Voorkomen van extreem lage of hoge waardes

1202337-000-BGS-0007, 2 maart 2012, definitief

al., 2010). In Tabel E.2 staat voor de verschillende N en P componenten de minimum en maximum waarde.

Tabel E.2 Aantal metingen en minimum en maximum waarde voor de verschillende N en P componenten.

Parameter # metingen minimum maximum grens # extremen

Ntot 18.962 < 0,1 94 500 0 KjN 27.222 -1 68,2 100 0 NO2 24.234 0 21,22 200 0 NO3 21.891 0 77 200 0 NO2+NO3 17.898 0 76 500 0 NH4 30.080 0 21 500 0 Ptot 32.467 0 53,1 100 0 PO4 29.668 -0.1 15 100 0

Uit de tabel valt af te leiden dat er geen onmogelijke extremen in de dataset voorkomen. Wel zijn er een aantal negatieve waardes, deze zijn uit de dataset verwijderd (geldt voor KjN en PO4). Daarnaast is er één waarde van NO2 verwijderd waarvoor het gehalte van 21,22 mgN/l precies gelijk was aan het gehalte NO3, dus waarschijnlijk vroeger ooit in een verkeerde kolom terecht is gekomen.

E.3 Inconsistentiechecks

Gecontroleerd is op de consistentie tussen de verschillende N- en P-gerelateerde meetwaarden. De volgende inconsistentiechecks zijn uitgevoerd:

- NO2 + NO3 > 1.25 * NO2NO3 - NO2NO3 > 1.25 * NO2 + NO3 - KjN + NO2 + NO3 > 1.25 * N - N >1.25*(KjN + NO2 + NO3) - KjN + NO2NO3 > 1.25 * N - N > 1.25 * (KjN + NO2NO3)

- NH4 > KjN: de NH4-waarde kan in principe niet hoger zijn dan de KjN-waarde. - NH4 > 1.25 * KjN

- PO4 > Ptot: de PO4-waarde kan in principe niet hoger zijn dan de Ptot-waarde. - PO4 > 1.25 * Ptot.

In onderstaande tabel staat weergegeven hoeveel monsters niet aan de desbetreffende inconsistentiecheck voldoen, waarbij onderscheid is gemaakt tussen het wel en niet corrigeren voor de detectielimiet. Correctie voor de detectielimiet betekent dat als een waarde kleiner is dan de detectielimiet hij de helft van die waarde krijgt.

1202337-000-BGS-0007, 2 maart 2012, definitief

Tabel E.3 Aantal monsters wat niet voldoet aan de desbetreffende inconsistentiecheck, waarbij onderscheid is gemaakt tussen wel en niet gecorrigeerd voor de detectielimiet. Dtl = detectielimiet

Inconsistentiecheck # metingen (niet gecor. voor dtl) # metingen (gecor. voor dtl) Opmerkingen NO2 + NO3 > 1.25 * NO2NO3 645 67 (NO2 en NO3 gecor. voor dtl, NO2NO3 niet)

Betreft lage waardes (hoogste waarde is 0.4 mgN/l). Inconsistentie doordat alleen NO3 genomen en niet NO2 erbij opgeteld. Geen correcties/ verwijderingen, maar NO2+NO3 zelf berekenen. NO2NO3 > 1.25 * NO2 + NO3 21 141 (NO2, NO3 en NO2NO3 gecor. voor dtl)

Betreft veelal lage waardes of waardes < dtl. Twee waardes verwijderd (NO2NO3 van 17 en van 0.69 mgN/l) KjN + NO2 + NO3 > 1.25 * Ntot 89 75 (KjN, NO2 en NO3 gecor. voor dtl)

Inconsistentie komt voornamelijk voor bij Fryslan, hier wordt N ook gemeten terwijl het bij de meeste andere ws-en berekend is. Geen correcties/ verwijderingen. Ntot >1.25 * (KjN + NO2 + NO3) 9 * 41 (Ntot, KjN, NO2 en NO3 gecor. voor dtl) * 52 (KjN, NO2 en NO3 gecor. voor dtl)

Inconsistenties o.a. doordat Ntot gemeten, maar ook doordat niet altijd gecorrigeerd is voor dtl bij de berekening van het waterschap (o.a. Zuiderzeeland). Geen correcties/ verwijderingen. KjN + NO2NO3 > 1.25 * Ntot 11 11 (KjN en NO2NO3 gecor. voor dtl)

Inconsistenties o.a. doordat Ntot gemeten

Ntot > 1.25 * (KjN + NO2NO3) 7 49 (Ntot, KjN en NO2NO3 gecor. voor dtl) 52 (KjN en NO2NO3 gecor. voor dtl)

Inconsistenties o.a. doordat Ntot gemeten. Geen correcties/ verwijderingen.

NH4 > 1.25 * KjN 18 24

NH4 > KjN 35 41 NH4 wordt gebruikt i.p.v. KjN PO4 > 1.25 * Ptot 119 188

PO4 > Ptot 266 321 PO4 wordt gebruikt i.p.v. Ptot

Een groot deel van de inconsistenties met betrekking op Ntot bleken te worden veroorzaakt doordat Ntot direct gemeten is. Bij navraag bij de waterschappen blijkt dat het grootste deel van de waterschappen Ntot berekend uit de N-componenten, maar dat er ook een aantal waterschappen is waarbij Ntot direct wordt gemeten.

Daarnaast is gekeken of het grote aantal inconsistenties een relatie heeft met het voorkomen van de detectielimiet, het waterschap, het jaar of de meetlocatie. De meeste inconsistenties blijken samen te hangen met waardes die kleiner zijn dan de detectielimiet. De inconsistenties ontstaan dan doordat verschillende waterschappen op een verschillende manier corrigeren voor de detectielimiet bij de berekening van NO2NO3 uit NO2+NO3 en

1202337-000-BGS-0007, 2 maart 2012, definitief

detectielimiet leidt ertoe dat sommige waterschappen ook meer inconsistenties hebben dan andere waterschappen. De inconsistenties die ontstaan bij waardes onder de detectielimiet hebben geen invloed op de normtoetsing en zijn dus niet uit de dataset verwijderd.

De inconsistenties lijken geen relatie te hebben met het jaar van de meting: oude metingen hebben niet relatief meer inconsistenties dan actuelere metingen.

Voor inconsistenties met betrekking op Ntot, KjN, NO2, NO3 en/of NO2NO3 is besloten geen monsters te verwijderen uit de dataset omdat de inconsistentie:

- een lage waarde betreft (vaak onder de detectielimiet) en dus geen invloed heeft op de toestandbeoordeling;

- door het waterschap niet gecorrigeerd is voor waardes kleiner dan de detectielimiet bij de berekening van een somparameter;

- Ntot een gemeten parameter is in plaats van een berekende parameter.

Als de KjN-concentratie lager is dan de NH4-concentratie is de waarde van NH4 toegekend aan KjN. De NH4-concentratie is namelijk makkelijker te meten en geeft een nauwkeurigere meetwaarde.

Als de P-concentratie lager is dan de PO4-concentratie is de waarde van PO4 aangenomen voor P omdat de P-concentratie in principe niet lager kan zijn dan de PO4-concentratie. De PO4-concentratie is namelijk makkelijker te meten en geeft een nauwkeurigere meetwaarde. Voor NH4, NO2, NO3 en NO2+NO3 zijn er respectievelijk 178, 268, 126 en 203 monsters met een waarde van 0 mg N/l, waarvan bij de meesten niet aangegeven staat dat ze kleiner zijn dan de detectielimiet. Voor Ptot zijn er 20 monsters met een waarde kleiner dan 0 mg P/l en voor PO4 zijn dat er 404. Monsters met een P-concentratie van 0 mgP/l hebben ook allemaal een PO4-concentratie van 0 mgP/l. Ook bij P en PO4 staat bij deze waardes vrijwel nooit aangegeven dat het om waardes kleiner dan de detectielimiet gaat. Deze waardes zijn niet uit de dataset verwijderd.