De experts van Kennis voor Klimaat hebben bevindingen vastgelegd in een gezamenlijke notitie, aangevuld met opmerkingen van de individuele leden van de commissie. De reviews zijn te vinden op: www.deltacommissaris.nl.
Hieronder worden de gezamenlijke aanbevelingen gegeven, met een duiding hoe hiermee in het Synthesedocument is omgegaan.
Bevinding Review Actie in het Synthesedocument
Algemeen
De reviewcommissie complimenteert het deelprogramma met de heldere en gestructureerde opzet van het
synthesedocument; het is zeer aangenaam om te lezen. Het is in de ogen van de reviewers een valide en betrouwbaar document dat je, nadat het voltooid is, over 10 á 20 jaar nog steeds kan begrijpen. De algehele aanpak is goed met consistente scenario’s.
Geen
Het is een document dat voor een transparante discussie nuttig is en ons verder brengt ten opzichte van het Veermanrapport. Het rapport zou echter zeker nog een leesbaarheids- en communicatieslag verdienen. Er is nog veel herhaling van de aanpak.
Stevige redactieslag, waarbij herhalingen en overlappen zijn verwijderd
Het deelprogramma geeft zelf aan dat in de finale versie de link tussen tekst en onderzoeken beter traceerbaar wordt gepresenteerd. Dat is ook echt nog nodig.
In alle hoofdstukken zijn expliciet onderzoeken benoemd, die ten grondslag lagen aan bestuurlijke besluiten.
De relatie met bestuurlijke keuzen en onderzoek op het gebied van zoetwater en de relatie met besluiten over veiligheidsnormen vormen nog een uitdaging om goed op te zetten. De commissie raadt daarom aan de relatie met de andere deltabeslissingen helderder te verwoorden. Een oplegnotitie of leeswijzer van de 5
deltabeslissingen zou niet misstaan.
Verhelderd is dat er geen samenhang bestaat tussen oplossingen voor problemen bij hoogwater (veiligheid) en laagwater (zoetwater); voor besluiten over zoetwater in de Rijn-Maasdelta wordt verwezen naar het Synthesedocument Zoetwater. Op meerdere plekken is aangegeven dat het nieuwe
veiligheidsbeleid niet tot andere keuzen in de Rijn-Maasdelta leidt. Een
samenvattend overzicht van alle deltabeslissingen, en hun onderlinge samenhang, zal opgenomen worden in DP2015.
Traceerbaarheid
De hoofdstukken 4-10 handelen over ‘onderzoek en besluiten’ maar de voorgestelde acties zijn moeilijk te relateren aan verricht onderzoek. Zijn er voorgenomen besluiten die rechtstreeks voortvloeien uit verricht onderzoek?
Zie hierboven: duidelijker is aangegeven welke besluiten op welk onderzoek zijn gebaseerd. Literatuur staat zowel in voetnoten als achterin
Onderbouwing
De fundering voor de keuze van KEA is niet helder verwoord. Zou een andere keus voor een decision support systeem tot een andere keuze hebben geleid? En hoe robuust zijn dan de gemaakte of voorgenomen beleidskeuzes?
Beschreven is waarom gekozen is voor KEA bij de Rijnafvoer, en waarom het niet aannemelijk is dat MKBA of MCA tot andere keuzen hadden geleid.
Historische duiding kan bijdragen aan de inbedding van een gekozen richting.
Aangegeven is dat de Deltabeslissing Rijn- Maasdelta aansluit bij besluiten in de afgelopen decennia, en dat er geen reden is voor ingrijpende ingrepen in het hoofdwatersysteem
Verwijzingen naar buitenlandse literatuur ontbreekt in het hoofdrapport.
Enkele verwijzingen zijn opgenomen in de literatuurlijst
De beslissingen zijn helder maar de afvallers kunnen nog beter beschreven worden.
Door het hele stuk zijn de afvallers explicieter genoemd en onderbouwd. Intrinsieke kwaliteit
Over socio-economische scenario’s in Nederland kan geen informatie worden teruggevonden in het rapport.
In hoofdstuk 4 is een nieuwe paragraaf opgenomen over onzekerheid. Daarin zijn de Deltascenario’s voor klimaat en economie toegelicht.
Scenario’s met kwaadwillig menselijk handelen worden niet beschouwd. In dat geval bieden kleinere onafhankelijke dijkringen meer veiligheid dan een grote dijkring.
In de nieuwe paragraaf over onzekerheid is aangegeven dat kwaadwillig handelen buiten de focus van de Deltascenario’s valt.
De nieuwe veiligheidsfilosofie gaat uit van eenheden die min of meer uniform zijn, en brengen, samen met de hogere normspecificaties meer veiligheid.
Vergeet niet dat onderhoud en handhaving heel belangrijk is.
Dit is onderstreept als essentiële factor in de uitvoeringsfase; is echter geen thema voor de deltabeslissing, maar zaak voor waterschappen en andere overheden. Bodemdaling wordt slechts eenmaal en wel
terloops bij de probleemanalyse genoemd (p18) terwijl het niet alleen een lokale aangelegenheid is..
Voor de Deltabeslissing Rijn-Maasdelta, met keuzen voor structurerende knoppen, leidt bodemdaling niet tot andere
conclusies. Omgaan met onzekerheden
In het document is geen sprake van een systematische onzekerheidsanalyse. Geef stap voor stap aan waar de onzekerheden in zitten, wat de invloed is van deze onzekerheden, en differentieer types in onzekerheden
(reduceerbaar of niet-reduceerbaar). Het gaat hierbij om onzekerheden in belastingsvariabelen (zeespiegelstijging, stormduur, maximale rivierafvoer, vorm MHW golf, afvoerverdeling splitsingspunt, etc), onzekerheden in
sterktevariabelen (morfologie, ruwheid, zetting, effectiviteit regelwerken, faalmechanismen, etc), onzekerheden in modellen (hydraulische -, hydrologische -, geotechnische modellen), en onzekerheden in socio-economische variabelen (economische waarde, demografie, politieke besluitvorming, disconto voet, etc.).
Zie nieuwe paragraaf over onzekerheden voor verheldering van Deltascenario’s en Deltamodel.
Samenwerking met Duitsland wordt niet besproken. Wat gebeurt er als Duitsland besluit andere maatregelen te nemen dan gepland? Besteed er aandacht aan ook al is er misschien geen samenwerking.
Een box is opgenomen met toelichting op oplossingen in Duitsland. Bovendien is in het Deltaprogramma 2013 hier ook aandacht aan besteed.