Vanuit Werkkracht zijn een aantal vertegenwoordigers als accountmanager bij het WSP ondergebracht. Zij bemiddelen kandidaten bij werkgevers en organiseren een driegesprek tussen de trajectbegeleider, de accountmanager en de kandidaat. Daarin wordt het traject besproken en gekeken hoe de plaatsing gerealiseerd kan worden. In meerdere gesprekken is aangegeven dat het WSP nu nog te veel redeneert vanuit de werkgever (aanbodgericht), terwijl er behoefte is om vanuit de klant te denken (vraaggericht).
De matching van de mensen vanuit het doelgroepenregister (dit is een landelijk register, waarin alle mensen staan die vallen onder de banenafspraak) en inwoners met een arbeidsbeperking gaat doorgaans goed, maar bij de statushouders en de doelgroep beheer verloopt de matching minder succesvol. Respondenten merken op dat het WSP te weinig kijkt vanuit de mogelijkheden van de mensen.
Bij statushouders speelt niet alleen de taalbarrière maar staan ook culturele belemmeringen een succesvolle matching in de weg. Ook voor de mensen in het ‘beheerbestand’ is niet altijd duidelijk waar de belemmeringen voor een matching zitten. Het is belangrijk dat de jobcoaches met mensen kunnen werken die de basis op orde hebben. De accountmanagers van het WSP zijn druk bezig banen te zoeken en te creëren, maar regelmatig wordt er al gematcht voordat de begeleiders vanuit Werkkracht geconsulteerd zijn. Dit komt ook naar voren in gesprekken met klanten zelf, zoals beschreven wordt in hoofdstuk 8.
5.3 Werkwijze en protocollen
Uit gespreken is naar voren gekomen dat de inkomensconsulenten van de gemeente Ede in de uitvoering niet voortdurend bezig zijn met protocollen en werkprocessen, maar dat zij deze wel weten te vinden indien de situatie daarom vraagt. Uit de deskresearch blijkt ook dat er voor nagenoeg elk proces een werkwijze of protocol aanwezig is. In deze werkdocumenten staat doorgaans (zo blijkt uit een steekproef) helder omschreven waarvoor ze gelden en binnen welke kaders van wet- en regelgeving ze worden toegepast.
Bij de meeste processen zijn ook stroomschema’s en werkinstructies
De gemeente Ede kent diverse handleidingen en werkprocessen waarbij de belangrijkste zijn:
• beëindiging levensonderhoud;
• collectieve zorgverzekering;
• hersteltermijn;
• hoofdproces;
• ken je klant;
• kinderopvang;
• loonkostensubsidie;
• loonkostenvoordeel;
• maatregelen;
• maatschappelijk opvang;
• ontheffing arbeidsverplichting;
• regeling uitstroom bijstandsgerechtigden
• statushouders;
• taaleis;
• vakantieregeling;
• voedselbank.
Uit een schriftelijke reactie blijkt dat Werkkracht eveneens toegang heeft tot het zogenaamde besluitenregister waarin de werkprocessen en protocollen van de gemeente in staan. Uit gesprekken met medewerkers van Werkkracht blijkt dat zij niet goed op de hoogte zijn van het bestaan en/of de inhoud van de werkprocessen en protocollen. Voor de trainingen die door Werkkracht worden gegeven zijn wel uitgewerkte handleidingen en draaiboeken. Uit gesprekken blijkt ook dat Werkkracht op dit moment (begin 2020) bezig is met een update van de (eigen) werkwijzen, protocollen en werkprocessen.
Er is hiervoor een bureau ingehuurd om samen met de medewerkers deze documenten te herijken en eventuele aanpassingen vorm te geven.
Privacy
De gemeente Ede kent een ‘beleidskader veilig omgaan met
persoonsgegevens’ dat uit 2017 stamt. Ook zijn er afzonderlijk documenten waarin de privacy-uitgangspunten Sociaal Domein Ede zijn opgenomen.
Hierin staat: ‘De privacy-uitgangspunten zijn een doorvertaling van
bovengenoemd beleidskader naar de afdelingen binnen het sociaal domein en vormen als het ware de kapstok voor de privacy bestendige uitvoering van de verschillende taken in het sociaal domein.’ Verder is er voor medewerkers in het sociaal domein een ‘factsheet privacy in het sociaal domein’ opgesteld die uitlegt mede aan de hand van praktijkvoorbeelden hoe zorgvuldig met persoonsgegevens omgegaan kan worden.
Werkkracht kent een eigen privacyregeling uit 2019 waarin duidelijk staat omschreven welke klantgegevens Werkkrachtmedewerkers wel en niet mogen verwerken. Er wordt hierin ook helder uitgelegd hoe veilig omgegaan kan worden met de gegevens en bestandbeheer, waarin verwezen wordt naar de ICT-gedragscode van Werkkracht. Uit onderzoek onder cliënten blijkt dat de protocollen en regelingen volgens hen goed worden nageleefd.
Er is tevens een verwerkersovereenkomst tussen Werkkracht Ede B.V. en de gemeente Ede gesloten voor het delen en verwerken van klantgegevens.
5.4 Bevindingen ten aanzien van de uitvoering
In deze paragraaf worden de bevindingen ten aanzien van de organisatie besproken. Hieraan voorafgaand worden in onderstaande tabel de deelvragen met bijbehorende normen getoetst.
Op het moment dat een inwoner zich meldt bij de gemeente volgt een intakegesprek met een intaker van Werkkracht en een inkomensconsulent van de gemeente Ede. Er wordt een breed gesprek gevoerd waarbij gekeken wordt of er ondersteuning nodig is vanuit andere subdomeinen, bijvoorbeeld vanuit de Wmo of jeugdhulp. De ervaring met het gezamenlijk uitvoeren van de intakegesprekken is zeer positief.
Werkkracht kent een aantal (specialistische) rollen voor de uitvoering.
Vanuit de directie van Werkkracht is er nadrukkelijk voor gekozen om geen casemanagers of regisseurs aan te stellen, maar alleen specialisten. Uit gesprekken met Werkkracht blijkt dat de functie en rolbeschrijving van deze specialisten binnen Werkkracht niet voor iedereen duidelijk is. Overigens is niet geconstateerd dat dit ook in de uitvoering tot problemen leidt bij de professionals. Wel merken klanten op dat voor hen de functiebeschrijvingen niet duidelijk zijn en dat dit leidt tot verwarring.
Uit gesprekken blijkt dat de caseload in zijn algemeenheid niet als te hoog wordt ervaren. Wel wordt aangegeven dat het steeds ingewikkelder wordt om klanten naar werk te bemiddelen omdat de problematiek van de overgebleven klanten steeds complexer wordt (meer zorgklanten, zwaardere zorgvragen).
De uitdaging voor Werkkracht is om met betrekking tot de problematiek van bepaalde (zorg)doelgroepen en kandidaten tijd en aandacht te schenken in de vorm van maatwerk. Dat vraagt van Werkkracht een specifieke inzet en waar nodig aanpassing of ontwikkeling van nieuwe instrumenten. Het vraagt ook een grotere alertheid bij de toegang (ook bij de gemeente) en een effectief instrumentarium om mogelijk misbruik en fraude te voorkomen.
De gemeente wil in de toegang zo veel mogelijk integraal werken. Zo werken de inkomensconsulenten en de intakers van Werkkracht al samen in de toegang. In de praktijk is de samenwerking tussen Werkkracht en het sociaal domein - via de wijkteams -nog niet optimaal, komt uit interviews naar voren.
Zo vindt er geen structureel multidisciplinair overleg plaats tussen Werkkracht en de andere partners in het sociaal domein.
De samenwerking in de uitvoering met het WSP Regio Foodvalley is een punt van aandacht. Uit meerdere gesprekken komt naar voren dat het WSP nog te veel opereert vanuit de werkgever (aanbodgericht), terwijl er bij de medewerkers van Werkkracht (en ook bij de inwoner) meer behoefte is
Deelvraag Norm Toets/inventarisering/
beleid vertaald naar de praktijk (privacyprotocollen, werkprocessen,
handboeken, et cetera)?
Het vastgestelde beleid vindt zijn weerslag in werkwijzen, protocollen en werkplannen.
Het beleid is herkenbaar in de dagelijkse praktijk bij de samenwerkings-partners, professionals en cliënten.
Ga in interviews en deskresearch na in hoeverre de vertaling van het beleid zijn weerslag vindt in de praktijk.
Voldoet: Als het gaat om de documenten voor de gemeente Ede
Voldoet gedeeltelijk:
Als het gaat om de uitvoeringsdocumenten van Werkkracht zijn die op dit moment in ieder geval niet bekend bij de uitvoerende medewerkers van Werkkracht.
Zijn er bij de uitvoering van de Participatiewet knelpunten? Zo ja, welke bijsturings-maatregelen treft de gemeente?
Er is inzicht in de knelpunten bij de uitvoering van het beleid en er wordt gemotiveerd gekozen.
Ga aan de hand van documenten en interviews na of de gemeente inzicht heeft in de knelpunten en of zij gemotiveerd bijstuurt.
Voldoet gedeeltelijk: Er is gedeeltelijk inzicht in de knelpunten, maar er wordt op meerdere punten nog geen concrete actie ondernomen.
De inkomensconsulenten zijn in de uitvoering niet voortdurend bezig met protocollen en werkprocessen, maar weten deze wel te vinden indien de situatie daarom vraagt. Uit de deskresearch blijkt dat er voor nagenoeg elk proces een werkwijze of protocol aanwezig is. Uit gesprekken met medewerkers van Werkkracht blijkt dat zij niet goed op de hoogte zijn van de werkprocessen en protocollen (een deel geeft aan ze niet te kennen).
Of hiernaar gehandeld wordt in de praktijk is dus niet vast te stellen. Op dit moment is Werkkracht bezig met een update van de (eigen) werkwijzen, protocollen en werkprocessen.
6. Resultaten
In dit hoofdstuk beschrijven we welke prestaties Werkkracht en de gemeente Ede leveren en tegen welke kosten. Hiervoor is voornamelijk gebruikgemaakt van gegevens afkomstig uit de Divosa Benchmark Werk en Inkomen. De volgende onderzoeksvragen komen aan de orde:
Hoe ziet de cliëntenpopulatie eruit?
• In hoeverre worden de doelen van het participatiebeleid gerealiseerd?
• Hoe verhouden deze doelen zich tot het landelijk gemiddelde en tot de uitgaven van gemeenten in dezelfde gemeentegrootteklasse?
• Wat is het totale gemeentelijke budget voor de uitvoering van de Participatiewet en uit welke deelbudgetten bestaat dit budget? Hoe worden de middelen over de doelgroepen verdeeld?
• In hoeverre worden de beoogde doelen van het participatiebeleid binnen de beschikbare budgetten gerealiseerd?
6.1 Resultaten Participatiewet en prestatieafspraken
In deze paragraaf wordt beschreven in hoeverre de doelen van het
participatiebeleid gerealiseerd zijn, waarbij wordt gekeken naar doelen die zijn geformuleerd vanuit het beleid en vervolgens in de praktijk zijn uitgevoerd.
In het hoofdstuk Beleid staan de doelstellingen vanuit de gemeente Ede die voor Werkkracht zijn geformuleerd. In de voorgaande jaren zijn geen concrete doelstelling geformuleerd door de gemeente Ede, waardoor over de periode 2015-2017 geen beschrijving kan worden gegeven over het (al dan niet) behalen van de resultaten op basis van vastgestelde doelstellingen. Over de periode 2018 tot en met halverwege 2019 zijn resultaten in de vorm van jaar- en kwartaalrapportages vanuit de gemeente Ede en Werkkracht aangeleverd over de doelstellingen en de behaalde resultaten. De prestatieafspraken over heel 2019 kunnen niet worden gewaardeerd aan de hand van de ontvangen resultaten vanuit de gemeente Ede en Werkkracht, omdat de jaarrapportage over 2019 tijdens de onderzoeksperiode nog niet was vastgesteld. De analyse beperkt zich daarom tot de periode begin 2018 tot en met het tweede kwartaal van 2019.
Voor het analyseren van de (overige) resultaten van de gemeente Ede en Werkkracht rondom de Participatiewet is gebruik gemaakt van de gegevens uit de Divosa Benchmark Werk en Inkomen.15 Een aantal prestatieafspraken van de gemeente Ede en Werkkracht, zoals beschreven in het hoofdstuk Beleid, komen overeen met gegevens uit de Divosa Benchmark en worden één op één geanalyseerd. Het gaat hierbij om de volgende prestatieafspraken:
• Uitstroom uit de bijstand naar werk.
• Uitstroom uit de bijstand naar onderwijs [zonder leeftijdsgrens].
• Uitstroom uit de bijstand naar parttimewerk.
• Realiseren arbeidsplaatsen Beschut Werk Participatiewet.
De overige prestatieafspraken van de gemeente Ede en Werkkracht kunnen niet aan de hand van de gegevens uit de Divosa Benchmark worden getoetst, omdat deze niet overeenkomen met de indicatoren uit de benchmark.
In de volgende paragrafen zijn de resultaten van de Participatiewet in de gemeente Ede aan de hand van de resultaten uit de Divosa Benchmark Werk en Inkomen per thema geanalyseerd. Hiervoor is de onderzoeksperiode 2015-2019 aangehouden. In de figuren wordt onderscheid gemaakt tussen de resultaten over 2015 tot en met 2017 (afdeling Werk, Participatie en Inkomen (WPI)) en 2018 tot en met 2019 (Werkkracht). De resultaten over 2018 en 2019 zijn vervolgens, waar mogelijk, gewaardeerd aan de hand van de vastgestelde prestatieafspraken, waarbij wordt aangegeven of de doelen behaald worden.
Om een volledig beeld te geven van de resultaten van de Participatiewet, zijn de indicatoren uit de Divosa Benchmark Werk en Inkomen die betrekking hebben op de prestatieafspraken van de gemeente Ede aangevuld met andere relevante indicatoren uit de benchmark die ook inzicht geven in de prestaties van de gemeente zelf. Deze indicatoren zijn vergeleken met twee vergelijkingsgroepen: het benchmarkgemiddelde (239 gemeenten) en het gemiddelde van de gemeentegrootteklasse met 100.000 tot 150.000 inwoners (veertien gemeenten).
6.1.1 Volume BUIG, instroom en uitstroom
In de Divosa Benchmark wordt het aantal uitkeringen aangeduid met het Volume BUIG (Gebundelde Uitkeringen). In figuur 6 is het aantal betalingen, dat gelijk of hoger is dan nul euro, dat in het kader van de BUIG (algemene bijstand 18- tot de AOW gerechtigde leeftijd, IOAW/Z en Bbz zelfstandige,) is gedaan in een bepaalde maand in de gemeente Ede opgenomen16. Het aantal betalingen in Ede is tot medio 2017 toegenomen. Daarna is het aantal betalingen afgenomen. In december 2019 stond het volume BUIG in Ede op 1.793.
Figuur 6 Volume BUIG (aantal)