I: Interviewer R5: Respondent 5
Gegevens respondent: vrouw 25 jaar, student Locatie: Café de Jaren
Lengte interview: 36.49 min
I: Oké, qua studie doe ik een combinatie van Internationale Betrekkingen en Conflict Studies uhm en daarvoor schrijf ik nu mijn scriptie en moeten we dus ook zelf onderzoek doen. Oh ja natuurlijk zal altijd de anonimiteit worden, moet ik even zeggen, worden gewaarborgd. En alle antwoorden die je geeft zijn goed, denk niet dat er een fout antwoord of zoiets bij kan zitten.
R5: Oké
I: Uhm, het interview zal bestaan uit twee onderdelen dus eerst zullen we het hebben over jou, je achtergrond en waar, op welke plekken heb je gewoond, hoe heb je dat ervaren. En het tweede onderwerp is meer over de tolerantie in Nederland en wat je daarvan vind. Daar gaan we het allemaal over hebben.
R5: Oké, nou ik ben benieuwd.
I: Uuh, dus om te beginnen vertel wat over jezelf; waar heb je allemaal gewoond? Hoe was je opvoeding?
R5: Uuh ja, ik heb altijd totdat ik naar de middelbare school uh ging met m’n ouders in het buitenland gewoond, want mijn vader werkte voor Shell. En ik ben geboren in Oman, daar tot m’n vierde jaar en toen twee jaar in Nederland gewoond, toen zijn we naar Noorwegen verhuisd en daar heb ik twee verschillende plekken gewoond en toen de laatste twee jaar in Nigeria. Toen was m’n vader daar nog een tijdje gebleven en ben ik met m’n moeder en m’n broertje naar Nederland gegaan toen ik naar de middelbare school moest. En toen de middelbare school hier, toen heb ik een jaar in Amerika gestudeerd als een soort van gap year en toen in Amsterdam gaan studeren.
… = stilte van paar seconden (…) = stuk weggelaten
(tekst) = toelichting over wat er gebeurd of bedoeld wordt […] = onduidelijkheid wat er gezegd wordt
I: Ja, dus ongeveer toen je 12 jaar was kwam je naar Nederland?
R5: Ja. Met m’n moeder en m’n broertje. En toen is mijn vader nog ongeveer anderhalf jaar – soort van om zijn job af te maken – daar gebleven en toen is hij daarna naar Nederland gekomen.
I: Oké ja. En uhm, hoe was het voor jou om in al die verschillende landen te leven? Hebben je ouders jou eigenlijk ook een Nederlandse achtergrond mee gegeven of juist veel waarden van daar, die landen juist meegekregen?
R5: Uh, allebei wel een beetje. Maar Shell had altijd Nederlandse scholen overal waar wij waren dus ik heb altijd Nederlands onderwijs gehad.
I: Ja
R5: Dus uh het was wel internationaal omdat er ook wel een Engelse stroom of meer internationale dingen. Maar ik heb zelf wel echt vanuit het Nederlands alles meegekregen en we spraken ook altijd Nederlands thuis. Dus het is niet dat er nog een soort van taalbarrière ooit gecreëerd is. En uhm even denken…
I: Dus van huis uit hadden jouw ouders je al van jongs af aan Nederlands geleerd eigenlijk?
R5: Ja ja ja
I: Oké
R5: En m’n moeder wilde ook per se dat we één plek op aarde hadden wat thuis was. Zeg maar waar je roots zijn. Ze had zo vaak gezien dat mensen een beetje blijven zweven en zwerven over de hele wereld en nooit echt weten wat thuis is. Ze voelen zich Nederlands maar ze hebben dan weer nooit in Nederland gewoond.
I: Ja
R5: Dus uh ze wil, had wel ooit besloten van uh oké wel één plek op aarde en jullie gaan niet naar internaten of naar zoiets dus uh dat is ook een reden dat ze toen heeft gezegd van oké dan ga ik nu met jullie naar Nederland en dan uhm… Was misschien ook anders gelopen als we in een ander land hadden gewoond dan Nigeria waar de middelbare scholen nou ook niet helemaal voor het oprapen lagen.
I: Ja ja ja.
R5: Uhm, maar goed dat was uh op dat moment een keuze.
I: Ja, en hoe voelde je dat zelf?
Oh ja! Ik wilde echt nog even zeggen, m’n ouders gaven het altijd mee als één groot avontuur. Dus ik heb het echt alleen maar heel positief ervaren. Ik vond het super leuk en als we weer gingen verhuizen was het: ‘Yes we gaan weer iets nieuws doen!’ Ze brachten het, zeg maar, als één groot avontuur en het was elke keer weer een nieuw avontuur waar we aan gingen beginnen. Uuh en ik heb er ook eigenlijk helemaal geen soort van negatieve ervaring mee. Ik zie het alleen maar als een heel groot soort van pluspunt in m’n eigen – uh nou ja – ontwikkeling klinkt wat overdreven op dit moment. Maar uhm, ik zie het alleen maar als een hele grote soort van positieve iets. Dat ik uh, de kans heb gehad om met mijn ouders zo veel van de wereld heb mogen zien.
I: Ja zeker. Dus eigenlijk zie je er helemaal – voor jezelf – geen nadelen in of?
R5: Nee, dat niet. Uh, en zeker ook omdat ik uiteindelijk wel in Nederland ben gaan wonen. Uhm, dat ik bepaalde dingetjes nog wel een soort van heb kunnen inhalen, want ik heb ook gezien met vriendjes waaronder nou [andere respondent] is een slecht voorbeeld want die heeft het echt heel goed opgepikt. Maar wel andere vriendjes, vriendinnetjes die zeg maar wel tot hun achttiende in het buitenland hebben gewoond en toen in Nederland zijn gaan studeren, dat je toch wel dingen mist. Ook al spreken je ouders altijd Nederlands met je, vertellen ze je alles… Er zijn van die kleine dingetjes die je dan toch niet meekrijgt als je er niet woont.
I: Ja
R5: En dat is héél moeilijk om uit te gaan leggen. Uhm, gewoon dingen die voor mensen die hier wonen gewoon heel normaal zijn, soort van waar je niet eens over nadenkt zeg maar, die dan voor iemand anders. Zij hebben dan weer hele andere uhm perceptie van wat dan normaal is ofzo…
I: Ja, ja ja. Uhm, dus je bent eigenlijk zelf – zei je net – heel blij ermee dat je ouders ervoor hebben gekozen om al uh jou zeg maar de middelbare school hier te laten doen?
R5: Uhm, hoe…
I: Ik kan de vraag anders stellen; hoe denk je dat het voor jou zou zijn geweest als je wél dus ook in het buitenland je middelbare school had gevolgd?
R5: Ja, dan had ik er denk ik ook gewoon een hele andere kijk op gehad. Want dan had ik ook niet beter geweten hoe het was geweest om uh hier te zijn. En uh ik kan nu meer vergelijken
omdat ik juist uhm bijvoorbeeld met [andere respondent], ik kan juist zien wat zij soort van qua dingetjes mist en andere kant op zie je dat denk ik minder snel.
I: Ja, dus nu heb je vergelijkingsmateriaal maar eigenlijk andersom niet?
R5: Ja, precies maar zij heeft misschien andere, ze heeft weer heel veel andere dingen uhm, uh meegekregen die ik dan weer niet heb meegekregen enzo.
I: Ja natuurlijk.
R5: Maar qua Nederland (lachen) en mensen in Nederland… Zij moest wel een hele, soort van je moet best wel heel veel verwerken in één keer, en Nederland is best wel heftig als je er toch komt wonen. Uuh…
I: Ja, hoe?
R5: Ja, mensen zeg maar in het buitenland is het allemaal wat liever en uh zeker in die hele
expat community, uh als er nieuwe mensen komen is het allemaal leuk en gezellig en welkom
en in Nederland. Je hebt gewoon heel veel keuze, er zijn heel veel mensen, je hebt gewoon heel veel mensen van je eigen leeftijd. Uhm, dus niemand staat te springen als er weer nog eentje bijkomt. Uhm…
I: Dus je bedoelt een beetje; iedereen heeft misschien al zijn eigen groepjes hier?
R5: Ja iedereen heeft al zijn eigen groepjes. Nou dat scheelt natuurlijk al als je naar de middelbare school gaat dan moet iedereen dat weer opnieuw doen en met studeren heb je natuurlijk weer zo’n hele change.
I: Ja zeker.
R5: Maar uh, er zijn natuurlijk wel heel veel mensen die al jaren lang uh in hetzelfde treintje, van dezelfde peuterschool, naar dezelfde kleuterschool, naar dezelfde basisschool, met z’n allen naar de middelbare school 1 of 2 gaan en dan met z’n allen in stad X of Y gaan studeren… en misschien nog met z’n allen (lachend) in Australië hebben gezeten (lachen).
I: Ja, ook nog in de outback. Ja ja uh, hier hebben we het al een beetje ook over gehad, over het onderwijs en uh heb je ook lokaal onderwijs gevolgd of heb je alleen maar op internationale scholen?
R5: Ja het was altijd vanuit Shell regelde dat, hadden ze Nederlandse leraren soort van overal ter wereld totdat ik. Dat hadden ze uh, totdat ik naar de middelbare school moest en daarna werd het wel Engels en internationaal.
I: Ohja
R5: Maar hadden ze gewoon soort van uhm onder de stichting NOB, Nederlands Onderwijs in het Buitenland, uhm uh ja gewoon een soort van privélessen eigenlijk wel want heel veel grotere klassen had je niet.
I: Ja, hoe was dat voor jou?
R5: Ja uh…
I: Om dus dat soort onderwijs te volgen? Want je zei net het was wel heel open, maar was het ook…
R5: Ja hoe was dat… Ik weet eigenlijk ook niet beter, uh je zat zeg maar toen ik in Noorwegen woonde, waar we eerst woonde, zat ik echt alleen maar met m’n broertje en één ander meisje op school. En dan wel in een hele grote Noorse school weer dus dan had je wel weer aanspraak met al die andere Noorse kinderen he. Dus het is niet dat ik heel zielig thuis in m’n eentje zat hoor. En uhm…
I: Maar jullie onderwijs was altijd in het Engels?
R5: Nee, altijd in het Nederlands.
I: Ohja sorry, oké.
R5: Ja, nee altijd Nederlands. En uh, toen zijn we verhuisd en toen zat ik van groep 4 tot en met groep 8. Dat was dan een groep van 25 mensen ofzo, toen in Nigeria was het groep 1 en 2 samen, dat was best, dat waren best wel heel veel Nederlanders die er toen woonde. Groep 1 en 2 samen, 3 en 4, 5 en 6 en dan 7 en 8.
I: Ja, ja. En jij hebt dus eigenlijk altijd wel wat meer dan misschien andere expat kinderen die connectie met het Nederlands gehad?
R5: Ja, ja jaja. Nee dus dat uh was wat ik dus in het begin bedoelde, omdat we altijd heel erg uh. Toen je vroeg of je ouders met die lokale dingetjes, dat sowieso maar wel altijd van (lachend) ‘wij zijn Nederlands en je hebt Nederlandse les’ zeg maar als wel, als mega-basis.
I: Ja, en dat vonden zij ook heel belangrijk dat jullie die basis hadden?
R5: Uh ja, ook dat. En zeker ook uh, daarna weer dat we één plek hadden waar we een beetje… We gingen ook altijd wel met vakantie naar Nederland zodat we ook soort van die connectie zouden houden.
I: Ja – en hoe, want hoe voelde je je toen als je dan tussendoor weer naar Nederland ging? Voelde jij dan dat je ertussen paste, voelde je je dan in Nederland op je gemak?
R5: Ja ik had, dat speelde natuurlijk wel dat we in groep 1 en 2 uhm, heb ik in Nederland gewoond. Daar had ik wel wat vriendinnetjes voor, maar mijn moeder heeft dat wel ook soort van warm gehouden ook dat je weet… Dan gingen we faxen ofzo weet je wel, dat was dan van die tekeningen.
I: Ohja (lachen)
R5: En dan als er van die verjaardag dingetjes waren, als we dan in Nederland waren de hele zomer, dat was dan best ook wel een hele lange periode… Dan ging ik ook met die Nederlandse vriendinnetjes of dochters van m’n moeders vriendinnen naar een kamp ofzo. Dus ze probeerde dat ook wel voor ons een beetje te creëren. Dat was dan niet van we zijn met de family and that’s it, het was – daar zit ik nu ook over na te denken – volgens mij ook een heel project dat inderdaad een weekje naar dit kampje gingen en een weekje naar dat kampje, ook gewoon om ons te laten zien en te praten.
I: Vanwege die aansluiting?
R5: Ja, dat je die aansluiting had en dat maakte natuurlijk ook uit want uhm toen we naar de middelbare school gingen, dat je dat uhm… Dat je soort van die kleine basis, ook al was het misschien niet heel veel, wel makkelijker beginnen dan als je echt helemaal niemand kent.
I: Hmhm, ja. (stilte) En toen je hier zeg maar weer terug was in Nederland en naar de middelbare school ging, had je toen ook het gevoel dat je hier weer makkelijk nieuwe vriendschappen kon maken?
R5: Ja dat wel, maar wat ik, wat ik ook al eerder een klein beetje soort van aangaf, is dat mensen helemaal niet echt staan te springen. Weet je, het is niet tuurlijk omdat iedereen in hetzelfde schuitje zit met de middelbare school en je moet nieuwe vriendschappen sluiten maar ik was meer gewend maar dat is dan misschien heel slecht van mezelf – uh nou ja slecht van mezelf – zeg maar in dat hele als er in het buitenland nieuwe mensen kwamen was het altijd van ‘oh leuk!’, maar het was helemaal niet van zij komt uit het buitenland oh super spannend weet je wel, uh boeiend we hebben duizend andere vrienden. Dus ik uh…
I: Dus eigenlijk vanuit je ervaringen in het buitenland, ging het altijd makkelijker als je dan weer op een nieuwe plek was om met de mensen…
R5: Ja daar stonden mensen er meer voor open, terwijl uhm hier was natuurlijk iedereen zijn eigen hachje aan het redden tegelijkertijd.
I: Ja, ja
R5: En zeker op de middelbare school, iedereen was een beetje aan het vechten voor zijn eigen plekje. Uhm, het klinkt zo negatief maar zo bedoel ik het niet.
I: Ja, is misschien toch…
R5: Maar uh, iedereen is natuurlijk heel even, iedereen staat er even alleen voor nadat je eigenlijk met z’n allen honderd jaar in dezelfde klas hebt gezeten. Uhm, weet niet, ik wil niet zeggen dat ik dat nou heel lastig vond maar het viel me wel op zeg maar. En dan mensen die elkaar kenden, dat is dan ook niet heel makkelijk om daar binnen 1 minuut even zo lekker uh, tussen te wurmen. Maar goed, uuh
I: Maar was dat dan denk je lastig voor jou omdat je in andere landen bent opgegroeid of gewoon sowieso lastig voor iedereen?
R5: Ja, dat weet ik dus niet. Dat vind ik lastig, ik denk dat ik daar nooit concreet antwoord op kan krijgen.
I: Nee, nee.
R5: Omdat ik ook uuh, ik zit even te denken. Ik denk dat uh, ik denk een beetje van beide. Zeg maar, en van dat het allemaal wat liever is dan die harde Nederlandse wereld, uuh en uh inderdaad van al die vriendschappen die er al zijn. En ik heb misschien er net iets minder kijk op dat moment, want iedereen kent elkaar dan wel weer van sport A of B, Z/ Y, weet ik veel muziekles.
I: Toch al die connecties ja
R5: Ja, die kleine dingetjes.
I: Uhm, ohja als je dus – je leefde in allemaal verschillende landen – maar als je tussendoor met je ouders op vakantie ging naar een ander land, had je dan ook het gevoel dat je toch makkelijk je weer daar kon aanpassen? Dus dat je dan ergens op vakantie was en makkelijk daar contact kon leggen?
R5: Nou, uh jawel want door dat hele vake verhuizen is zeg maar wel contact leggen en het mensen soort van aanspreken altijd wel… Je moest wel, je had geen keus, dat was soort van
je overlevingsdrive. Uhm, ik wil niet zeggen dat ik nou altijd degene ben die vooraan staat van: ‘Hey jongens, hoe is het?’, maar dat is er ook misschien weer een beetje uit geramd inmiddels. Uhm maar vroeger wel altijd en juist wel erg voor open steen eeh, wat andere mensen deden en waar ze vandaan komen en dan maakt het ook eigenlijk niet zo heel veel uit of je nou uit uh, wherever vandaan kwam.
I: Ja, is dat voor jou ook een groot voordeel dat je inderdaad, dat makkelijk aanspraak, dat assertieve, ervan hebt geleerd?
R5: Uh ja dat denk ik zeker, dat dat ook een grote rol, dat ik dat heb meegekregen uit het hele verhaal.
I: En uh, wat voor voordelen of misschien nadelen zie je nog meer?
R5: Oeh, uh…
I: Best wel een lastige vraag?
R5: Ja, hele lastige. Uhm, ja voordelen, nadelen… Nou ja, in ieder geval wel altijd makkelijk aanpassen in bepaalde situaties en best wel flexibel. Weet je het maakt allemaal niet uit, als dan opeens het plan wordt veranderd. Nou ja goed dan gaan we wat anders doen en ik sta redelijk open voor van alles. Ik ben redelijk open voor van alles, ik denk dat dat wel van die dingetjes zijn die mee hebben gespeeld, dat je blik iets groter is en iets minder kortzichtig. Maar dat vind ik ook lastig om te zeggen, want dat is misschien ook je karakter.
I: Dus je bedoelt te zeggen, je weet niet in hoeverre dat eigenlijk jouw eigen karakter is of dat het de ervaring is van het reizen en je achtergrond?
R5: Of uh, een combinatie van de beide. Dat je het al een beetje hebt en dat het gewoon alleen maar is aangesterkt en aangedikt door die soort van. Alles wat dan met de paplepel is meegegeven zeg maar.
I: Ja ja ja, ja. Ja, dus uhm eigenlijk noem je ongeveer alleen maar voordelen?
R5: Ja, ik zit even te denken over een nadeel (lachend).
I: Misschien is dat er dan niet zo.
R5: Maar ik kijk er oprecht heel positief op terug. Misschien een nadeel is, maar dat is dan ook wel uhm een beetje half. Uh, dat het soms heel, dat ik het soms – inmiddels kan ik er wel
wat beter mee omgaan hoor – maar dat ik het af en toe wel heel lastig vond dat andere mensen het bijna niet begrijpen. Je kan het zeg maar wel vertellen, maar je kan het er eigenlijk echt alleen maar over hebben met andere mensen die ook in het buitenland hebben gewoond.
I: Dus je kan er misschien nooit echt het hele, uh volledige verhaal uitleggen?
R5: Ik kan er nu… Nee. Ik ben ook echt hele goede maatjes met m’n broertje en ik denk dat dat er ook, een hele grote rol in speelt dat wij het, tuurlijk kan ik het met m’n ouders delen maar dat is toch. Die hebben toch anders ervaren dan dat wij het hebben ervaren. Zeg maar, we konden altijd weer op elkaar terugvallen zeg maar.
I: Ja
R5: En uhm, ja andere mensen die ook in het buitenland hebben gewoond, die uh zijn ook