Tot slot

De kerndoelen voor het onderwijs geven een beschrijving van de kennis, het inzicht en de vaardigheden van leerlingen waar het onderwijs in de verschillende domeinen op gericht is. Scholen moeten tenminste deze kerndoelen hanteren als doelstellingen die aan het eind van het basisonderwijs bereikt zijn.

De huidige kerndoelen zijn beschreven als inspanningsverplichting en niet in termen van resultaat- of beheersingsdoelen. De inspectie heeft het beeld dat de kerndoelen wereldoriëntatie als zodanig op de meeste scholen geen rol van betekenis hebben.

Scholen ervaren het curriculum als overladen en de huidige kerndoelen geven vooral richting aan de makers van leermiddelen. Die geven in de methoden aan dat de leerstof tegemoetkomt aan de kerndoelen. Het uitgangspunt van ‘samenhang tussen vak- en vormingsgebieden aanbrengen in het onderwijs’, zoals vastgelegd in de WPO en in de kerndoelen, krijgt op weinig scholen vorm en inhoud.

Inmiddels is een traject gaande dat moet leiden tot meer richtinggevende kerndoelen die toekomstgericht zijn (#Onderwijs2032). Met de brief

'Toekomstgericht funderend onderwijs' (OCW, 2014) van de staatssecretaris van OCW aan de Tweede Kamer is dit proces gestart. In 2016 moet een en ander worden vastgesteld. Hiermee wordt uitvoering gegeven aan de afspraak die in het Bestuursakkoord met de PO-Raad is gemaakt: “Er komt een verkenning naar herijking van de kerndoelen door onafhankelijk deskundigen, waardoor een toekomstgericht en samenhangend onderwijsaanbod gewaarborgd wordt.” Dit bevordert de helderheid, continuïteit en toekomstgerichtheid van het onderwijs voor de leerlingen.

Literatuur

Beek, W. Van, & M. Verhallen (2012). Taal, een zaak van alle vakken. Bussum:

Coutinho,.

Berends, R (2014). Begrijpend leesonderwijs: zin en onzin. Taal, jaargang 2, nr. 3.

Boersma, K. (2012). Notitie: wereldoriënterende vakken op de kaart.

Boonstra, M., Gielen, M., & Joosten, F. (2012). Vaardigheden Lijst Onderzoeken &

Ontwerpen. Rotterdam/Den Haag: CED-Groep/Platform Bèta Techniek.

Brouwer, T. (2005). Bijdrage aan achttiende conferentie Het Schoolvak Nederlands.

Brouwer, T. & M. van Graft (2003). Taal in andere vakken, verrijken of ver-reiken?

Enschede: SLO.

Cito (2015). Peiling van de vaardigheid van de wereldoriëntatievakken in jaargroep 8 van het basisonderwijs in 2014. Arnhem: Cito.

Cito (2014). Cito Dossier Eindtoets 2014. Arnhem: Cito.

Cito (2012). PPON informeert. PPON Biologie en natuurkunde en techniek einde basisonderwijs. Cito PPON-krant, nr. 20.

Cito (2011). PPON informeert. PPON Geschiedenis en aardrijkskunde einde basisonderwijs. Cito PPON-krant, nr. 19.

DUO (2013). Toelichting gewichtenregeling basisonderwijs. Zoetermeer: Dienst Uitvoering Onderwijs.

Emmelot, Y., Schooten, E. van, Timman, Y., Verhallen, M., & Verhallen, S. (2001).

Nieuwe kansen voor taalonderwijs aan anderstaligen. Den Haag: Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR), werkdocument 124.

Emmelot, Y., & Schooten, E. van (2004). De integratie van taal- en vakonderwijs.

Amsterdam: SCO-Kohnstamm Instituut.

Expertisecentrum Nederlands (2010). Zaakvakken en taal: twee vliegen in één klap.

Taalontwikkeling stimuleren bij het zaakvakonderwijs in groep 5-8 van de basisschool. Nijmegen: Expertisecentrum Nederlands.

Graft, M. van, & Both. K. (2002). Taal in andere vakken. Enschede: SLO.

Hajer, M., & Meestringa, T. (2009). Handboek taalgericht vakonderwijs. Bussum:

Coutinho.

HBO-raad (2012). Een goede basis. Advies van de Commissie Kennisbasis PABO.

Den Haag: HBO-raad.

Inspectie van het Onderwijs (2008). Basisvaardigheden rekenen-wiskunde in het basisonderwijs. Utrecht: Inspectie van het Onderwijs.

Inspectie van het Onderwijs (2008). Basisvaardigheden taal in het basisonderwijs.

Utrecht: Inspectie van het Onderwijs.

Inspectie van het Onderwijs (2012). Focus op schrijven. Utrecht: Inspectie van het onderwijs.

Inspectie van het Onderwijs (2013). Over de volle breedte, de stand van zaken met betrekking tot het onderwijsaanbod in het basisonderwijs. Utrecht: Inspectie van het onderwijs.

Inspectie van het Onderwijs (2014). De Staat van het onderwijs, Onderwijsverslag 2012/2013. Utrecht: Inspectie van het onderwijs.

Keulen, H. van, Slot, E., & Boonstra, M. (2013). Measuring pupils' design skills in primary science and technology education. Paper presented at the Technology Education for the Future: A Play on Sustainability, Christchurch (NZ).

Keulen, H. van, & Slot, E. (2014). Excellentiebevordering door middel van onderzoekend en ontwerpend leren: Vaardigheden rubrics onderzoeken en ontwerpen (VROO). Den Haag: School aan Zet.

Litjens, P., & Damhuis, R. (2000). Mondelinge communicatie in het onderwijs.

Bronnenboek Interactief Taalonderwijs. Nijmegen: Expertisecentrum Nederlands.

Marzano, R.J. (2004). Building background knowledge for academic achievement.

Alexandria: ASCD.

Mortel, K. van de, & Förrer M. (2012). Lezen...denken...begrijpen! Handboek begrijpend lezen in het basisonderwijs. Amersfoort: CPS.

Hemker, B. (2014). Peiling van de vaardigheid van de wereldoriëntatievakken in jaargroep 8 van het basisonderwijs in 2013 en 2014. Arnhem: Cito.

OCW (2006). Kerndoelen primair onderwijs. Den Haag: Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW).

OCW (2007). De canon van Nederland. Den Haag: Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW).

OCW (2007). Scholen voor morgen. Samen op weg naar duurzame kwaliteit in het primair onderwijs. Den Haag: Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW).

OCW (2014). Brief: Toekomstgericht funderend onderwijs. Den Haag: Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW).

PO-Raad/Platform Bètatechniek (2013). Advies Verkenningscommissie wetenschap en technologie primair onderwijs. Utrecht: PO-raad.

Pirls- en TIMSS (2011). Trends in leerprestaties in Lezen, Rekenen en

Natuuronderwijs. Nijmegen: Radboud Universiteit. Enschede: Universiteit Twente.

Romance N.R., & Vitale M. R. (2001). Implementing an in-depth expanded science model in elementary schools: Multi-year findings, research issues, and policy implications. International Journal of Science Education, vol.23, nr.4. pp. 373-404.

SLO (2014). Wetenschap & technologie in het basis- en special onderwijs. Enschede:

SLO.

Stanovich, K.E. (1986). Matthew effects in reading: Some consequences of

individual differences in the acquisition of literacy. Reading Research Quarterly, 21, 360-407.

Van Boxtel, H., Engelen, R, & Wijs, A. de (2011). Wetenschappelijk verantwoording van de Eindtoets Basisonderwijs 2010. Arnhem: Cito.

Verhallen, M. (2009). Meer en beter woorden leren. Utrecht: Projectbureau Kwaliteit PO Raad.

Vermeer, A. (2006). Taalachterstanden in het primair onderwijs. Geraadpleegd op:

http://www.schakel-klassen.nl/uploads/

Vernooy, K. (2007). Effectief leesonderwijs nader bekeken. Utrecht: Projectbureau Kwaliteit PO Raad.