7 HOe nu verDer?
7.2 vervolgonderzoek: uitbreiden van het simulatiemodel
Op dit moment gebruiken we het rekenmodel voor de simulatie van een koelcel voor peren. Doordat het mo-del in Matlab Simulink is geprogrammeerd, is het rela-tief eenvoudig om andere situaties, producten of tech-nologieën binnen en buiten de koelcel te modelleren. Dit leidt tot een aantal opties voor uitbreiding van het simulatiemodel. En daarmee voor nieuwe innovatie- en businesskansen voor bedrijven.
Optie 1: uitbreiden van
moduledatabase
Het gesimuleerde koelsysteem is een compressor-koeler die gevuld is met ammoniak. Enkele warmteop-slagmethodes zijn in het model verwerkt, zoals Phase
Hoe nu verder? Noten
Changing Materials (PCM) en betonkernactivering. Ook de invloed van andere technologieën zoals isolatie, CA-systeem, besturing van de koude-installatie, de ont-dooicyclus en de ventilatie zijn erin meegenomen. Uiteraard zijn er nog veel meer technologieën waarvan het interessant is om te onderzoeken wat hun effect is op het energieverbruik. Het simulatiemodel is daarom uit te breiden met modules als:
• koeltechnieken;
• meerdere natuurlijke koudemiddelen; • andere isolatiematerialen;
• besturingstechnieken; • vochthuishouding.
Naast het doorrekenen van de koelcel zelf, is het mo-del ook geschikt om te onderzoeken of restwarmte of duurzame energiebronnen uit de omgeving van pas ko-men. Een voorbeeld is het berekenen van de benodigde restwarmte uit een naburig afvalverwerkingsbedrijf voor de inzet van absorptiekoeling.
Optie 2: vertalen naar andere
producten, zoals fruitsoorten,
groenten, bloembollen
Het CleanTech-onderzoeksprogramma wil het energie- simulatiemodel in samenwerking met geïnteresseerde bedrijven en kennisinstellingen doorontwikkelen. En wel
zo dat het niet alleen voor koelhuizen van peren maar ook voor andere fruitsoorten, groenten en bijvoorbeeld bloembollen geschikt is. Hiervoor is het noodzakelijk een database aan het rekenmodel te koppelen waarin de specifieke product-, proces- en systeemparameters van die andere producten zijn opgenomen.
Optie 3: vertalen naar andere situaties
Naast een simulatiemodel voor koelhuizen voor peren kunnen studenten van de HvA het model vertalen naar andere situaties, zoals luchtbehandelingssystemen in gebouwen of klimaatregelingssystemen in kassen. Een tweetal CleanTech-projecten doen dat op dit moment al. Zo is er een simulatiemodel opgesteld in het ande-re project binnen het RAAK-mkb-project Sustainable Systems for Food: hightech vertical farming. Hierover is meer te lezen in de publicatie ‘Vertical Farming’. Een andere groep studenten werkt aan een simulatiemodel voor het koelen van datacenters.Uiteraard zijn er nog veel meer omgevingen te beden-ken waar beden-kennis over slim koelen welkom is:
• Gekoeld transport in bijvoorbeeld vrachtwagens of op schepen;
• Supermarkten; • Distributiecentra; • Enzovoort.
Oproep tot samenwerking
Zoals in deze publicatie is beschreven werkt de HvA aan concreet praktijkgericht onderzoek. Met behulp van simulatiemodellen onderzoeken we hoe tijdens koel- en bewaarprocessen energie te besparen is met innovatieve technieken. Dit doen wij voor en samen met andere partijen (bedrijven, kennisinstellingen en overheid). Het CleanTech-onderzoeksprogramma gaat graag met bedrijven een samenwerking aan om de simulatiemodellen verder uit te breiden en te vertalen naar andere concrete tools. Wilt u graag samenwerken met de HvA op dit onderwerp? Neem dan contact met onderzoeksprogramma CleanTech, de contactgegevens zijn te vinden op ww.hva.nl/cleantech.
noten
1. Global Warming Potential (GWP) is een aanduiding voor de mate waarin een broeikasgas bijdraagt aan opwarming van de aarde.
2. www.ivam.nl 3. www.ecoinvent.ch 4. www.agentschapnl.nl/programmas-regelingen/omrekenen-energie-eenheden 5. www.mathworks.nl 6. www.planetsafe.nl 7. www.ecn.nl/nl/nieuws/item/date/2012/06/04/doorbraak-in-thermo-akoestische-energieomzetting 8. www.pcmproducts.net 9. http://pcpaustralia.com.au/pcm-applications/cold-storage/ 10. http://www.ipu.dk/English/IPU-Manufacturing/Refrigeration-and-energy-technology 11. http://www.cooltool-software.com 12. http://www.comsol.com 13. http://www.ansys.com
Literatuurlijst Literatuurlijst
literatuurlijst
ABN AMRO Sector Research (2012). Sectorrapport ‘Visie op Agrarisch’. Geraadpleegd 4 april 2013, van website: www.abnamro.nl/nl/zakelijk/visie/sectoren/agrarisch.html#/?s=0/:S0
Agentschap NL (2010). Infoblad Energieneutraal Bouwen. Geraadpleegd 11 april 2012, van website: www.agentschapnl.nl/sites/default/files/bijlagen/Infoblad_Energieneutraal_Bouwen.pdf.
Agentschap NL (2011). Absorptiekoeling. Geraadpleegd 4 april 2013, van website: www.agentschapnl.nl/sites/ default/files/bijlagen/2MJAP1127-Absorptiekoeling.pdf
Agentschap NL (2012a). Industriële koeling. Geraadpleegd 11 april 2012, van website: www.agentschapnl.nl/ programmas-regelingen/industri%C3%ABle-koeling.
Agentschap NL (2012b). Koel- en vrieshuizen. Geraadpleegd 23 april 2012, van website: www.agentschapnl.nl/ programmas-regelingen/koel-en-vrieshuizen.
Agentschap NL (2012c). Infoblad Trias Energetica en energieneutraal bouwen. Geraadpleegd 23 april 2012, van website: www.agentschapnl.nl/sites/default/files/bijlagen/Infoblad_Energieneutraal_Bouwen.pdf. Agentschap NL. (2013). Product- en proceskoeling. Geraadpleegd 19 maart 2013, van website: www. agentschapnl.nl/onderwerp/product-en-proceskoeling
Alsema, E.A. (2009). Stevige ambities, klare taal! Definiëring van doelstellingen en middelen bij energieneutrale, CO2-neutrale of klimaatneutrale projecten in de gebouwde omgeving. Utrecht: W/E adviseurs &
Platform energietransitie Gebouwde Omgeving.
ASHRAE (2006). 2006 ASHRAE handbook - refrigeration (I-P edition). American Society of Heating, Refri- gerating and Air-Conditioning Engineers, Inc. Geraadpleegd 12 maart 2013, van website: www.knovel. com/web/portal/browse/display?_EXT_KNOVEL_DISPLAY_bookid=2395
Bastiaansen, G. (2012). ‘Duurzaam: Trend of toekomst?’ In: De Telegraaf, 28 mei 2012
Blok, H., J. Buis, & D. Havenaar (1997). Praktijkboek voor de koudetechniek. Veenendaal: Standex.
BodemenergieNL (2013). Wet- en regelgeving. Geraadpleegd 28 maart 2013, van website: bodemenergie.wis- studio5.wis.nl/Praktische_informatie/Wet-_en_regelgeving
Borgdorff, A.M. (2010). Rol van de groentespeciaalzaak. Analyse van de huishoudelijke aankoop van groenten en fruit bij de groentespeciaalzaak. Zoetermeer: Productschap Tuinbouw.
Broeze, J., E. Wissink, & M. Dieleman (2009). Presentatie duurzaam koelen - zuiniger koelen door ‘groene’ tech nologie en innovatieve besturing. Geraadpleegd 04 april 2013, van website: www.koudecentraal.nl/ documents/eos/Perspectieven%20Duurzaam%20Koelen%20WeekVanDeKoude2009.pdf. Wageningen UR Food & Biobased Research.
Broeze, J., S. van der Sluis, & E. Wissink (2010). Onderzoeksrapportage duurzaam koelen : EOS renewable cooling. Geraadpleegd 20 maart 2013, van website: www.afsg.wur.nl. Wageningen UR Food & Bio based Research.
Cantwell, M. (2001). Properties and recommended conditions for long-term storage of fresh fruits and vegetables. Davis, CA, Verenigde Staten: University of California Postharvest Technology Center.
European Commission (2012). Proposal for a Regulation of the European Parliament and of the Council on Fluorinated Greenhouse Gases. Final proposal. Geraadpleegd 20 maart 2013, van website: ec.europa.eu/clima/
policies/f-gas/legislation/docs/com_2012_643_en.pdf
InfoMil Agentschap NL (2012). Koudemiddelen en F-gassen. Geraadpleegd 4 april 2012, van website: www.infomil.nl/onderwerpen/klimaat-lucht/stoffen/koudemiddelen-gassen
InfoMil Agentschap NL (2013). Broeikasgassen. Geraadpleegd 19 maart 2013, van website: www.rwsleefomgeving.nl/onderwerpen/broeikasgassen/
Koudeenluchtbehandeling (2013). Felle F-gassendiscussie in europees parlement verwacht. Geraadpleegd 19 maart 2013, van website: www.koudeenluchtbehandeling.nl/products/airconditioning/felle-f- gassendiscussie-in-europees-parlement-verwacht-41284
Kwaliteitscontrolebureau (2011). Handelsnormen voor peren. . Geraadpleegd 19 maart 2013, van website: kcb.nl/handelsnormen-gf
LTO Nederland (2012). Kentallen fruitteelt en Kentallen vollegrondsgroenteteelt. Geraadpleegd 11 april 2013, van website: www.lto.nl/nl/25222723-Fruitteelt.html?path=12102327/10379153 en www.lto.nl/nl/25222724-Vollegrondsgroententeelt.html?path=12102334/10379158
MVO Nederland (2013). MVO in de agribusiness - trends. Geraadpleegd 14 maart 2013, van website: www.mvoindeagribusiness.nl/page/1146/trends.html
Platform Agrologistiek (2013). Logistiek is pijnpunt bij streekproducten. Geraadpleegd 8 maart 2013, van website: www.agrologistiek.nl/?id=147
RCC K&L (2011). ‘Het verbeteren van isolatie dankzij vacuum.’ In: RCC K&L Magazine, januari 2011. Sourbron, M. (2012). Dynamic thermal behaviour of buildings. Geraadpleegd 14 maart 2013, van
website: lirias.kuleuven.be/bitstream/123456789/356472/1/MaartenSourbronPhDtext.pdf Leuven, België: Katholieke Universiteit Leuven.
Sprenger Instituut (1982). Produkt-info; peer. Wageningen: Sprenger Instituut. Geraadpleegd 8 maart 2013, van website: www.koudecentraal.nl/documents/Peer.pdf
UT Twente (2012). Aerogel. Geraadpleegd 26 maart 2013, van website: technotheek.utwente.nl/wiki/Aerogel Van de Geijn, F.G., A. van Schaik, F. Schoorl & J. Verschoor. (2006). Bewaring van Conference. Bewaarhandleiding: onderzoeksresultaten van het KwaliCon-project en bestaande kennis gebundeld. Zoetermeer: Nederlandse Fruittelers Organisatie.
Van Galen, M. & O. Hietbrink (2008). Concurrentiemonitor Fruit. Een studie naar de concurrentiepositie van appels, peren en aardbeien. Den Haag: LEI.
Van Traa, P. (2011). GrownDownTown - de groenten uit amsterdam. Geraadpleegd 1 mei 2012, van website: www.degroentenuitamsterdam.nl/
Studenten en medewerkers Betrokken organisaties
betrokken organisatie
sAan het project Duurzaam Bewaren hebben verschillende bedrijven en instanties een bijdrage geleverd - als probleemeigenaar, opdrachtgever, expert of inspirator. Wij willen de volgende personen hartelijk danken voor hun waardevolle bijdrage:
Agriboard: Jacques Dekker
Boukens koel- en klimaattechniek: Henk Huisman De Buytenhof Rhoon: Ad Visser
De Jong Coldstores: Edwin Luiken Firma Kuin: Johan Kuin
Fruitbedrijf Pronk: Gerard Pronk
Hoesch Bouwsystemen B.V.: John Mocking HOWA Bouwgroep: Sjaak Beemster IVAM: Niels Jonkers
Koelhuis WFO / Laan Flora Facilities: Aad Kraakman KWA Bedrijfsadviseurs: Fons Pennartz
Salco bedrijfsdeuren: Frank Sijm
Sercom regeltechniek: Jan-Willem Lut, Andre van Rooyen
Syntens: Sandra Verweij, Jacques Walinga, José Laan en Peter Tol TNO: Leo Hendriksen, Edo Wissink
Wageningen UR: Frank van de Geijn, Alex van Schaik
studenten en medewerkers Hva
De belangrijkste studentenprojecten die bijgedragen hebben aan het project Duurzaam Bewaren en de studenten die daaraan deelnamen zijn:
• Fruitzicht: nieuwe innovatierichtingen voor fruitsector - uitstroomprofiel Innovatie Management,
4e-jaars Technische Bedrijfskunde - Marne van Wijk, Amrit Singh, Justin Groot, Mervyn Fransen, Nicholas Cheung, Henk-Jan van Dijk, Soufiane Batou, Theodoor Koelewijn, Imre Schurer en Wolfert Engelsman
• Local-for-Local-businessmodel - afstudeeronderzoek Technische Bedrijfskunde - Soufiane Batou
• Fresh & Fruity: verkenning ‘koelhuis van de toekomst’ - 3e-jaars stageopdracht Logistiek en Bouw-
technische Bedrijfskunde - Celeste Bakker, Ahmet Dinc, Erik van der Kolk, Jos de Pijper, Thomas Smits
• Verkenning duurzame koel- en energiesystemen - minor Energie & Duurzaamheid - Joeri Cornelissen,
Sam Hughes en Wely Verhemel
• Verkenning koeltechnieken – minor Energie & Duurzaamheid - Eric Hoogland
• Duurzame koelmethoden - minor Energie & Duurzaamheid - Yassine Karimi en Andreas Melzer
• Energiebesparing in koelhuis - minor Energie & Duurzaamheid- Christian Moons, Hugo van Nigtevecht
en Rens Smal
De vijf laatstgenoemde projecten hebben specifiek bijgedragen aan het realiseren van het simulatiemodel. De twee eerstgenoemde projecten hebben met een breder perspectief gekeken naar mogelijkheden om de fruitsector te verduurzamen en bieden een interessante aanvulling op het onderzoek naar het verduurzamen van koelhuizen.
Recent gestarte studentenprojecten zijn:
• Businessconcept simulatiemodel - afstudeeronderzoek Technische Bedrijfskunde - Daniël Schreuder
• Validatie simulatiemodel - 3e jaars stage Engineering Design & Innovation - Christian Moons
We bedanken alle studenten hartelijk voor hun inzet.
Dit project is mede mogelijk gemaakt met een RAAK-MKB-subsidie van de Stichting Innovatie Alliantie. Ook hebben diverse medewerkers van de HvA een bijdrage geleverd - door deel te nemen aan het onderzoek,
door studenten te begeleiden of door inhoudelijke of praktische ondersteuning te leveren. Wij willen de volgen-de personen hartelijk bedanken voor hun constructieve bijdrage: Otto volgen-de Graaf, Jurjen Helmus, Renske
Schijvens, Ronald Mooijer, Laura Ramirez-Elizondo, Ed Schrikkema, Hugo van Tienhoven, Wilbert te Velde, Katrien de Witte.
Links
links naar meer informatie
www.agriboard.nl > over Agriboard, vertegenwoordiger van de agribusiness in Noord-Holland Noord www.fruitzicht.com > over het onderzoek door studenten Technische Bedrijfskunde van de HvA naar innovatierichtingen voor de fruitteelt
www.hva.nl/cleantech > over het onderzoeksprogramma CleanTech van HvA Techniek www.innovatie-alliantie.nl > over de RAAK-stimuleringsregeling
www.ivam.uva.nl/ > onderzoeks- en adviesbureau op het terrein van duurzaamheid
www.koudecentraal.nl/ > website met kennis over koude- en klimaattechniek van Koudegroep Delft-Wageningen
www.koudeenluchtbehandeling.nl/magazine > magazine november 2012, artikel “HvA houdt peren groen“ www.sustainablesystemsforfood.com > meer informatie, projectresultaten en complete interviews van het RAAK-mkb-project Sustainable Systems for Food
www.syntens.nl > over Syntens en de ondersteuning van het midden- en kleinbedrijf bij innovatie www.tno.nl > bij thema Energie Gebouwde Omgeving over duurzaam koelen en warmtepompen www.wageningenur.nl/fbr > Food & Biobased Research, Wageningen UR