4 Bijlage : Transcripten van de interviews met de mbo-studenten
4.13 Transcript Interview Student 13
Introductie gedaan, toestemming gevraagd en de opname gestart.
Interviewer
Laten we beginnen met een paar basisdingen. Hoe oud ben je?
1
Geïnterviewde
Ik ben nu 25. Dus iets ouder dan de gemiddelde student die je spreekt. Ik ben trouwens nu geen mbo-student 2
meer, maar ik heb er wel gezeten en onderzoek naar gedaan.
3
Interviewer
Je hebt er ook onderzoek naar gedaan zeg je?
4
Geïnterviewde
Ja, misschien is het wel goed om even in het kort daarover iets te vertellen. Ik heb dus mijn middelbare school 5
een beetje verkloot en dat had te maken met privédingen die niet samen konden. En dan zak je heel snel naar 6
beneden. En toen heb ik twee mbo-opleidingen geprobeerd. Eerst het Grafisch Lyceum en daarna 7
sociaalmaatschappelijke dienstverlening. En toen ben ik met die eerste opleiding gestopt, want het was heel 8
erg met computers en ik liep een beetje vast daarin. En bij de tweede poging merkte ik heel erg dat ik niet echt 9
uitdaging kreeg. En ook als je daarnaar vroeg, dan konden ze dat gewoon niet voor je regelen. En toen ging ik 10
stage lopen bij een maatschappelijk initiatief. En die gingen eigenlijk maatschappelijke problemen die mbo-11
studenten ervaarden oplossen samen met die mbo-studenten. Dat was heel cool. Er was bijvoorbeeld iemand 12
die was mantelzorger en één op de vier jongeren op het mbo bleek dus een mantelzorger te zijn, wat echt 13
heel veel is. En dan natuurlijk van één keer in de week zorg bieden naar gewoon elke dag. Dat verschilt 14
natuurlijk wel heel erg. Maar die ging dus een oplossing vinden om die jongeren te helpen. En ik strugglede 15
heel erg met het onderwijssysteem. Dus toen ben ik uitgedaagd om onderzoek te gaan doen voor het OCW 16
naar gelijke kansen in het onderwijs. Toen richtten we ons dus ook op het mbo, omdat we vonden dat het heel 17
gek is om te zeggen tegen de ene groep dat zij lager zijn dan de ander. Ja, dat is best heftig, dat voel je ook 18
gewoon. Toen ik naar vmbo ging, voelde ik me opeens lager. Het voelt alsof je aftakelt, terwijl onderwijs zou 19
dat niet moeten zijn. Dus toen hebben we daar onderzoek naar gedaan en is er ook een onderzoeksrapport 20
uitgekomen, dat was echt superleuk. En toen ben ik eigenlijk me nog meer gaan verdiepen. Toen wilde ik op 21
het mbo eigenlijk eerder stoppen. Dus dat ik vroeg of ik het versneld kon doen, want ik wilde het gewoon zo 22
snel mogelijk doen. Ik wilde gewoon zo snel mogelijk weer verder met mijn leven en dat kon toen niet. En toen 23
hebben ze geregeld dat ik mijn praktijkexamens kon doen omdat mijn stage bij dat bureau heel goed ging. En 24
dat was dan niet voor een diploma. Dat was gewoon voor je eigen gevoel: ik ben in ieder geval wel geslaagd in 25
praktijk. En toen hebben ze dat dus niet goedgekeurd omdat ik te veel had gedaan.
26
Interviewer
Omdat je te veel had gedaan?
27
137 Geïnterviewde
Ja. En toen begon dus mijn boosheid en mijn reis om verder naar dat onderwijssystemen te schoppen. Toen 28
zeiden ze dus op een gegeven moment: als jij een meubelmaker bent en ik ben jouw opdrachtgever en ik vraag 29
aan jou een simpel bijzettafeltje. En jij komt aan met een tafel met allemaal tierlantijntjes. Prachtige tafel. Dan 30
zeg ik mooie tafel, maar dat is niet wat ik heb gevraagd. BAM, oké, dit is dus blijkbaar onderwijs in hun ogen.
31
Dus toen werd ik zo boos. En misschien herken je dat wel, maar als je heel erg boos bent ergens op, dan zit 32
daar heel veel energie. Dus toen ben ik dingen gaan opzetten voor mensen die dus moeite hadden met het 33
schoolsysteem en vooral dus jongeren op het mbo om ze uit te dagen op een andere manier buiten de 34
klaslokalen. Dat is dus de MBO Univercity geworden, maatschappelijk betrokken onderwijs en dan de stad als 35
leerplek. Dat is echt heel leuk. En toen ben ik ook lezingen gaan houden door het land en werd ik ook gevraagd 36
om een praatje te houden. Dus toen ging dat balletje een beetje rollen. En dat heeft tot vorig jaar januari 37
geduurd, want toen wilde ik met een theaterstuk meespelen, maar corona. En nu doe ik dus een hbo studie:
38
toegepaste psychologie. En daar was ook allerlei rare dingen mee. Want ik had geen startkwalificatie, dus 39
moest ik in hoger beroep gaan omdat die 21 plus-toets niet goed was gekeurd. En na een rechtszaak ben ik 40
toch toegelaten. Maar dat heeft wel heel veel tijd en moeite en geld vooral gekost. Dus dat is een beetje mijn 41
achtergrond met onderwijs.
42
Interviewer
Wat een verhaal! En hoe lang geleden heb jij dan die mbo-opleiding gedaan?
43
Geïnterviewde
Volgens mij was ik 21. Ik was 16 jaar toen ik mijn vmbo-diploma haalde. Ik was ook een keer blijven zitten, dus 44
dan ben je 16 of 17. En toen ging ik naar het grafisch. Dat heb ik twee jaar toen gedaan. Ik zal wel iets van 21 45
zijn geweest.
46
Interviewer
En je hebt dus het hele studeren in coronatijd meegemaakt op het hbo, maar niet op het mbo dus?
47
Geïnterviewde
Ja, vorig jaar had ik nog geen opleiding, dus dat heb ik gelukkig toen ook niet echt meegemaakt. Ik heb er wel 48
veel over gehoord natuurlijk van mensen die dit jaar dus overnieuw hebben gedaan vanwege dat feit. En dat 49
is allemaal heel intens geweest, dus ik hoop niet dat het straks weer die richting op gaat.
50
Interviewer
Nee, breek me de bek niet open. Maar jij bent dus ook 18 geworden toen jij aan het mbo aan het studeren 51
was. En weet je nog hoe je dat een beetje ervaren hebt toen je 18 werd? Dus dat er ineens heel veel dingen 52
138 veranderen. Je kreeg ineens allemaal verplichtingen en eigen verantwoordelijkheden. Weet je nog hoe je dat 53
hebt ervaren?
54
Geïnterviewde
Ja, ik weet wel dat ik daar heel erg veel hulp bij nodig had van mijn ouders. En dat ik wel ook dacht: hoe zou 55
het zijn als je niet die ouders hebt die je daarbij kunnen helpen? In principe was het op zich via DUO allemaal 56
wel een soort van duidelijk. Ook met dat reisproduct. Ik heb toen wel volgens mij ooit een keer zo'n soort 57
boete gekregen, omdat ik het niet op tijd had stopgezet. Dat kan me nog vaag herinneren. Maar niet dat ik 58
echt dacht van: ho, wat gebeurt er allemaal? Dat had ik niet per se, maar ik woonde toen ook nog gewoon 59
thuis, dus dat scheelt heel erg. Als je op jezelf gaat wonen en dat soort dingen, dan wordt het al helemaal soms 60
chaotisch.
61
Interviewer
En je hebt dus dat studentreisproduct gehad en ook een keer een klein boete voor gehad. Heb je ook een 62
lening aangevraagd bij DUO of had je alleen een toeslag?
63
Geïnterviewde
Ja, ik had dus niet op tijd mijn mbo-diploma gehaald. En toen moest ik dat dus allemaal gaan terugbetalen en 64
dus ook je reisproduct volgens mij. Bij elkaar was dat iets van 4000 euro of zo. En opeens kreeg ik een bericht 65
dat ik dat dus moest terugbetalen, omdat ik niet mijn startkwalificatie had gehaald. En toen was ik dus ook 66
weer boos geworden. En toen heb ik bezwaar gemaakt daartegen, niet met het idee dat dit zou gaan werken, 67
maar ik wilde gewoon heel graag even daar een stuk over schrijven. En ik vind het gewoon heel bizar dat je 68
spreekt van een startkwalificatie op het moment dat je je mbo niveau 4 diploma hebt gehaald of je havo of 69
whatever, terwijl je zonder diploma net zo goed gestart kan zijn op de arbeidsmarkt. Ik had echt een CV, die 70
mijn leeftijdsgenoten niet hadden.
71
Interviewer
Ja, je had zelfs te veel gedaan.
72
Geïnterviewde
Ja precies. Ik had een vast contract, ik was gestart op de arbeidsmarkt en zij willen jou motiveren om je diploma 73
te halen binnen zo veel jaar. En als je dat niet doet, dan moet je dat terugbetalen. Dat is eigenlijk gewoon een 74
soort van boete op het feit dat je leven misschien soms anders kan lopen. Ik vind het sowieso bizar dat daar 75
een geldprijs aan vast wordt gezet, want onderwijs zou gewoon dynamisch moeten zijn. Mensen zouden 76
fouten moeten kunnen maken. Mensen zouden de tijd die ze nodig hebben moeten krijgen om daar te komen.
77
En als jij aan de ene kant nul hulp en begeleiding biedt en nul maatwerk genereert, ja dan is dit een beetje een 78
lelijke manier, vind ik, om jongvolwassenen te motiveren om hun diploma te halen. Alsof dat de motivatie 79
moet zijn om onderwijs te volgen. En toen had ik ook die brief geschreven : ik had heel graag mijn diploma 80
139 willen halen, maar het onderwijs maakte het mij niet mogelijk. Ik heb dit gevraagd, ik heb dat gevraagd. Ik heb 81
dit geprobeerd, ik heb dat geprobeerd en het kon gewoon niet.
82
Interviewer
Dat was je bezwaarbrief?
83
Geïnterviewde
Ja. Het is een hele lange brief. Ik heb dat samen ook gedaan met mijn werkgeefster, zij is juriste, dus dat was 84
heel chill. Op een gegeven moment kreeg ik ook een bericht terug van... Ik weet niet meer wie... Maar met de 85
boodschap van: joh meisje, houd je mond. Maak gewoon je mbo-diploma af en shut the fuck up.
86
Interviewer
Waarvan was diegene dan precies?
87
Geïnterviewde
OCW was dat. Dus die vonden mij waarschijnlijk een beetje vervelend, want ik bevroeg gewoon eigenlijk niet 88
alleen dat ik dat geld moest terugbetalen. Dat boeide mij ook helemaal niet. Maar het ging mij meer om de 89
essentie van wat onderwijs is en wat zijn we nu eigenlijk met z'n allen aan het doen? Ik vind het gewoon zo 90
bizar hoe er met mensen wordt omgegaan en dat je dus ook spreekt van lager en hoger. En eigenlijk zeg je 91
tegen die mensen op het mbo die misschien duizend andere problemen aan hun hoofd hebben. Als zij er niet 92
op tijd een diploma halen, zeg je eigenlijk: je hebt het niet goed gedaan, jij bent niet goed genoeg. Dat is 93
eigenlijk wat ze zeggen. Terwijl ik ook gewoon lesgeld heb betaald en ik heb in mijn ogen toen in Leiden nooit 94
goed onderwijs gekregen. Toen hadden we het over schuldproblematiek bijvoorbeeld. Ik wist uit mijn klas dat 95
heel veel jongeren in de schulden zaten en we hadden het daarover en dan moesten we een sociale kaart 96
maken. En ik zei op een gegeven moment tegen mijn docent: waarom zitten al die mensen in de schulden? Als 97
je nu vraagt aan de klas: wie zit er in de schulden? Als je kijkt naar hoe veel vingers er worden opgestoken, 98
waarom is dat? En toen werd er elke keer gezegd: dat is nou eenmaal zo. Daar moet je niet over nadenken, 99
dat is gewoon zo. En die zin werd zo vaak uitgesproken dat ik echt dacht: mogen wij niet zelf meer nadenken 100
of zo? Op het mbo word je opgeleid om dienstbaar te zijn naar het systeem of naar een opdrachtgever. En je 101
mag vooral zelf niet nadenken, dus dat word echt ziek afgestraft. Toen moest ik met die praktijkexamens een 102
hele simpele begroting maken en toen vond ik dat dus saai. En toen had ik een maatschappelijk kosten-103
batenanalyse gemaakt, waar dus een begroting in zat. En ze zagen dus dat ik een begroting kon maken, maar 104
ze hebben het dus afgekeurd omdat ik daarnaast ook nog een maatschappelijke kosten-batenanalyse had 105
gemaakt. Dus je wordt echt afgestraft op zelf nadenken en creativiteit. En dat vond ik zo naar, want als je kijkt 106
naar het mbo dan zitten daar juist de mensen die behoefte hebben aan creativiteit en autonomie. Want als 107
wij in het onderwijs mensen toetsen op alleen maar cognitieve vakken, dan creëer je een samenleving waarin 108
eigenlijk de rollen al zijn bepaald. En dat merk je heel erg, dat daardoor jongeren die bijvoorbeeld wat meer 109
een beelddenker zijn of creatiever zijn dan het onderwijs of de waaromvraag continu willen stellen, die zitten 110
elke keer vast op het mbo. Je zou verwachten dat je wel van de uni naar het mbo kan, maar waarom dan niet 111
van het mbo naar de uni? En elke keer als ik dat tegen mensen zeg, dan zeggen ze: ja, maar dat is toch logisch?
112
Maar elke keer als ik het bespreek met Italiaanse vrienden, Spaanse vrienden en ik zeg dat, dan denkt iedereen 113
140 echt wat? Ik heb ook tijdens dat onderzoek wat we toen deden voor het OCW een stukje geschreven over dat 114
we eigenlijk te veel ons focussen op het toetsen van taal en cognitiviteit dat we daardoor stelselmatig een 115
groep uitsluiten en stelselmatig een groep voortrekken. En toen was er een hoge pief van het OCW. Ik weet 116
even zijn naam niet meer, maar die ons begeleidde met het onderzoek, die zei: kan je dat stuk eruit halen, 117
want dat brengt onze positie in gevaar. Daardoor ben ik nog iets meer geradicaliseerd op dat gebied. Want 118
toen dacht ik: wow, dit is dus gewoon al bekend. Dit is dus iets wat gewoon opzettelijk wordt gedaan om een 119
bepaalde groep als elite te behouden en een bepaalde groep als werkers te houden, die niet mogen nadenken.
120
En dan denk ik ook: vind je het dan gek dat mensen gewoon afstand nemen van de politiek of niet meer verder 121
nadenken en heel snel de waarheid vinden bij één of andere populist? Ik vind dat niet raar.
122
Interviewer
Helder. Ik vind dat je een heel fair point maakt, zeker. Maar toen jij dat bezwaar hebt gemaakt, heb je dus 123
alleen die brief teruggekregen van het OCW en toen is er voor de rest niks meer mee gedaan?
124
Geïnterviewde
Nee er is gewoon gezegd: dit bezwaar is niet gegrond. Ik had ook helemaal rechten van de mens erbij gehaald 125
en recht op passend onderwijs en dat soort dingen. Maar ik wist dat natuurlijk van tevoren ook wel dat ze het 126
zouden afkeuren. Maar het was meer gewoon een signaal afgeven. En ik vond het jammer dat ze niet hadden 127
gedacht: oké interessant, we gaan het hier een paar keer over hebben. Of ik nodig je uit voor een kopje koffie.
128
Nee, dat hebben ze niet gedaan. Maar daar hebben ze denk ik ook helemaal geen behoefte aan, want daar zit 129
hun hun prioriteit niet.
130
Interviewer
Je bent uiteindelijk toch een hbo-studie gaan doen. En toen zei je dat die toets toen je 21 werd, dat dat toen 131
niet gold. Hoe heb je dat uiteindelijk opgelost?
132
Geïnterviewde
Ja dat was vorig jaar. Ik wilde of journalistiek gaan doen of toegepaste psychologie. En toen heb ik toch voor 133
toegepaste psychologie gekozen en toen moest ik een 21 plus toets doen. Die was 300 euro. Dat vind ik al 134
bizar, want heel veel mensen kunnen dat gewoon niet betalen. En gelukkig had ik ouders die me daarbij konden 135
helpen en had ik gewoon wel veel geld gespaard om dat te kunnen doen. En dat werd toen via AOB Compaz 136
gedaan. Dat is weer een ander bedrijf, die die toetsen regelt. Toen was ik met een psycholoog in gesprek die 137
dus die toets ging afnemen bij mij. En toen moest ik dus die toets doen online, want corona natuurlijk. En toen 138
ging alles gewoon goed, maar bij onderdeel dacht ik echt: wat?! Volgens mij heb ik de vraag niet begrepen en 139
opeens klonk het niet meer logisch. En ik zag dat klokje zo linksonder in het scherm. En uiteindelijk bleek dus 140
dat ik op alles gewoon bovengemiddeld had gescoord, behalve dus op ruimtelijk inzicht. Daar had ik een één.
141
Ik dacht echt: dit klopt niet. Ik teken al mijn hele leven, ik bouw dingen al mijn hele leven. Ik heb nog nooit 142
gemerkt dat ik geen ruimtelijk inzicht heb. Dan opeens zo'n toets. Dus ik dacht nou dit klopt niet. En toen had 143
die psycholoog van AOB Compaz gezegd: stuur dit op, ik schrijf er een stuk bij, want ik kan ook zien dat dit niet 144
klopt als de rest zo hoog is en dit dan opeens een één, dat klopt gewoon niet. Dus zij ging daar een bericht 145
over schrijven en dan moest ik het doorsturen naar de examencommissie. En de examencommissie heeft daar 146
141 eigenlijk niet inhoudelijk naar gekeken. Waarschijnlijk was ik rood gekleurd of zo. En toen ben ik dus in bezwaar 147
gegaan, want ik had zoiets van ja sorry, maar ik moet 300 euro betalen voor een momentopname. Daar kan 148
van alles fout gaan en jullie zijn niet eens in staat om gewoon even inhoudelijk te kijken naar dit dossier. En 149
toen was de examencommissie vervolgens boos op AOB Compaz omdat zij hadden gezegd dat ik nog een kans 150
had, dat er nog een deur openstond. En toen heb ik ook tegen haar gezegd: snap jij niet dat dit gewoon heel 151
raar is? Je zegt nu gewoon nee tegen een gemotiveerde student die bereid is om 300 euro te betalen om 152
toegelaten te worden op deze opleiding. Het klopt niet, dat zegt die psycholoog ook. Waarom wordt dit zo 153
moeilijk gemaakt? En dan was het: ja regels, regels, regels. En toen dacht ik fuck you met je regels. Je moet 154
begrijpen waarom die regels er zijn en soms moeten er juist uitzonderingen zijn op regels om het weer logisch 155
te maken. Dat hoort gewoon. Je moet gewoon altijd gewoon kijken: is deze regel nu van toepassing, ja of nee?
156
Interviewer
Precies, dat is wat ik ook bedoel met die menselijkheid. De communicatie van de overheid moet menselijk 157
blijven.
158
Geïnterviewde
Inderdaad, bij onderwijsinstellingen precies hetzelfde hoor. Vervolgens ben ik nog verder in beroep gegaan en 159
toen hadden we op een gegeven moment een hoorzitting. En die advocaat had tegen die examencommissie 160
gezegd: hebben jullie gebruik gemaakt van de clausule ... Ik weet niet precies welke. Er was een soort regeling 161
die voor de school eigenlijk was om een uitzondering te maken op regels. Maar toen had de school gezegd: ja, 162
maar wij hebben altijd zo veel aanmeldingen. We hoeven nooit gebruik te maken van die regels. Toen had die 163
advocaat gezegd: maar het is ook niet voor jullie. Het gaat erom dat de leerlingen inhoudelijk worden bekeken
advocaat gezegd: maar het is ook niet voor jullie. Het gaat erom dat de leerlingen inhoudelijk worden bekeken