Richting voor verder onderzoek.

Naar aanleiding van ons onderzoek doen wij graag enkele aanbevelingen voor verder onderzoek. Wij denken hierbij aan meerdere onderwerpen die wellicht onderzocht kunnen worden.

De eerste suggestie die wij doen is een onderzoek naar de professionele GPW‟er als vrijwilliger, vooral omdat veel afgestudeerden binnen het kerkelijk werk actief zijn als vrijwilliger en betaald werk in een andere richting hebben. Ook zou hierbij onderzoek kunnen worden gedaan naar de mate van professionaliteit van niet GPW- opgeleide vrijwilligers. Om in kaart te brengen of er verschillen zijn in kwaliteit van functioneren en wat deze verschillen zijn.

Verder zou het interessant zijn om werkgevers (binnen de kerk) te ondervragen over hun gedachten over de positie van de vrouwelijke GPW‟er, waar zouden zij haar wel voor aannemen en waar niet voor en waarom.

Een andere gedachte die voortkomt uit ons onderzoek zou zijn het verheldering aanbrengen in het brede, vage beroep waar toe de GPW‟er wordt opgeleid. Wij denken dat het belangrijk is dat GPW Om dit in beeld te brengen om werkgevers te interviewen over hun verwachtingen van een GPW‟er en welke meerwaarde een GPW‟ er heeft ten opzichte van een hulpverlener (SPH/ MWD), een theoloog of een vrijwilliger.

Ook verder onderzoek naar de beleving van de christelijke vrouw rondom het thema emancipatie en bepalende factoren hierin, zouden onzes inziens interessant materiaal kunnen opleveren. Vooral omdat vrouwen vrij gemakkelijk lijken te kiezen voor een traditionele invulling van hun leven, zou het boeiend kunnen zijn om te kijken wat hen hiertoe beweegt.

Binnen de opleiding zou een (afstudeer) project kunnen worden gedaan met betrekking tot het ontwikkelen van lesmateriaal rondom de positie van de vrouw. Door studenten hierbij te betrekken vindt waarschijnlijk beter aansluiting plaats bij andere studenten binnen de opleiding. Ook zou er kunnen worden gekeken nar het belang van de vrouwelijke docent in de opleiding. Vooral binnen de CHE- variant zijn dit voornamelijk mannen. Wellicht zou het vrouwelijke studenten helpen als dit meer vrouwen zouden zijn, maar dit moet onderzocht worden.

Nawoord

Na maanden van onderzoek zijn wij tot de conclusie gekomen dat het werkveld waar de afgestudeerde GPW‟er terecht komt, er veelkleurig uitziet. De verscheidenheid aan banen waarin de afgestudeerden terecht komen en de kleine hoeveelheid vrouwen die (betaald) werkzaam zijn binnen een kerk of gemeente, zetten ons aan het denken. We hebben veel verschillende visies over de positie van de vrouw gehoord en hebben vele plaatjes voorbij zien komen, geschetst door (soms) gefrustreerde vrouwen.

Na alle conclusies in ogenschouw te hebben genomen, willen wij nog een aantal persoonlijke opmerkingen maken. Niet gebaseerd op empirisch onderzoek, maar vanuit onze eigen ideeën over de positie van de vrouw.

Recht doen aan en ruimte maken voor de vrouwelijk afgestudeerde GPW‟er en haar capaciteiten is iets wat vaker en meer moet gebeuren. We hebben gezien dat vrouwen begonnen aan de opleiding met het besef dat God hun voor een bepaalde taak riep. Na afwijzing bij sollicitatie en het niet kunnen vinden van een plek waar gaven en talenten tot uiting kunnen worden gebracht, besloten vrouwen verder te studeren of in een ander beroepsveld te gaan functioneren. Gelukkig zien we dat ook een aantal vrouwen werkzaam is binnen Christelijke organisaties en (onder andere) hun pastorale talenten daar volop tot uiting komen. De kerken en gemeenten laten naar ons idee veel talent links liggen. Er wordt veel gedacht vanuit sekseverschillen, waarbij weinig ruimte laten voor de positieve en creatieve inbreng van vrouwen. Naar ons idee, wat we tevens bij de respondenten terug zagen komen, moet er meer naar gaven en talenten in plaats van naar geslacht worden gekeken. En voor de geleverde arbeid mag ook loon ontvangen worden.

Naar onze mening kan een gedeelte over de positie van de vrouw in het Oude en het Nieuwe Testament niet ontbreken in een scriptie als deze. Vanwege het normerende karakter van de Bijbel hebben we er voor gekozen een bijlage aan dit onderwerp te wijden, waarin onder meer in het kort de visie van Jezus en Paulus naar voren brengen als het gaat om de positie van de vrouw in het gezin en naar het verstaan van het begrip „gezin‟. We zien twee personen op een revolutionair andere wijze met vrouwen omgaan dan in die tijd gebruikelijk was. Wanneer de uitspraken van Jezus en Paulus binnen hun context worden gelezen zou er nog wel eens een ander beeld van de positie van de vrouw kunnen ontstaan. Om hier een goed onderbouwde mening over te kunnen vormen, is uitvoerig exegetisch onderzoek nodig. Dit is in de geschiedenis al vaak gedaan en de discussie is nog in volle gang. Het zou goed zijn wanneer de opleiding er voor kiest deze discussie ook met de studenten voort te zetten.

Wij hebben met veel plezier gewerkt aan dit onderzoeksrapport. We hopen hiermee de opleiding geoptimaliseerd zal worden. Hiermee willen we (in)direct een bijdrage leveren aan de positie van de toekomstige GPW-vrouw. We hopen dat ze haar werk als waardevol zal blijven beschouwen en haar „hemelse Werkgever‟ als leider zal blijven erkennen.

Een woord van dank willen wij richten aan hen die ons in deze periode hebben ondersteund, hetzij direct of indirect. Drs. T. v.d. Lagemaat, onze opdrachtgever, gaf ons veel opbouwende feedback waardoor we ons onderwerp nog scherper konden neerzetten. Dr. H.A. Bakker als begeleidend docent vanuit de CHE hielp ons met het ordenen en rangschikken van gegevens. Wij willen onze partners bedanken voor hun ondersteuning van en geduld met ons tijdens deze drukke en soms hectische periode van het afstuderen. Alle respondenten willen we bedanken voor hun bijdrage en inzet.

Bovenal zijn we dankbaar voor alle gaven en talenten die we van God hebben gekregen. In dit project zijn ze veelvuldig naar voren gekomen en we hopen ze ook in de toekomst te kunnen inzetten ter opbouw van Gods‟ Koninkrijk en allen die daarin betrokken zijn.

Bijlagen

Bijlage 1: Literatuurlijst

Bijlage 2: De positie van de vrouw op de arbeidsmarkt Bijlage 3: De positie van de vrouw in de Bijbel

Bijlage 4: Vragenlijst interview

Bijlage 1: Literatuurlijst

Baarda D.B., Goede, M.P.M, de, Teunissen, Basisboek kwalitatief onderzoek (Wolters- Noordhoff, 2005) Beck, U., Beck- Gernsheim, E., Individualization (London, SAGE publications, 2002)

Boer, Ds. C. den, Man en vrouw in Bijbels perspectief, een Bijbels-theologische verkenning van de man-vrouw verhouding met het oog op de gemeente (J.H. Kok, Kampen, 1985)

Brinkgreve, C., Velde, G. te, Wie wil er nog moeder worden (Uitgeverij Augustus, Amsterdam, 2006) Dalhuisen, L., Nederlanders en hun gezagsdragers (Baarn, Nijgh Versluys, 2002)

Evers, J. (red), Interviewen kunst en kunde (Lemma, Zoetermeer, 2007)

Freedman, D.N., The Anchor Bible Dictionary (deel 6, New York: Doubleday, 1996)

Glorieux, I., Arbeid als zingever, Een onderzoek naar de betekenis van arbeid in het leven van mannen en vrouwen (VUBPRESS, Brussel, 1995)

Holmaat, R (red.), Eeuwige kwesties, 100 jaar vrouwen en recht in Nederland (Deventer, Nemesis, 1999) Jonge, K.de, De vraag naar „de vrouw in het ambt‟ gezien vanuit een historisch maatschappelijk perspectief (In:

Gezag in beweging, kerkelijk leiderschap tussen tekst en context, Boersema, P.(red.), Uitgever Protestantse Pers, 1e druk, 2008)

Keener, C.S., The IVP Bible Background Commentary: New Testament (Downers Grove, Ill.: InterVarsity Press, 1993)

Lagemaat, drs. T. v.d., De hbo-theoloog in beeld. Landelijk onderzoek naar de arbeidsmarkt van godsdienst pastoraal werkers – de onderzoeksversie, (21 mei 2008) Lectoraat Gemeenteopbouw, Christelijke Hogeschool Ede

Lagemaat, drs. T. v.d., Bakker., H.A., De Evangelische voorganger in beeld, onderzoek naar de opvattingen van evangelische voorgangers in Nederland (25 mei 2009), Lectoraat Gemeenteopbouw, Christelijke Hogeschool Ede

Lincoln, A.T., Ephesians (Word Biblical Commentary, vol.42, Dallas, Word incorporated, 2002)

Miller, P.D. (ed.), Ancient Israelite Religion: Essays in Honor of Frank Moore Cross (Vol.6,Philadelphia, 1987) Mounce, W.D., Pastoral Epistels (Word Biblical Commentary, vol.46, Dallas, Word incorporated, 2002) Pott- Buter, H. en Tijdens, K. (eds.), Vrouwen leven en werk in de twintigste eeuw (Amsterdam, University

Press)

Sliedregt, Drs. C. van, Vrouw in kerk en samenleving (Uitgeversmaatschappij J.H. Kok, Kampen, 1980) Smit, J., Het onbehagen bij de vrouw (De Gids, 130e jaargang, nr. 9/10, november 1967)

Sneller, C., Veldwijk, H., Manninne, de positie van vrouwen beschreven (afstudeerscriptie Christelijke Hogeschool Ede, opleiding MWD, juni 2005)

Streek, H. van der., De twintigste eeuw is de eeuw van de vrouw (in: Balans van een eeuw, over maatschappelijke ontwikkelingen Cahier 31, jaargang 13, nr.2, december 1999) Swanborn, P.G., Methoden van sociaal- wetenschappelijk onderzoek (Boom, Meppel, 1981)

Tukker, V., Sara waar ben je? De positie van de vrouw in reformatorisch perspectief (Uitgeverij de Banier, Utrecht, 1999)

Verkerk, M.J., Sekse als antwoord (Buijten & Schipperheijn, Amsterdam, 1997)

Winston, George & Dora, Vrouwen in de gemeente van Christus, Een exegetische theologie (Novapres, Apeldoorn, 1997)

Websites,

www.cbs.nl www.cpb.nl www.gkv.nl www.kinderopvang.net www.minocw.nl www.nd.nl www.unhchr.ch/udhr/lang/dut.htm www.ublad.uu.nl/column/20070419.shtml www.volkskrantblog.nl www.vrouwengeschiedenis.dds.nl/nl/dossiers/1egolf.html www.parlement.com/9291000/modulesf/g3rfhq0j www.christenhistorici.nl/content/20021290/De%20tweede%20feministische%20golf%20in%20Nederland www.trouw.nl/opinie/podium/article1742573.ece, www.rkdocumenten.nl/index.php?docid=412&id=58 www.zibb.nl/10221670/Bedrijfsvoering/Laatste-nieuws/Opmerkelijk-nieuwsoverzicht/Opmerkelijk- nieuwsbericht/Vrouw-is-in,-open-haard-is-uit.htm