Oké, hoi. Jij bent dus Fransje. Fransje Fm. Mag ik vragen hoe oud je bent? Wat is je geboortejaar? R: 1950.
I: Oké. En waar bent u geboren? R: Amsterdam.
I: Oké Amsterdam. En waar zijn uw ouders geboren? R: Thuis? In m'n huis bedoel je of in een ziekenhuis? I: Waar zijn uw ouders geboren, waar komen die vandaan?
R: Oh. Mijn vader is in Amsterdam geboren, en mijn moeder die is geboren in Horn in Limburg. Maar die is op haar derde naar Utrecht gekomen, en op haar 19e in de oorlog naar Amsterdam.
I: Wauw, oké. Waar woont u? R: Om de hoek. Op de Ravenburg. I: Ravenburg. Ok. Dat is een straat?
R: Dat is een klein straatje, maar ik heb een mazzel dat ik in dat kleine straatje woon want aan de achterkant heb ik uitzicht op een hele lange gracht. Dus het lijkt een klein straatje, maar voor mij is de andere kant water en lucht.
I: Oké. Wat is uw hoogst genoten opleiding? R: HBO.
I: Welke opleiding was dat?
R: Akte NS heette dat destijds. En dat werd later textiele werkvormen. I: En wat houdt dat in?
R: Handwerkjuffrouw. Handwerk en tekenjuffrouw. Maar ik heb er nooit wat meegedaan. I: Ja, wel leuk. Wat voor werk doet u?
R: Ik ben vrij snel na mijn studie, kon ik of kunstenaar worden, of, want ik had geen zin om op een reguliere school meer te werken, m'n stem te moeten verheffen en orde te houden. Toen ben ik vrij snel in de filmwereld beland. Daar kon ik m'n ei in kwijt. En dat was ontzettend leuk maar het werd
uiteindelijk ook heel hard werk. En dan altijd 12-15 uur per dag, en dan altijd pacen. En dat heb ik wel ruim 10 jaar gedaan tot ik echt helemaal m'n grenzen had bereikt. Maar daar deed ik productie, en daar deed ik locaties, scouten en managen. En nu, wou je ook weten wat ik nu doe?
187 R: Ja, door dat bijna doodgaan, de wilde jaren, ben ik mezelf gaan helen op een alleen maar alternatieve manier. Toen ben ik ook heel goed gaan eten, en qi-gong, en innerlijke alchemie meditaties. En daar ben ik toen ook les in gaan geven. Maar eigenlijk, film blijft trekken. Dus nu ben ik voor het eerst in m'n leven iets nieuws aan het leren en dat is een filmscript schrijven. 03:09
I: Wauw, oké. Vet. Uhhm, oké. In welke inkomensgroep valt u? Dan heb ik hier 4 inkomensgroepen. Van 0 tot 20.000 euro, van 20.000 tot 34.000, van 34.000 tot 70.000 euro, of meer dan 70.000 per jaar. R: Nou ik denk, ik zit in die AOW, of zoiets, WAO, als je 65 plus bent. Dan zit je volgens mij bij A ofzo? I: Oké, super. En wat doet u verder nog als vrijetijdsbesteding?
R: Oké ik doe m'n tuin, dat is heel belgnrijk. Daarnaast zit ik als vrijwilliger bij een koor. En daar doe ik dan ook, dat is een heel leuk inloopkoor met af en toe een lentekoor of een kerstkoor. En daar doe ik dan vrijwilligerswerk, kaartjes verkopen en thee zetten. En verder vind ik het heel leuk om in het moment zonder al te veel afspraken te hoeven maken gewoon leuke gesprekken te hebben. Die altijd ... die je niet vergeet. Dus dat is mijn vrije tijd. En mijn focus is nu dat schrijven he.
I: En hoeveel tijd spendeer je daar nu ongeveer aan per week?
R: Nuja, met dat schrijven, nou kijk, ik kook al mijn maaltijden. Dus daar ben ik ook tijd aan kwijt. 05:00 Er komt zoveel bij kijken, in het normale leven. De was doen, en de ramen lappen. Dus ik probeer ja altijd wel, 3-4 uur, soms 2 uur op een dag, soms kan je maanden niets he. Dat heb je als kunstenaar. Ja. Dus ja, vrij en blij.
I: Wat is uw levensovertuiging? R: Ik kan kiezen?
I: Ja het is eigenlijk soort van meer een open vraag.
R: Ja dat vind ik zo open! Ja dan zei ik het net al, vrij en blij. En durven voelen. I: Ja.
R: Maar hier weer realiseren wie je echt bent. Dat vind ik, dat is hier nu de pijn op aarde, als we vergeten wie we echt zijn.
I: Ja. En heeft u dan ook nog een bepaalde, plakt u er wel eens een stempel op uzelf wat betreft een bepaald soort levensovertuiging waar u zich meer mee associeert?
06:09 R: Wat mij heel veel heeft gegeven is het taoïsme. Dat is dan ook waar al die qi-gong vandaan komt, en de manier waarop je eet, voor je organen koken. Dat spreekt mij wel aan.
I: Ja mijn ouders zijn zelf macrobiotisch. Wij hebben zelf ook altijd...
R: Ik doe het al 35 jaar. Ja. Wat goed. Ben je echt zo opgevoed ook? Moet je straks maar even vertellen, misschien ken ik ze wel.
I: zou kunnen, ze hebben bij Adelbert op het Kushi instituut gezeten. R: Ja. Iedereen in Nederland natuurlijk. Oh wat grappig.
I: Uhhm. Waar doet u uw boodschappen?
R: Nou, bij Deshima. Ken je dat? Van Adelbert Nelissen? Het kushi instituut. I: Ohh ja oke, oke.
R: Dat is Deshima. Dat is het schatkamertje van Amsterdam. Daar kun je echt topkwaliteit miso en boontjes, alle echt waardevolle dingen qua eten krijgen. En dan vind ik bij mij op Waterloopplein vind ik zelf de prettigste ecoplaze. Die twee vind ik wel mijn favoriet.
I: Oké. EN hoe vaak kookt u zelf, en wat is uw dieet?
R: 's Ochtends. Ik kook alles. Wat ik net heb gegeten is uhh, ik houd van ontzettend veel groentes in de miso soep. En verse groentes, kun je tegenwoordig krijgen. Dus dat is mijn bouillon. En dan heb ik net bijvoorbeeld linzen gegeten. Maar dat kunnen ook adoekieboontjes zijn. Of andere eiwitten. Soms tempei of tofu. Maar iedere dag ook iets van linzen. En ik ben verslaafd aan bruin rijst kauwen. I: Wat is dat?
R: Bruine rijst. En dat kauwen.
188 R: Ja daar ben ik zo high van geworden. Met de lessen van Michio Kushi. Dan deden we spiritual
workshop, en dan maar kauwen kauwen kauwen. Nou van binnenuit kwam er een glimlach. Maar dan moet je 300 keer kauwen op een hap! Dus.
I: Ja leuk, ik heb dat zelf ook gedaan vroeger. Maar dan met de weerzin van een kind die van z'n ouders... R: En ik ben de dochter van een slager. Dus voor mij was het totale omkeer. Maar op vlees kan je niet kauwen. Haha. Ga verder.
I: Dus, wat is uw dieet?
R: Macrobiotisch. Vanochtend zat ik te denken dat ik het tegenwoordig vegan wil noemen. Want dat geeft me de vrijheid om als er eens een keer suiker in een koekje zit, of als ik echt behoefte heb aan een stukje vis, twee keer per jaar, dan mag dat van mij. In die zin is het macrobiotisch. Maar eigenlijk eet ik heel veganistisch.
I: Waarom volgt u dat dieet?
R: Omdat mijn organen en mijn lichaam dat zo lekker vind. En ik heb minder buikpijn. En niet vanuit sentimentele redenen. Daarom niet. Maar echt zo van, alles is energie, ja ik ben bijna doodgegaan omdat ik hele heftige energie tot me nam, zoals drank en drugs. En ik zag ineens heel duidelijk als een soort download diep in m'n hersenen, ja maar wat ik er in stop dat heeft het effect. En als je ziet hoe graan groeit in het veld, en hoe dat beweegt, ja. Dat is een hele andere energie dan zo'n fijn gesneden cocaïnelijntje. Of een tomaatje of een koe in de wei. Als je ziet dat alles energie is, en hoe mooi zo'n lichaam werkt. Ja je stopt het er zelf in. Genoeg?
I: 10:30 Ja. Hoe ziet u onze huidige manier van samenleven? En zou u graag iets anders zien?
R: Nou, het is heel divers. Ik denk dat elke seconde klopt. Maar het is wel een heel extreme tijd. Maar er is altijd balans. Maar die balans uit zich nu heel extreem en divers. Maar de balans is wie we echt zijn, die moeten we gewoon niet vergeten.
I: Ja. En op welke extremen doelt u dan vooral?
R: Nou bijvoorbeeld, dat vorig jaar zijn er 4 keer via noem het portals, is er hele liefdevolle vrouwelijke energie naar de aarde gekomen, goddelijke vrouwelijke energie, waardoor alle gekte die er nog zit bij de mensen aan het licht komt. Daarom hebben we nu #metoo, daarom hebben we nu Trump, de IS. Alle pijn in mensen die nog niet aangekeken is komt aan het licht gewoon. Dus ja, fantatstisch. Hoe pijnlijk ook. Je voelt het toch van elkaar. Je ziet het, je zit in het zelfde schuitje. Maar dan toch bij jezelf blijven en als het resoneert dan is het nog iets wat in jezelf zit.
I: 11:56 Oke. Uhhm. Maar wat zou u dan anders willen zien? Bijvoorbeeld in onze samenleving? R: Ja. Het gaat ook zoals het gaat. Iedere evolutie heeft z'n eigen energie en tijd. De romeinse tijd kon niet ander sdan de romeinse tijd zijn. We zitten nu in de technologische tijd en het moet geleefd worden. Ja, wat ik hoop en ik weet zeker dast het ook weer gaat gebeuren, dat langzaamaan we ons weer gaan herinneren wie we echt zijn. Je kunt zaadjes nu strooien, maar heel veel zijn er nog net niet aan toe om het zaadje ook te herkennen al, of er iets mee al te kunnen. Dus ja, wat te doen. Ik kan alleen maar zeggen hoeveel vrijer en blijer ik ben geworden terwijl ik echt in de goot heb gelegen. DOor goed eten, door te durven voelen wat er onder zit. Ja. Zoiets.
I; Ja, mooi hoor. Dan vroeg ik me af, heeft uw manier waarrop u de wereld ziet invloed op uw stemgedrag? Stemt u? Als u daar iets over wilt vertellen.
R: Leuke vraag. De laatste jaren denk ik, oh ja ik moet misschien wel meestemmen want dan hoor ik er weer bij. Maar eigenlijk vind ik het zo'n onzin wou ik zeggen. Ik kan het bijna niet serieus nemen. Ik vind het soms een beetje saai, ook iets. Nou laatst heb ik echt op de mens gekozen, en heb ik
bijvoorbeeld op groenlinks gekozen. Maar dat was meer intuÏtief op een mens. En ja dat komt dan een beetje overeen met wat ik zelf wel voel volgens die lijn. Maar ik vind politiek eigenlijk... Wat ik heel leuk vind aan deze tijd, en dat merk je ook met Trump. Trump is bijvoorbeeld al dat groene gedoe. Maar de onderstroom die groen wil die is zo sterk en krachtig. En dat gaat gewoon door. En dat voel ik hier in Nederland ook sinds ik met de moestuin bezig ben. Die onderstroom die gewoon natuur wil en natuurlijk leven. Die is zo sterk. Daar vallen alle politici met al dat langdradige.... dat valt allemaal een
189 beetje, dat is niet. Ja. Weet niet wat ik daar voor woorden aan moet geven. Die onderstroom is veel interessanter. En daar loopt de politiek een beetje achteraan.
I: Ja. Uhm. Hoe bent u bij de voedseltuin IJplein terecht gekomen? R: Door een droom.
I: Oké, wauw.
R: Ja. Ik had op een gegeven moment een droom. Zeg maar, ja dit is het IJ. En hier Centraal Station. En ik woon echt hier vlak bij Centraal Station vlak bij het water. En op een gegeven moment droom ik, en dan sta ik aan deze kant van het ei op een stuk land. En het is een beetje een kaal stuk land. Maar het is vlak bij het centraal stration aan de overkant. En ja ik ben gewoon bezig in die groene tuin aan het werken, die vrij leeg en kaal is. En dan zijn er misschien maar 4, 5 medewerkers. En één vrouw is heel specifiek daar in. Ik weet nu denk ik wie dat is die daar is in de tuin. En toen gebeurde er nog iets in die droom, en dit deel van de droom is sowieso dus uitgekomen. En dat andere is, op een gegeven moment sta ik te werken in de tuin, en ik kijk op en er is zoveel 16:29 naar te kijken, en dan zie ik ineens in het centrum, achter de Nicolaaskerk. Beetje nieuwmarktbuurt, bommen en granaten. Echt dat er een soort aanslag is. En dan denk ik van, wauw zit ik daar nog steeds op te wachten? Maar we hebben... een paar jaar geleden is er een gasfles, hoe noem je dat?
I: Explodeerde?
R: Explodeerde ja, bij mij om de hoek. Nou, zoveel huizen waren in één seconde al hun ramen kwijt. Nou ik hoop dat dat het was, in mijn droom. Dat hoop ik dan echt. Maarja in deze gekke tijd, over de hele wereld met aanslagen, je weet het niet. Maar in ieder geval. Twee jaar later na mijn droom ben ik op de dam belandt, 17:26 want daar is een hele... de mensen die het organiseren, dat wordt ludiek. Maar die gaan tegen Monsanto demonstreren en optreden. En, ik dacht daar moet ik gewoon bij zijn, want dat zijn leuk mensen. Leuk in elkaar gezet, beetje Ruigoord mensen. Creatief. En toen... was je erbij? I: Nee, nee nee.
R: Enne, aan de andere kant van de Dam heb je zo'n pilaar, het slachtoffermonument heet het. En daar heb je allemaal van die ronde plateau's. En daar hadden een paar jonge mannen, die hadden allemaal hele mooie kleine kartonnen schuitjes met aarde erin en dan zaadjes. Je mocht dan een schuitje meenemen en dan krijg je een zaadje om erin te doen. En er werd aan deze kant toen gezegd; 'Jongens, als jullie het nu even willen gaan doen, want de politie die wil al dat we gaan ontruimen, we hebben maar tussen 2 en 4 de tijd. Dus nu gaan!' Dus ik mee naar de overkant, ik daar een beetje helpen uitdelen. Staat er opeens een spaans-achtige dame met zwaar accent naast me. En die zegt opeens out of the blue: 'Ben je wel eens in die moestuin aan het IJ geweest?'. En ik werd helemaal blij. En ik zeg 'waar is dat dan'? 'Ja dan moet je die pond nemen aan de overkant, en dan richting Wilhelminadok en daar is het.' Nou, die
demonstratie was op zaterdag, en woensdag meteen was ik naar de moestuin. En toen regende het pijpenstelen. Maar we hebben nog in een autootje kunnen schuilen. EN daar was een oude meneer van tachtig bij. En nou ik vergeet dat nooit meer, haha.19:17 Maar dat was dus mijn eerste keer letterlijk dat ik bij de moestuin kwam. Door een droom en door die mevrouw dan.
I: En hoe lang geleden was dat ongeveer? R: Ik denk dat dat een jaar of 7, zoiets. I: Ja, dus je bent echt al lang betrokken. Ja.
R: Ja die droom had ik een jaar of 7 terug, en dan een jaar of 5-6 geleden dat ik via die Spaanse vrouw in de tuin... En toen bestond het al een paar maanden, maar ik ben redelijk iemand van het eerste uur. I: Dan de vraag, hoe blijft volgens u de voedseltuin IJplein draaiende? Hoe blijft het doordraaien? R: Maar hoe, en dat is dus weer een hele open vraag.
I: Dat is een hele open vraag ja.
R: Ik denk in de eerste instantie weer door de magie. Net zoals ik die droom had. Want het is zo'n magische plek, dat de gemeente die plek beschikbaar heeft gesteld. Dat die tuin door stichting Doen in het leven is geroepen, 20:40 met behulp van zo'n instantie in Utrecht die op diverse plekken in
190 is het, wie komen er op zo'n plek af en wie blijven hangen? En wie... ja dat is, en zeker als het
vrijwilligers zijn. Waarvoor doe je het eigenlijk? En nou het uitgangspunt vind ik enig, dat je het doet voor de voedselbank. En dat blijft een mooi uitgangspunt. En tegelijkertijd doe je iets wat je heel leuk vind. En je mag gewoon ook als je een paar uurtjes werkt neem je gewoon ook een krop even mee. Dus dat is gewoon heel leuk, die formule.
I: Ja.
R: Ja praktisch gezien na 3 jaar waren we zo leuk geïnstrueerd, hoe kunnen we zelfstandig nu verder. En dan is het gewoon de inzet van zeker een paar specifieke mensen die ook nog in het bestuur willen zitten. En dat je een vereniging begint. Maar, ik noem het maar steeds de magie, die er, ja waarom deze plek he? Dat is niet uit te leggen. Helemaal, hoe dat doorgaat. Ja, ik vind het magie nog steeds. Haha. En er komen heel praktische dingen bij kijken he, je hebt gewoon handenwerk, ja als je het leuk vindt. Ja, op de een of andere manier hebben we een soort vrijwilligers, de een is net goed daar in en de ander is net goed daar in. Dat vult elkaar heel leuk aan. En dat rouleert ook. Sommige mensen verdwijnen weer, en dan komen er weer nieuwe. 22:27
I: Ja. Oké. Wat is vooral uw motivatie om er te komen? In de Voedseltuin IJplein.
R: Ja nog steeds door die droom dat leuke gevoel erin. En het is ontzettend leuk om moeder Aarde door je handen heen te laten gaan. En dat er echt vanuit één zaadje weer heel iets moois groeit wat je weer zelf in je mond kan steken. En andere. En één van de mooiste dingen die ik eigenlijk weer, mijn eigen inzicht he. Want dan krijg je door dat je gewoon met je handen in die aarde te zitten. Dat nu thuis op Ravenburg, bewaar ik al mijn biologische schillen. En die neem ik dan mee om op die hele grote composthoop te gooien. En dan realiseer je van oh, die groentes en dat fruit eventueel. Die schillen, en het afval, wat je ziet als afval, wauw dat is straks weer compost! Ja wauw die natuur is zo magnifiek. En ja dat spel, zo noem ik het maar even, dat blijft fascinerend. En we hebben nu net vorige week weer een nieuw zaaiplan voor het komende jaar gemaakt. En dat je dan gewoon gaat kijken, oh die zaadjes moeten dan erin, en die moet dan. Ja, het is ook heel praktisch. Maar, ja... zulke kleine zaadjes en dan... Oh ja en wat ik ook ontzettend leuk vind, en het is een waanzinnige spot. Wat ie op zou brengen. Maar gelukkig mag er niet gebouwd worden vanwege het bestemmingsplan, he. 24:23 Maar wat ik leer, heb je