• No results found

Appendix A: Nederland in vergelijking met 4 andere EU-landen

A.3 Tabellen Tabel A.1a

Nederland: Werkzame beroepsbevolking naar bedrijfssector en nationaliteit, aantallen, 1996

Bedrijfssector Nederlanders EU-werkenden Overige

buitenlanders totaal

landbouw en visserij 242000 - - 247000

voeding 157500 - 5000 165000

chemie/energie 213000 5000 - 222500

metaal en elektrotechniek 492000 12000 8500 514000 bouw/overige industrie 596500 7000 5500 610500 handel en reparatie 1076000 15000 13500 1109000 transport en communicatie 402000 8000 - 416000 bank en verzekeringswezen 223000 - - 226500 horeca en zakelijke dienstverlening 746500 22000 19000 791000 kwartaire diensten 1140500 19000 13000 1175500

overheid 501000 8000 - 513000

R&D sectoren 505000 10000 - 519000

Totaal 6701500 119000 90500 6931000

Bron: Eurostat Labour Force Survey, 1996-2002

Tabel A.1b

Nederland: Werkzame beroepsbevolking naar bedrijfssector en nationaliteit, aantallen, 2002

Bedrijfssector Nederlanders EU-werkenden Overige

buitenlanders totaal

landbouw en visserij 212500 - - 217500

voeding 141000 - 7500 152000

chemie/energie 177000 5000 7000 190000

metaal en elektrotechniek 504500 9000 12000 529000 bouw/overige industrie 656000 10500 9500 679500 handel en reparatie 1124000 16000 23000 1169500 transport en communicatie 435500 6500 7000 452500 bank en verzekeringswezen 267500 - - 273500 horeca en zakelijke dienstverlening 1011500 22500 35500 1076500 kwartaire diensten 1395500 19500 22500 1447000

overheid 548000 4500 7000 563500

R&D sectoren 630500 12000 7500 654500

Totaal 7839000 124000 157000 8176500

Bron: Eurostat Labour Force Survey, 1996-2002

Met name het absoluut aantal werkenden uit Niet-EU landen is in de periode 1996-2002 toegenomen. Deze stijging heeft tot gevolg gehad dat in 1996-2002 de meeste niet-nederlandse werkenden afkomstig waren van buiten de EU. In de R&D sectoren is zowel het aantal werkenden uit EU-landen als werkenden uit andere landen toegenomen.

Tabel A.2a

België: Werkzame beroepsbevolking naar bedrijfssector en nationaliteit, aantallen, 1996

Bedrijfssector Belgen EU-werkenden Overige

buitenlanders totaal

landbouw en visserij 101500 - - 104000

voeding 86500 5500 - 94500

chemie/energie 181000 15500 2500 199000

metaal en elektrotechniek 316000 28500 4000 348500 bouw/overige industrie 361500 32000 8500 403000 handel en reparatie 512500 35500 9000 558500 transport en communicatie 272000 10000 3000 286000 bank en verzekeringswezen 153000 4500 - 158500 horeca en zakelijke dienstverlening 292500 31000 11500 337000 kwartaire diensten 513000 21000 5000 541000

overheid 361500 12000 2500 376500

R&D sectoren 366500 7000 2500 376500

Totaal 3522000 204500 53000 3790500

Bron: Eurostat Labour Force Survey, 1996-2002

Tabel A.2b

België: Werkzame beroepsbevolking naar bedrijfssector en nationaliteit, aantallen, 2002

Bedrijfssector Belgen EU-werkenden Overige

buitenlanders totaal

landbouw en visserij 70000 - - 72500

voeding 93000 4000 2500 99500

chemie/energie 188000 11500 - 201500

metaal en elektrotechniek 294500 27000 6000 327500 bouw/overige industrie 377500 27000 7500 412000 handel en reparatie 525000 44000 9500 579000 transport en communicatie 294500 13500 5500 313000 bank en verzekeringswezen 147500 5500 - 153000 horeca en zakelijke dienstverlening 366000 34000 15500 415500 kwartaire diensten 627000 32500 8000 667500

overheid 379500 15000 3500 398000

R&D sectoren 384000 15000 4000 403000

Totaal 3754016 231500 67000 4052500

Bron: Eurostat Labour Force Survey, 1996-2002

Het aantal EU-werkenden is in België veel groter dan het aantal werkenden uit andere landen. De werkgelegenheid voor EU-medewerkers is vooral geconcentreerd in de handel en reparatie, terwijl de overige buitenlanders relatief werkzaam zijn in de sector horeca en zakelijke dienstverlening. In de R&D sectoren is de werkgelegenheid voor EU-werkenden tussen 1996 en 2002 meer dan verdubbeld.

Tabel A.3a

Finland: Werkzame beroepsbevolking naar bedrijfssector en nationaliteit, aantallen, 1996

Bedrijfssector Finnen EU-werkenden Overige

buitenlanders totaal

landbouw en visserij 161000 - - 161000

voeding 41000 - - 41500

chemie/energie 78000 - - 78500

metaal en elektrotechniek 199000 - - 201000

bouw/overige industrie 231000 - - 232000

handel en reparatie 237500 - - 238500

transport en communicatie 146000 - - 146500 bank en verzekeringswezen 47500 - - 47500 horeca en zakelijke dienstverlening 203000 - - 205500

kwartaire diensten 390500 - - 394000

overheid 106500 - - 106500

R&D sectoren 184000 - - 186000

Totaal 2049500 2500 8000 2064000

Bron: Eurostat Labour Force Survey, 1996-2002

Tabel A.3b

Finland: Werkzame beroepsbevolking naar bedrijfssector en nationaliteit, aantallen, 2002

Bedrijfssector Finnen EU-werkenden Overige

buitenlanders totaal

landbouw en visserij 132000 - - 132500

voeding 46500 - - 47000

chemie/energie 86000 - - 87000

metaal en elektrotechniek 233000 - 2500 236000 bouw/overige industrie 278000 - 2500 281000

handel en reparatie 281500 - 3000 286000

transport en communicatie 168500 - - 170500 bank en verzekeringswezen 46000 - - 46000 horeca en zakelijke dienstverlening 276500 - 5000 283500

kwartaire diensten 478500 - 3500 484500

overheid 120500 - - 121000

R&D sectoren 218000 - 3000 222000

Totaal 2375000 8500 23000 2406500

Bron: Eurostat Labour Force Survey, 1996-2002

Zowel het aantal EU-werkenden als het aantal overige buitenlanders is in Finland nogal beperkt. Wel is er tussen 1996 en 2002 sprake van een forse stijging. In tegenstelling tot de andere landen is in Finland het aantal buitenlanders uit Niet-EU landen groter dan het aantal werkenden uit EU-landen.

Tabel A.4a

Zweden: Werkzame beroepsbevolking naar bedrijfssector en nationaliteit, aantallen, 1996

Bedrijfssector Zweden EU-werkenden Overige

buitenlanders totaal

landbouw en visserij 128000 - - 130000

voeding 57000 - 2500 60500

chemie/energie 109500 3000 - 115000

metaal en elektrotechniek 422500 16500 8000 446500 bouw/overige industrie 399000 8000 2500 407000 handel en reparatie 475500 6500 8000 490000 transport en communicatie 261000 3000 4000 268000 bank en verzekeringswezen 72500 - - 73500 horeca en zakelijke dienstverlening 387000 8000 12500 407500 kwartaire diensten 977000 22500 15500 1015500

overheid 199500 - - 203000

R&D sectoren 352500 6500 8000 367500

Totaal 3844000 78000 66000 3988000

Bron: Eurostat Labour Force Survey, 1996-2002

Tabel A.4b

Zweden: Werkzame beroepsbevolking naar bedrijfssector en nationaliteit, aantallen, 2002

Bedrijfssector Zweden EU-werkenden Overige

buitenlanders totaal

landbouw en visserij 108000 - - 109500

voeding 61000 - 3500 66500

chemie/energie 111500 - - 115000

metaal en elektrotechniek 410000 9000 8500 427500 bouw/overige industrie 373500 8500 4500 386500 handel en reparatie 512000 8000 12000 532000 transport en communicatie 277500 6500 4000 288500 bank en verzekeringswezen 89000 - - 91000 horeca en zakelijke dienstverlening 521500 13000 20000 555000 kwartaire diensten 980000 20500 27000 1028000

overheid 239500 3000 - 244500

R&D sectoren 476000 11000 10000 497000

Totaal 4165000 86500 95500 4348000

Bron: Eurostat Labour Force Survey, 1996-2002

In Zweden was in 1996 het aantal EU-werkenden iets hoger dan het aantal werkenden uit andere landen. In 2002 was het beeld omgekeerd: Het aantal buitenlanders uit andere landen is hoger dan het aantal EU-werkenden. Het valt op dat voor deze beide groepen de werkgelegenheid vooral geconcentreerd is in de kwartaire diensten. Ook is in de R&D sectoren de werkgelegenheid van zowel EU-werkenden als buitenlanders in absolute aantallen tussen de jaren 1996 en 2002 gestegen.

Tabel A.5a

V.K.: Werkzame beroepsbevolking naar bedrijfssector en nationaliteit, aantallen, 1996

Bedrijfssector Britten EU-werkenden Overige

buitenlanders totaal

landbouw en visserij 503000 - - 509500

voeding 533000 - - 547000

chemie/energie 1100000 15500 11500 1129000 metaal en elektrotechniek 2547500 19500 30000 2598000 bouw/overige industrie 2807500 43000 42000 2896500 handel en reparatie 3961000 42000 46000 4055000 transport en communicatie 1593500 20500 19000 1635500 bank en verzekeringswezen 1088000 18500 22000 1130000 horeca en zakelijke dienstverlening 3118000 79000 93000 3297000 kwartaire diensten 4021500 78500 74500 4190000

overheid 1575500 11500 22500 1612500

R&D sectoren 2305500 49000 47500 2402500

Totaal 25404000 400000 431000 26280500

Bron: Eurostat Labour Force Survey, 1996-2002

Tabel A.5b

V.K.: Werkzame beroepsbevolking naar bedrijfssector en nationaliteit, aantallen, 2002

Bedrijfssector Britten EU-werkenden Overige

buitenlanders totaal

landbouw en visserij 384000 - - 391000

voeding 445500 - 14000 463500

chemie/energie 1060000 14500 16000 1090500 metaal en elektrotechniek 2297500 28500 36500 2362000 bouw/overige industrie 2814500 38500 52500 2905500 handel en reparatie 4078500 48000 112000 4238500 transport en communicatie 1934000 31000 49500 2014500 bank en verzekeringswezen 1161500 38000 40000 1239500 horeca en zakelijke dienstverlening 3633500 111000 182000 3927000 kwartaire diensten 4367500 93000 168500 4629000

overheid 1856500 17500 36000 1910500

R&D sectoren 2779500 67500 84000 2931000

Totaal 26967500 501500 810875 28280500

Bron: Eurostat Labour Force Survey, 1996-2002

In het V.K. is de was de werkgelegenheid in absolute aantallen in 1996 ongeveer gelijk voor werkenden uit EU-landen en werkenden uit niet-EU landen. In 2002 is de werkgelegenheid voor werkenden afkomstig uit niet EU-landen echter een stuk groter dan de werkgelegenheid voor EU-werkenden. In de R&D sectoren is de werkgelegenheid van buitenlanders uit niet-EU landen tussen 1996 en 2002 behoorlijk gestegen.

65

rcentages buitenlandse werkenden naar bedrijfssector, 1996-2002 en trend 199619992002Trend 1996-2002Trend 1996-2002

EU- werkenden %

Overige Buitenlanders %

EU- werkenden %

Overige Buitenlanders % EU- werkenden%

Overige Buitenlanders % EU- werkenden Trendtypering

Overige Buitenlanders trendtypering w en visserij 0,31,70,91,2 0,31,4-0,06dalend0,12sterk stijgend 3,13,33,7 1,45,0-0,11sterk dalend0,05stijgend 2,21,81,51,8 2,73,70,14sterk stijgend0,17sterk stijgend techniek 2,31,71,82,0 1,72,3-0,04dalend0,02constant ustrie 1,10,91,71,5 1,51,40,05stijgend0,05stijgend aratie 1,41,22,10,9 1,42,0-0,02constant0,16sterk stijgend communicatie 1,90,92,01,4 1,51,6-0,05dalend0,10sterk stijgend ingswezen 1,30,31,40,6 0,90,6-0,13sterk dalend0,01constant 2,82,41,62,7 2,13,3-0,01constant0,11sterk stijgend n 1,61,11,30,8 1,41,6-0,01constant0,14sterk stijgend 1,50,61,50,6 0,81,3-0,18sterk dalend0,14sterk stijgend 1,90,73,00,9 1,81,1-0,09dalend0,11sterk stijgend 1,31,81,4 1,51,9-0,02constant0,10sterk stijgend abour Force Survey, 1996-2002 e aandeel van EU-werkenden in de werkzame beroepsbevolking is tussen 2996 en 2002 ongeveer gelijk gebleven. Het aandeel van nders uit andere landen steeg in diezelfde periode sterk. De sectoren chemie/energie en bouw/overige industrie kenden een stijging van deel van buitenlandse werkenden uit de EU. Voor buitenlanders afkomstig uit niet-EU landen steeg het aandeel in de werkgelegenheid in le bedrijfssectoren.

66

Tabel A.7 erkenden naar bedrijfssector, 1996-2002 en trend 199619992002Trend 1996-2002Trend 1996-2002 ijfssector

EU- werkenden %

Overige Buitenlanders %

EU- werkenden %

Overige Buitenlanders % EU- werkenden%

Overige Buitenlanders % EU- werkenden Trendtypering

Overige Buitenlanders trendtypering w en visserij 1,41,13,24,2 0,53,0-0,30sterk dalend0,16sterk stijgend 1,95,93,9 4,02,5-0,05dalend-0,06dalend 1,26,31,6 5,61,1-0,03dalend-0,04dalend techniek 8,21,17,92,1 8,31,80,00constant0,04stijgend w/overige industrie 8,02,17,81,7 6,61,8-0,02constant0,02constant aratie 6,41,66,81,8 7,61,60,02constant0,01constant communicatie 3,61,03,11,3 4,31,70,04stijgend0,13sterk stijgend ingswezen 2,80,64,10,6 3,60,2-0,05dalend-0,30sterk dalend eca en zakelijke dienstverlening 9,23,47,83,7 8,23,7-0,01constant0,01constant artaire diensten 3,90,94,92,0 4,91,20,03stijgend0,00constant 0,76,80,5 3,70,90,00constant0,11sterk stijgend 1,80,62,90,7 3,71,00,12sterk stijgend0,08stijgend 1,45,91,8 5,71,70,01constant0,02constant abour Force Survey, 1996-2002 ë is in vergelijking met andere landen het aandeel van werkenden afkomstig uit de EU vrij hoog. In een aantal bedrijfssectoren, zoals orbeeld transport en communicatie en ook de R&D sectoren is het aandeelvan EU-werkenden (sterk) gestegen. Het aandeel van nlanders uit niet-EU landen is in de periode 1996-2002 redelijk constant gebleven. Alleen in de sectoren landbouw en visserij, handel en atie en bij de overheid was er sprake van een sterke stijging van het aandeel van buitenlanders uit niet-EU landen.

67

ages buitenlandse werkenden naar bedrijfssector, 1996-2002 en trend 199619992002Trend 1996-2002Trend 1996-2002

EU- werkenden %

Overige Buitenlanders %

EU- werkenden %

Overige Buitenlanders % EU- werkenden%

Overige Buitenlanders % EU- werkenden Trendtypering

Overige Buitenlanders trendtypering w en visserij 0,00,00,20,5 0,10,30,08stijgend0,01constant 0,00,30,8 0,00,9,,0,06stijgend 0,00,20,3 0,30,6-0,02constant,, techniek 0,20,50,10,8 0,31,10,32sterk stijgend0,19sterk stijgend ustrie 0,10,30,30,4 0,20,90,19sterk stijgend0,24sterk stijgend aratie 0,10,20,30,8 0,51,00,29sterk stijgend0,22sterk stijgend communicatie 0,10,00,20,5 0,21,0-0,05dalend0,23sterk stijgend ingswezen 0,00,00,30,3 0,20,0,,,, 0,21,00,21,50,51,80,37sterk stijgend0,14sterk stijgend n 0,10,30,20,8 0,50,70,29sterk stijgend0,11sterk stijgend 0,00,00,1 0,00,1,,,, 0,20,90,31,5 0,61,40,28sterk stijgend0,02constant 0,10,40,20,8 0,41,00,23sterk stijgend0,15sterk stijgend abour Force Survey, 1996-2002 ndeel van buitenlandse werkenden in de werkende beroepsbevolking is in Finland erg klein. Hoewel er tussen 1996 en 2002 sprake was van e stijging was in 2002 slechts 1,4% van de beroepsbevolking niet van Finse oorsprong. Bij de R&D sectoren stijgt het aandeel van EU- ijl het aandeel van buitenlanders uit niet-EU landen constant blijft.

68

weden: Percentages buitenlandse werkenden naar bedrijfssector, 1996-2002 en trend 199619992002Trend 1996-2002Trend 1996-2002 ijfssector

EU- werkenden %

Overige Buitenlanders %

EU- werkenden %

Overige Buitenlanders % EU- werkenden%

Overige Buitenlanders % EU- werkenden Trendtypering

Overige Buitenlanders trendtypering w en visserij 0,70,71,51,7 0,80,7-0,21sterk dalend-0,06dalend 1,54,23,62,1 2,85,40,10sterk stijgend0,13sterk stijgend 1,82,80,8 1,81,3-0,06dalend0,02constant techniek 3,71,71,62,2 2,22,0-0,04dalend0,00constant w/overige industrie 1,90,60,90,4 2,21,20,12sterk stijgend0,18sterk stijgend aratie 1,41,72,32,2 1,52,2-0,04dalend0,04stijgend communicatie 1,11,41,21,9 2,31,40,13sterk stijgend0,04stijgend ingswezen 1,10,01,31,0 0,91,3-0,10sterk dalend0,32sterk stijgend 1,93,12,13,4 2,43,70,04stijgend0,02constant artaire diensten 2,21,52,11,6 2,02,6-0,01constant0,15sterk stijgend 1,01,10,6 1,20,70,17sterk stijgend0,04stijgend 1,82,22,31,5 2,22,10,01constant0,03stijgend 1,71,91,8 2,02,20,01constant0,07stijgend abour Force Survey, 1996-2002 was in Zweden ruim 4% van de werkende beroepsbevolking van niet-Zweedse origine. Het aandeel van EU-werkenden is tussen 1996 en 2 constant gebleven. Voor wat betreft werkenden uit niet-EU landen was er sprake van een lichte stijging.

69

s buitenlandse werkenden naar bedrijfssector, 1996-2002 en trend 199619992002Trend 1996-2002Trend 1996-2002

EU- werkenden %

Overige Buitenlanders %

EU- werkenden %

Overige Buitenlanders % EU- werkenden%

Overige Buitenlanders % EU- werkenden Trendtypering

Overige Buitenlanders trendtypering w en visserij 0,80,50,90,1 0,61,2-0,03dalend0,35sterk stijgend 1,10,92,3 1,03,00,03constant0,23sterk stijgend 1,01,31,3 1,31,50,01constant0,10stijgend techniek 0,81,20,81,4 1,21,50,10stijgend0,09stijgend ustrie 1,51,52,01,6 1,31,8-0,07dalend0,04stijgend aratie 1,01,11,11,8 1,12,70,01constant0,16sterk stijgend communicatie 1,31,21,62,0 1,52,50,03constant0,14sterk stijgend ingswezen 1,62,01,72,1 3,13,20,15sterk stijgend0,16sterk stijgend 2,42,82,53,5 2,84,60,04stijgend0,12sterk stijgend n 1,91,82,42,1 2,03,6-0,02constant0,17sterk stijgend 1,40,81,6 0,91,90,05stijgend0,06stijgend 2,02,01,92,4 2,32,90,05stijgend0,09stijgend 1,61,72,1 1,82,90,03constant0,13sterk stijgend abour Force Survey, 1996-2002 et aandeel van buitenlanders afkomstig uit niet-EU landen tussen 1996 en 2002 sterk. In diezelfde periode bleef het aandeel van erkenden in de werkgelegenheid nagenoeg gelijk. Een uitzondering daarop vormt het bank- en verzekeringswezen, waar sprake was van een ng van het aandeel van EU-werkenden.

70

rcentages hoogopgeleide buitenlandse werkenden (ISCED niveau 3), naar bedrijfssector, 1996-2002 en trend 199619992002Trend 1996-2002Trend 1996-2002 ijfssector

EU- werkenden %

Overige Buitenlanders %

EU- werkenden %

Overige Buitenlanders % EU- werkenden%

Overige Buitenlanders % EU- werkenden Trendtypering

Overige Buitenlanders trendtypering w en visserij -1,9-5,1 2,2----- -2,49,33,9 0,810,5-0,42sterk dalend0,34sterk stijgend 0,40,7- 4,92,40,31sterk stijgend-- techniek 2,41,84,10,4 1,73,3-0,12sterk dalend0,26sterk stijgend w/overige industrie 0,61,41,81,1 0,51,0-0,05dalend0,08Stijgend aratie 2,32,28,00,0 4,90,80,03stijgend-- communicatie 3,40,66,94,1 2,31,5-0,20sterk dalend-0,06dalend ingswezen 1,20,3--1,31,2---- 3,41,11,41,5 2,71,90,07stijgend0,05Stijgend artaire diensten 2,30,71,40,9 2,11,80,03stijgend0,20sterk stijgend 0,52,10,2 1,20,4-0,23sterk dalend0,02constant 1,90,72,31,0 2,21,20,01constant0,10sterk stijgend 0,92,41,0 2,31,6-0,01constant 0,12sterk stijgend abour Force Survey, 1996-2002 land is het aandeel van hoogopgeleide EU-werkenden het grootst in de chemie/energie, de sector handel en reparatie en de horeca en jke dienstverlening. Wat betreft de werkenden uit Niet-EU landen valt op dat het aandeel in de sector voeding hoog is. Het aandeel van gopgeleide EU-werkenden is redelijk constant, terwijl het aandeel van hoogopgeleide werkenden van buiten de EU sterk stijgt.

71

erkenden (ISCED niveau 3), naar bedrijfssector, 1996-2002 en trend 199619992002Trend 1996-2002Trend 1996-2002

EU- werkenden %

Overige Buitenlanders %

EU- werkenden %

Overige Buitenlanders % EU- werkenden%

Overige Buitenlanders % EU- werkenden Trendtypering

Overige Buitenlanders trendtypering w en visserij 1,33,51,6- ------ 1,35,31,4 6,1-0,07stijgend-- 0,93,22,1 6,72,20,02constant-- techniek 5,21,06,40,8 4,81,8-0,07dalend0,30sterk stijgend ustrie 6,20,87,3- 3,60,9-0,07dalend-- aratie 5,61,58,80,9 6,81,60,00constant0,10stijgend rt en communicatie 5,30,82,72,3 5,63,60,07stijgend0,27sterk stijgend ingswezen 2,30,66,10,6 3,30,3-0,14sterk dalend-0,20sterk dalend 6,41,76,51,8 7,72,20,02constant0,09stijgend en 2,50,43,90,8 4,51,40,05stijgend0,17sterk stijgend 1,212,30,3 7,51,50,04stijgend0,18sterk stijgend 1,60,72,80,6 2,91,00,10sterk stijgend0,07stijgend 0,95,51,0 5,01,50,03constant0,12sterk stijgend abour Force Survey, 1996-2002 ë is het aandeel van hoogopgeleide EU-werkenden hoger dan in Nederland. Deze werkenden zijn met name geconcentreerd in de sectoren en reparatie, horeca en zakelijke dienstverlening en de overheid. Het aandeel van hoogopgeleide werkenden uit niet-EU landen is lijkbaar met het cijfer voor Nederland. In België zijn ze echter met name te vinden in de sector transport en communicatie. De trends zijn lijkbaar met wat er zich in Nederland voordoet: Het aandeel hoogopgeleide EU-werkenden blijft constant, terwijl het aandeel van pgeleide buitenlanders van elders sterk stijgt.

72

ages hoogopgeleide buitenlandse werkenden (ISCED niveau 3), naar bedrijfssector, 1996-2002 en trend 199619992002Trend 1996-2002Trend 1996-2002 ijfssector

EU- werkenden %

Overige Buitenlanders %

EU- werkenden %

Overige Buitenlanders % EU- werkenden%

Overige Buitenlanders % EU- werkenden Trendtypering

Overige Buitenlanders trendtypering w en visserij ---0,7 ------ --- ------ --0,6- ------ techniek -1,70,21,0 -1,0---0,03dalend w/overige industrie --0,20,5 -1,1--0,24sterk stijgend aratie ---0,8 -0,1---0,04dalend rt en communicatie --0,7- 0,30,8---- ingswezen ---- ------ eca en zakelijke dienstverlening -0,60,10,8 0,51,5--0,18sterk stijgend artaire diensten -0,50,10,9 0,51,0--0,11sterk stijgend ---------- -0,60,11,1 0,20,70,04stijgend0,00constant 0,60,10,7 0,20,70,17sterk stijgend0,07stijgend abour Force Survey, 1996-2002 nd is zowel het aandeel van hoogopgeleide EU-werkenden als hoogopgeleide werkenden van elders in vergelijking met de andere oken landen laag. Wel is er voor beide groepen een stijgende trend te signaleren.

73

rcentages hoogopgeleide buitenlandse werkenden (ISCED niveau 3), naar bedrijfssector, 1996-2002 en trend 199619992002Trend 1996-2002Trend 1996-2002

EU- werkenden %

Overige Buitenlanders %

EU- werkenden %

Overige Buitenlanders % EU- werkenden%

Overige Buitenlanders % EU- werkenden Trendtypering

Overige Buitenlanders trendtypering w en visserij 4,53,3-- -1,8---- --5,63,6 7,315,9--0,61sterk stijgend 3,04,30,8 2,21,20,00constant0,00Constant techniek 2,63,01,32,7 2,44,20,10stijgend0,07Stijgend ustrie 1,91,20,40,5 2,02,60,15sterk stijgend0,27sterk stijgend aratie 1,33,71,65,9 1,95,60,10sterk stijgend0,09Stijgend rt en communicatie 0,92,40,76,7 4,03,00,45sterk stijgend0,03Stijgend ingswezen 1,3--0,9 0,41,9---- 1,53,92,22,0 1,74,4-0,03constant0,12sterk stijgend en 2,21,12,41,7 2,62,60,02constant0,18sterk stijgend 1,00,90,8 0,70,80,01constant-0,05dalend 1,72,11,91,7 2,52,00,09stijgend0,05stijgend 2,01,92,1 2,22,70,05stijgend0,10stijgend abour Force Survey, 1996-2002 n heefteen groter aandeelvan hoogopgeleide werkenden uit niet-EU landen dan Nederland. Het aandeel van hoogopgeleide EU- nden is ongeveer gelijk aan dat van Nederland. De sector voeding en de transport en communicatie vallen daarbij op door het grote elegenheidsaandeel van hoogopgeleide EU-werkenden. Voor de werkenden afkomstig uit niet-EU landen zijn het met name de sectoren en de handel en reparatie waar het werkgelegenheidsaandeel van hoog opgeleiden relatief hoog is.

74

s hoogopgeleide buitenlandse werkenden (ISCED niveau 3), naar bedrijfssector, 1996-2002 en trend 199619992002Trend 1996-2002*Trend 1996-2002* ijfssector

EU- werkenden %

Overige Buitenlanders %

EU- werkenden %

Overige Buitenlanders % EU- werkenden%

Overige Buitenlanders % EU- werkenden Trendtypering

Overige Buitenlanders trendtypering w en visserij 1,20,6-0,4 ------ 1,31,52,7 -1,6---- 0,80,91,3 1,31,1---- techniek 0,50,90,81,4 1,42,0---- w/overige industrie 1,50,91,41,4 0,71,2---- aratie 1,82,30,62,9 1,34,5---- communicatie 1,32,42,51,2 1,33,9---- ingswezen 1,41,62,01,3 3,05,1---- eca en zakelijke dienstverlening 1,81,81,72,6 1,83,6---- artaire diensten 2,21,92,72,4 2,04,3--- 1,41,00,5 1,21,8---- 1,61,81,61,7 2,12,2---- 1,71,71,9 1,83,1---- abour Force Survey, 1996-200-2 oor incomplet-e tijdreeks ndeel van hoogopgeleide werkenden afkomstig uit niet-EU landen het hoogst van alle onderzochte landen. Deze groep erkenden is vooral werkzaam in de sector handel en reparatie, het bank- en verzekeringswezen en de kwartaire diensten. Het aandeel van gopgeleide EU-werkenden is wat lager dan dat in Nederland. Sectoren met relatief gezien veel EU-werkenden zijn het bank- en ngswezen en de R&D sectoren.

75

rcentages buitenlandse werkenden in HRST-beroepen, naar bedrijfssector, 1996-2002 en trend 199619992002Trend 1996-2002Trend 1996-2002

EU- werkenden %

Overige Buitenlanders %

EU- werkenden %

Overige Buitenlanders % EU- werkenden%

Overige Buitenlanders % EU- werkenden Trendtypering

Overige Buitenlanders trendtypering w en visserij 0,60,40,00,5 0,30,3--0,14sterk stijgend 0,90,45,70,8 0,93,2-0,36sterk dalend0,47sterk stijgend 0,40,40,8 3,82,80,33sterk stijgend-- techniek 2,80,72,40,3 2,01,30,00constant0,16sterk stijgend ustrie 1,50,72,30,3 0,90,2-0,04dalend-0,35sterk dalend aratie 1,51,03,80,6 1,81,6-0,11sterk dalend0,14sterk stijgend communicatie 2,30,32,31,3 2,30,30,01constant-0,41sterk dalend ingswezen 0,90,11,00,3 1,20,70,00constant0,20sterk stijgend 2,70,61,51,1 2,11,5-0,02constant0,13sterk stijgend n 1,50,61,50,7 1,61,30,00constant0,19sterk stijgend 0,31,40,6 0,90,4-0,19sterk dalend0,02constant 1,50,83,20,9 1,81,1-0,07dalend0,10sterk stijgend 0,62,10,8 1,71,2-0,04dalend 0,13sterk stijgend abour Force Survey, 1996-2002 derland bedraagt het aandeel van EU-werkenden in de werkgelegenheid voor HRST-beroepen 1,7%. De aandelen zijn relatief hoog in de hemie/energie en transport en communicatie. Het aandeel van buitenlanders uit niet-EU landen in de HRST beroepen is 1,2%. Deze eft relatief gezien een groot aandeel in de sectoren voeding en chemie/energie. Het aandeel van EU-werkenden is dalend, terwijl het el van werkenden uit niet-EU landen sterk stijgt.

76

erkenden in HRST-beroepen, naar bedrijfssector, 1996-2002 en trend 199619992002Trend 1996-2002Trend 1996-2002 ijfssector

EU- werkenden %

Overige Buitenlanders %

EU- werkenden %

Overige Buitenlanders % EU- werkenden%

Overige Buitenlanders % EU- werkenden Trendtypering

Overige Buitenlanders trendtypering w en visserij 2,61,62,00,0 0,00,0---- 0,06,00,9 2,60,0-0,12sterk dalend-- 1,16,61,0 4,31,3-0,10dalend-- techniek 6,30,85,60,8 8,10,90,04stijgend0,12sterk stijgend w/overige industrie 6,70,76,50,7 6,80,7-0,01constant-0,01constant aratie 6,81,97,21,6 8,51,90,04stijgend0,03stijgend communicatie 4,70,64,30,5 6,32,40,05stijgend0,32sterk stijgend ingswezen 3,50,25,00,8 3,60,5-0,13sterk dalend-0,09dalend eca en zakelijke dienstverlening 8,41,38,01,9 8,51,30,01constant-0,02constant artaire diensten 3,20,63,91,0 3,91,30,02constant0,08stijgend 1,113,10,3 5,11,3-0,05dalend0,05stijgend 1,60,62,80,7 3,41,00,12sterk stijgend0,08stijgend 0,95,71,0 5,41,20,02constant0,05stijgend abour Force Survey, 1996-2002 ië valt op door het grote aandeel van EU-werkenden in de HRST-werkgelegenheid. In sommige sectoren zoals bijvoorbeeld de metaal en hniek, handel en reparatie en de horeca en zakelijke dienstverlening bedraagt dit aandeel ruim 8%. Het aandeel van werkenden uit niet- nden is gelijk aan dat van Nederland. De sector transport en communicatie vallen op door hun relatief hoge aandeel.

77

ages buitenlandse werkenden in HRST-beroepen, naar bedrijfssector, 1996-2002 en trend 199619992002Trend 1996-2002Trend 1996-2002

EU- werkenden %

Overige Buitenlanders %

EU- werkenden %

Overige Buitenlanders % EU- werkenden%

Overige Buitenlanders % EU- werkenden Trendtypering

Overige Buitenlanders trendtypering w en visserij --0,0- ------ --1,4- ------ --0,5- 0,40,5---- techniek --0,20,6 0,61,4---- ustrie --0,2- -0,4---- aratie --0,50,1 0,70,8---- communicatie --0,2- 0,2----- ingswezen --0,60,7 0,3----- lening --0,41,1 0,71,4---- n --0,30,7 0,80,7---- ---- -0,2---- --0,31,6 0,71,5---- --0,30,6 0,50,9---- abour Force Survey, 1996-2002 d zijn de aandelen van zowel EU-werkenden als werkenden van elders in de HRST-werkgelegenheid laag. Wat wel opvalt is dat voor deze epen geldt dat hun aandeel in de R&D sectoren hoger is dan gemiddeld.

78

weden: Percentages buitenlandse werkenden in HRST-beroepen, naar bedrijfssector, 1996-2002 en trend 199619992002Trend 1996-2002Trend 1996-2002 ijfssector

EU- werkenden %

Overige Buitenlanders %

EU- werkenden %

Overige Buitenlanders % EU- werkenden%

Overige Buitenlanders % EU- werkenden Trendtypering

Overige Buitenlanders trendtypering w en visserij --5,30,0 0,00,7---- --4,50,0 5,90,0---- --2,90,4 1,00,7---- techniek --0,91,0 1,61,3---- w/overige industrie --0,50,0 1,61,1---- aratie --2,12,4 1,91,3---- communicatie --1,51,2 2,70,6---- ingswezen --0,70,4 0,61,3---- eca en zakelijke dienstverlening --1,10,9 2,21,8---- artaire diensten --2,81,1 2,72,1---- --0,90,6 0,80,6---- --2,11,3 2,32,1---- --1,91,1 2,11,6---- abour Force Survey, 1996-2002 weden heeft relatief gezien een hoger aandeel van buitenlandse werkenden in de HRST-beroepen dan Nederland. De EU-werkenden werken ef gezien vaak in de sector voeding. Werkenden van elders komen zijn relatief vaak werkzaam in de kwartaire diensten en de R&D sectoren.

79

s buitenlandse werkenden in HRST-beroepen, naar bedrijfssector, 1996-2002 en trend 199619992002Trend 1996-2002Trend 1996-2002

EU- werkenden %

Overige Buitenlanders %

EU- werkenden %

Overige Buitenlanders % EU- werkenden%

Overige Buitenlanders % EU- werkenden Trendtypering

Overige Buitenlanders trendtypering w en visserij 1,20,90,80,2 0,00,5---- 1,81,22,5 0,32,1-0,2sterk dalend-0,07dalend 1,11,41,3 2,02,10,1stijgend0,1stijgend techniek 1,01,41,12,0 1,41,90,1stijgend0,06stijgend ustrie 1,61,42,21,6 1,21,4-0,1sterk dalend-0,05dalend aratie 1,21,51,02,0 1,32,80,0constant0,12sterk stijgend communicatie 1,01,51,91,8 1,52,40,0stijgend0,1stijgend ingswezen 2,02,42,32,9 4,24,30,2sterk stijgend0,17sterk stijgend 2,52,62,43,4 2,53,50,0stijgend0,09stijgend n 2,22,43,12,7 2,55,10,0constant0,2sterk stijgend 1,70,91,3 1,32,60,1stijgend0,13sterk stijgend 2,12,52,02,6 2,63,60,1stijgend0,11sterk stijgend 2,12,02,4 2,13,40,0stijgend0,1sterk stijgend abour Force Survey, 1996-2002 l het aandeel van EU-werkenden als werkenden uit niet-EU landen in de HRST-werkgelegenheid is in de periode 1996-2002 in het V.K. en. Beide aandelen zijn ook hoger dan in Nederland. Werkenden uit EU-landen zijn relatief sterk vertegenwoordigd in het bank – en ngswezen en in de R&D sectoren. Werkenden van elders zijn relatief gezien vaak werkzaam in het bank- en verzekeringswezen en in de nsten.

80

4 benchmarklanden: Percentages buitenlandse werkenden naar contractvorm, 1996-2002 en trend 199619992002Trend 1996-2002Trend 1996-2002 EU- werkenden % Overige Buitenlanders %

EU- werkenden %

Overige Buitenlanders % EU- werkenden%

Overige Buitenlanders % EU- werkenden Trendtypering

Overige Buitenlanders trendtypering 1,81,21,71,1 1,51,50,0constant0,1stijgend 1,62,81,93,6 1,64,80,0constant0,1stijgend 5,31,45,71,7 5,41,60,0constant0,0constant 5,62,66,63,8 6,82,90,1stijgend0,1stijgend 0,10,30,20,6 0,40,80,3sterk stijgend0,2sterk stijgend 0,11,00,21,7 0,21,70,0constant0,1stijgend 2,11,21,81,3 2,01,90,0constant0,1stijgend 1,63,72,73,5 1,94,3-0,1dalend0,1stijgend 1,41,51,51,9 1,72,50,0stijgend0,1sterk stijgend 2,33,62,64,0 2,87,40,0stijgend0,2sterk stijgend abour Force Survey, 1996-2002 wat betreft EU-werkenden is er weinig verschil tussen het aandeel in de vaste werkgelegenheid en het aandeel in de flexibele erkgelegenheid. Alleen in het V.K. is er sprake van een duidelijk groter aandeel van EU-werkenden in de flexibele werkgelegenheid dan de EU- erkenden in de vaste werkgelegenheid. Voor wat betreft niet-EU werkenden zijn die verschillen in aandelen in de vaste en de flexibele erkgelegenheid wel duidelijk aanwezig.

81

ndix B: La ger en mi ddel baar opgeleide w erkenden

rcentages lager opgeleide buitenlandse werkenden (ISCED niveau 1), naar bedrijfssector, 1996-2002 en trend 199619992002Trend 1996-2002Trend 1996-2002

EU- werkenden %

Overige Buitenlanders %

EU- werkenden %

Overige Buitenlanders % EU- werkenden%

Overige Buitenlanders % EU- werkenden Trendtypering

Overige Buitenlanders trendtypering w en visserij 0,02,81,91,9 0,21,70,05stijgend0,04stijgend 4,91,45,2 2,05,6-0,05dalend-0,03dalend 2,73,92,14,4 2,77,00,10sterk stijgend0,13sterk stijgend techniek 2,42,61,63,8 2,23,50,04stijgend-0,01constant ustrie 1,31,31,62,2 1,82,20,07stijgend0,06stijgend aratie 1,31,71,31,4 0,92,7-0,02constant0,13sterk stijgend communicatie 2,31,41,80,8 0,81,5-0,12sterk dalend0,09stijgend ingswezen 3,81,71,72,1 0,00,0---- 2,14,32,34,8 1,46,4-0,10dalend0,12sterk stijgend n 2,42,11,81,3 0,81,9-0,21sterk dalend0,06stijgend 0,91,21,21,0 0,63,5-0,16sterk dalend0,14sterk stijgend 0,40,83,11,6 1,53,7-0,06dalend0,25sterk stijgend 2,21,62,4 1,23,2-0,04dalend0,12sterk stijgend abour Force Survey, 1996-2002

82

B.2 e werkenden (ISCED niveau 1), naar bedrijfssector, 1996-2002 en trend 199619992002Trend 1996-2002Trend 1996-2002 ijfssector

EU- werkenden %

Overige Buitenlanders %

EU- werkenden %

Overige Buitenlanders % EU- werkenden%

Overige Buitenlanders % EU- werkenden Trendtypering

Overige Buitenlanders trendtypering w en visserij 1,71,44,26,8 1,16,6-0,17sterk dalend0,22sterk stijgend 7,43,25,72,3 4,56,5-0,10sterk dalend0,15sterk stijgend 1,97,80,5 10,30,0-0,01constant-- techniek 9,01,79,31,8 9,73,10,00constant0,11sterk stijgend w/overige industrie 10,53,48,42,4 8,92,20,01constant-0,02Constant aratie 9,11,97,73,3 7,12,9-0,03dalend0,06Stijgend communicatie 3,41,14,51,1 4,81,6-0,06dalend0,18sterk stijgend ingswezen 3,01,23,20,0 2,70,0-0,05dalend-- eca en zakelijke dienstverlening 13,36,510,16,7 10,47,2-0,02constant0,01constant artaire diensten 5,71,87,15,1 6,41,30,05stijgend-0,15sterk dalend 0,74,51,2 1,81,4-0,07dalend0,17sterk stijgend 4,60,94,30,9 2,80,7-0,18sterk dalend-0,01constant 2,37,02,9 6,92,70,00constant0,04stijgend abour Force Survey, 1996-2002

83

ages lager opgeleide buitenlandse werkenden (ISCED niveau 1), naar bedrijfssector, 1996-2002 en trend 199619992002Trend 1996-2002Trend 1996-2002

EU- werkenden %

Overige Buitenlanders %

EU- werkenden %

Overige Buitenlanders % EU- werkenden%

Overige Buitenlanders % EU- werkenden Trendtypering

Overige Buitenlanders trendtypering w en visserij 0,00,00,20,2 0,30,00,20sterk stijgend-- 0,00,01,3 0,00,9---- 0,00,01,1 0,00,0---- techniek 0,00,50,00,0 0,61,5---- ustrie 0,30,70,20,3 0,40,90,33sterk stijgend0,16sterk stijgend aratie 0,40,00,20,5 0,41,20,21sterk stijgend0,18sterk stijgend communicatie 0,00,00,10,6 0,21,20,03constant0,19sterk stijgend ingswezen 0,00,00,00,0 0,00,0---- 0,71,00,01,7 0,93,2--0,18sterk stijgend n 0,00,40,40,5 0,00,8--0,36sterk stijgend 0,00,00,0 0,00,0---- 0,00,01,00,0 1,20,5---- 0,20,30,20,5 0,41,20,20sterk stijgend0,20sterk stijgend abour Force Survey, 1996-2002