Regionale belangenbehartiging in het kader van Zorgverzekeringswet

Zorgbelangorganisaties hebben contacten opgebouwd met Agis (Utrecht, Amsterdam), Menzis (Gelderland, Groningen en Twente), Zorg en Zekerheid (Zuid-Holland), Univé en Achmea (Noord-Holland), VGZ (Brabant), Delta Lloyd en CZ (Zeeland, Limburg). Ook de contacten van cliënten- en familieorganisaties

met zorgverzekeraars op regionaal niveau zijn de afgelopen jaren sterk toegenomen.

Strategisch opereren op regionaal niveau vereist samenwerking tussen de lidorganisaties van het Landelijk Platform GGz en de regionale cliëntenorganisaties van Zorgbelang Nederland.

Aan de ene kant is voor landelijke cliënten- en familieorganisa-ties, zoals door Ypsilon is opgemerkt, een regionale inzet moei-lijk, omdat op regionaal niveau te weinig menskracht aanwezig is om te onderhandelen met de gemeenten en zorgverzekeraars.

Aan de andere kant is juist de specifieke kennis van cliënt- en familiegestuurde zorg bij de landelijke categoriale organisaties aanwezig.

Voor cliënten- en familieorganisaties is het belangrijk om te weten wie ze moeten aanspreken, wat het kader is en ook dat je het overleg tussen zorgverzekeraar en zorgaanbieder niet uni-form kan regelen. Men kan bijvoorbeeld in elke regio tot een andere formule komen. Voor de zorgverzekeraar is het belang-rijk om te weten dat hij aan tafel zit met alle relevante cliën-tenorganisaties in de regio, zodat hij niet achteraf tot de ont-dekking komt dat sommige cliënten zich niet vertegenwoordigd voelen.

Tijdens de regionale consensusbijeenkomsten is naar voren gebracht dat zorgverzekeraars bij de cliënten en andere betrok-kenen moeten nagaan hoe zij de zorg ervaren en of aan al hun voorwaarden voor goede zorg is voldaan: ‘Zij moeten niet alleen op papierwerk afgaan (jaarverslagen, productieverslagen e.d.), maar daadwerkelijk met de regionale cliëntenorganisaties en patiëntenverenigingen in gesprek gaan over hoe de zorg is gele-verd en een checklist afnemen (toetsmoment). Vervolgens kun-nen de zorgverzekeraars, indien nodig, de instellingen op de vin-gers tikken. Naleving moet gegarandeerd worden door een straf/bonusstelsel. Er zijn afspraken met zorginstellingen dat zij 90% financiering ontvangen wanneer zij hebben voldaan aan hun productieafspraken. De overige 10% is van andere factoren afhankelijk. Het is denkbaar dat zorginstellingen 1% ontvangen indien cliënten en verwanten via medezeggenschap een goed oordeel geven over de zorg. Wanneer zij geen gunstig oordeel geven, ontvangt de zorginstelling dus niet die 1% . Dit kan gezien worden als een strafkorting’.

Ook acht de achterban van het Landelijk Platform GGz het van belang dat cliënten in de instellingen invloed hebben op de onderhandelingen tussen zorgverzekeraar en de instelling. Zo is er binnen Parnassia/BAVO sprake van een getrapt model:

• Op instellingsniveau zit het bestuur van de cliëntenraad aan tafel bij de gesprekken tussen de Raad van Bestuur en het zorgkantoor.

• Daarna vindt er overleg plaats tussen de centrale cliënten-raad en de cliëntenraden per zorgdivisie ter voorbereiding op het overleg van de cliëntenraad met de zorgdivisie.

Nu een deel van de GGZ naar de Zorgverzekeringswet gaat, wil de cliëntenraad (en de Raad van Bestuur) van Parnassia/BAVO deze structuur voortzetten bij de zorginkoop door de zorgverze-keraars: ‘Ook hier moeten cliëntenraden wel op hun tellen pas-sen: zij moeten aan díe onderhandelingstafels aanwezig zijn waar de zaken werkelijk ‘afgetikt’ worden (tegengaan van ‘achterka-mertjespolitiek’). Dit vereist een getrapt niveau van onderhan-delingen, waarbij de onderhandelingsthema’s concreter worden naarmate men op het niveau van de afdeling of zorgdivisie komt’.

Ook in andere regio’s is gepleit voor de inbreng van cliëntenra-den tijcliëntenra-dens de zorginkoopgesprekken van zorgverzekeraars en zorgaanbieders op instellingsniveau. De cliëntenraden kunnen daarbij input leveren over kwaliteit van zorg, dwang en drang e.d.. In Limburg, maar ook in Noord-Holland (de Breijder Stichting) heeft men hiermee reeds ervaring opgedaan.

Uit het project komen de volgende voorstellen voor een effec-tieve regionale netwerkstrategie naar voren:

1. Het is van belang dat landelijke cliënten- en familieorgani-saties en regionale cliëntenorganifamilieorgani-saties hun krachten bun-delen, zodat er één aanspreekpunt is voor de zorgverzeke-raars. Bij dit centrale aanspreekpunt moeten ook alle klach-ten terechtkomen, zodat men hier goed op de hoogte is van de kwaliteit van de verleende zorg.

2. In elke regio werken de cliënten- en familieorganisaties een gezamenlijk pakket aan voorstellen uit, waarover zij in gesprek gaan met de zorgverzekeraar/marktleider in de regio. Het Landelijk Platform GGz kan hierin een coördine-rende rol vervullen en informatie uitwisselen tussen de ver-schillende regio’s.

3. De eigen GGZ-inkoopgids van het Landelijk Platform GGz met meer dan 300 GGZ-interventies vanuit het cliënten- en familieperspectief kan door de regionale cliëntenorganisa-ties ingezet worden bij hun onderhandelingen met regionale zorgverzekeraars, regiogemeenten en zorgaanbieders.

4 Het Landelijk Platform GGz zou, op basis van de ervaringen van best practices van de rol van cliëntenraden bij de zorg-inkoop, richtlijnen kunnen ontwikkelen voor cliëntenraden die deze rol ook willen gaan vervullen.

6 Literatuur

Brief van de minister van Justitie aan de Tweede Kamer (2005).

TK 29800 Vl, nr 111. Den Haag: SDU.

College voor Zorgverzekeringen (2006). GGZ Kompas. Diemen:

CVZ.

College voor Zorgverzekeringen (2007). Overheveling geneeskun-dige ggz en het laten vervallen van de AWBZ-aanspraak active-rende begeleiding in verband met een psychiatrische aandoe-ning. Brief aan de minister en staatssecretaris van VWS. Diemen:

CVZ.

Fonds PGO (2006). Ontwikkeling van patiënten- en consumen-tenorganisaties tot marktpartij. Haarlem: Fonds PGO.

IGPB (2002). Door cliënten gestuurd. Een onderzoek naar cliënt-gestuurde projecten in Nederland. Amsterdam: IGPB.

Ince, D, Beumer, M., Jonkman, H., & Vergeer, M. (2004).

Veelbelovend en effectief. Utrecht: NIZW.

Van der Laan, G. (2002). Moderne Technologie als metafoor (oratie Lectoraat Sociale Infrastructuur& Technologie) Fontys Hogeschool Sociaal Werk & Fontys Hogeschool Sociaal Pedagogische Hulpverlening.

Verwey-Jonker Instituut

Landelijke stuurgroep Multidisciplinaire Richtlijnenontwikkeling in de GGZ I(2005). Multidisciplinaire richtlijn Schizofrenie 2005.

Utrecht: Trimbos Instituut.

Meijer, S.A., Smit, F. Schoemaker, C.G., Cuijpers, P. (2006).

Gezond Verstand. Evidence-based preventie van psychische stoornissen, Bilthoven: RIVM / Trimbos Instituut.

Minister van VWS (2007). Versterking patiënten-, gehandicapten en ouderenorganisaties. Brief aan de TK. Den Haag.

Ministerie van VWS (2007). Overheveling van de curatieve GGZ van de AWBZ naar de Zvw. Plan van Aanpak 2007. Den Haag:

ministerie van VWS.

Ministerie van VWS (2007) Subsidiebeleid VWS. Den Haag:

Ministerie van VWS.

Oudenampsen, D., e.a. (2007). Patiënten- en

Consumentenbeweging in Beeld. Brancherapport 2006. Utrecht:

Verwey-Jonker Instituut.

Nederlandse Zorgautoriteit (2006). Overstapgedrag van chro-nisch zieken. Utrecht: NZa.

Nederlandse Zorgautoriteit (2007a). Monitor

Zorgverzekeringsmarkt. De balans 2007. Utrecht: NZa.

Nederlandse Zorgautoriteit (2007b). Richting geven aan keuzes.

Visiedocument. Utrecht: NZa.

Nederlandse Zorgautoriteit (2007c). Verzekerdeninvloed Zorgverzekeringswet. Thematisch onderzoek. Utrecht: NZa.

Per Saldo (2007). Overheveling geneeskundige ggz en het laten vervallen van de AWBZ-aanspraak activerende begeleiding in verband met een psychiatrische aandoening. Brief aan de minis-ter en staatssecretaris van VWS. Per Saldo.

Tilkeridis, J., L. O’Connor, G. Pignalosa, M. Bramwell & M.

Jefford (2005). Peer support for cancer patients. Australian Family Physician Vol. 34, No 4, April 2005, pp 288- 289.

Wright, S (2004) Self-Help Groups. Self-help groups for individu-als who experience mental distress: Proceedings of a self-help group members’ symposium and a review of selected literature.

United Kingdom: The Mental Health Foundation and Rethink.

www.dbcggz.nl

www.jeugdinterventies.nl www.minvws.nl