Volledige nationale richtlijn: zie www.health.fgov.be/antibiotics/
A B
Bij niet-zwangere vrouwen met milde pyelonefritis (geen klinische tekenen van ernstige sepsis, patiënt kan medicatie per os innemen):
Start empirische behandeling met een oraal fluoroquinolone Zonder de toevoeging van een aminoglycoside
(Indien fluoroquinolones gecontraindiceerd zijn, schakel dan over naar een alternatief uit de volgende richtlijn)
A D D
Bij meer ernstige gevallen (braken, deshydratatie, ernstige sepsis; geen verbetering met ambulante behandeling; of niet in staat om orale medicatie in te nemen) waarbij een opname nodig is:
- Start empirische behandeling met een parenteraal fluoroquinolone.
-
Alternatieven:x Temocilline, tweede generatie cefalosporine of amoxicilline-clavulanaat
x
In het geval van septische shock kan een aminoglycoside toegevoegd worden aan een tweede generatie cefalosporine of amoxicilline-clavulanic acid.B
B A
Bij gunstige klinische evolutie (verdwijnen van koorts) schakel over van intraveneuze therapie naar een oraal antibioticum, rekening houdend met het antibiogram van de urinecultuur (bij voorkeur een fluoroquinolone of co-trimoxazole en voor enterococcen amoxicilline) en dit voor:
- een totale behandelingsduur van minstens 7 en maximum 14 dagen voor fluoroquinolones bij niet-diabetische vrouwelijke patiënten;
- een behandelingsduur van 14 dagen bij alle andere orale antibiotica.
D Voor mannen wordt dezelfde antibioticatherapie aanbevolen gedurende 14 dagen. D, A
D D C
B
Bij zwangeren, wordt cefuroxime of ceftriaxone aangeraden als initiële parenterale empirische behandeling.
Alternatieven:
x amoxicilline-clavulanaat
x aztreonam in geval van penicilline allergie
Een korte ziekenhuisopname is aanbevolen. Bij klinische gunstige evolutie (verdwijnen van koorts gedurende 48 uur) en bij afwezigheid van ernstige sepsis, andere medische problemen of premature arbeid, kan de patiënte ontslagen worden en overgeschakeld naar een oraal antibioticum, afhankelijk van het antibiogram van de urinekweek en rekening houdend met de veiligheid van het antibioticum (bij voorkeur een eerste generatie cefalosporine), voor een totale duur van 14 dagen.
6.
REFERENCES
1 Warren JW, Abrutyn E, Hebel JR, Johnson JR, Schaeffer AJ, Stamm WE. Guidelines for antimicrobial treatment of uncomplicated acute bacterial cystitis and acute pyelonephritis in women. Infectious Diseases Society of America (IDSA). Clin Infect Dis. 1999 Oct;29(4):745-58.
2 Cooper B. Pyelonephritis in non-pregnant women. Clin Evid. 2002 Dec;(8):1992-8. 3 Naber KG, Bartnicki A, Bischoff W, Hanus M, Milutinovic S, van Belle F, Schonwald S,
Weitz P, Ankel-Fuchs D. Gatifloxacin 200 mg or 400 mg once daily is as effective as ciprofloxacin 500 mg twice daily for the treatment of patients with acute pyelonephritis or complicated urinary tract infections. Int J Antimicrob Agents. 2004 Mar;23 Suppl 1:S41-53.
4 Cox CE, Marbury TC, Pittman WG, Brown GL, Auerbach SM, Fox BC, Yang JY. A randomized, double-blind, multicenter comparison of gatifloxacin versus ciprofloxacin in the treatment of complicated urinary tract infection and pyelonephritis.Clin Ther. 2002 Feb;24(2):223-36.
5 Naber KG, Schoenwald S, Hauke W. Cefpodoxime proxetil therapy in patients with acute uncomplicated pyelonephritis. Chemotherapie-Journal, 2001, 10 (1): 29-34. 6 Wells WG, Woods GL, Jiang Q, Gesser RM. Treatment of complicated urinary tract
infection in adults: combined analysis of two randomized, double-blind, multicentre trials comparing ertapenem and ceftriaxone followed by appropriate oral therapy. J Antimicrob Chemother. 2004 Jun;53 Suppl 2:ii67-74.
7 Wells WG, Woods GL, Jiang Q, Gesser RM. Treatment of complicated urinary tract infection in adults: combined analysis of two randomized, double-blind, multicentre trials comparing ertapenem and ceftriaxone followed by appropriate oral therapy. J Antimicrob Chemother. 2004 Jun;53 Suppl 2:ii67-74.
8 Tomera KM, Burdmann EA, Reyna OG, Jiang Q, Wimmer WM, Woods GL, Gesser RM; Protocol 014 Study Group. Ertapenem versus ceftriaxone followed by appropriate oral therapy for treatment of complicated urinary tract infections in adults: results of a prospective, randomized, double-blind multicenter study. Antimicrob Agents Chemother. 2002 Sep;46(9):2895-900.
9 Jimenez-Cruz F, Jasovich A, Cajigas J, Jiang Q, Imbeault D, Woods GL, Gesser RM; Protocol 021 Study Group. A prospective, multicenter, randomized, double-blind study comparing ertapenem and ceftriaxone followed by appropriate oral therapy for complicated urinary tract infections in adults. Urology. 2002 Jul;60(1):16-22. 10 Talan DA, Klimberg IW, Nicolle LE, Song J, Kowalsky SF, Church DA. Once daily,
extended release ciprofloxacin for complicated urinary tract infections and acute uncomplicated pyelonephritis.J Urol. 2004 Feb;171(2 Pt 1):734-9.
11 Sanchez M, Collvinent B, Miro O, Horcajada JP, Moreno A, Marco F, Mensa J, Milla J. Short-term effectiveness of ceftriaxone single dose in the initial treatment of acute uncomplicated pyelonephritis in women. A randomised controlled trial.Emerg Med J. 2002 Jan;19(1):19-22.
12 Naber KG, Savov O, Salmen HC. Piperacillin 2 g/tazobactam 0.5 g is as effective as imipenem 0.5 g/cilastatin 0.5 g for the treatment of acute uncomplicated pyelonephritis and complicated urinary tract infections. Int J Antimicrob Agents. 2002 Feb;19(2):95-103.
13 Vazquez JC, Villar J. Treatments for symptomatic urinary tract infections during pregnancy (Cochrane Review). In: The Cochrane Library, Issue 3, 2004. Chichester, UK: John Wiley & Sons, Ltd.
14 Ronald A, Ludwig E. Urinary tract infections in adults with diabetes. Int J Antimicrob Agents. 2001;17:287-292
70 Pyelonefritis KCE reports vol. 3A
15 Efstathiou SP, Pefanis AV, Tsioulos DI, Zacharos ID, Tsiakou AG, Mitromaras AG, Mastorantonakis SE, Kanavaki SN, Mountokalakis TD. Acute pyelonephritis in adults: prediction of mortality and failure of treatment. Arch Intern Med. 2003 May 26;163(10):1206-12.
16 Roberts JA. Management of pyelonephritis and upper urinary tract infections. Urol Clin North Am. 1999;26:753-763.
17 Smaill F. Antibiotics for asymptomatic bacteriuria in pregnancy (Cochrane Review). In: The Cochrane Library, Issue 3, 2004. Chichester, UK: John Wiley & Sons, Ltd. 18 Bloomfield P, Hodson EM, Craig JC. Antibiotics for acute pyelonephritis in children
(Cochrane Review). In: The Cochrane Library, Issue 3, 2004. Chichester, UK: John Wiley & Sons, Ltd.
19 Thanassi, M, Utility of urine and blood cultures in pyelonephritis, Academic Emergency Medicine: Official Journal Of The Society For Academic Emergency Medicine, Volume 4, Issue 8, August 1997, Pages 797-800.
20
Brian R. McMurray, Keith D. Wrenn and Seth W. Wright, Usefulness of blood cultures in pyelonephritis, The American Journal of Emergency Medicine, Volume 15, Issue 2, March 1997, Pages 137-140.
21 Deborah A. Wing, Alane S. Park, Laurie DeBuque and Lynnae K. Millar, Limited clinical utility of blood and urine cultures in the treatment of acute pyelonephritis during pregnancy, American Journal of Obstetrics and Gynecology, Volume 182, Issue 6, June 2000, Pages 1437-1440
22 Sanchez M, Collvinent B, Miro O, Horcajada JP, Moreno A, Marco F, Mensa J, Milla J. Short-term effectiveness of ceftriaxone single dose in the initial treatment of acute uncomplicated pyelonephritis in women. A randomised controlled trial.Emerg Med J. 2002 Jan;19(1):19-22.
23 Naber KG, Savov O, Salmen HC. Piperacillin 2 g/tazobactam 0.5 g is as effective as imipenem 0.5 g/cilastatin 0.5 g for the treatment of acute uncomplicated pyelonephritis and complicated urinary tract infections. Int J Antimicrob Agents. 2002 Feb;19(2):95-103.
24 Talan DA, Klimberg IW, Nicolle LE, Song J, Kowalsky SF, Church DA. Once daily, extended release ciprofloxacin for complicated urinary tract infections and acute uncomplicated pyelonephritis.J Urol. 2004 Feb;171(2 Pt 1):734-9.