RECREATIE EN TOERISME

Groei inwonertal regio Utrecht

Het inwonertal van de gemeente Utrecht groeit hard. De stad telde in 2018 350.000 inwoners.

De verwachting is dat dit in 2025 is opgelopen tot 400.000 en in 2030 zelfs naar 450.000. Dit is een groei van bijna 100.000 inwoners in tien jaar. In de rest van de provincie Utrecht komen tot 2030 nog eens ca. 25.000 extra mensen te wonen.

Duurzame vervoersmiddelen

De e-bike is enorm in opmars. In 2018 zijn er in Nederland voor het eerst meer e-bikes dan reguliere fietsen verkocht. Werkgevers stimuleren het gebruik van de elektrische fiets en provincies en gemeenten investeren in snelfietsroutes. Onderzoek laat zien dat recreatieve e-bikers nauwelijks afwijken in gebruik en interesses van reguliere recreatieve fietsers. Ook de fietsinfrastructuur wordt de laatste jaren flink verbeterd en uitgebreid met bijvoorbeeld snelfietsroutes.

Behoefte aan natuur, erfgoed en cultuur

Nederlanders ervaren steeds meer druk door de overload aan informatie en prikkels die aandacht vragen van de consument. Hierdoor groeit de behoefte aan rust, stilte en de accu opladen. Vrijetijdsactiviteiten als natuurbeleving, wandelen, fietsen en bezoek aan cultuur en erfgoed worden hierdoor belangrijker. Het (prikkelarme) buitengebied wint hiermee de komende jaren verder aan belang als tegenhanger van de prikkelrijke stad.

Recreatie en een gezonde leefstijl

Het uitoefenen van een gezonde levensstijl is al jaren populair, onder andere door het nuttigen van goede voeding en het in beweging blijven. De rol van recreatie in een gezonde levensstijl neemt toe, de coronacrisis heeft deze ontwikkeling nog eens versneld. Zo zijn de klassieke recreatievormen wandelen en fietsen populairder dan ooit, onder zowel de jongere als oudere doelgroepen.

Behoefte aan koelte, water en schaduw

Steeds meer mensen ondervinden de gevolgen van klimaatverandering en de daaruit volgende hete zomers. De behoefte aan koelte, water en schaduw groeit enorm.

Behoefte aan recreatie in eigen gemeente

40% van de vrijetijdsactiviteiten van inwoners vindt plaats binnen de eigen gemeente. Daarbij gaat het met name om hobby- en sportactiviteiten. De overige 60% vindt met name plaats in de regio²⁴. Doordat veel mensen een groot deel van de vrijetijdsactiviteiten binnen de eigen gemeente uitoefenen, is het aan de gemeenten de taak om het aanbod zo goed mogelijk op de vraag af te stemmen.

Tracking apps stimuleren bewegen in de buitenlucht

Tegenwoordig worden bij veel buitenrecreatie-activiteiten apps en sporthorloges gebruikt om de bewegingen te tracken en te delen. Denk bijvoorbeeld aan de app Strava, het platform waarop je je eigen activiteiten kunt bijhouden en de activiteiten van je vrienden kunt bekijken. Sporten en bewegen in de buitenlucht wordt hierdoor bijna iets competitiefs. Of de app Ommetje, die stimuleert om dagelijks ten minste 20 minuten te wandelen, waarbij degene met de meeste ommetjes bovenaan in de ranking komt te staan.

Groei buitenlands en binnenlands bezoek in Nederland

NBTC verwachtte in 2019 dat het aantal toeristen in Nederland tot 2030 zal toenemen naar 60 miljoen. Door de coronacrisis is de groei tijdelijk bevroren. De verwachting is dat Nederland in 2030 jaarlijks ca. 42 miljoen bezoekers zal ontvangen. Hiervan bestaat ongeveer de helft uit binnenlandse en buitenlandse toeristen. Dit zijn zeer forse groeicijfers van respectievelijk +52%

voor buitenlandse verblijfsbezoekers en +24% binnenlandse verblijfsbezoekers.

Toename aantal internationals in stad Utrecht

De bevolking in Utrecht internationaliseert in rap tempo. Dit komt onder meer door de ontwikkeling van de Universiteit Utrecht en het Utrecht Science park, maar ook door het bedrijfsleven dat steeds meer inzet op groen, gezond en slim. Uit onderzoek van Onderzoeksbureau Decisio blijkt dat het aantal internationale werknemers in Utrecht tussen 2013 en 2017 toenam met 49% naar 20.300. Tot 2030 zal het aantal internationals mogelijk met 10.000 doorgroeien naar 30.000.

Groei airbnb zet door in regio Utrecht

Airbnb is al jaren ongekend populair in de grote steden. In Utrecht wordt zo’n 40% van de totale toeristische overnachtingen gedaan via boekingen op het platform. De invloed van Airbnb op de woningmarkt en (over)toerisme is groot, en het is dan ook een veelbesproken thema in de stad.

Maar ook buiten de grote steden wordt de particuliere verhuur van woningen steeds populairder.

Zo zijn er in de regio enkele gemeenten met al meer dan 200 aanbieders (w.o. Stichtse Vecht en Utrechtse Heuvelrug). Dit is grotendeels te verklaren door de coronacrisis. Gemeenten zijn veelal niet voorbereid op de groei van deze markt voor overnachtingen en zijn vaak onvoldoende op de hoogte van de gevolgen.²⁵

24 https://www.nritmedia.nl/kennisbank/43360/Trend:_40procent_vrijetijdsactiviteiten_in_de_eigen_gemeente/?zoekhash=eb7356abbf9af-0051a1817210ad2b17b

25 https://www.uu.nl/nieuws/particulier-vakantieverhuur-rukt-op-in-de-provincie-zijn-lokale-overheden-voorbereid

92 | BIJLAGEN

Nederland populairder als vakantieland

Door de coronacrisis hebben veel Nederlanders het op vakantie gaan in eigen land opnieuw uitgevonden. Veel natuur- en kunstgebieden hebben hiervan geprofiteerd. Zo ook de ondernemers in de toeristische sector op de Utrechtse Heuvelrug en Gelderse Vallei.

Desalniettemin blijft het een zware en onzekere tijd voor de toeristische sector.²⁶

Van bestemming naar beleving

De moderne reiziger (met name de millennial) ontleent zijn/haar status niet meer aan bestemming, maar aan beleving en een betekenisvolle ervaring. Deze ervaring is het liefst zo authentiek mogelijk en staat zo dicht mogelijk bij het leven van andere (culturele) groepen. Vaak gaat de beleving gepaard met iets terugdoen voor de maatschappelijk (social return).

Digitalisering toerismesector

Bezoek aan het plaatselijke VVV-kantoor neemt af. De VVV-vestigingen zijn de laatste jaren steeds meer uit het straatbeeld verdwenen en vervangen door een marketingwebsite. De consument oriënteert zich tegenwoordig vooral online op zijn/haar bestemming. Papieren flyers, plattegronden en routekaarten zijn veelal vervangen door apps. Er zijn voordelen aan de digitalisering. Data over bezoekersstromen zijn via apps veel beter te monitoren. Daarnaast kunnen bezoekersstromen zo veel beter worden gemanaged.

Tweedeling informatiemaatschappij

De keerzijde van digitalisering is dat sommige bevolkingsgroepen hier niet goed in kunnen meekomen. Zo groeit door de babyboomgeneratie de groep 65+’ers al jaren. Niet iedereen uit deze groep kan online even gemakkelijk meekomen, terwijl de wereld wel steeds verder digitaliseert. Hierdoor ontstaat er een steeds groter wordende kloof.

Bewustzijn voor milieu en klimaat

Terwijl het toerisme en het aantal vliegbewegingen al jaren aan het toenemen is, groeit er ook steeds meer bewustzijn over de impact hiervan op het klimaat. In het toerisme is een beweging aan het ontstaan waarbij het reizen een duurzamere vorm aanneemt. Zo wordt treinreizen populairder en kunnen mensen met vliegschaamte de CO2 uitstoot van hun vlucht afkopen (compenseren). Daarnaast is de consument steeds vaker op zoek naar een duurzaam of klimaatneutraal verblijf, bijvoorbeeld in een tiny house of duurzaam vakantiepark, en groeit het ecotoerisme.

26 https://www.nieuwsbladdekaap.nl/lokaal/recreatie/360558/uitzonderlijke-zomer-voor-toerisme-heuvelrug

3. Feiten en cijfers recreatie en toerisme

We baseren ons met name op de Monitor Toerisme Provincie Utrecht 2018 (Ecorys) en de Nederlandse Zakenreismarkt 2019 (samenvatting Utrecht) van het NBTC/NIPO (2020). Er zijn op het niveau van de stad Utrecht weliswaar actuelere data voor hotelovernachtingen, maar deze ontbreken op het niveau van de regio. In het rapport van Ecorys zijn de gegevens van gemeente Vijfheerenlanden niet meegenomen, omdat zij pas per 1 januari 2019 zijn toegetreden tot de provincie Utrecht.

Overzicht sector recreatie en toerisme

De bestedingen in dagtochten en verblijfsrecreatie in de provincie Utrecht nemen al jaren toe. In de periode 2004-2017 stegen de bestedingen van € 993 miljoen naar € 1.438 miljoen (+45%).

Het gros van de totale bestedingen in de sector gaat naar dagtochten, in 2017 werd hier € 1.311 miljoen aan besteed.

DAGTOCHTEN