4 BESTUURLIJKE REACTIES EN NAWOORD ALGEMENE REKENKAMER
4.3 Reacties op de bevindingen per thema Toezicht
van Financiën reageerde mede namens zijn ambtgenoten van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) op 11 september 2006. De ministers herkennen zich in het beeld dat er de afgelopen jaren grote vooruitgang is geboekt in de verantwoording en het toezicht bij RWT’s. Zij zien het rapport als een aansporing om op de ingeslagen weg door te gaan. De ministers gaven eerst een algemene reactie, gevolgd door een reactie per thema. Tot slot gaan zij in op de RWT-status van de voormalige Rijksmusea. Onderstaand zijn de hoofd-lijnen opgenomen, samen met het nawoord van de Algemene Reken-kamer.
4.2 Algemeen
De ministers geven aan dat de overheid voor het bereiken van de
maatschappelijke doelstellingen de primaire verantwoordelijkheid steeds meer neerlegt bij de RWT’s. De lijn is dat naarmate de interne governance van deze organisaties op orde is, de overheid meer kan terugtreden. De overheid richt zich dan op de borging van het publieke belang op systeemniveau, met een daarbij passende verantwoording aan het parlement.
In ons nawoord plaatsen wij drie kanttekeningen bij dit standpunt. Wij wijzen op de eigen functie van het intern toezicht bij de RWT’s, op de ontwikkeling die het intern toezicht bij een deel van de RWT’s nog moet doormaken en op de noodzaak dat de ministers «de borging van het publiek belang op systeemniveau» en de «daarbij passende verantwoor-ding aan het parlement» uitwerken in concrete maatregelen.
4.3 Reacties op de bevindingen per thema Toezicht
De minister van BVK zal eind 2006 een eindejaarsrapportage naar de Tweede Kamer sturen met daarin een overzicht van de aan de principes van de Kaderstellende Visie op Toezicht 2005 ontwikkelde of aangepaste toezichtvisie(s) van alle departementen.
Wij zijn verheugd over het feit dat de Tweede Kamer een overzicht krijgt van de (aangepaste) toezichtsvisies van alle departementen. Verder wijzen
dat een review bij premie- en tariefgefinancierde RWT’s pas aan de orde is indien er signalen zijn over een slechte kwaliteit van de accountants-controle.
Wij wijzen erop dat er ook periodiek reviews nodig zijn om vast te stellen of de kwaliteit van de accountantscontrole voldoende is voor het doel waarvoor de minister het nodig heeft.
Bedrijfsvoering
De ministers stellen dat het kabinet geen gedetailleerd inzicht nastreeft in de bedrijfsvoering van een RWT. Dit laat onverlet dat de ministers vinden dat een minister of toezichthouder bij RWT’s die onder de maat functio-neren, moet kunnen ingrijpen. Zij menen verder dat er in het toezicht niet te weinig aandacht is voor de borging van de publieke belangen.
Wij zijn het met de ministers eens dat de individuele ministers niet altijd op alle aspecten van de bedrijfsvoering toezicht hoeven te houden. Wij menen dat het alleen dient te gaan om toezicht voor zover dat vanuit het publiek belang is gewenst. De toezichtsactiviteiten kunnen beperkt worden door een focus op de als relevant aangemerkte aspecten van publiek belang, door het gebruik van risicoanalyses en door het gebruik van bestaande checks-en-balances. Naar onze mening is de minister over deze keuzes verantwoording verschuldigd aan de Staten-Generaal.
Integriteit
De minister van BZK is voornemens de RWT’s vanuit zijn coördinerende verantwoordelijkheid voor integriteitsbeleid voor het gehele openbaar bestuur uitdrukkelijk te ondersteunen. De zorg voor integriteitsbeleid bij RWT’s blijft echter de primaire verantwoordelijkheid van de RWT’s.
Wij waarderen de voornemens van de minister van BZK en kijken met belangstelling uit naar de resultaten van zijn acties.
Bestuurskosten
De ministers nemen onze aanbeveling over om publieke verantwoording door RWT’s over de bestuurskosten te bewerkstelligen en daarnaast aandacht te schenken aan de hoogte van de bestuurskosten. Daarbij maken zij gebruik van de Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens, die sinds maart 2006 van kracht is.
Wij zien de recent getroffen maatregelen als een positieve ontwikkeling voor het transparant maken van de bestuurskosten bij RWT’s.
Prestaties
De ministers zijn verheugd te vernemen dat alle departementen de informatie over prestaties gebruiken voor hun toezicht en voor het bijsturen van het beleid. Zij zullen daar waar nodig ernaar streven de kwaliteit van de prestatiegegevens verder te borgen.
Wij zien toekomstige acties om de kwaliteit van de informatie over prestaties te verbeteren met belangstelling tegemoet.
Verantwoording
De ministers zijn het oneens met ons oordeel dat er sprake is van een ontoereikende verantwoording aan de Staten-Generaal. In het jaarverslag wordt uitzonderingsinformatie verstrekt over een aantal aspecten die direct samenhangen met de bevoegdheden van de minister. Dit biedt – in aanvulling op de verantwoording in het kader van specifieke wet- en regelgeving – naar hun mening – voldoende waarborgen voor het
parlement om zijn controlerende taak optimaal te kunnen uitoefenen. Ook het rapporteren over de vermogensposities van RWT’s vinden de
ministers niet efficiënt.
Verder zijn zij van oordeel dat het beschrijven van wat de Algemene Rekenkamer als «normaalpositie» bestempelt, niet noodzakelijk is en zal leiden tot vergroting van de «bestuurlijke drukte».
Wat betreft de verantwoording over de geldstromen in de premiegefinan-cierde sectoren, merken de ministers op dat hiervoor in wet- en regel-geving aparte verantwoordingstrajecten zijn opgenomen, waardoor het parlement zijn controlerende taak optimaal kan uitvoeren.
Naar ons oordeel is het voor de Staten-Generaal belangrijk om te weten dat de ministers vastgesteld hebben dat de RWT’s in grote lijnen naar behoren functioneren, presteren en hun publieke middelen op een rechtmatige wijze besteden. Alleen dan kunnen zij – goed geïnformeerd – decharge verlenen. De uitzonderingsrapportage dient daarvoor te voldoen aan de volgende drie punten. Allereerst dient het niet-rapporteren
expliciet te kunnen worden beschouwd als een uitspraak dat (een groep van) RWT’s naar behoren functioneert en presteert. Ten tweede dient het voor de Staten-Generaal duidelijk te zijn wat de criteria zijn waaraan het functioneren en presteren van RWT’s wordt getoetst. En ten derde dient helder te zijn dat die toetsing ook heeft plaatsgevonden.
Om zich een oordeel te vormen over het totaal aan publiek geld bij organisaties op afstand en over het beleid en toezicht van de ministers daaromtrent, heeft de Tweede Kamer ook informatie nodig over de premies en tarieven bij RWT’s. Zij heeft daar in 2004 al om gevraagd. Uit onze rapporten blijkt dat het om een groot financieel belang gaat: in 2004
€ 117,5 miljard. Nu de ministers onze rapportage van totalen niet overnemen, krijgen de Staten-Generaal deze informatie niet meer.
Publieke verantwoording door RWT’s
De ministers onderschrijven het belang van goede publieke verant-woording door RWT’s volledig, maar aarzelen of een generieke wettelijke publicatieplicht daartoe de aangewezen weg is. Zij verwachten meer van het bevorderen van de ontwikkeling van governancecodes en goede verantwoording over de interne governance.
RWT-status voormalige rijksmusea
De ministers geven aan dat – hoewel over de formele RWT-status van de verzelfstandigde rijksmusea verschillende opvattingen bestaan – het evident is dat die musea, gezien het publieke karakter van hun taak, gezien het rijkseigendom van de collecties en gezien de subsidiemiddelen die zij voor hun taak ontvangen, materieel als RWT dienen te worden
beschouwd. De minister van OCW zal vóór mei 2007 komen met een concreet voorstel voor een lijst van musea die als RWT moeten worden aangemerkt.
Wij wachten het voorstel van de minister van OCW met belangstelling af.
De criteria om te kunnen vaststellen of een organisatie een RWT is, zijn vastgelegd in de Comptabiliteitswet 2001 (artikel 91 lid 1 onder d).
CONCLUSIESENAANBEVELINGEN AanbevelingenReactieministervanFinanciën(mede namensBZKenBVK)Nawoord kadersvoorsturing,toezicht ontwikkeld middenjarennegentigzijner ontplooidvooreen kaderstellingvanhettoezicht deverantwoordingdoorRWT’s. zijnvoorvrijwelalleonderwer- betrekkingtotverantwoor- toezichtbepalingenin van)wet-enregelgeving Houdaandachtvoorfeitelijke realisatievandenieuwekaders Belangrijkaandachtspuntvoorde kabinettenindekomendejarenisde feitelijkeuitvoeringvanverantwoor- dingentoezichtvolgensdeafgespro- kenlijnen,zoalsvastgelegdinbijvoor- beelddeKaderstellendevisieop toezichtenhetwetsvoorstelvoorde KaderwetZBO’s.
DeministerisverheugddatdeAlge- meneRekenkamerdealgemenelijnen diehetkabinetheeftontwikkeld onderschrijft.Zoalsaanwijzingen inzakezelfstandigebestuursorganen, hetwetsvoorstelKaderwetZBO’sdat thansterbehandelingindeEerste Kamerligt,deKaderstellendeVisieop Toezicht(KVoT)2005alsmedede eigentoezichtsvisiesvandedeparte- menten.
Wijondersteunendelijnvandeminis- tersenziendefeitelijkeimplementatie vande(nieuwe)kadersmetbelangstel- lingtegemoet. Wezijnhetmetdeminister(s)eensdat erbelangrijkeontwikkelingeningang zijngezetrondtoezichtenverantwoor- dingvanRWT’senZBO’ssindsdestart vanhetonderzoeksprogrammanaar verantwoordingentoezichtvande AlgemeneRekenkamer. uitgovernancecodes instellingenzelfvormdende rondomdegover- codesindepubliekesectoren impulsterverbetering vanhuninterntoezicht verantwoording.
Deministergeeftaandatvoorhet bereikenvandemaatschappelijke doelstellingendeprimaireverant- woordelijkheidbijdeRWT’sligtendat hijzelfverantwoordelijkisvoorhet systeemenhetbeleidsterreinals geheel.Hijisvanmeningdatnaar- matedeinterne«governance»van dezeorganisatiesopordeis,de overheidmeerkanterugtreden.De overheidrichtzichdanopdeborging vanhetpubliekebelangopsysteem- niveau,meteendaarbijpassende verantwoordingaanhetparlement.
Weplaatsendriekanttekeningenbijhet standpuntdatnaarmatedeinterne governancebijRWT’sopordeis,de overheidmeerkanterugtredenenhet publiekebelangopsysteemniveaukan borgen.Wijwijzenteneersteopde eigenstandigefunctievanhetinterne toezichtbijdeRWT’s,tentweedeopde ontwikkelingdiehetinterntoezichtnog moetdoormakenentenderdeopde noodzaakdatdeministers«deborging vanhetpubliekbelangopsysteem- niveau»ende«daarbijpassende verantwoordingaanhetparlement» uitwerkeninconcretemaatregelen.
ThemaConclusiesAanbevelingenReactieministervanFinanciën(mede namensBZKenBVK)Nawoord Kaderstellendevisieoptoezicht2005: eenduidelijkestapvooruit DeKaderstellendevisieoptoezicht 2005isnaaronzemeningeenduide- lijkestapvooruit.Devisiemetde nieuweprincipesvanselectief,slag- vaardigensamenwerkendtoezicht sluitaanbijderecenteadviezenvan SERenWRRenbijdestandpunten vandeAlgemeneRekenkamer.Wijzijn isheteensmethetuitgangspuntdat hetverticaletoezichtafgestemdmoet wordenopalbestaandechecks-and- balancesrondomdeinstellingen.Wel wijzenwijeropdatdehorizontale checks-and-balancesopditmoment inhetalgemeennognietvolledig ontwikkeldzijnendaardoornogniet zodanigfunctionerendatzijookvoor deministervoldoendetransparant, betrouwbaarenrelevantzijnomzijn toezichtinspanningenoptekunnen baseren. ToezichtPraktischoveralgeëxpliciteerdevisies optoezicht Hetexpliciterenenvastleggenvanhet toezichtsbeleidopdeministeriesis inmiddelsgoedontwikkeld.Vrijwel alleministeriesbeschikkenovereen toezichtsvisie,zijhetdatdienogwel aangepastmoetwordenaande recenteKaderstellendevisieop toezicht2005.Uithetonderzoekis geblekendattienvandetwaalf departementenookbeschikkenover toezichtsarrangementen. Uitdein2005rijksbreeduitgevoerde verkenningblijktdat(nog)nietalle ministeriesgebruikmakenvaninfor- matievanradenvantoezichtof andereinformatiebronnen.
Houdtoezichtsvisiesactueel Deministerszoudenaandachtmoeten bestedenaandeimplementatieen doorwerkingvandeKaderstellende visieoptoezicht2005indedeparte- mentaletoezichtsvisies.Deaanpas- singvanbestaandetoezichtsvisiesaan deKaderstellendevisieoptoezicht 2005biedttevenseenkansvoorde invoeringvaneentoezichtwaarin meeraansluitingwordtgezochtmet bestaandechecksandbalances rondomdeinstellingenenvoorbetere afstemmingvandetoezichtsvisiesmet defeitelijkeuitvoeringindepraktijk. MinistersmoetenvoorRWT’swaar- voornoggeentoezichtsarrangement en/ofreviewbeleidbestaatdiealsnog opstellenenuitvoeren.
ImplementatievandeKVoT2005 DeministervanBVKzaleind2006een eindejaarsrapportagenaardeTweede Kamersturenmetdaarineenoverzicht vandeaandeprincipesvandeKVoT 2005ontwikkeldeofaangepaste toezichtvisie(s)vanalledepartemen- ten.
Wijziendeeindejaarsrapportage2006 metbelangstellingtegemoet.
AanbevelingenReactieministervanFinanciën(mede namensBZKenBVK)Nawoord toezichtbijRWT’safstemmen tenbehoevevanver- vandeverticaletoezichts- vanhetinterntoezicht jarenbijeenaantal eenraadvantoezichtingesteld. organisatieszijninterne bijsoortgelijkeorganen maarvaakblijkendie eenverantwoordelijkheidte vooreendeelvandeuitvoe- hetbeleid.Voorafstemmen tenbehoevevanvermin- vandeverticaletoezichtsactivi- moetenafsprakengemaakt Uithetverdiependonderzoek RWT’smetradenvantoezicht erslechtstweegestructureerde hebbengemaaktoverde Bijslechtstwee vantoezichtblekengovernance leidend.
Gebruikdegovernancecodesvanhet veld,ondersteundeontwikkelingvan goedechecksandbalances Ministersmoetenaandachtschenken aandebetrouwbaarheidvanbestaan- dechecks-and-balancesrondomde instellingen,zoalsinterntoezicht, gegevensuitbenchmarksenzovoorts. Hetstimulerenvaninvoeringennale- vingvangovernancecodes,waarin aandachtvoordieaspectenbestaat, kaneengoedewegzijnomdegewen- steverbeteringenendaarmeeeen efficiëntertoezicht,tebereiken.Wij bevelenhetkabinetendevakminis- tersaanomdaarbijgebruiktemaken vandeervaringenvandekoplopers onderdeinstellingenindebeleids- sectoren. Welbevelenweaanomookaandacht tegevenaanhetregelenvaninter- ventiemogelijkhedenbijniet-functio- nerenderadenvantoezicht.
Deministermeentdataandeaanbe- velingvandeAlgemeneRekenkamer omgebruiktemakenvandegover nancecodesinhetveldendeontwik- kelingvangoede«checks-and- balances»wordttegemoetgekomen doordenieuweKVoT2005.Het principevan«selectieftoezicht»en «toezichtopmaat»datdaarinwordt uitgewerktondersteuntvolgensde ministerdezelijn.
Wijzijnnetalshetkabineteenvoorstan- dervantoezichtopmaat;daarbijhoort volgensonsookdatereenhelderevisie moetzijningevalchecks-and-balances nietfunctionereneninterventievande ministergebodenis,bijvoorbeeldinhet gevaldatradenvantoezichtnietof onvoldoendefunctioneren.Dezevisie ontbreektnog. grotendeelsverant- resteerdennog22RWT’s, totaalfinancieelbelangvan miljard(circa1%vanhet waarbij(nog)geenrechtmatig- bijdeverantwoor- wordenafgegeven.
Rechtmatigheidopordebrengen Wijzijnzeerpositiefoverhetdoorhet kabinetbehaalderesultaat,maar dringenermetnamebijdeministers vanVenWenOCWopaanommet ingangvanhetboekjaar2006metalle RWT’safsprakentemakenovereen rechtmatigheidsverklaring.
Deministermeentdatvoorbijnade helepopulatievanRWT’sderechtma- tigheidin2005isgeborgd,enonder- schrijfthetpositieveoordeelvande AlgemeneRekenkamer.
Wijdringeneropaandatookbijde laatste22RWT’swaarbijnunogde rechtmatigheidsverklaringenontbreken, metingangvanhetboekjaar2006een verantwoordingkomtmeteenrecht- matigheidsverklaringofeentoelichting vandeministerinzijnjaarverslagwaar- omnaarzijnoordeeleenrechtmatig- heidsverklaringondoelmatigis.Hetgaat in2005omeenbedragvan€1,17 miljard.
ThemaConclusiesAanbevelingenReactieministervanFinanciën(mede namensBZKenBVK)Nawoord Reviewbeleidvoordehelftdaadwer- kelijkinuitvoering Tenopzichtevaneind2001isvoor- uitganggeboektophetterreinvande opzetvanhetreviewbeleid.In2005 haddenalleonderzochteministeries, metuitzonderingvandeMinisteries vanJustitie,FinanciënenVROM,een reviewbeleid.
Reviewbeleidopordebrengen Wijbevelendebewindsliedenvan Justitie,FinanciënenVROMaaneen reviewbeleidteontwikkelen. Aandachtspuntblijftoverigensde uitvoering,omdathetreviewbeleidin ongeveerdehelftvandeonderzochte ministeriesnietofslechtstendele werduitgevoerd.
Deministerneemtdeconstateringdat hetreviewbeleidbijdehelftvande onderzochteministeriesnietofslechts tendelewordtuitgevoerd,terharte. Hijzalditonderdeaandachtvanzijn collega’sbrengen. Deministerplaatstenkelekanttekenin- genbijdeaanbevelingentenaanzien vanhetreviewbeleid.Delijnvanhet kabinetisombijcontrole-enreview- beleidterughoudendheidtebetrach- ten.Leidendvoordecontrolezijnde principesvan«singleinformationand singleaudit»enreviewsopbasisvan risicoanalyses. Ookmaaktdeministeronderscheid tussenbegroting-enpremiegefinan- cierdeRWT’sentariefgefinancierde RWT’s. Hijmeentdatvoordielaatstecatego- rieeenreviewvandedepartementale accountantsdienstpasdanaande ordeisindienersignalenzijnover slechtekwaliteitvandeaccountants- controle.
Wijdelendeopvattingvandeministers overdeprincipesvansingleinforma- tion,singleauditeneenprogrammering vandereviewsopbasisvanrisico- analyses.Daarnaastzienwijeen reviewbeleidalssluitstukvangoed toezicht.Wijmenendatreviewsnodig zijn,nietalleenalssignalendaar aanleidingtoegeven,maarookom periodiekvasttestellendatdekwaliteit vandeaccountantscontrolevoldoende isvoordeministeromoptekunnen steunen.Metgenoegenhebbenwij kennisgenomenvandetoezeggingvan deministershetreviewbeleidbijde anderebewindspersonennogeens explicietonderdeaandachttebrengen. BedrijfsvoeringVrijwelalleRWT’sverantwoordenzich overbedrijfsvoering Indeafgelopenjarenisduidelijk vooruitganggeboektbijdeverant- woordingdoorRWT’soverrelevante aspectenvandebedrijfsvoeringvan deRWT.VrijwelalleRWT’sverstrekken informatieoverdebedrijfsvoeringop basisvanafsprakendiemethet ministeriezijngemaakt.Frequentieen diepgangvandeberichtgevinglopen echteruiteen.EnkeleRWT’sgeveneen bedrijfsvoeringsmededeling.
AanbevelingenReactieministervanFinanciën(mede namensBZKenBVK)Nawoord voorbedrijfsvoering: beeld vandemeeste zijnookbedrijfsvoerings- inmeerofminderemate Slechtsinenkelegeval- detoezichtswerkzaamhe- opbasisvaneenrisico- Bijenkeleministeriesisinde helemaalgeenaandacht Wijzijn datgoedopenbaar gediendwordtalsdeminister welkeaspectenvanbedrijfs- vanpubliekbelangzijnen toezichtophoudt.Opdit detoezichtsvisies teworden.
Betrekdeinstellingenbijderisico- analyses Hetverdientaanbevelingdatministers perRWTofclustervanRWT’sopbasis vaneenrisicoanalysebepalenwelke bedrijfsvoeringselementenvan publiekbelangzijn,inhoeverre bestaandechecksandbalancesde risico’salafdekkenenwelkereste- renderisico’sdoorhetverticale toezichtgedektmoetenworden.Voor verdiepingengoedeafstemming verdienthetaanbevelingdeinstellin- genexpliciettebetrekkenbijhet benoemenvanelementenvanpubliek belangenbijderisicoanalyse. interpretatiesvan belangleidentotverschillend sterkperministerieover aspectenvanpubliekbelangde geïnformeerdwilworden. detoezichthoudersbijde overhetalgemeeninfor- overaspectenalscontinuïteiten bijdeRWTduidelijkvan belangdaninformatieover alsintegriteitenmisbruiken gebruik.
Bedrijfsvoering:specificeerhet publiekbelang Wijbevelenministersaanomhet toezichtopdeinstellingentebaseren ophetborgenvanpubliekbelang.Wij bevelenaanomalsalgemeenuit- gangspuntdevolgendeelementenin iedergevalinbeschouwingtenemen: detoegankelijkheid,continuïteit, kwaliteitenbetaalbaarheidvande publiekedienstverlening,alsmedede integriteitvanhethandelenvande RWTendewijzewaaropmisbruiken oneigenlijkgebruikvanregelingen tegengegaanwordt.
Hetkabinetstreeftgeengedetailleerd inzichtnaindebedrijfsvoeringvan eenRWT.Ditlaatonverletdateen ministeroftoezichthouderbijRWT’s dieonderdemaatfunctioneren,moet ingrijpen. Deministermeentdaterinhettoe- zichtnietteweinigaandachtisvoor deborgingvandepubliekebelangen. Publiekebelangenzijnvolgenshem eencentraalthemaindeontwikkelin- genvandelaatstejarennaarmeer systeemverantwoordelijkheidvoorde ministerenmeerverantwoordelijkheid voordeuitvoerendeorganisaties.Ook indewet-enregelgevingenhettoe- zichtwordenvolgensdeministerde publiekebelangensteedsnadrukkelij- kerbenoemd. DeaanbevelingenvandeAlgemene Rekenkameropditpuntzietde ministervooralalseenaansporing hierookindetoekomstalertoptezijn.
Wijzijnhetmetdeministerseensdatde individueleministersnietaltijdopalle aspectenvandebedrijfsvoeringbij RWT’stoezichthoeventehouden.Wij menendathetvooraldienttegaanom toezichtvoorzoverdatvanuithet publiekbelangisgewenst.Wijzienhet alseenverantwoordelijkheidvoorde ministeromexplicietvasttestellen welkeaspectenhijrelevantachtvoorde publiekedienstverleningenvoorhet beleid.Deministerdientdeadministra- tievelastenzoveelmogelijktebeperken doorhettoezichttebaserenopeen explicieterisico-inschattingendoor meergebruiktemakenvande bestaandechecksandbalancesbijde instellingen.Overdezekeuzen(relevan- tie,risico’senchecks-and-balances)isde ministerverantwoordingverschuldigd aandeStaten-Generaal.Opditpuntkan hettoezichtnogaanwaardewinnen.
ThemaConclusiesAanbevelingenReactieministervanFinanciën(mede namensBZKenBVK)Nawoord Geenverantwoordingovertoezicht publiekbelangnaarStaten-Generaal Deinformatievoorzieningover bedrijfsvoeringaandeTweedeKamer varieertsterkperdepartement.De meesteministeriesrapporterennietof nauwelijksover(toezichtop)de bedrijfsvoeringofdeteborgen publiekebelangenbijRWT’sof clustersvanRWT’s.Rapportageover debedrijfsvoeringvan(clustersvan) RWT’saandeTweedeKamervindt meestalplaatsopgrondvanwettelijke bepalingenofingevalvanproblemen bijRWT’s.
Verstrekduidelijkheidenzekerheid overborgingpubliekbelang Wijbevelenministersaanomaande Staten-Generaalteverantwoorden welkeaspectenvanpubliekbelangin hettoezichtzijnbetrokken.Inde jaarverslagenkanzekerheidoverde uitkomstendaarvangegevenworden. Bijvoorbeelddoorgestructureerden beknoptdemededelingtedoendat vastgesteldisdat(hetpresterenen)de borgingvanhetpubliekbelangbijde (clustersvan)RWT’sopordeis, aangevuldmeteenrapportagevan uitzonderingendiegeëxpliciteerde normen(de«normaalposities») overschrijden.
Zievorigepagina. IntegriteitGeenaandachtvoorintegriteitvanuit ministeries Wijconstaterendatintegriteitszorgin detoezichtsrelatietussendeministe- riesendeRWT’snogweinigtotgeen aandachtkrijgt.Zogaatgeenenkele departementaletoezichtsvisieinopde integriteitbij(clustersvan)RWT’sen wordterinslechtsééngevalinde toezichtsarrangementenopingegaan. Ookzijnertussendeministeriesende RWT’snagenoeggeenafsprakenom tekomentotperiodiekeinformatie- uitwisselingoverintegriteitszorg.Bij drieministeriesworden(sporadisch) afsprakengemaaktmetde(clusters van)RWT’soverrapportage.
Integriteitpubliekbelang Wijbevelenministersaanomintegri- teitszorgtezienalseenvanderele- vanteaspectenvanpubliekbelangen ommet(clustersvan)RWT’safspra- kentemakenoverdeintegriteitszorg endeinformatievoorzieningdaarover. Ministerieszoudenalseerstestap RWT’skunnenvragenomeenrisico- analyseomvervolgenstebezienover welkeintegriteitsrisico’senmaatrege- lenzijgeïnformeerdwillenworden.
Deministergeeftaandathetkabinet vanmeningisdatdediversiteitvande RWT’smetzichmeebrengtdathet makenvanafsprakenmetRWT’sover deintegriteitszorgendeinformatie- voorzieningdaaroverzalmoeten blijvenbehorentotdeindividuele keuzeenverantwoordelijkheidvande desbetreffendevakminister.Hij beaamtdeveleinitiatievenbijRWT’s diedeAlgemeneRekenkamercon- stateerde.
Wijwaarderendevoornemensvande ministervanBZKenkijkenmet belangstellinguitnaarderesultatenvan zijnacties. RWT’sbeperktaandachtvoor integriteit BijdetienonderzochteRWT’sconsta- terenwijdateraandachtisvoorde aspectenvanintegriteitszorg.Prak- tischalleonderzochteRWT’sbleken overeenintegriteitsbeleideneen gedragscodetebeschikken.Erzijn echterslechtsdrieRWT’sdiehun integriteitsbeleidhebbengebaseerd opeengestructureerderisicoanalyse enslechtséénvandetienRWT’sgaat inopalleaspecten.
Impulsnodig Wijconcluderendatbijdeonder- zochteRWT’szelfeenforseimpuls nodigisomsystemenvanintegriteits- zorgteversterken.
DeministervanBZKisvoornemens deRWT’svanuitzijncoördinerende verantwoordelijkheidvoorintegriteits- beleidvoorhetgeheleopenbaar bestuuruitdrukkelijkteondersteunen. Dezorgvoorintegriteitsbeleidbij RWT’sblijftechterdeprimaire verantwoordelijkheidvandeRWT’s.
AanbevelingenReactieministervanFinanciën(mede namensBZKenBVK)Nawoord geenzichtopindividuele bestuurders ministershebbenbepaalde enbevoegd- bijdeaanstellingvanbestuur- RWT’sendevaststellingvan Goedzichtopde eneventuele«bovenmatig- vandebeloningenvanindivi- bestuurdersiserniet.Ten vandebestuurskostenbleek praktischallegevallenerwel wasonafhankelijktoezicht, dooreenraadvantoezicht, doordeminister.Vande28in betrokkenindividuele haddenelfbestuurders 40%)eenhogerebeloningdan vaneen Maakbestuurskostentransparant Wijbevelendeministersaanpublieke verantwoordingdoorRWT’soverde bestuurskostentebewerkstelligenen daarnaastaandachtteschenkenaan dehoogtevandebestuurskosten. Hierbijkangoedgebruikgemaakt wordenvandeWetopenbaarmaking uitpubliekemiddelengefinancierde topinkomens.
Deministerneemtdeaanbevelingvan deAlgemeneRekenkamerompublie- keverantwoordingdoorRWT’sover debestuurskostentebewerkstelligen endaarnaastaandachtteschenken aandehoogtevandebestuurskosten over.Daarbijdientgebruikgemaaktte wordenvandeWetopenbaarmaking uitpubliekemiddelengefinancierde topinkomens,diesindsmaart2006 vankrachtis.Hetkabinetisverheugd overdesteunvandeAlgemene Rekenkamervoordeuitvoeringvandit beleidenzalhetmetkrachtdoorzet- ten.
Wijzienderecentgetroffenmaatregelen alseenpositieveontwikkelingom bestuurskostenbijRWT’stransparantte maken. overbestuurskosten alleengeaggregeerd verantwoordenzichover viahet(publieke) jaarrekeningenperiodieke Op uitzonderingenna,isditop niveauenveelalniettot niveauvanindividuelebestuur- dejaarverantwoordingenvan wordtnauwelijks overdebestuurskostenvan opgenomen.Ineenbeperkt gevallenontvangtdeTweede hieroverinformatie.De biedthendebetreffende aan.
ThemaConclusiesAanbevelingenReactieministervanFinanciën(mede namensBZKenBVK)Nawoord PrestatiesPrestatie-informatiewordtbenut Alleministeriesbenuttendeontvan- genprestatie-informatievoorhun toezichtopdeRWT’senbijsturingvan hunbeleid.Debetrouwbaarheiden validiteitvandeprestatie-informatie bijdeonderzochteRWT’sworden veelalgeborgddoorhetonderzoek vandeexterneaccountant.Bijde MinisteriesvanLNV,VenWenVROM ontbrekenechterveelalwaarborgen. BijSZW,JustitieenFinanciënbehoe- vendiewaarborgennogenige verbetering.
Bezieprestatie-informatiealsrelevant WijbevelendeministersvanOCWen Financiënaaneenvisieteontwikkelen ophettijdigaanleverenvanrele- vanteprestatie-informatiedoorRWT’s. Wijachtenhetvanbelangdatde ministersvanVenWenVROMgoede afsprakenmakenmetdeRWT’sover debetrouwbaarheidenvaliditeitvan prestatie-informatie.Wijdringenerop aandatdeministersvanFinanciën, VROM,VenWenEZdeontvangen prestatie-informatievanRWT’sdaad- werkelijkbenuttenvoorhunjaarlijkse verantwoordingoverdebehaalde beleidsresultaten.
Deministerisverheugdtevernemen datalledepartementendeinformatie overprestatiesgebruikenvoorhun toezichtenhetbijsturenvanhet beleid. Deministerzaldaarwaarnodig strevendekwaliteitvandeprestatie- gegevensverderteborgen.
Wijzientoekomstigeactiesvande ministersinrelatietotdeverbetering vankwaliteitvandeinformatieover prestatiesmetbelangstellingtegemoet. Nietaltijdinvisiesgeëxpliciteerd Bijtweeministeriesbestaatinde toezichtsvisiegeenaandachtvoor prestaties.Wijmenendatdedoorde instellingenteleverenprestatiesvan zodanigbelangzijndateenminister daareenduidelijkevisieopmoet hebben,diehijookmoetvastleggen.
AanbevelingenReactieministervanFinanciën(mede namensBZKenBVK)Nawoord doordeministeraan verantwoording WT’senZBO’sisverbeterdten vaneerderRWT-onderzoek. voldoenachtvandetien jaarverslagengroten- aandewettelijkeeisenaan- informatieoverRWT’senhet toezicht. jaarverslagen2005tonen indeinformatievoorzie- RWT’senZBO’s.Echterdrie puntenbarennogsteeds informatieoverhet overhettoezicht, daarmeeverstrekkenvan inhetfunctionerenvande geschiedtviaeen Datgaatnuvia zonderdat de«normaalpositie»helderis. geeftdeverantwoordingnu onderzoekblijktdatop aspectenvanpublieke nognietdegewenste richtingdeministeris Tochwordtdaaramper vangemaaktindetoezichts- informatieover entarieven geengeaggregeerde overdeomvangvande (inclusiefpremiesen aandeStaten-Generaal ofschoondeTweedeKamer dieinformatieheeftgevraagd. gaathetomeenaanzienlijk belang:intotaal€117,5 Verstrekhelderheidoverdeverant- woordingvanhettoezicht Teneindeeenordelijkedechargeverle- ningdoordeTweedeKamermogelijk temakenpleitenwijervoordat ministersdereikwijdtevanhun toezichtduidelijkmaken(de«normaal- positie»),zoweltenaanzienvanhet borgenvanpubliekbelang,alsten aanzienvangeleverdeprestaties,de vermogensvormingenderechtmatig- heidvaninningenbestedingvan publiekemiddelen. DeministerdientaandeStaten-Gene- raalheldertemakenwelkeaspecten vanpubliekbelanghijonderzijn toezichtwillatenvallen.Denkaan zakenalstoegankelijkheid,kosten- beheersing,integriteitvandepublieke dienstverlening.Enhijmoetduidelijk makenbijwelkematevanafwijkenhij deStaten-Generaalinformeert.
Deministerconstateertdatdeverant- woordingoverRWT’sindedeparte- mentalejaarverslagenopeenenkele uitzonderingna,voldoetaandewette- lijkeeisen. Deministerishetoneensmetonsoor- deeldatersprakeisvaneenontoerei- kendeverantwoordingaandeStaten- Generaal.Hijgaatinopdedoorde AlgemeneRekenkamervoorgestelde aanpassingendieverdergaandande thansgeldendevoorschriften.Dit betreft: 1.Functionerenenpresterenvan RWT’s IndeRijksbegrotingsvoorschriftenis bepaalddatinformatieoverRWT’sin hetdepartementalejaarverslaghet karaktervaneenuitzonderingsrappor- tagedienttehebben.Deminister vindthetnietwenselijkdatinhet departementalejaarverslagintegraal overhetfunctionerenenpresteren vanrechtspersonenwordtgerappor- teerd. 2.ToezichtdatopdeRWT’swordt uitgeoefend Hetdepartementalejaarverslagheeft nietprimairdefunctievaneeninte- graleverantwoordingoveralleaspec- tenvanhetuitgeoefendetoezichtbijal dezeRWT’s.Inhetdepartementale jaarverslagwordtuitzonderingsin- formatieverstrekt. 3.Degeldstromenindepremie-en tariefgefinancierdesectoren Indewet-enregelgevingzijnvoorde premiesectorenaparteverantwoor- dingstrajectenopgenomen,waardoor hetparlementoptimaalzijncontrole- rendetaakkanuitvoeren. InhetFinancieeljaarverslagvanhet Rijkiseentotaaloverzichtopgenomen vandegeldstromenindebudget- disciplinesectoren(Rijksbegrotingeng, Socialeverzekeringenenarbeidsmarkt enZorg).Degeldstromenbijdetarief- gefinancierdeRWT’sworden,indien dezeniettoteenvandiesectoren behoren,daarbijnietopgenomen.
Volgensonsishetvoorhetuitoefenen vandedemocratischecontrolebelang- rijkdatdeStatenGeneraalwetendat RWT’snaarbehorenfunctioneren, presterenenhunpubliekemiddelenop eenrechtmatigewijzebesteden.Die informatiemoetzinvolgeaggregeerd verstrektworden,zodatdeStaten- Generaalinstaatwordengesteldgoed geïnformeerdovertegaantoteen ordelijkedechargeverleningvoorhet gehoudenministerieeltoezichtendevia deRWT’sbereiktebeleidsresultaten. Tenaanzienvaneenuitzonderings- rapportagegeldtdanvolgensonshet volgende. Allereerstdienthetniet-rapporteren expliciettekunnenwordenbeschouwd alseenuitspraakdat(eengroepvan) RWT’snaarbehorenfunctioneerten presteert. TentweededienthetvoordeStaten- Generaalduidelijktezijnwatdecriteria zijnwaarophetfunctionerenen presterenvanRWT’swordtgetoetst. Entenderdedientheldertezijndatdie toetsingookheeftplaatsgevonden. Wijmenendatallepubliekgeldpubliek verantwoordmoetworden.Omde Staten-Generaalinzichttebiedeninde totalepubliekegeldstromenbijorgani- satiesopafstand,dienenookdetotalen uitpremiesentarievenmeegenomente worden.Andersisergeeninzichtinde totaleomvangvangefinancierdeactivi- teitenenindetotaleomvangvandeaan deburgersopgelegdelasten.DeTweede Kamerheeftdaarin2004ookom gevraagd.
ThemaConclusiesAanbevelingenReactieministervanFinanciën(mede namensBZKenBVK)Nawoord 3Informatieoververmogensvorming ookrelevantvoorStaten-Generaal Wijzijnvanmeningdatdeministers geaggregeerdeinformatieoverde vermogensvormingbijdeRWT’s moetenver- schaffen.Hetgaatdanimmersom vermogensdiemedeontstaanzijnuit deaandeburgersopgelegde (wettelijke)heffingen.
Deverantwoordingenenjaarversla- genvandezeorganisatieszijnopen- baarenwordenookvaakaanhet parlementtoegezonden.Deminister geeftaandathetkabinetwelstreeft naarmeersamenhangbijdeverschil- lendeverantwoordingsdocumenten. 4.VermogensvormingbijRWT’s MetbetrekkingtotdeRWT’sbiedthet instrumentvanuitzonderingsrappor- tagesindedepartementalejaarversla- gen–inaanvullingopdeverantwoor- dinginhetkadervandespecifieke wet-enregelgeving–naardemening voldoendewaarborgenvoorhet rapporterenoverdevermogensposi- tiesvanRWT’s. Deministerisvanoordeeldathet beschrijvenvanwatdeAlgemene Rekenkamerals«normaalpositie» bestempelt,nietnoodzakelijkisenzal leidentotvergrotingvande«bestuur- lijkedrukte». Nietaltijdpubliekeverantwoording doorRWT’s Demeeste(clustersvan)RWT’s(89%) leggenpubliekeverantwoordingafin eenjaarverslag.DeAlgemeneReken- kamerisvanmeningdatalleRWT’s zichpubliekzoudenmoetenverant- woorden.BijdeRWT’sdiepublieke verantwoordingafleggenkomen financiën,prestatiesenbedrijfsvoe- ringmeestalwelaandeorde. Verantwoordingoverinterntoezicht, nalevingvangovernancecodesen overstakeholderdialoogmeestalniet.
Betereverantwoordingover governanceenstakeholderdialoog Deinstellingenkunnenoverwegenom –terversterkingvanderelatiesmet hunstakeholdersenvooreenbetere stroomlijningvanhetverticaletoezicht –meerinformatieindepubliekever- antwoordingenoptenemenoverde (interne)governanceenoverdewijze waaropzijdaadwerkelijkresponsief zijnaanhunstakeholders. Gebruikgoedevoorbeelden VerscheideneRWT’slopenaantoon- baarvooropmeteenpubliekeverant- woordingdieandereRWT’stotvoor- beeldkandienen.Ministerskunnende verdereverbeteringvandepublieke verantwoordingvanRWT’sstimuleren doorgebruiktemakenvandegoede voorbeelden.
Deministeronderschrijftvolledighet belangvangoedepubliekeverant- woordingdoorRWT’s,maaraarzeltof eengeneriekewettelijkepublicatie- plichtdaartoedeaangewezenweg.De ministerismeervoordebevordering vandeontwikkelingvangovernance- codesengoedeverantwoordingover deinternegovernance.
Dezereactiesteltonsteleur.Deminis- tersziendenoodzaakvaneenpublica- tieplichtvooralleRWT’s.Publieke verantwoordingvormtdekernvangood governanceendeTweedeKamerhierin 2004ookalopheeftaangedrongen.
AanbevelingenReactieministervanFinanciën(mede namensBZKenBVK)Nawoord Regeleenwettelijkepublicatieplicht Uitonsonderzoekbleekdat89%van de(clustersvan)RWT’szichpubliek verantwoordenviaeenjaarverslag.Op ditpuntonderstreeptdeAlgemene Rekenkamernogeensdenoodzaak vaneengeneriekewettelijkepublica- tieplichtvoorallepubliekeinstel- lingen,zoalsRWT’s. alletoezeggingenen zijnopgevolgd enaanbevelingen nagekomen.Vandeintotaal onsnagekekentoezeggingen blekener57,ofwel geheelofgedeeltelijk tezijn.Wijzijningenomen aanbevelingenentoezeggin- zijnuitgevoerd,maarwilde erwelopwijzendatde aanbevelingenen uitgevoerdmoeten omverantwoordingen bijRWT’steverbeteren.
Verbeterendooruitvoeringvan toezeggingenenaanbevelingen Wijwillendeministerseropwijzen datdenogopenstaandeaanbevelin- gen/toezeggingenuitgevoerdmoeten wordenomverantwoordingen toezichtbijRWT’steverbeteren.
Geenreactievandeministers.Wijziendeafwikkelingvandeoverge- blevenpuntenmetbelangstelling tegemoet. AanbevelingenReactieNawoord meteenfinancieel vanongeveer€80miljoen, wijwelenhetministerieniet saan.
GeenaanbevelingAlgemene RekenkamerDeministergeeftaandat,hoewelover deformeleRWT-statusvandeverzelf- standigdeRijksmuseaverschillende opvattingenbestaan,hetevidentisdat diemuseagezienhetpubliekekarak- tervanhuntaakderijkseigendomvan decollectiesendesubsidiemiddelen diezijvoorhuntaakontvangen, materieelalsRWTdienenteworden beschouwd.DeministervanOCWzal komenmeteenconcreetvoorstelvoor eenlijstvanmuseadiealsRWTmoe- tenwordenaangemerkt.Ditzalplaats- vindenvóórmei2007bijdeaanpas- singvanhettoezichtarrangementvoor demuseaaandenieuwetoezichts- visievanOCW.
Wijwachtenhetvoorstelvande ministervanOCWmetbelangstellingaf. Decriteriaomtekunnenvaststellenof eenorganisatieRWTis,zijnvastgelegd indeComptabiliteitswet2001.