5.18.
Wij hebben vijf EFRO-projecten uit de programmeringsperiode 2014-2020 aangetroffen waarbij steun werd verleend aan begunstigden of concrete acties die niet voldeden aan de in de toepasselijke verordeningen en OP’s vastgesteldesubsidiabiliteitsvoorwaarden. Deze gevallen vertegenwoordigen 17 % van alle door ons opgespoorde kwantificeerbare fouten, ofwel ongeveer 2,2 procentpunt van het
geschatte foutenpercentage.
5.19.
Op grond van artikel 65, lid 6, van de verordening houdendegemeenschappelijke bepalingen (GB-verordening) kunnen de beheersautoriteiten geen EU-financiering verstrekken voor concrete acties die op de datum van de
financieringsaanvraag fysiek voltooid waren of volledig ten uitvoer waren gelegd13. Deze regel bestaat omdat er in de programmeringsperiode 2007-2013 een tendens bestond om projecten met terugwerkende kracht in te dienen, wat niet duidt op het beste gebruik van EU-geld. Wij zijn van mening dat drie van de vijf niet-subsidiabele projecten niet aan deze regel voldeden.
5.20.
De door ons onderzochte concrete acties werden oorspronkelijk metnationale middelen gefinancierd, en waren fysiek voltooid voordat daarvoor bestemde EU-financiering werd goedgekeurd. Programma-autoriteiten legden de regel aldus uit dat, totdat een concrete actie financieel of administratief is afgesloten, deze niet fysiek is voltooid. De fysieke voltooiing heeft echter betrekking op de voltooiing van de werken of activiteiten die noodzakelijk zijn voor de output van het project, die doorgaans plaatsvindt vóór de saldobetaling en de administratieve afsluiting. In kader 5.3 wordt een voorbeeld van een niet-subsidiabel project gegeven.
13 In de GB-verordening wordt niet toegelicht wat “fysiek voltooid of volledig ten uitvoer gelegd” betekent. De Commissie heeft de lidstaten uitgelegd dat fysieke voltooiing
betrekking heeft op projecten met een fysiek object. Volledige uitvoering wordt gebruikt als een alternatief voor fysieke voltooiing. Het betreft concrete acties die geen of niet
uitsluitend een fysiek object hebben, maar wel andere elementen of onderdelen omvatten die ook moeten worden uitgevoerd om de concrete actie als uitgevoerd te kunnen
beschouwen.
152
Kader 5.3
Voorbeeld van een niet-subsidiabel project
In Portugal verzocht een lokale overheid om medefinanciering door de EU van de kosten van de aanleg van een stadsvoetpad. Zij had de opdracht in 2015 gegund, waarbij ze een termijn van vier maanden had vastgesteld voor de voltooiing, maar diende in 2017 een aanvraag voor subsidie in met de vermelding dat de meeste werkzaamheden waren afgerond. Op basis van de verstrekte informatie hebben wij echter geconcludeerd dat het project, waarbij nog andere onregelmatigheden voorkwamen, op het moment van de aanvraag reeds fysiek was voltooid.
Wij troffen in Italië twee andere gevallen aan van niet-naleving van artikel 65, lid 6, van de GB-verordening.
Inbreuken op de internemarktregels
5.21.
Dit jaar hebben wij 23 inbreuken op de internemarktregels vastgesteld, waarvan wij er 3 kwantificeerden. De meeste inbreuken hebben betrekking op het plaatsen van overheidsopdrachten.Ondanks veel correcties blijven overheidsopdrachten een belangrijke bron van fouten
5.22.
Procedures voor het plaatsen van overheidsopdrachten zijn een essentieel instrument om openbare middelen op zuinige en doelmatige wijze te besteden en om de interne markt tot stand te brengen. Wij onderzochten 165 procedures voor werken, leveringen en diensten. De overgrote meerderheid van deze procedures hadbetrekking op projecten die gecofinancierd werden in het kader van EFRO-/CF-OP's.
5.23.
De auditautoriteiten hadden in de door ons onderzochte verrichtingen 24 gevallen van niet-naleving van de regels inzake overheidsopdrachten ontdekt en hadden forfaitaire correcties opgelegd van 5 % tot 100 %, zoals bepaald in de desbetreffende besluiten van de Commissie14.
14 Besluit C(2013) 9527 final van de Commissie van 19.12.2013 betreffende de vaststelling en goedkeuring van richtsnoeren voor de bepaling van door de Commissie te verrichten financiële correcties voor uitgaven die in gedeeld beheer door de Unie zijn gefinancierd, in geval van niet-naleving van de regels inzake overheidsopdrachten; “Commission Decision C(2019) 3452 final of 14.5.2019 laying down the guidelines for determining financial
153
5.24.
In 19 procedures voor het plaatsen van overheidsopdrachten constateerden we gevallen van niet-naleving van de EU- en/of nationale regels inzakeoverheidsopdrachten die de auditautoriteiten niet hadden ontdekt (zie kader 5.4). De meeste door ons ontdekte fouten hadden betrekking op contracten waarvan de waarde boven de drempels in de EU-richtlijnen inzake overheidsopdrachten
uitkwam15, wat doorgaans betekent dat er uitgebreidere procedures moeten worden gevolgd. Twee betroffen ernstige inbreuken die ertoe hadden geleid dat de
aanbestedingsprocedure een andere uitkomst kreeg, en wij hebben deze gevallen gerapporteerd als kwantificeerbare fouten. Ze vertegenwoordigden 7 % van alle door ons aangetroffen kwantificeerbare fouten, ofwel ongeveer 0,6 procentpunt van het geschatte foutenpercentage. Andere fouten betreffende aanbestedingen omvatten niet-naleving van de bekendmakings- en transparantievereisten en discriminerende technische specificaties. We hebben deze fouten niet gekwantificeerd.
Kader 5.4
Onjuiste toepassing van selectiecriteria
Een Roemeense begunstigde organiseerde een openbare internationale
aanbestedingsprocedure voor een project inzake de sanering van een stortplaats.
Een van de selectiecriteria was dat beroepservaring moest worden aangetoond die was opgedaan tijdens een minimumaantal soortgelijke projecten. Uit onze analyse bleek dat de gekozen inschrijver ontoereikende beroepservaring had opgedaan met soortgelijke werkzaamheden. De aanbestedende dienst had de geselecteerde offerte moeten uitsluiten en daarom zijn de voor dit contract gedeclareerde uitgaven niet subsidiabel.
We troffen één andere fout met betrekking tot openbare aanbestedingen aan in Roemenië.
corrections to be made to expenditure financed by the Union for non-compliance with the applicable rules on public procurement”.
15 Richtlijn 2014/24/EU van het Europees Parlement en de Raad van 26 februari 2014 betreffende het plaatsen van overheidsopdrachten (PB L 94 van 28.3.2014).
154
Eén project was niet subsidiabel wegens staatssteuninbreuken
5.25.
Staatssteun is, tenzij deze onder een “de minimis”-plafond blijft, in beginsel onverenigbaar met de interne markt omdat zij het handelsverkeer tussen de lidstaten zou kunnen verstoren. Er bestaan echter uitzonderingen op deze regel, met name als het project valt onder de algemene groepsvrijstellingsverordening (General Block Exemption Regulation — GBER)16. Lidstaten moeten andere gevallen van staatssteun melden, zodat de Commissie kan beoordelen of deze verenigbaar zijn.5.26.
Dit jaar hebben wij bij drie EFRO-projecten en één ESF-project vastgesteld dat er inbreuk was gemaakt op de EU-regels voor staatssteun. We zijn van mening dat een van de EFRO-projecten geen overheidsfinanciering van de EU en/of de lidstaat hadden mogen verkrijgen. Wij hebben de overige drie fouten niet gekwantificeerd, aangezien deze gevallen geen impact hadden op het niveau van deoverheidsfinanciering, hoewel de lidstaat het bestaan van staatssteun niet (correct) had beoordeeld.
5.27.
Voor één verrichting in Portugal constateerden wij dezelfde systemische tekortkoming op het gebied van staatssteun (geen stimulerend effect) die wij vorig jaar hebben vastgesteld en gerapporteerd. In de loop van 2019 heeft de Commissie de Portugese autoriteiten verzocht alle betrokken concrete acties voor deboekjaren 2017/2018 en 2018/2019 te identificeren en de nodige correcties aan te brengen om de onregelmatige uitgaven van de rekeningen uit te sluiten. De Portugese autoriteiten corrigeerden 48 miljoen EUR van het boekjaar 2018/2019, en
65 miljoen EUR van het boekjaar 2017/2018 (het jaar waartoe de door ons onderzochte concrete actie behoort).