De Tourdagen

Zoals eerder genoemd hebben in totaal vier tourdagen plaatsgevonden waar de publieksvisualisaties in het veld bezocht zijn. Tijdens deze tourdagen zijn verschillende regio’s van Gelderland aangedaan om de publieksvisualisatielocaties te bezoeken. In de hiernavolgende paragrafen zijn deze tourdagen afzonderlijk kort samengevat. Tijdens de verschillende bezichtigingstours zijn alle publieksvisualisaties bezocht, beschreven en gefotografeerd. Sommige locaties waren voorafgaand de tourdagen al bezocht in het kader van oriëntering in het onderzoeksonderwerp. Van deze locaties was tijdens eerdere bezoeken reeds beeldmateriaal gemaakt.

- 37 - Tourdag 1: Veluwe & Rivierenland

Op de eerste tourdag zijn twee regio’s in Gelderland bezocht: de Veluwe en het Rivierenland. De dag ging van start in Ermelo bij het Romeinse Marskamp op de Ermelosche Heide. Er is om het marskamp heengelopen om de contouren van de aardenwallen te bezichtigen en om de publiekselementen te inventariseren. Zowel de archeologische resten als de

publiekselementen zijn gefotografeerd. Na de bezichtiging van het Marskamp op de Ermelosche heide was een bezoek ingepland aan museum Het Pakhuis in het centrum van Ermelo. Dit bezoek moest echter uitgesteld worden, vanwege een vergissing die werd gemaakt over openingstijden.

Na het bezoek aan Ermelo werd de tourdag voortgezet in de zuidelijke Veluwe, in Wageningen. Hier werd museum de Casteelse Poort bezocht, een museum dat zich richt op de lokale geschiedenis van Wageningen en omstreken. Tijdens dit bezoek is gesproken met medewerkers van het museum en over de rol van de Romeinse geschiedenis in het museum. In de tweede helft van de eerste tourdag zijn

publieksvisualisatielocaties in de regio Rivierenland bezocht. Deze tour startte in het Gelderse Randwijk en liep vervolgens in westelijke richting langs plaatsen zoals Opheusden,

Kesteren, Dodewaard en Maurik. -Figuur 15: Weergave van de eerste tourdag.-

De publieksvisualisatielocaties die hier in de Betuwe bezichtigd werden, waren voornamelijk elementen bezichtigingen en informatiepunten. In Ommeren werd het streekmuseum Baron van Brakell bezocht. Dit museum heeft verschillende focusgebieden, waaronder heemkunde en de

archeologie van de regio. Tijdens het bezoek aan dit museum is gesproken met de werknemers van de afdeling archeologie en is een vervolgafspraak gemaakt voor verdere informatie-uitwisseling.

- 38 - Tourdag 2: Nijmegen en omstreken

Op de tweede tourdag werd de regio Nijmegen en omstreken aangedaan. Nijmegen is een van de oudste steden, zo niet de oudste stad, van Nederland. De stad en de omliggende regio heeft een zeer sterke connectie met het Romeinse verleden van Gelderland.

-Figuur 17 & 18: Weergaves van de bezichtigingsroute van de tweede tourdag.-

De tweede tourdag ging van start in het oude stadscentrum van Nijmegen, bij het Holland Casino aan de Waalkade. Aan de kade, en aan de aangrenzende wegen ‘Steenstraat’ en ‘Vleeshouwersstraat’, zijn enkele archeologische bezichtigingen bezocht. Onder deze archeologische bezichtigingen vielen onder meer de resten van een Romeins hypocaustum en de resten van een Romeinse muur, die verwerkt zijn in een nieuwbouwflat.

De tour zette zich voort naar twee belangrijke erfgoedcentra in Nijmegen: Museum Het Valkhof en Natuur & Cultuurhistorisch centrum De Bastei. Op deze locaties zijn de verschillende collecties en initiatieven bezocht, zoals de ArcheoHotspot en het Archeolab bij Museum Het Valkhof. Na de musea bezoeken is de veldinventarisatie hervat met het inventariseren van verschillende bezichtigingen aan de Burchtstraat. Hierop volgde bezoeken aan publieksvisualisaties in het Bataafs Kwartier en in het Valkhof Park.

Na afloop van de veldinventarisatie in het centrum van Nijmegen, werd Nijmegen-Oost aangedaan. Dit deel van de stad is bekend door de hoeveelheid Romeinse vondsten en structuren die hier zijn

aangetroffen tijdens opgravingen in de afgelopen vier decennia. Plaatsen die in deze regio werden bezocht waren onder meer het Gelders Archeologisch Centrum G. M. Kam, de keizerszuil aan de Eikstraat, en het Kops Plateau.

- 39 -

-Figuur 19: Gelders Archeologisch Centrum G. M. Kam in Nijmegen.-

Aansluitend op het bezoek aan Nijmegen-Oost zette de tour zich voort in het dorp Berg en Dal, ten zuidoosten van Nijmegen. Hier zijn de archeologische resten van de Romeinse waterleiding bezocht, eveneens het informatiepunt dat door Romeinse Limes Nederland hier geplaatst is. Vanaf Berg en Dal is afgereisd naar natuurpark Heumensoord. Diep in de bossen zijn hier de archeologische resten van de fundamenten van een Romeinse wachttoren te bezichtigen.

Via het informatiepunt van SpannendeGeschiedenis.nl te Overasselt is Wijchen aangedaan. In Wijchen zijn verschillende locaties bezocht, waaronder de informatiepunten van SpannendeGeschiedenis.nl, de gemeente Wijchen en het Museumkasteel, die een tentoonstelling heeft over het Romeinse verleden van Wijchen. De tweede tourdag eindigde in Nijmegen-West, met een bezoek aan een infrastructurele visualisatie aan het Maasplein en een bezoek aan het Honigcomplex aan de Waal, waar een

informatiepunt over de Romeinse vondsten uit de omgeving is geplaatst.

Tourdag 3: Ermelo

-Figuur 20: De locatie van de derde tourdag.-

Door een eerdergenoemde vergissing in openingstijden kon museum Het Pakhuis in het centrum van Ermelo niet op de eerste tourdag bezichtigd worden. Aangezien een bezoek aan het museum wel essentieel was voor het onderzoek, is de derde tourdag gewijd aan een bezoek aan museum Het Pakhuis. Met de medewerkers is gesproken over het onderzoek gesproken, waarna de tentoonstelling en collectie kort werden toegelicht.

- 40 - Tourdag 4: Overbetuwe, Regio Nijmegen & Liemers

-Figuur 21: Kaartweergave van der bezichtigingsroute op de vierde tourdag.-

Tourdag vier stond in het teken van het bezoeken van de meer afgelegen locaties in de stedelijke regio Nijmegen en gemeente Overbetuwe. Daarnaast werden verschillende locaties in de Liemers bezocht. De dag ging van start bij het monument voor de Romeinse Weg aan de Grote Molenstraat, iets ten noorden van Elst. Vervolgens werd het Tempel | Kerkmuseum in het centrum van Elst bezocht. Het interieur kon echter helaas niet worden bezocht door een vergissing die werd gemaakt over

openingstijden. Het nabijgelegen informatiepunt van SpannendeGeschiedenis.nl is wel bezichtigd. De tour zette zich voort in de regio Nijmegen en omstreken met bezoeken aan een infrastructurele visualisatie in Ewijk en aan museumpark Orientalis – Heilig Landstichting. Hierop volgend werden de tempelvisualisatie in Elst bij Westeraam en de Romeinse tuin ‘De Steenen Camer’ in Meinerswijk bezocht. Het Castellum van Meinerswijk was reeds eerder in de voorbereiding van het onderzoek bezocht.

De laatste regio die in de bezichtigingstour werd bezocht, was de regio Liemers. Allereerst werd het Kunstwerk! Liemers museum in Zevenaar bezocht. Bij dit museum is gesproken met medewerkers over het onderzoek, de tentoonstelling van het museum en de relatie van de Liemers met de Romeinse Limes. Het museum heeft meerdere Romeinse vondsten in haar collectie opgenomen, die afkomstig zijn uit de Bijlandse waard. Dit was tevens de volgende locatie die werd bezocht.

Bij Herwen werd de visualisatie van de Romeinse grafsteen bezocht. Hier vlakbij lag tevens een informatiepunt van SpannendeGeschiedenis.nl. Dit informatiepunt was naast het informatiebord voorzien van een gaaskunstwerk van een Romeinse legionair. Het laatste punt dat tijdens de laatste tourdag werd bezocht, is de locatie in Lobith waar in de nabije toekomst het Romeinse themapark

- 41 -