Vaststellingen voor kleuteronderwijs: leergebied wiskundige initiatie en muzische vorming8

Voor het leergebied wiskundige initiatie vormt het leerplan het referentiekader om het onderwijsaanbod consequent te plannen en te realiseren.

Voor het leergebied muzische vorming consulteren de leerkrachten meestal het leerplan, maar bestaan er geen afspraken op schoolniveau om te bewaken of het onderwijsaanbod dekkend is voor de leerplandoelen.

Voor het leergebied wiskundige initiatie houdt een gelijkgericht observatie-instrument zowel een sterk bewakingsaspect in voor de nagestreefde

leerplandoelen als een garantie voor een volledige, evenwichtige en graduele invulling van de verschillende domeinen in relatie met het leerplan.

Voor het leergebied muzische vorming bieden de planningsdocumenten en de totaliteit van de activiteiten geen garantie dat alle leerplandoelen in voldoende mate worden nagestreefd. De leraren hebben weinig oog voor een evenwichtige benadering van dit leergebied waardoor sommige domeinen of leerplandoelen nauwelijks of weinig kwaliteitsvol worden nagestreefd.

Voor het leergebied wiskundige initiatie komt de aandacht voor de verticale samenhang sterk tot uiting in de leerplangerichte afspraken en eveneens in de gradueel opgebouwde begrippenlijst, de kalenders en klas- en

niveauoverschrijdende inhoudelijke afspraken.

Voor het leergebied muzische vorming bestaan nog geen afspraken over de leerinhoudelijke afstemming en de graduele opbouw van het aanbod over de verschillende kleutergroepen heen.

De leerkrachten integreren de doelen en de activiteiten in het thematisch aanbod en creëren hierdoor een spontane, horizontale samenhang met andere leergebieden of met andere domeinen.

De leerkrachten organiseren intentioneel heel wat activiteiten die de ontwikkeling van wiskundige begrippen en vaardigheden ondersteunen.

Meerdere leraren - zelfs bij de jongste kleuters - benaderen deze aanpak vanuit werkbladen. Hierdoor gaan er heel wat kansen verloren om kleuters al

handelend, explorerend en experimenterend wiskundige kennis en inzichten te laten opdoen en ontstaat er een reëel risico op pedagogische en didactische vervroeging.

De kleuters krijgen in de meeste klassen veelvuldig kansen om hun zelfsturing en verzelfstandiging te verhogen. De ruime aandacht voor de toepassing van stappenplannen draagt hiertoe bij.

Voor het leergebied muzische vorming vormt de visie van het leerplan nog geen concreet richtsnoer om muzische activiteiten uit te werken. De aandacht voor creatief en expressief kinderwerk heeft nog groeikansen.

Onderwijsorganisatie

Klasmanagement Een doordacht klasmanagement van sommige leerkrachten heeft nog ruime groeimarge. In sommige klassen is een doelbewuste uitbouw van een krachtige en leerrijke klasomgeving waarbij de kleuters ruime ervaringskansen krijgen noodzakelijk. In sommige klassen is het activiteitenaanbod niet afgestemd op het ontwikkelingsniveau van de kleuter.

Materieel beheer Uitrusting Ontwikkelingsmaterialen

In enkele klassen is een doelgerichte uitbreiding van het aanbod aan leermiddelen en ondersteunend didactisch materiaal om de leerplannen kwaliteitsvol te realiseren aangewezen.

Evaluatie Evaluatiepraktijk Evenwichtig / representatief Gericht op bijsturing

Voor het leergebied wiskundige initiatie worden alle domeinen op een evenwichtige en representatieve wijze geëvalueerd. De leerkrachten hebben systematisch aandacht voor de afstemming van de evaluaties op de

leerplandoelen. De evaluaties geven een correct en nauwkeurig beeld over het bereiken van de leerplandoelen.

Voor het leergebied muzische vorming fungeren geen afspraken om het competentieniveau van de kleuters te evalueren.

Voor het leergebied wiskundige initiatie sturen de leerkrachten het onderwijsaanbod doelgericht bij op basis van de evaluaties.

Begeleiding Leerbegeleiding Beeldvorming Zorg

Voor het leergebied wiskundige initiatie hanteren de leerkrachten doelgerichte observaties om een betrouwbaar en breed beeld te krijgen van de ontwikkeling van de kleuters. Deze bevindingen vormen de basis voor een gedifferentieerd aanbod.

Voor het leergebied muzische vorming verzamelen de leerkrachten geen gegevens over de muzische ontwikkeling van de kleuters. Hierdoor blijven er kansen onbenut om het muzisch ontwikkelingsproces van de kleuters doelgericht in kaart te brengen, op te volgen en te ondersteunen.

Professionalisering

Deskundigheidsbevordering Het leergebied wiskundige initiatie was de afgelopen jaren een echte

Interne expertise schoolprioriteit. De grondige studie van de leerplandoelen heeft bijgedragen tot het doelgericht nastreven van de ontwikkelingsdoelen voor alle domeinen en tot een echte kwaliteitsverhoging binnen dit leergebied.

3.1.1.4 lager onderwijs: wiskunde Voldoet

De lagere afdeling levert degelijke inspanningen om alle eindtermen met de leerlingen te bereiken. Het team zorgt voor een evenwichtig en gradueel opgebouwd onderwijsaanbod voor alle domeinen van dit leergebied. De evaluatiegegevens en de hieraan gekoppelde foutenanalyses geven een behoorlijk beeld over het bereiken van vooropgestelde doelen. De leerbegeleiding is erop gericht om met leerlingen op een aangepaste wijze een zo groot mogelijke leerwinst te maken.

Curriculum

Bij de planning en de voorbereiding van het onderwijsaanbod baseren de leraren zich doorgaans op een onderwijsleerpakket. Het leerplan vormt het

referentiekader om de volledigheid van het onderwijsaanbod binnen dit

leergebied te bewaken. Voor alle leeftijdsgroepen vergeleek het team nauwgezet de inhoud van dit pakket met de eisen van het leerplan. Deze grondige en

kritische analyse resulteerde in de opsporing van een aantal hiaten en de bijsturing van een aantal onderwijsleerinhouden op schoolniveau.

Analyse van de planningsdocumenten en het leerlingenwerk tonen een

evenwichtig en volledig onderwijsaanbod voor alle domeinen van het leergebied.

Door het vrij consequente gebruik van het onderwijsleerpakket garanderen de leraren de graduele en inhoudelijke continuïteit binnen dit leergebied.

Het is niet echt duidelijk in welke mate alle leraren de didactische en methodologische oriënteringspunten van het leerplan daadwerkelijk in de klaspraktijk integreren. Het aanbieden van betekenisvolle en probleemgerichte situaties uit het dagelijkse leven van de kinderen en het reflecteren over denk- en leerhandelingen kennen nog een groeimarge.

Onderwijsorganisatie Onderwijstijd Klasmanagement

De laatste jaren heeft de school daarentegen heel wat expertise opgebouwd om de effectiviteit van wiskundeonderwijs te verhogen en het onderwijsaanbod meer af te stemmen op de mogelijkheden van alle leerlingen. Door de introductie van activerende directe-instructiemodel (ADI-model) wordt de onderwijstijd optimaler benut en voorkomen de meeste leraren wachttijden voor leerlingen met hogere leercompetenties.

Het gebruik van werk- en organisatievormen zoals hoeken- en contractwerk bevordert het actief, zelfstandig en zelfgestuurd leren van de leerlingen. In alle klassen bevat het contractwerk een algemeen gedeelte én een gedeelte dat afgestemd is op de specifieke noden van de individuele leerling. Tijdens deze werkmomenten kan de groepsleerkracht een beroep doen op de ondersteuning van een zorgleerkracht. Op deze wijze streeft de school ernaar om alle leerlingen maximale ondersteunings- en remediëringsmogelijkheden te bieden.

Materieel beheer

Uitrusting Op schoolniveau bestaan er duidelijke afspraken over het leerdecorum. In alle klasgroepen bieden de klaswanden een degelijke visuele ondersteuning voor

Leermiddelen wiskundige heuristieken en algoritmes. Het consequente gebruik van de methodegebonden strategieën biedt leerlingen de nodige houvast.

De leraren benutten nog niet ten volle de aanwezige ICT-infrastructuur. Het is nog geen gewoonte om dit medium maximaal in te schakelen bij de differentiatie of de inoefenfase. Hierdoor gaan kansen verloren om de

leergebiedoverschrijdende eindtermen ICT geïntegreerd na te streven. In meerdere klassen worden de digitale schoolborden functioneel gebruikt.

Evaluatie

Een combinatie van methode- en eigen toetsen vormt de basis van de

evaluatiepraktijk. Dit leidt tot een evenwichtige en representatieve evaluatie die een vrij betrouwbaar beeld geeft over het bereiken van de leerplandoelen.

Het gebruik van genormeerde, externe toetsen op groepsniveau beperkt zich tot de afname van een koepelgebonden toets aan het einde van de basisschool.

Hierdoor gaan kansen verloren om de vorderingen van de leerlingen op een valide en betrouwbare wijze op te volgen en de kwaliteit van het

wiskundeonderwijs op schoolniveau in kaart te brengen.

De toetsen en observatiegegevens leiden in de meeste klassen tot een

gedifferentieerde aanpak en een adequate en doelgerichte remediëring van de vastgestelde problemen en tekorten. De foutenanalyses bij de wiskundetoetsen bieden zowel op kind- als klasniveau een degelijk en gedetailleerd beeld over de behaalde toetsresultaten.

Rapporteringspraktijk

Evenwichtig / volledig De rapportering omvat de verschillende domeinen van dit leergebied en gebeurt cijfermatig, meestal aangevuld met een woordelijke omschrijving. De

toetsenmap verduidelijkt de gerealiseerde inhouden.

Begeleiding Leerbegeleiding Beeldvorming Zorg

Naast de aangehaalde evaluatiegegevens dragen gerichte observaties in aansluiting bij het onderwijsleerproces bij tot een brede beeldvorming over de wiskundige competenties van de leerlingen. Deze bevindingen bevatten

voornamelijk informatie over de vorderingen en problemen in directe aansluiting bij het onderwijsleerproces.

Het team heeft aandacht voor kinderen met specifieke noden. Het zorgteam voorziet in samenspraak met de klasleerkracht een degelijk aanbod om kinderen met problemen doelgericht te ondersteunen. Voor leerlingen met specifieke leerproblemen past de school sticordimaatregelen toe. Sinds dit schooljaar is het zorgteam gestart met handelingsplanmatig werken.

Professionalisering Deskundigheidsbevordering Nascholingen

De grondige studie van het leerplan draagt ertoe bij dat de leraren zeer vertrouwd zijn met de leerplandoelen.

Kwaliteitszorg Aan het einde van de basisschool behaalt de school goede resultaten op genormeerde eindtoetsen. Enkel voor het domein meten zijn de resultaten iets minder. De bespreking van deze resultaten op schoolniveau heeft geleid tot een aantal bijsturingen van het onderwijsaanbod.

3.1.1.5 lager onderwijs: muzische vorming