Het eerste doel van de aanpak, het verminderen van het criminele en problemati-sche gedrag van het gezin of gezinsleden, wordt bij afronding van de aanpak bij gezinnen behaald. Het is aannemelijk dat hierdoor het tweede doel - de negatieve voorbeeldfunctie van het gezin of gezinsleden in de buurt verminderen - ook wordt behaald. Het verminderen van de zorgelijke situatie waarin kinderen opgroeien, wordt in sommige gezinnen gerealiseerd, maar blijkt niet in alle gezinnen haalbaar.
Uithuisplaatsing kan dan als uiterste middel worden aangewend. De problematiek in de gezinnen is taai, en er blijkt vaak een langere adem nodig om iets aan de situatie te verbeteren. Binnen de gezinnen zijn destructieve patronen en niet-pro-ductieve overlevingsstrategieën hardnekkig (Kruiter et al., 2008). Het lijkt van belang om de gezinnen niet te vroeg los te laten. Als de gezinssituatie niet stabiel is, is terugval in criminaliteit en overlast niet ongebruikelijk.
Hoewel het binnen de aanpak om specifi eke multiprobleemgezinnen gaat, waarbij ook sprake is van veel overlast en criminaliteit, is het de vraag of de eigen kracht van het gezin binnen de aanpak voldoende wordt benut. Uit veel onderzoek komt naar voren dat om multiprobleemgezinnen greep te laten krijgen op hun leven en perspectief te bieden op het volwaardig meedraaien in de samenleving, niet het aanbod vanuit de instanties leidend dient te zijn - zoals binnen de EOG-aanpak het geval is - maar het intrinsieke vermogen van het gezin (zie onder andere Kruiter et al., 2008). De motivatie van de gezinnen is van belang. De gezinsmanager bouwt binnen de EOG-aanpak aan commitment en aan een vertrouwensband met het gezin door begrip te tonen voor de situatie, de ouders serieus te nemen en door grenzen te stellen. Hij begint hier echter pas mee nadat het plan van aanpak voor het gezin is bepaald. Het gezin wordt niet betrokken bij het opstellen van het plan van aanpak. Door meer aan te sluiten bij de belevingswereld van de gezinnen ontstaan er vaak heel andere oplossingen dan de hulp- en dienstverleningsinstellingen gewend zijn (zie ook Kruiter et al., 2008).
In het verlengde daarvan lijkt te gelden dat de gezinsmanager na binnenkomst in een gezin vaak de verbinding - de zogenaamde linking pin - blijft tussen het gezin en de instituties daaromheen, terwijl juist ook de overbrugging van de afstand tussen de gezinnen en andere instituties ondersteuning verdient.
Fnuikend is ten slotte dat de EOG- aanpak per defi nitie te laat komt. De inten-sieve aanpak begint immers pas als het partijen in een eerder stadium binnen reguliere trajecten niet is gelukt om afdoende in te grijpen. Men heeft niet kunnen voorkomen dat de buurt veel overlast ervaart en gezin of gezinsleden in een neerwaartse spiraal terechtkomen. De betrokkenen menen dat met preventief beleid, met eerder signaleren en eerder ingrijpen (het versterken van samenwer-king binnen reguliere trajecten) veel leed zou kunnen worden voorkomen voor gezin en buurt. Ook de gezinnen opnieuw bereiken of vasthouden na de intensieve inzet vanuit de EOG-aanpak is lastig. Er zijn geen instanties die bij het ontbreken van een
hulpvraag de gezinnen lange tijd in de gaten houden, terwijl langdurige monitoring wel gewenst is. Buiten de aanpak is er niet langer één partij verantwoordelijk voor het bewaken van een integrale inzet op repressie, preventie en zorg. Het ontbreekt aan regie op multiprobleemgezinnen waarin repressie, zorg en preventie samenko-men. Dit treft ook de gezinnen waarvan de EOG-aanpak is afgerond.
Verwey-Jonker Instituut
Literatuur
Bakker, I. (2009). Van goede wil en samenwerking. Een onderzoek naar samenwer-king in de aanpak van meerderjarige veelplegers. Den Haag: Nicis.
Breugel, A. van & Ingh, C. van den. (2008). Advies: Gezinsaanpak ernstig overlast-gevende gezinnen met politie- en justitiecontacten. Utrecht: ienb.
Burik, A. E. van, Boeser, A., Hordijk, S., & Huurne, J. W. ter. (2010). Evaluatie aanpak OMPG Gemeente Amsterdam. Woerden: Adviesbureau van Montfoort.
Delden, P. van. (2009). Samenwerking in de publieke dienstverlening. Ontwikke-lingsverloop en resultaten. Utrecht: Eburon.
Gemeente Utrecht (2008). Brief van 19 juni 2008 aan de leden van de commissie Bestuur en Veiligheid en commissie Maatschappelijke Ontwikkeling. Utrecht:
Gemeente Utrecht, Bestuurs- en Concerndienst, Openbare Orde en Veiligheid.
Gemeente Utrecht (2008). Samenwerkingsconvenant Aanpak ernstig overlastgeven-de gezinnen met politie- en justitiecontacten Utrecht, 30 oktober 2008.
Gemeente Utrecht (2011). Brief van 15 februari 2011 aan de (pl.) leden van de commissie Mens en Samenleving. Utrecht: Gemeente Utrecht, Burgemeesters en Wethouders.
Janssen, L. (2008). Instructie omgaan met persoonsgegevens in casusoverleg, Utrecht: Veiligheidshuis Utrecht, 11 september 2008.
Janssen, L. (Arrondissementaal Justititeel Beraad) (2010). Privacyreglement V.H.U.
Casusoverleg Ernstig overlast gevende gezinnen met politie en justitie contacten.
Utrecht, 23 september 2010.
Koelman, K., Tissingh, J., & Snijders, M. (2009). Uitwerking interviews Aanpak OGPJ. Gemeente Utrecht: Stadsontwikkeling, Projectmanagementbureau.
Kruiter, A.J., de Jong, J., Niel, J. van, & C. Hijzen (2008). De Rotonde van Hamed;
Maatwerk voor mensen met meerdere problemen. Den Haag: Nicis Institute.
Middelaar, R. van (2011). Drang & Dwang: Een overzicht van drang en dwang kaders t.b.v. de ketenpartners van de Veiligheidshuizen Amersfoort en Utrecht. Utrecht:
OM.
Schaafsma K. (met medewerking van Hilhorst, N, & Hering, M. (2010). Dicht op de huid: Gezinsmanagement bij multiprobleemgezinnen in de stadsregio Amsterdam.
Amsterdam: DSP-groep.
Gemeente Utrecht (2010). Tussenevaluatie aanpak ernstig overlastgevende gezinnen met politie- en justitiecontacten. Mei 2010.
Gemeente Utrecht (2010). Uitwerking van tussenevaluatie aanpak ernstig overlast-gevende gezinnen; Onderdeel: regie op gezinnen. September 2010.
Uitwerking interviews Aanpak OGPJ, Projectmanagementbureau,
●
september 2009.
Commissiebrief Aanpak OGPJ juni 2008.
●
Commissiebrief Aanpak OGPJ februari 2011.
●
Hoe lang bent u al werkzaam in deze functie?
●