Ambitie
Door middel van een preventieve aanpak wil de gemeente (verouderde) woonwijken gezond houden, veilig en prettig om te wonen. Meer zelfbeheer
voor bewoners (bewonersactivatie), verduurzaming als (financiële) motor van woningrenovaties20 en een sluitende aanpak ten aanzien van leefbaarheid (kwetsbare bewoners en probleemgroepen) gelden daarbij als belangrijke speerpunten.
Voor de hoogbouw in Palenstein, de oudste uitbreidingswijk van Zoetermeer, zet de gemeente in op het realiseren van het specifiek voor deze wijk ontwikkelde fysieke en sociale vernieuwingsplan: de Wijkvisie Palenstein (2012).
Achtergrond
In 2010 trad Zoetermeer samen met vier andere New Towns toe tot het Grote Stedenbeleid van het rijk. Zij vonden daarmee voor
het eerst echt gehoor voor hun eigen ‘specifieke’ New Town problemen, zoals het ontbreken van een echte binnenstad, wegtrekkende jongeren en een relatief snel teruglopende
leefbaarheid in de oudere wijken. Helaas voor Zoetermeer en de vier andere gemeenten stopte het rijk vlak na hun toetreden met het Grote Stedenbeleid vanwege benodigde bezuinigingen.
Niettemin is Zoetermeer er de afgelopen jaren samen met de andere New Towns in geslaagd om de specifieke problemen van de New Towns onder de aandacht te blijven houden. Zo kwam er landelijk veel aandacht voor de zogenaamde
‘bloemkoolwijken’: suburbane woonerfwijken uit de jaren ’70 en
’80 met vooral laagbouw rijtjeshuizen. Zoetermeer heeft veel van dit soort wijken. Veel bloemkoolwijken kampen – nu zij zo’n 30 tot 40 jaar oud zijn – met versleten openbare ruimten en een woningvoorraad waar de sleet op zit. Navenant nemen ook de leefbaarheidsproblemen er toe. Een belangrijke kwaliteit van Zoetermeer dreigt daardoor op termijn verloren te gaan: het bieden van veel woonkwaliteit (lees: een huis met een tuin) voor huishoudens met een middeninkomen voor relatief weinig geld.
20 De besparing op de energielasten die verduurzaming oplevert kan ten goede komen aan het renoveren van de woning.
23 Wijkvisie Palenstein: Na het door de
gemeenteraad ondertekenen van de wijkvisie voor Palenstein kon medio 2012 de
wijkvernieuwing van Palenstein – een wijk met veel leefbaarheidsproblemen –
daadwerkelijk van start gaan. Een vernieuwing waarbij alle betrokken partijen
met elkaar maar liefst zo’n € 300 miljoen investeren. Van een heel eenzijdige flatwijk met louter goedkope galerijwoningen krijgt de wijk op die manier een veel gemengder karakter met hoogwaardige woningen voor
verschillende doelgroepen. Naast deze fysieke aanpak ligt het accent ook nadrukkelijk op sociaal investeren: aan de
hand van een sociaal programma bewoners ondersteunen en activeren om een positieve bijdrage te leveren aan hun
wijk.
Het ISV heeft zijn waarde in het verleden nadrukkelijk bewezen als instrument om prettige en gewilde woonwijken in stand te
kunnen houden. Zo is met behulp van een ISV-bijdrage Het Castellum Palenstein gerealiseerd, zijn er dekkenwoningen in Buytenwegh gerenoveerd en helpt het ISV
mee om het Stadshart door private investeerders te laten upgraden.
Maatregelen
- Met behulp van het Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing 2010 - 201421 (ISV3) voor wijkontwikkeling (€ 350.000) de volgende projecten realiseren: aanpak openbare
verlichting dijkwoningen en winkelgebied Kentgensplein (Buytenwegh), realisatie schone, hele, veilige en fleurige winkelcentra (Seghwaert),
aanpak Park Seghwaert (Seghwaert), ontwikkeling natuurspeeltuin (Seghwaert) en upgraden
voetbalveld Duvenvoordepad (Palenstein);
- Na uitputting van het Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing 2010 - 2014 (ISV3) van het rijk (€ 1.6 miljoen) een nieuw gemeentelijk investeringsbudget voor stedelijke vernieuwing opzetten voor de periode 2015 - 2019. Ten behoeve van het vullen van dit gemeentelijk investeringsbudget op zoek gaan naar nieuw budget, zoals bijvoorbeeld gelden vanuit de Europese Unie, het European New Town Platform (ENTP) en/of eigen gemeentelijke middelen.
- Vanuit het voorgestane nieuwe gemeentelijke investeringsbudget kleine
investeringsbijdragen beschikbaar stellen om op die manier (veel) grotere investeringen door marktpartijen uit te lokken en projecten financieel haalbaar te helpen maken;
- Woonruimteverdelingsmaatregelen invoeren die de leefbaarheid en woonkwaliteit van een buurt bevorderen: vrije lokale beleidsruimte van de woningcorporaties inzetten om probleemhuishoudens goed te spreiden over de stad en om maatwerk te kunnen leveren aan kwetsbare huishoudens (zoals huishoudens met een lichamelijke en/of geestelijke beperking). Dit laatste kan bijvoorbeeld door
mantelzorgers een woning dichtbij hun patiënten aan te bieden;
- Het stimuleren van bewonersparticipatie: onder meer door het beschikbare aantal vierkante meter
adoptiegroen in de stad uit te breiden en het opzetten van buurtpreventieteams;
- De gemeentelijke subsidie voor woningeigenaren en huurders om hun woning beter te beveiligen tegen inbraak (o.a. met tijdschakelaars en lampen met bewegingssensoren) in ieder geval continueren tot het huidige budget is uitgegeven (€ 60.000);
- Plan van Aanpak Woninginbraken opstellen en uitvoeren. Hier is in de periode 2015 t/m 2018 jaarlijks
€ 40.000 voor beschikbaar;
- Uitvoeren van het door de gemeente, de
woningcorporaties en politie afgesloten convenant
‘Samenwerken terugdringen woninginbraken’.
Tevens in 2015 met de woningcorporaties een pilot
‘maatwerkgerichte preventie’ uitvoeren. Voor dit laatste is € 75.000 beschikbaar;
21Sinds 2000 stelt het rijk deze subsidie (via de provincie) aan gemeenten beschikbaar voor stedelijke
vernieuwingsprojecten. Het budget is bedoeld als trigger money om veel grotere investeringen door marktpartijen uit te lokken en projecten waar een klein tekort op zit financieel haalbaar te maken.
24 - Het opstellen en uitvoeren van een Beheervisie openbare ruimte. Aandachtspunten
daarbij zijn in ieder geval: hoe houd je de openbare ruimte aangepast aan de eisen van de huidige tijd en hoe kan de gemeente ruimte bieden aan initiatieven van bewoners en bedrijven zelf;
- Projecten van vastgoedeigenaren – woningcorporaties, beleggers en eigenaar
bewoners – bevorderen waarbij het verduurzamen van wooncomplexen (zoals Nul op de Meter renovaties) hand in hand gaat met hoogwaardige renovaties;
- Kleinschalige nieuwbouw en sloop/nieuwbouw mogelijk maken als dit soort projecten de leefbaarheid en de woonkwaliteit van een buurt ten goede komen. Daarbij met name inzetten op woningtypen die inspelen op de specifieke behoeften van de buurt.
25 De provincie toetst de
woningbouwprogramma’s van de gemeenten binnen Haaglanden. Zij wil het surplus aan suburbane woonmilieus ombuigen.
Rustig stedelijke woonmilieus kenmerken zich door een grote mix aan woningtypen (hoog- en
laagbouw), de aanwezigheid van voorzieningen, veel groen en de nabijheid van openbaar vervoer. Dorpse woonmilieus
hebben – veel meer dan suburbane woonmilieus – een
‘eigen’ karakter: ze zijn kleinschalig, dorps qua sfeer, bestaan vooral uit laagbouw en
de woningen hebben qua architectuur vaak een eigen
uitstraling.