Vervolgstappen aan de hand van de veranderingscyclus

Inmiddels is bekend dat het motiveringsinstrument werkelijk in de praktijk hanteerbaar is en zijn de resultaten van het instrument bekend. Tevens zijn oorzaken van het moeizame proces tot verduurzaming achterhaald en verbeterpunten geformuleerd. De nadruk in de eerste fase van het veranderingstraject/ verduurzamingsproces, ligt op de diagnose en de verankering: een goede onderbouwing van de noodzaak tot verandering en een breed

draagvlak om tot verandering over te gaan. Stap één, de diagnose, uit de veranderingscyclus heeft reeds plaatsgevonden. Om het proces op gang te brengen, dient zoals gezegd de nadruk te liggen op het proces en in mindere mate op de inhoud. Zodat het proces in goede banen kan worden geleid. Om dit proces in goede banen te kunnen leiden geldt, naast de te nemen vervolgstappen, ook nog een ander vereiste. Dit betreft stap twee in de

veranderingscyclus, de verankering. Het is van groot belang de veranderingsbereidheid te maximaliseren. Dit vindt plaats gedurende alle fasen van het proces van verduurzaming. Om deze reden is de verankering in figuur 25 verticaal gesitueerd. In dit kader is het van belang draagvlak te creëren. In de volgende paragraaf wordt duidelijk op wat voor manier dit kan worden bereikt. Vaak worden hulpmiddelen ingezet om de veranderingsrichting te bepalen en uit te zetten. Deze hulpmiddelen zijn de instrumenten (stap 3 in de veranderingscyclus) en kunnen ook wel worden beschouwd als de te nemen vervolgstappen. Dit zijn de gele kaders in figuur 25. Op deze manier kan verduurzaming werkelijk worden ingezet.

Op basis van de ervaringen uit de casestudies en de kennis met betrekking tot verandermanagement, zijn een aantal vervolgstappen te onderscheiden.

De eerste stap die gezet dient te worden is intern binnen de gemeente

duurzaamheidafspraken te maken, zodat “alle neuzen dezelfde kant op staan”. Hoewel het tevens belangrijk is één aanspreekpunt te benoemen, is het ook van belang een eenheid naar buiten uit te stralen. Vervolgens dienen de gemeente en het bedrijfsleven samen te komen en de intentie tot verduurzaming uit te spreken. Dan kan de dialoog worden aangegaan over de uitkomsten van het motiveringsinstrument. Er kan gericht worden gediscussieerd over de zorgpunten en de mogelijke kansen. Op bestaande

bedrijventerreinen gaat verduurzaming vaak gepaard met herstructurering, vanwege de relatief snelle veroudering. Door de dialoog te zoeken, zijn partijen wellicht meer bereid zich coöperatief op te stellen, dan wanneer het bedrijfsleven wordt geconfronteerd met

vernieuwingsplannen. De kentering in beleid draagt bij aan een positieve samenwerking, omdat partijen hiertoe genoodzaakt zijn. Niet langer worden onbeperkt nieuwe

bedrijventerreinen ontwikkeld. Deze fase wordt afgesloten met het ondertekenen van een intentieverklaring. De volgende fase is het opstellen van een eerste gezamenlijk plan van aanpak. Daarin dient te worden aangegeven hoe het proces in goede banen kan worden geleid. Hierin dienen afspreken te worden gemaakt met betrekking tot middelen, geld,

besluitvorming, verantwoordelijkheden, tijdspad en doelstellingen (Van Duren e.a. 2005). Om plannen te kunnen uitwerken en uiteindelijk tot uitvoering te brengen dient een

parkmanagementorganisatie te worden opgericht. Een stabiele organisatie is van groot belang voor de continuïteit. Dan kunnen wensen en behoeften worden vastgesteld aan de hand van de voorgaande discussie over de uitkomsten van het motiveringsinstrument. Vervolgens dient de behoefte aan samenwerking te worden onderzocht. Op basis daarvan kunnen werkgroepen worden opgericht. De werkgroepen kunnen vervolgens aan de slag met het onderzoeken van de haalbaarheid. Indien bekend is of de te nemen maatregelen ook werkelijk haalbaar zijn, dient een lange termijn visie te worden ontwikkeld over de toekomst van het terrein. Hier komt een gezamenlijk Actieplan Duurzaamheid uit voort, waarin concreet de te nemen maatregelen en de beoogde doelen zijn uitgewerkt. Vervolgens kunnen stapsgewijs de maatregelen worden uitgevoerd. Dit leidt tot duurzame maatregelen die breed worden gedragen en waar werkelijk behoefte aan is, als resultaat.

Een andere stap in de veranderingscyclus is onderhoud. In deze stap is het van belang de voortgang te stimuleren en de partijen alert te houden. Communicatie speelt hierbij een belangrijke rol. In de figuur op de volgende bladzijde is onderhoud weergegeven vanaf het moment dat de werkgroepen worden opgericht. Op dat moment is het van belang te herinneren aan de gemaakte afspraken en dienen de voordelen nogmaals te worden benadrukt.

Tenslotte is het van groot belang te evalueren, na te gaan of de maatregelen ook het beoogde effect hebben opgeleverd. Het doel van het motiveringsinstrument was verdere verduurzaming mogelijk te maken. Een beoogd effect kan bijvoorbeeld zijn de scores in het dashbord te verbeteren, indien gewenst op een bepaald aspect. Het gaat dan om een verschuiving van rode naar oranje scores en van oranje naar groene scores. Hiermee wordt de grote pijl in figuur 25 verklaard, want om de verschuiving van de scores, de verdere verduurzaming opnieuw inzichtelijk te maken, dient opnieuw de diagnose te worden doorlopen.

Tijdens alle fasen van het proces, zoals bovenstaand beschreven, dient gewerkt te worden aan het maximaliseren van de veranderingsbereidheid. Hier ligt dan ook de nadruk op in de geformuleerde aanbevelingen.

Figuur 25: Vervolgstappen aan de hand van de veranderingscyclus

Dialoog aangaan over de uitkomsten van het instrument

Verankering • kennis en expertise inschakelen (b.v. BOM) • vertrouwen kweken • voordelen benadrukken • probleembe- wustzijn vergroten • aanbieden van workshops • vroeg stadium betrekken • enzovoorts Resultaat

Duurzame maatregelen/oplossingen die: - breed worden gedragen - waar werkelijk behoefte aan is

Gericht discussiëren, tot slot ondertekenen intentieverklaring

Gezamenlijk plan van aanpak

Opzetten parkmanagementorganisatie

Wensen en behoeften vaststellen a.d.v. uitkomsten discussie

Behoefte aan samenwerking onderzoeken

Werkgroepen oprichten

Wensen onderzoeken op haalbaarheid

Lange termijn visie over toekomst terrein
gezamenlijk Actieplan Duurzaamheid opstellen

Uitvoering Onderhoud • voortgang stimuleren • partijen alert houden, door: • Communi- ceren over voortgang en geboekte resultaten Evaluatie

Hebben maatregelen het beoogde effect gehad

(vooruitgang terrein van rood naar oranje en van oranje naar groen)

Diagnose is gesteld

Actuele situatie waarin een terrein verkeert is bekend, oorzaken zijn achterhaald en verbeterpunten zijn geformuleerd