In Nederland verdienen ongeveer 441 dzd werknemers het minimumloon.46 Dat is 5,5% van het totale aantal banen. In 138 dzd gevallen betreft dit jongeren die het minimumjeugdloon verdienen en 303 dzd werknemers die het minimumloon voor volwassenen verdienen. Nog aanzienlijk meer werknemers verdienen een loon dat net boven het minimumloon ligt. In totaal verdienen ongeveer 1,5 mln mensen (20% van alle werknemers) een loon van ten hoogste 125% van het minimumloon.
Kleine banen en banen voor uitzend- en oproepkrachten worden vaker betaald op het minimumloon.
Onder voltijdbanen en reguliere banen voor werknemers met een vast contract komt werk op
minimumloonniveau veel minder voor. Van de 303 dzd volwassen werknemers die het minimumloon verdienen betreft dat in 93 dzd gevallen werknemers met een vast contract. Voor 109 dzd volwassen werknemers met een minimumloonbaan geldt dat ze kostwinner of alleenverdiener zijn binnen het huishouden.47
Mensen met een migratieachtergrond verdienen vaker het minimumloon dan mensen met een
Nederlandse achtergrond. Vooral onder eerste generatie migranten met een westerse migratieachtergrond is
het aandeel werknemers dat het minimumloon verdient met 14% groot. Het betreft hier voornamelijk arbeidsmigranten uit Polen, Roemenië en Bulgarije.
Werk op minimumloonniveau is sterk geconcentreerd in bepaalde sectoren. In de relatief kleine sector
vervoer en posterijen is het aandeel werknemers dat werkt voor het minimumloon met 36% het hoogst. Grote beroepsgroepen met een hoog aandeel banen op minimumloonniveau zijn de horeca en detailhandel, waarin respectievelijk 17 en 14% van de banen worden betaald op het wml.
Verhoging van het minimumloon werkt ook door op het verdere loongebouw. Uit de internationale
literatuur blijkt dat bij een minimumloonverhoging van 10% doorwerking optreedt naar lonen tot 30% boven het nieuwe minimumloon. De totale kosten voor werkgevers van een minimumloonverhoging bestaan bij een dergelijke verhoging voor ongeveer 60% uit directe kosten van lonen tot aan het niveau van het nieuwe minimumloon en voor ongeveer 40% uit doorwerkingskosten op lonen daarboven. Naarmate de verhoging van het minimumloon groter wordt, neemt ook de doorwerking op het verdere loongebouw toe, niet alleen absoluut, maar ook relatief.
Verhoging van het minimumloon leidt op de lange termijn tot 0,5% verlies aan werkgelegenheid als de sociale uitkeringen (zoals de bijstand) meestijgen via de koppeling, zonder koppeling bedraagt dit verlies 0,1%. Op de korte termijn is er sprake van een daling van de werkloosheid. De economische impuls als gevolg van
hogere lonen en uitkeringen zorgt voor een hogere productie, waardoor bedrijven meer vraag hebben naar arbeid, en is aanvankelijk dominant. Later overheersen de negatieve effecten van de lagere prikkel om te werken en de slechtere concurrentiepositie voor werkgevers.
Van de kosten van een minimumloonverhoging met koppeling van sociale uitkeringen stroomt ongeveer de helft terug de schatkist in. Belangrijke oorzaken hiervoor zijn de hogere belastingafdrachten die volgen uit
hogere lonen en uitkeringen en de extra consumptie van mensen die hun loon of uitkering zien stijgen.
Verhoging van het minimumloon met 10% kost ruim 6 miljard euro, grotendeels als gevolg van de koppeling van de sociale uitkeringen. Op termijn vloeit daarvan ongeveer 3 miljard euro terug.
46 De 441 dzd is representatief voor een gemiddelde maand in het jaar 2018.
47 Het totaal aantal minimumloonbanen in een gemiddelde maand waarvoor we het huishoudinkomen observeren is 389 dzd, waarvan 258 dzd toebehoren aan werknemers die 22 jaar of ouder zijn. Daarvan zijn 109 dzd kostwinner of alleenverdiener binnen het huishouden.
Het blijkt nog niet mogelijk om empirisch onderzoek op Nederlandse data te doen naar de effecten van een minimumloonverhoging. Omdat in Nederland in het recente verleden geen algemene verhoging van het
wettelijk minimumloon heeft plaatsgevonden, is onderzocht in hoeverre sectorspecifieke verhogingen van de laagste loonschalen aanknopingspunten voor empirisch onderzoek bieden. Alleen de verhoging van de laagste loonschalen in de cao schoonmaak bood daartoe voldoende mogelijkheden. Dat is te beperkt om onderzoek met verder strekkende conclusies op te baseren.
Literatuurlijst
Aaronson, D., E. French, E. en J. MacDonald, 2008. The minimum wage, restaurant prices, and labor market structure. Journal of Human Resources, 43(3), 688–720.
Autor, D. H., A. Manning en C.L. Smith, 2016. The contribution of the minimum wage to US wage inequality over three decades: A reassessment. American Economic Journal: Applied Economics, 8(1), 58–99.
Bezooijen van, E., W. van den Berge en A. Salomons, 2020. The Impact of the Minimum Wage on Youth Labor Market Outcomes, Forthcoming.
Brochu, P., D. A. Green, T. Lemieux, en J. Townsend, 2018. The minimum wage, turnover, and the shape of the wage distribution (Vol. 19, p. 2015). Working Paper.
Butcher, T., R. Dickens en A. Manning, 2012. Minimum Wages and Wage Inequality: Some Theory and an Application to the UK, Centre for Economic Performance, Working Paper No. 1177.
Cengiz, D., A. Dube, A. Lindner en B. Zipperer, 2019. The Effect of Minimum Wages On Low-Wage Jobs. Quarterly Journal of Economics, 134(3), 1405–1454.
CPB, 2010, SAFFIER II: 1 model voor de Nederlandse economie, in 2 hoedanigheden, voor 3 toepassingen, CPB Document 217, Den Haag: Centraal Planbureau (link).
CPB, 2014. MICSIM - A behavioural microsimulation model for the analysis of tax-benefit reform in the Netherlands, Den Haag: Centraal Planbureau (link).
CPB, 2016. MIMOSI: Microsimulatiemodel voor belastingen, sociale zekerheid, loonkosten en koopkracht. Den Haag: Centraal Planbureau (link).
CPB, 2019. Inkomensongelijkheid naar migratieachtergrond, Den Haag: Centraal Planbureau (link).
CPB, 2020. Kansrijk arbeidsmarktbeleid: update minimumloonbeleid, Den Haag: Centraal Planbureau (link). CPB en SCP, 2020. Kansrijk armoedebeleid, Den Haag: Centraal Planbureau en Sociaal Cultureel Planbureau (link).
CPB, 2020. MICSIM 2.0, Den Haag: Centraal Planbureau (link).
CPB, 2020. Arbeidsaanbodelasticiteiten in MICSIM, Den Haag: Centraal Planbureau (link). CPB, 2020. Beleidsvarianten met Saffier II.1, Den Haag: Centraal Planbureau (link).
Dickens, R. and A. Manning, 2004. Has the National Minimum Wage Reduced UK Wage Inequality? Journal of the Royal Statistical Society, Series A, Vol 167, Part 4, pp. 613-626.
Dickens, R. en A. Manning, 2004. Spikes and Spill-overs: The Impact of the National Minimum Wage on the Wage Distribution in a Low Wage Sector, Economic Journal, March, C95-C101.
Dube, A., 2019. Impacts of minimum wages: review of the international evidence.
Dube, A., L. Giuliano, en J. Leonard, 2019. Fairness and frictions: The impact of unequal raises on quit behavior. American Economic Review 109 (2): 620-663.
Dustmann, C., A. Lindner, U. Schönberg, M. Umkehrer, P. Vom Berge, D. Card en I. Sorkin, 2019. Reallocation Effects of the Minimum Wage: Evidence From Germany, (July).
Flinn, C. J., 2006. Minimum Wage Effects on Labor Market Outcomes Under Search, Matching, and Endogenous Contact Rates, Econometrica, vol. 74, No. 4, pp. 1013-1062.
Gopalan, R., B. H. Hamilton, A. Kalda, en D. Sovich, 2020. State minimum wages, employment, and wage spillovers: Evidence from administrative payroll data. Journal of Labor Economics, Forthcoming.
Harasztosi, P. en A. Lindner, 2019. Who Pays for the Minimum Wage? American Economic Review, 109(8), 2693– 2727.
Hirsch, B. T., B.E. Kaufman en T. Zelenska, 2015. Minimum wage channels of adjustment. Industrial Relations, 54(2), 199–239.
Lee, D., 1999. Wage Inequality in the United States During the 1980s: Rising Dispersion or Falling Minimum Wage? Quarterly Journal of Economics 114, (3): 977-1023.
Luca, D. L. en M. Luca, 2019. Survival of The Fittest: The Impact of The Minimum Wage On Firm Exit. NBER Working Paper Series, (25806).
Stewart, M. B. (2012). Quantile Estimates of Counterfactual Distribution Shifts and the Effect of Minimum Wage Increases on the Wage Distribution, Journal of the Royal Statistical Society, A, Vol. 175, Part 1, pp. 263-287. Teulings, C. N., 2003. The Contribution of Minimum Wages to Increasing Wage Inequality. The Economic Journal, 113(490), 801–833.
Vrooman, J. C., E. Josten, S. Hoff, L. Putman en J.M. Wildeboer Schut, 2018. Als werk weinig opbrengt: Werkende armen in vijf Europese landen en twintig Nederlandse gemeenten. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau.