Verlengstuk van de natuur en milieubeweging?

Sommige respondenten gaan ook in op de onafhankelijkheid van het NPB ten opzichte van de

natuur- en milieubeweging.

Wi geeft aan dat het NPB voor veel gegevens afhankelijk is van natuur en milieu organisaties en daardoor het risico loopt niet als onafhankelijk te worden gezien.

Wi: “Het [...] probleem is dat [...] veel natuurorganisaties ook de verzamelaars en leveranciers zijn van gegevens. En die verwevenheid vind ik een [...] probleem. Wij hebben vorig jaar gegevens gebruikt van Das en Boom. Ik geloof ook dat Das en Boom de enige was die die gegevens had. En dat is wel een belangenorganisatie dus daar vind ik een risico in zitten.” VG en VO gebruiken de wetenschappelijkheid van het NPB om het verschil met de natuur- en milieu beweging duidelijk te maken.

VG: “En wat is het verschil tussen Stichting Natuur en Milieu en het RIVM? [...] Dat zijn echt

belangenbehartigers. Die vinden gewoon principieel van wat er ook gebeurt, [...] natuur en milieu moeten beschermd worden. Wij moeten nooit afgeschilderd kunnen worden als milieu idealisten. Nee, wij moeten feitelijk zeggen van ‘overheid '[...u] heeft het volgende doel [...] gesteld. [...] En als dat uw doel is en dit is het beleid [...] dan haalt u uw doel niet’.”

VO: "Je mag niet zomaar met allerlei kreten naar voren komen, [...zoals] actiegroepen waar geen onderbouwing onder zit."

Doordat het MNP zich nu eenmaal bezig houdt met de toestand van natuur en milieu en de effecten van natuur en milieu beleid is het risico dat het MNP wordt gezien als een verlengstuk

van de natuur- en milieubeweging volgens mij zeer reëel. Zeker als het PB een negatieve boodschap heeft over het niet halen van beleidsdoelen en de achteruitgang van natuurkwaliteit draagt het NPB een vergelijkbare boodschap uit als de natuur- en milieubeweging.

De volgende respondenten laten zien dat het belangrijk is om een evenwichtige en neutrale boodschap uit te dragen.

La:"[...] voor je het weet sta je op de barricades. [...] Je moet oppassen dat je geen ‘Calimero effect’ krijgt."

St: "[...het NPB moet] niet alleen maar waarschuwen."

De volgende respondenten gaan een stapje verder. Zij vinden niet alleen dat het NPB moet

oppassen voor (de schijn van) belangenverstrengeling, maar vinden daadwerkelijk dat het NPB

zich onvoldoende onafhankelijk opstelt ten opzichte van de natuur- en milieubeweging.

St: “[Ik heb soms het gevoel], ik zeg het een beetje voorzichtig hoor want je moet dat ook weer niet overdrijven, [...] dat bij het MNP een beetje het gevoel zit van ‘wij moeten voor het

natuur- en milieubelang opkomen.” Ko gaat het verst in zijn kritiek op het NPB.

Ko over de NB: “Aan de ene kant een gedegen, gedetailleerd werk. Aan de andere kant heb ik

ook wel het gevoel van vooringenomenheid en gekleurdheid.”

Die gekleurdheid zit hem in het perspectief dat het NPB kiest. Volgens Ko is voor het NPB het glas altijd halfleeg.

Ko: “Als je daar in plaats van 100, 80 haalt is het grote falen aan de orde.” Het gevaar dat hierboven door La en St werd geschetst ziet Ko als de realiteit.

Ko: “De ‘natuur-hel’ en de ‘natuur-verdoemenis’ worden in mijn ogen teveel en te fors neergezet.”

4.3.3 Kritisch

Uit het bovenstaande wordt duidelijk dat onafhankelijkheid organisatorisch kan worden bewerkstelligd door afstand van het ministerie of door de gegevensverzameling anders te organiseren, maar dat het ook gaat om een kritische opstelling tegenover beleidsmakers en tegenover de natuur en milieubeweging en om het laten horen van een eigen geluid. De volgende respondenten benadrukken dit nog een keer.

La: "Als je te voorzichtig bent, dan speel je de PB rol niet goed."

La: “Ik denk dat het PB moet kunnen prikkelen. Ook als LNV dat niet zint.”

Volgens Lu zou het NPB “zelf dingen op de agenda […moeten] zetten. […] Ik denk dat het NPB

St: “Ik zou graag zien dat ze ook eens die doelstellingen ter discussie stelden.” VO: “[het NPB zou] een club [moeten zijn] die zijn nek uitsteekt.”

Ro geeft aan dat het NPB nog wel de neiging heeft om voorzichtig te zijn.

Ro: "We hebben de neiging af en toe toch terug te vallen op [...] op zeker spelen [...] die cijfers en gegevens over natuur en milieu."

Onafhankelijkheid kan ook inhouden dat je je actief opstelt in de media en in het maatschappelijk debat. La vindt dat een PB moet ook reageren als producten worden afgekraakt of als het PB wordt bekritiseerd.

La: “Ik vind [...] niet dat we daar als PB genoegen mee zouden moeten nemen. [...] die discussie moet je aangaan. [...] Ik vind dat je wel wat van je mag laten horen.”

VG en He geven aan dat je hier wel voorzichtig mee om moet gaan.

He: “Wat je dan probeert, je laat het even passeren en dan ga je nog eens wat stukken in de krant zetten. [...] Het heeft geen zin om daar direct discussie over te voeren. [Die welles nietes discussie] daar moet je echt verre van blijven.”

VG: “En je moet ook niet op iedere opmerking vanuit een kamerlid gaan reageren van ‘het is niet waar’. [...] Maar [...] en dat zouden we iets actiever kunnen doen, zelf de pers opzoeken om toe te lichten wat we precies gedaan hebben.”

Het laten horen van een eigen geluid houdt in dat soms politiek gevoelige onderwerpen aan de orde moeten worden gesteld en onwelgevallige boodschappen moeten worden afgegeven. Ik wil hierbij opmerken dat dit laatste zich niet altijd even goed verhoudt met de nadruk die in de vorige paragraaf door sommige respondenten werd gelegd op de feiten en de cijfers en op het beantwoorden van wat vragen. Met name DH is van mening dat het NPB zich niet met gevoelige kwesties moet inlaten omdat dat ten koste kan gaan van de onafhankelijkheid van het NPB. Het onderstaande citaat van Ge is volgens mij in overeenstemming met de visie van

DH omdat het eerder de wat ‘voorzichtigere’ kant opgaat als het gaat om onafhankelijkheid. Ge: “Dat [onafhankelijkheid] blijkt volgens mij gewoon uit de gedegenheid van de rapporten, hoe dat is opgesteld. [...] dat je de pro’s en contra’s goed naast elkaar neerzet.”