Slimmer samenwerken met partners: Het realiseren van opgaven in gezamenlijkheid met partners (marktpartijen, koepelorganisaties,

OV-bedrijven):

▪ het open aftasten van mogelijke gezamenlijke perspectieven met partners (verstevigen netwerk en open houding);

▪ het inhoudelijk kunnen koppelen van mobiliteitsopgaven aan ontwikkelingen en vraagstukken van partners en mogelijk ook vanuit andere sectoren.

▪ een meer bedrijfsmatige houding van de MRDH om bij specifieke uitvoeringsopgaven te participeren in de uitvoering, zoals bijvoorbeeld bij de Verkeersonderneming (zie kader de Rotterdamse Infrastructuur uitdaging).

5. Slimmer samenwerken tussen overheden: Het maakt marktpartijen en samenleving niet uit welke overheid formeel verantwoordelijk is:

Rijk, provincie Zuid-Holland, MRDH of gemeenten. Om de kracht van de samenleving maximaal te benutten, is daarom meer en effectievere samenwerking nodig. De oprichting van de metropoolregio biedt een kans voor overheden om onderling samen te werken. Dit geldt bijvoorbeeld voor de samenwerking met de provincie Zuid-Holland en een betere samenwerking tussen wegbeheerders.

Functioneren mobiliteitsmarkt: in de mobiliteitsmarkt is sprake van de volgende beïnvloedingsfactoren:

▪ Mobiliteit-gerelateerde afspraken binnen bedrijven, zoals reiskostenvergoedingen en parkeren.

▪ Subsidies voor OV-exploitatie en daaraan gekoppeld tarievenbeleid door de overheid. Effecten van tariefdifferentiatie in het OV. Gratis OV voor bepaalde doelgroepen.

▪ Belasting van autoverkeer naar bezit in plaats van gebruik werkt verstorend. Studie naar Betalen naar Gebruik, zoals dat in het SER-Energieakkoord is afgesproken.

▪ Parkeertarievenbeleid gekoppeld aan OV- en fietsgebruik. Tariferings-strategie voor P+R in relatie met parkeertarieven en kosten OV.

▪ Effecten van tarifering fietsparkeren bij grote stations.

▪ Stimuleren gebruik schone voertuigen. Weren vervuilende voertuigen uit hoogstedelijke gebieden.

Ontwerp Uitvoeringsagenda Bereikbaarheid | Metropoolregio Rotterdam Den Haag 48

6.2 Innovatie-ambitie

De MRDH wil ruimte bieden aan innovatieve mobiliteitsoplossingen vanuit de markt en de samenleving. Deze oplossing moeten bijdragen aan het klantgerichter en efficiënter organiseren van de mobiliteit in de regio. Daarnaast moet het ook kansen bieden voor bedrijfsleven en kennisinstellingen om nieuwe bedrijvigheid en kennis te ontwikkelen. De MRDH zet daarbij samen met de provincie Zuid-Holland in op:

1. Innovaties op het gebied van de mobiliteitsmarkt, met als prioriteit innovatieve oplossingen voor de first- & last-mile, zelfrijdend vervoer en het beter verbinden van OV, kleinschalig OV en doelgroepenvervoer.

2. Innovaties die bijdragen aan een transitie naar een duurzamer

energiegebruik met als prioriteit infrastructuur (energie-producerende weg, medegebruik OV-assets) en zero emissie busvervoer. Platooning (gekoppeld rijden) biedt hierin ook goede mogelijkheden.

3. De kansen en gevolgen van innovaties, zoals ‘connected driving’ en ‘big data’ voor de wegbeheerder.

Kennisdeling en –ontwikkeling is cruciaal. Niet alleen het ontwikkelpad van veel innovaties is nog onduidelijk. Ook over de gevolgen voor de mobiliteit en in het verlengde daarvan de ruimtelijke effecten is nog veel onduidelijk. De kennisinzet richt zich op het bijdragen aan onderzoek (waaronder het programma SURF van NWO), onderlinge kennisuitwisseling via een Community of Practice voor de wegbeheerders en het stimuleren van ontmoeting en uitwisseling tussen kennisinstellingen, bedrijfsleven en overheden in de Future Mobility Movement.

Tot slot is ook een belangrijke ontwikkeling het vervagen van de grenzen tussen de verschillende (modaliteits)concessies. Met het oog hierop vraagt de bestendigheid van de huidige concessievorm en –inrichting aandacht.

Deze is gebaat bij meer ruimte en vrijheden voor de markt en kan via

(verplichte) experimenten bijdragen aan de vernieuwing van het OV-systeem.

Het in ‘beton gieten’ van nieuwe concessies is een rem op innovatie en (gewenste) ontwikkeling. Ruimte en flexibiliteit zijn belangrijke voorwaarden voor ontwikkeling en innovatie.

De Rotterdamse Infrastructuur uitdaging: Een inspirerend voorbeeld is de benadering van de Verkeersonderneming. Zij is op zoek naar ondernemende partijen die in een partnership willen bijdragen aan het bereikbaar houden van Rotterdam. Publieke en private partijen bouwen samen aan infrastructurele oplossingen én investeren gezamenlijk: de overheid investeert 1 publieke euro voor 1 private euro. De private partij koppelt een verdienmodel aan de investering, en na realisatie mag deze marktpartij de exploitatie verzorgen. Hierdoor kan de investering worden terugverdiend.

In eerste instantie wordt gezocht naar oplossingen voor de volgende vier knelpunten:

1. De capaciteit van de oeververbindingen, onder meer tijdens de renovatie van de Maastunnel.

2. De bereikbaarheid van Rotterdam The Hague Airport per openbaar vervoer, en dan met name tussen de terminal en het RandstadRail-/metronet.

3. De overstapmogelijkheden en -voorzieningen bij de Hoekse Lijn.

4. Overlast door het ‘wildparkeren’ van vrachtwagens, gekoppeld aan onnodige verkeersbewegingen in de spits.

Ontwerp Uitvoeringsagenda Bereikbaarheid | Metropoolregio Rotterdam Den Haag 49

Technologische ontwikkeling: individualisering mobiliteit

De ‘digitalisering van ons dagelijks leven’ heeft grote effecten. Werken, winkelen en recreëren worden steeds meer onafhankelijk van plaats en tijd. Digitalisering en beschikbaarheid van informatie hebben grote effecten op de arbeidsmarkt, de woningmarkt, de zorgmarkt en niet in de laatste plaats de mobiliteitsmarkt.

Als gevolg van deze ontwikkelingen ontstaat een toenemende behoefte aan flexibiliteit om individueel keuzes te kunnen maken. In hoofdlijn zijn drie innovatiestromen te onderkennen:

▪ Stroom 1 - Innovatie van vervoersystemen: Schoner, slimmer, zuiniger en veiliger. Voertuigtechnologie neemt een hoge vlucht, wat niet alleen het bestaande systeem beïnvloedt, maar dit systeem ook structureel verandert. Zo zouden e-fiets en zelfrijdende (deel-)auto’s op termijn een belangrijke plaats kunnen krijgen aan de ‘basis’ van de OV-markt. Deze ontwikkelingen kunnen ook grote ruimtelijke consequenties hebben.

▪ Stroom 2 - Innovatie van de reizigersmarkt: Niet alleen de vervoersystemen veranderen, maar ook de reizigersmarkt zelf verandert. Reizigers zijn goed geïnformeerd en kennen de verschillende opties. Er komen nieuwe toetreders tot de markt met innovatieve oplossingen voor de first & last-mile. Om innovatie te bevorderen dient een goed antwoord gegeven te worden op de positie van deze nieuwe toetreders en ruimte te worden geschapen binnen de vervoerconcessies. Meer sturing op de gewenste output (wat wil je bereiken?) en minder op de gewenste input (hoe wil je dat bereiken?).

▪ Stroom 3 - Innovatie in de mobiliteitsdata: Beschikbare data over het mobiliteitssysteem nemen sterk toe. Parkeerplaatsen, OV-stoelen, fietsen, voertuigen, verkeersregelinstallaties: alle onderdelen gaan steeds meer communiceren (‘internet of things’). De MRDH heeft een rol in het genereren en beschikbaar stellen van mobiliteitsdata. Op deze manier geeft zij marktpartijen ruimte om op basis van deze data innovatieve oplossingen te bieden, die bijdragen aan de doelen van de MRDH.

Ontwerp Uitvoeringsagenda Bereikbaarheid | Metropoolregio Rotterdam Den Haag 50