6. SGP-visie op een Palestijnse staat
6.2 Positie Israël
De Arabische Lente laat zien dat een vredesverdrag tussen Israël en de Palestijnen geen eind zal maken aan de onrust in de Arabische landen en ook niet zal leiden tot een veiliger situatie voor Israël.
Het is begrijpelijk dat Israël bezorgd is over de ontwikkelingen in de Arabische landen. Het land is omringd door vijandige staten.
In de Gazastrook heeft Hamas het voor het zeggen. Het gaat deze terroristische organisatie om de vernietiging van de staat Israël. Er is alleen ruimte voor een Palestijnse staat die het gebied omvat van de Middellandse Zee tot de Jordaan. De afgelopen jaren zijn er vanuit
108 Ryan Jones, ‘Arabische lente of naderende Apocalyps?’ in: Israel Today, de-cember 2011, p. 4-5.
109 Ryan Jones, ‘Arabische lente of naderende Apocalyps?’ in: Israel Today, De-cember 2011, p. 4-5.
92
de Gazastrook duizenden raketten op het zuiden van Israël afge-vuurd. Hamas is een voortdurende dreiging voor Israël.
In het Noorden, in Libanon, is de macht van Hezbollah groot. De Sjiitische Hezbollah-beweging beschikt in Libanon over een grote voorraad raketten. Een grondoorlog met tanks en infanterie kunnen burgers bij een raketaanval geen bescherming bieden. Tussen Liba-non, Syrië en Iran bestaan nauwe banden.110 Midden-Oostendeskundige Yoram Ettinger noemt Libanon een kruitvat dat nooit echt onafhankelijk is geweest. Het is een soort militair oefen-terrein voor staten en organisaties die zich primair tegen Israël ke-ren.111
In Syrië staat het bewind van president Assad onder druk. In het land leven ook een half miljoen Palestijnse vluchtelingen. De Pales-tijnen kiezen geen partij in het conflict, omdat ze vrezen uitgezet te worden als ze de verkeerde kant kiezen.112 Palestijnen uit Syriërs zijn er in 2011 in geslaagd de zwaar bewaakte grens met Israël over te steken. De Syrische overheid liet deze protestmars op 15 mei, de Dag van de Ramp (Nakba), oogluikend toe. Voor Syrië was het een wel-kome afleiding, omdat de pers zich richtte op de Israëlische soldaten die de grens verdedigden en de schijnwerpers hierdoor even niet waren gericht op president Assad, die zijn eigen bevolking laat af-slachten.113 Assad heeft gedreigd dat als de NAVO of andere Westerse machten zich met zijn binnenlandse politiek bemoeien, hij Tel Aviv zal bombarderen en Hezbollah in Libanon zal oproepen tot een mas-sale raketaanval op Israël. Het gevaar is reëel dat wanneer Assad voelt dat hij niets meer heeft te verliezen, een aanval op Israël lan-ceert.
110 Aviel Schneider, ‘Eenzaam in het Midden-Oosten, in: Israel Today, maart 2011, p. 4-5.
111 ‘Ettinger: Veiligheid voor alles’, in: Israel Today, maart 2011, p. 6.
112 Edward Geelhoed, ‘Neutraal blijven is enige optie Palestijnen in Syrië’, in:
Trouw, 7 februari 2012.
113 Aviel Schneider, ‘Waarschuwingsteken uit het noorden’, in: Israel Today, juni 2011, p. 3.
93 De ontwikkelingen in Egypte zijn ook zorgelijk. In 1979 tekende Israël een vredesverdrag met Egypte. Een meerderheid van de Egypti-sche bevolking vindt echter dat dit vredesverdrag moet worden op-gezegd.114 Ook alle presidentskandidaten van Egypte geven unaniem aan dat zij de betrekkingen met Israël willen herzien. Het nieuwe Egyptische bewind is in tegenstelling tot de regering van Mubarak tegen de blokkade van de Gazastrook. De grensovergang bij Rafah is daarom opnieuw geopend. De veiligheidssituatie in de Sinaïwoestijn is ook verslechterd. Via tunnels van de Sinaï naar de Gazastrook worden duizenden raketten gesmokkeld.115 Vanwege de vele terroris-tische aanslagen heeft Israël langs de Egypterroris-tische grens een veilig-heidshek gebouwd van 250 kilometer. Inmiddels heeft Egypte de Israëlische ambassadeur het land uitgezet.
Sinds de ondertekening van het vredesverdrag met Israël in 1995 is in de regio de Jordaanse regering verreweg de meest bevriende voor Israël. Wanneer de Arabische Lente Jordanië bereikt, kan dat een bedreiging zijn voor de vrede. De situatie in Jordanië lijkt rustig, omdat de Jordaanse koning Abdullah II een nieuwe regering heeft gevormd, die hervormingen moet doorvoeren. Ook in Jordanië heeft de Moslimbroederschap echter aan invloed gewonnen en is de hou-ding tegenover Israël aanzienlijk verhard. Het is de vraag of de Jor-daanse regering de Moslimbroederschap in bedwang kan houden. Een gevaar voor Israël is dat Jordanië de betrekkingen met Israël hero-verweegt om de Moslimbroederschap tevreden te stellen.116
Ook Iran is een bedreiging voor Israël. Het land gaat door met zijn atoomprogramma en streeft ernaar zo spoedig mogelijk kernwapens te bezitten. Voor de Iraanse dictator Ahmadinejad zou een nucleaire
114 PewResearchCenter, Egyptians Embrace Revolt Leaders, Religious Parties and Military, As Well, 25 april 2011.
115 Aviel Schneider, ‘Is vrede met Israël niet langer heilig’, in: Israel Today, okto-ber 2011, p. 4-5.
116 Sharon Shaked en Yochanan Visser, ‘Een Jordaanse lente?’, Missingpeace, 19 maart 2012.
94
aanval op Israël een goede afleidingsmanoeuvre kunnen zijn om een volksopstand in eigen land te voorkomen. Verschillende keren heeft de president van Iran al gezegd dat Israël een kankergezwel is dat van de aarde moet verdwijnen. Omdat Israël het eerste doelwit is van een Iraanse kernaanval, is het begrijpelijk dat het niet kan wachten totdat Iran daadwerkelijk een atoombom heeft. Voor Israël is de dreiging van Iran op dit moment groter dan de vorming van een Palestijnse staat.
Decennialang was Turkije als één van de weinige landen in het Mid-den-Oosten een bondgenoot van Israël. Turkije is echter de laatste jaren een onafhankelijker buitenlands beleid gaan voeren. Het land wil de handel met Syrië, Egypte, Libanon en Jordanië versterken en zijn positie in de regio verstevigen. Omdat de Joodse staat niet po-pulair is in de regio, wil Turkije niet langer bekend staan als vriend van Israël. Om de Arabische Lente te overleven moet Turkije zijn positie bijstellen. Een sympathiekere houding tegenover de Palestij-nen zou daarbij kunPalestij-nen helpen.117
De onrust in de Arabische wereld is er mede aanleiding toe geweest dat de Palestijnse groeperingen Fatah en Hamas zeggen zich met elkaar verzoend te hebben. Ze hebben ervoor gekozen met elkaar samen te werken om tot de oprichting van een Palestijnse staat te komen. Door met Hamas samen te werken wil Fatah naar de interna-tionale gemeenschap uitstralen dat de Palestijnen een eenheid zijn.
Tijdens een persconferentie met Europese verslaggevers zei Abbas het volgende over zijn ontmoeting met Hamas-leider Khaled Mashal:
“Wij hebben overeenstemming over het raamwerk van het verdrag, en Hamas is het met ons eens dat er een vreedzaam verzet zal moe-ten komen, in plaats van militair verzet.” Tijdens de viering van het 23-jarig bestaan van Hamas in Gaza, zei Hamas-premier Haniyeh het tegenovergestelde: “We bevestigen dat gewapend verzet onze enige
117 B. Belder, ‘Rode Boek van Turkije isoleert Israël in het Midden-Oosten’, in:
Zicht 2010-4, p. 50-53 en ‘De Turkse vervreemding van Israël zal aanhouden’, in:
Dagelijkse Standaard.
95 strategische optie is en de enige manier om ons land te bevrijden, van de zee tot aan de rivier. Met Gods hulp zal Hamas de mensen leiden in de opstand totdat we Palestina, geheel Palestina, zullen bevrijden.”118
Bij de standpuntbepaling of een Palestijnse staat wenselijk is en zo ja onder welke randvoorwaarden dienen de in deze paragraaf be-schreven ontwikkelingen betrokken te worden. Wanneer er onder deze omstandigheden een Palestijnse staat komt op de Westelijke Jordaanoever is dat namelijk een grote bedreiging voor Israël.