbod
8.1 Vraag & Aanbod
In deze paragraaf analyseren we het gebruik van de gymnastiekvoorzieningen door het onderwijs (PO en VO) binnen de gemeente Bergen. SO school De Ruimte beschikt over een eigen gymzaal die niet door andere scholen wordt gebruikt. Omdat in het IHP er van wordt uitgegaan dat De Ruimte zal verhuizen buiten Bergen, laten we deze voorziening in de analyse buiten beschouwing.
Sportaccommodatie De Beeck (kern Bergen) is recent door brand buiten gebruik gesteld, waardoor tijdelijke verschuivingen hebben plaatsgevonden in het gebruik van gymnastiekvoorzieningen. De gemeente werkt aan plannen om een vervangende sportaccommodatie voor de Beeck te realiseren.
Een van de uitwijkmogelijkheden waar gebruik van wordt gemaakt nadat De Beeck is afgebrand, is een sporthal (Europahal) die onderdeel is van het onderwijscomplex van de Europese School in de kern Bergen. De Europese School laat dit gebruik slechts tijdelijk toe. Omdat de Europese School geen school is waar de gemeente verantwoordelijkheid voor draagt is ook deze voorziening verder buiten beschouwing gelaten in de analyse. In Egmond tenslotte werkt de gemeente aan de realisatie van een nieuwe sportaccommodatie die sportcomplex De Watertoren zal vervangen.
Prognose 2032 % Bezetting
Bergen
* Omdat nog geen zicht is op de aard en configuratie van de nieuw te realiseren sportaccommodatie ter vervanging van De Beeck (1 of meer zaaldelen), is nog niet concreet aan te geven wat de bezetting is.
In voorgaande tabel is de bezetting van de diverse gymnastiekvoorzieningen in de gemeente per kern weergegeven. De capaciteit en het gebruik van de gymnastiekvoorzieningen is berekend in het aantal klokuren. Als maatstaf voor de capaciteit wordt voor het PO 26 klokuren per week gehanteerd en voor het VO 40 klokuren per week per zaaldeel. Het huidige gebruik is afgeleid van de beschikbare gymroosters. De leerling prognoses zijn gehanteerd om het toekomstige normatieve gebruik te berekenen. Opgemerkt dient te worden dat het werkelijk gebruik afwijkt van het normatief berekend
De totale capaciteit van de gymnastiekvoorzieningen, die nu in de gemeente Bergen beschikbaar zijn, bedraagt 342 klokuren. Daarbij onderscheid makend tussen voorzieningen die specifiek voor PO en specifiek voor VO aan te wijzen zijn. De PO en VO scholen gezamenlijk gebruiken in totaal bijna 270 klokuren (79%). Per kern laten de bezettingscijfers echter aanzienlijke verschillen zien, waardoor niet zondermeer kan worden geconcludeerd dat het aantal voorzieningen voldoende is.
Gebruik Gymnastiekvoorzieningen
In de volgende tabel gaan we dieper in op het gebruik van de gymnastiekvoorzieningen per school:
Kern School Sportvoorziening Rooster Normatief
Verschil
OBS van Reenenschool Gymzaal
Hoogervorst 14 6 8 4,5 -1,5
OBS de Driemaster Gymzaal
Watertoren 6 4,5 1,5 3 -1,5
In de tabel zijn de werkelijke roosteruren van de scholen in de verschillende gymnastiekvoorzieningen weergegeven en afgezet tegen de normatieve klokuren die de gemeente minimaal dient te faciliteren.
Opvallend is de in negatief afwijkende uren van ARH (VO), waarschijnlijk een tijdelijk gevolg van het wegvallen van sportaccommodatie De Beeck. Een aantal andere scholen (PO en VO) wijkt in positieve zin behoorlijk af van het minimum genormeerd aantal uren. Deze scholen bieden derhalve fors meer
gymnastiekonderwijs aan dan genormeerd. Naast de huidige situatie is tevens de normatieve situatie in 2032 weergegeven. Op basis van de verwachte ontwikkeling van het leerlingaantal in de verschillende kernen van Bergen is berekend (op basis van de huidige minimum normering) dat het aantal klokuren gymnastiekonderwijs met 23 uren zal afnemen.
Om te beoordelen of er voldoende capaciteit gymnastiekvoorzieningen aanwezig zijn in de gemeente is niet alleen de totale behoefte (normatief of werkelijk) en de beschikbare capaciteit van belang.
Wij onderscheiden nog de volgende aspecten die een rol spelen.
Ontwikkelingen bewegingsonderwijs
Al jaren wordt geroepen dat het minimum aantal uren bewegingsonderwijs verhoogd zou moeten worden. Tot nu toe heeft dat niet geleid tot aanpassing van de minimum normen die worden gehanteerd en die gemeenten veelal als uitgangspunt in haar verordening hanteren, zo ook gemeente Bergen. In de praktijk zien we echter dat steeds meer scholen er al zelf voor kiezen om meer gymnastiekonderwijs te bieden dan het minimum. Of dat betekent dat er ook meer capaciteit gymnastiekzalen nodig is, is daarmee niet per definitie gezegd. Er zijn immers ook andere mogelijkheden om invulling te geven aan bewegingsonderwijs (denk daarbij aan zwemmen of buitensporten). Het is evenwel aan te bevelen om rekening te houden met ruimere behoefte aan gymnastiekcapaciteit dan strikt de norm.
Roosterruimte
De capaciteit van een gymnastiekruimte (PO 26 uur, VO 40 uur per week) is afgeleid van de
‘bedrijfstijden’ van scholen. Hoe meer scholen gebruik maken van dezelfde gymnastiekzaal, hoe groter de uitdaging om de capaciteit zo efficiënt mogelijk te gebruiken. Het is dan ook aan te bevelen om ook enigszins rekening te houden met zogenaamd roosterverlies bij gebruik van voorzieningen door meerdere scholen.
Gebruik verenigingen en derden
In principe is elke PO gymnastiekruimte ook geschikt voor VO, hoewel de sportinventaris wel op onderdelen afwijkt. Dat betekent in feite dat elke gymnastiekruimte een capaciteit heeft van 40 uur per week. Het is echter vanuit de roosters van de (PO) gymnastiekruimten gebleken dat deze ruimten behoorlijk intensief gebruikt worden door derden na de schooltijden van het PO. Wil je deze ruimten inzetten voor gebruik door VO, dan betekent dat derhalve dat andere gebruikers op die tijden moeten wijken. Wij gaan er vooralsnog van uit dat er onderscheid blijft tussen sportvoorzieningen voor PO en voor VO.
Bereikbaarheid voorzieningen
Elke school wil het liefst zijn eigen gymnastiekvoorziening in of aan de school. Dat is veilig en levert geen tijdverlies op door reisbewegingen. In veel gevallen is een gymnastiekvoorziening echter losgekoppeld van schoollocaties en maakt deze onderdeel uit van brede (binnen)sportvoorzieningen.
De afstand van een school tot een gymnastiekvoorziening is echter wel begrensd: hemelsbreed 1 km voor PO en 2 km voor VO. Wanneer de afstand deze limiet overschrijdt maakt een school aanspraak op (vergoeding voor) leerlingenvervoer.
8.1.1 Bergen
In de kern Bergen zijn op dit moment vijf gymnastiekvoorzieningen beschikbaar voor het PO en VO onderwijs. SO school, de Ruimte, heeft zijn eigen inpandige gymzaal en wordt hier buiten beschouwing gelaten. Ook de sportaccommodatie bij de Europese School maakt geen onderdeel van de hier beschouwde capaciteit. Het Zakedijkje en gymzaal Hoogervorst zijn in gebruik door PO
en het Petrus Canisius College over 1 gymzaal. Zoals aangegeven is door brand sportaccommodatie de Beeck buiten bedrijf gesteld en werkt de gemeente aan een vervangende accommodatie.
Figuur 8.1: Bergen - Behoefte bewegingsonderwijs PO in Figuur 8.2: Bergen - Behoefte bewegingsonderwijs VO in verhouding tot de huidige capaciteit verhouding tot de huidige capaciteit
De totale capaciteit gymnastiekvoorzieningen in de kern Bergen bedraagt 172 klokuren, onderscheid makend naar PO en VO voorzieningen. De gymzalen voor PO worden bijna maximaal benut: 50 van de 52 uur zijn ingeroosterd. Ook de gymzalen voor VO kennen een hoge bezetting: 108 uur van de 120 beschikbare uren zijn wekelijks ingeroosterd. In de berekening van de capaciteit voor het VO zijn de tijdelijke uitwijklocaties in Sporthal de Watertoren (Egmond aan Zee) en in de Europese School, als gevolg van het wegvallen van De Beeck, niet meegenomen. De normatief berekende behoefte aan gymnastiekruimte overtreft de beschikbare capaciteit voor VO aanzienlijk, zowel op dit moment als in de toekomst.
In de bovenstaande figuur zijn de gymnastiekvoorzieningen in de kern Bergen weergegeven in relatie tot de onderwijslocaties. Tevens is aangegeven welke school van welke gymnastiek-voorzieningen gebruik maakt. Uit alle voorgaande informatie is op te maken dat in de kern Bergen:
1. Een aantal scholen meer klokuren gym aanbiedt dan het normatief minimum, waardoor het werkelijk gebruik van gymnastiekvoorzieningen door scholen hoger is dan de normatief berekende klokuren;
2. Het wegvallen van sportaccommodatie De Beeck heeft geleid tot capaciteitstekort en verschuivingen van gebruik naar andere voorzieningen en zelfs naar andere kernen;
3. De Willem Alexanderschool voor een deel van haar gymlessen uitwijkt naar een gymvoorziening die verder ligt dan 1 km van de school;
4. Als gevolg van het wegvallen van De Beeck de Adriaan Roland Holstschool (VO) voor een deel van haar gymlessen uitwijkt naar gymvoorzieningen die verder liggen dan 2 km van de school;
5. Als gevolg daarvan (3 en 4) de gemeente leerlingenvervoer bekostigt.
De toekomstige situatie (2032) laat zien dat er ruimte ontstaat in de gymzalen van het PO (ongeveer 20 klokuur). Met het wegvallen van De Beeck is het ruimtetekort voor het VO 40 klokuur. De ruimte in de gymzalen voor het PO in combinatie met 1 nieuw zaaldeel zou in principe voldoende ruimte moeten bieden voor het VO. Echter, in de oplossingsrichtingen voor het VO (maximaal scenario), of op basis van andere (sport gerelateerde) overwegingen, kan er sprake zijn van sloop van de huidige gymzaal bij de PCC. Hierdoor zou er behoefte ontstaan aan een extra zaaldeel. Dit kan mogelijk worden gerealiseerd in het combinatie met de vervanging van sportaccommodatie De Beeck.
8.1.2 De Egmonden
In de Egmonden bevinden zich vier sportvoorzieningen. Sporthal de Watertoren en gymzaal de Watertoren in Egmond aan Zee, gymzaal Hanswijk en gymzaal de Schulp. De laatste twee sportvoorzieningen zijn onderdeel van een dorpshuis. De totale capaciteit in deze kern is 118 klokuren, wanneer sporthal De Watertoren wordt meegerekend (t.b.v. VO). De PO capaciteit is gebaseerd op drie gymzalen 78 klokuren. Hoewel ook een sporthal, indien nodig, kan worden benut voor PO onderwijs is dit minder geschikt. Op dit moment wordt de sporthal voor onderwijs ingezet als uitwijkmogelijkheid voor de Adriaan Roland Holstschool (VO) uit de kern Bergen. De sporthal (De Watertoren) zal worden vervangen door een nieuwe energie neutrale sporthal.
Figuur 8.2: De Egmonden - Behoefte bewegingsonderwijs PO en VO in verhouding tot de huidige capaciteit
Van de 78 uur die beschikbaar is voor PO in de Egmonden, wordt 49 uur gebruikt en is 28 uur normatief het minimum. Alle gymnastiekzalen in de Egmonden hebben ruim voldoende capaciteit beschikbaar om nog extra gebruik voor onderwijs te faciliteren.
Elke kern in de Egmonden beschikt over een eigen gymnastiekzaal en in geen enkel geval is sprake van capaciteit te kort of overschrijding van de afstandsnorm school-gymzaal. Het advies is derhalve
8.1.3 Schoorl/Groet
In Schoorl en Groet bevinden zich twee sportvoorzieningen. Een gymzaal aan de Gruttoweg in Groet en een gymzaal aan de Bovenweg in Schoorl. De totale capaciteit in deze twee dorpen komt daarmee op 52 klokuren bewegingsonderwijs voor het primair onderwijs. Daarvan worden op dit moment 25 klokuren gebruikt door de twee PO scholen. Dit geeft echter, net als in de kern de Egmonden, geen aanleiding tot het ontwikkelen van een alternatief scenario.
Figuur 8.3: Schoorl/Groet - Behoefte bewegingsonderwijs PO en VO in verhouding tot de huidige capaciteit