Overzicht belangrijkste conclusies, aanbevelingen en toezeggingen

Conclusies Aanbevelingen Reactie staatssecretaris VenW Reactie LVNL Nawoord Algemene Rekenkamer

De Algemene Rekenkamer komt tot de slotsom dat de minister van VenW het toezicht op LVNL moet verbeteren om de ministeriële verantwoorde-lijkheid voor LVNL waar te kunnen maken.

De staatssecretaris onderkent dat de vormgeving van het toezicht verbeterd moet worden. Zij meent echter ook dat met inachtneming van de benodigde verbeteringen de huidige invulling van de toezichts-functie voldoende adequate gege-vens oplevert om de ministeriële verantwoordelijkheid voor LVNL naar behoren waar te maken. De staatssecretaris wil gebruikmaken van de stappen die gezet moeten worden vanwege de Europese wetgeving inzake de «Single European Sky», om ook de organi-satie en de regelgeving rond het toezicht op LVNL strakker in te vullen.

De Algemene Rekenkamer is het met de staatssecretaris eens dat in elk geval verbeteringen moeten worden aangebracht óók bij de huidige invul-ling van het toezicht.

Het knelpunt in de organisatie van het toezicht op LVNL is er vooral in gelegen is dat VenW vooralsnog niet tot voldoende onderbouwde en integrale oordeelsvorming komt.

De informatie-uitwisseling tussen de twee VenW-onder-delen die namens de minister toezicht houden op LVNL (DGL en IVW), is onvoldoende gere-geld. Hierdoor is de kwaliteit en integraliteit van de ministeriële

Waarborg de kwaliteit van de oordeelsvorming door de

De staatssecretaris zegt toe de onderwerpen te benoemen waar-over DGL en IVW informatie moe-ten uitwisselen. Daarbij wordt ook haar verantwoordelijkheid voor de beveiliging («security») van LVNL betrokken. Als onderdeel van de aandacht van het kabinet voor

«security» wordt de situatie van LVNL reeds onderzocht.

In de praktijk wordt DGL voor het bestuurlijk toezicht veelvuldig door IVW geadviseerd. Deze advisering zal worden gecontinueerd en vast-gelegd in de taakverdeling tussen beide organisaties.

De Toezichtvisie LVNL, waarin de uitgangspunten voor het toezicht op LVNL zijn vastge-legd, is onvoldoende richting-gevend. De status van de

Bezie de reikwijdte van de ministeriële verantwoordelijkheid inzake de beveiliging van LVNL en breng de toezichtsactiviteiten van het ministerie daarmee in

over-LVNL vindt een goede toezichts-visie nodig, maar het toezicht moet wel beantwoorden aan de doelen:

verantwoording, inspectie en handhaving. Productinspecties

TweedeKamer,vergaderjaar2004–2005,29825,nrs.1–2

ConclusiesAanbevelingenReactiestaatssecretarisVenWReactieLVNLNawoordAlgemeneRekenkamer Hetministerieheeftde toezichtsfunctievoorLVNL onvoldoendegescheidenvan debeleidsfunctie.Ditverklaart vooreenbelangrijkdeelde moeitediehetministerieals toezichthouderheeftomeen explicietoordeeloverbijvoor- beelddekostenontwikkeling vanLVNLtevellen.

Brengeenzoduidelijkmogelijke scheidingaantussendebestuur- lijketoezichtsfunctieendebeleids- functievanhetministerie.

Hetministeriezaldescheiding tussendebestuurlijketoezicht- functieendebeleidsfunctiezo goedmogelijkbeschrijven.Op grondvanEuropeseregelgeving zalNederlandeen«National SupervisoryAuthority»(NSA) moeteninstellenvoordeluchtver- keersdienstverlening.Demogelijk- heidbestaatdatdezeeeninterna- tionaalkarakterzalkrijgen.Ookbij deuitwerkingvandeNSAishet streventekomentoteenherken- barescheidingvanfuncties. Inhetwaarnemerschapinde raadvantoezichtvanLVNL namensdeministervanVenW lopendebeleidsfunctieen toezichtfunctievanhetminis- teriedoorelkaar.

Zetdehervormingvanderaadvan toezichtdoorenlegindeWet luchtvaarthetprincipevanonaf- hankelijkedeskundigheidbijde samenstellingvanderaadvast. Schafhetwaarnemerschap (namensdeministervanVenW) danwelhetlidmaatschap(namens deministervanDefensie)inde raadvantoezichtvanLVNLaf.

Destaatssecretarisonderschrijftde aanbevelingomdehervorming vanderaadvantoezichtdoorte zetten.Deformaliseringwordt meegenomenineeninvoorberei- dingzijndewetsaanpassingals gevolgvanEuropeseregelgeving. Inpersonelezinisalgevolggege- venaandezeaanbeveling.In overlegmetdeluchtvaartsector heeftdestaatssecretarisbesloten ledenvanderaadvantoezichtte benoemendiegeendirectewerk- relatiemetdeluchtvaartsector hebben. Watdeministeriëlewaarnemers betreftmeldtdestaatssecretaris datzijeenmogelijkepositieveran- deringpaswillateningaanalsde internationaleontwikkelingen helderzijn.

Omwillevandeonafhankelijkheid vanderaadzoudendeledenookniet doordeluchtvaartsectormogen wordenvoorgedragen.Hetvoorstel vandestaatssecretarisomhetwaar- nemerschapnamensdeministervan VenWenhetlidmaatschapnamens deministervanDefensiealleenop strategischemomententevervullen, komtaanhetprincipiëlebezwaarvan deAlgemeneRekenkamertegendeze functiesniettegemoet.Deprincipiële bezwarenvandeAlgemeneReken- kamerzullenpasbijwetswijziging weggenomenkunnenworden. Dedoorhetministeriezelf geconstateerdevermenging vanbelangeninderaadvan toezichthadaanleidingmoeten zijnbijdeuitvoeringvanhet financiëletoezichtopLVNLde eigentoezichtrolscherperinte vullen.

Stelvastonderwelkevoorwaarden deministerkansteunenophet optredenvanderaadvantoezicht vanLVNL.

ConclusiesAanbevelingenReactiestaatssecretarisVenWReactieLVNLNawoordAlgemeneRekenkamer HetMinisterievanVenW beschiktoverteweinigexper- tiseophetterreinvandelucht- verkeersleiding.Ditvormteen knelpuntvoorhettoezichtop LVNL.

Beziegerichtenplanmatigwat mogelijkisomhetgebrekaan expertiseophetgebiedvanlucht- verkeersleidingterugtedringen. Maakdeluchtverkeersleidings- expertisevandeinspectiebeter beschikbaarvoorhetbestuurlijk toezicht,doordeadviesfunctievan deinspectieteformaliseren.

Destaatssecretariserkentdatde expertisebijDGLenIVWbeperkt is.Mogelijkkanditopgelost wordendoortijdelijkexpertsvan LVNLendeKoninklijkeLuchtmacht aantetrekkendiemetfunctioneel leeftijdsontslaggaan,ofdoor wederzijdsedetachering.Inhet kadervanhetopleidingenbeleid besteedtIVWalaandachtaanhet versterkenvandeexpertise.DGL enIVWzullennaaroplossingen zoekenomditprobleemopte lossen.

LVNLonderschrijftdeconclusiedat hetbijdeoverheidontbreektaan voldoendecapaciteitenexpertise, envindthetvanbelangvoorde veiligheidsontwikkelingbijLNVL datdeoverheideengoede «sparringpartner»vormt.Alleenzo kangezamenlijkwordengewerkt aannormeringvanveiligheid. HetMinisterievanVenWheeft noggeenprestatie-indicatoren voorLVNLvastgesteld,hoewel ditvoornemenalwerdaan- gekondigdinjanuari1998.Het ministerieheeftnognietaange- gevenwatvanLVNLverwacht wordt.

Stelrelevanteprestatie-indicatoren vast.Destaatssecretarisdeeltdemening vandeAlgemeneRekenkamerdat opeenaantalpunteneenverdere invullingvannormenenprestatie- indicatorenwenselijkisomexpli- cietentransparanttemaken waaropoordeelsvorminggeba- seerdis.Gezienhetsterkinterna- tionalekaraktervanluchtverkeers- leidinggeeftdestaatssecretarisbij deverdereinvullingdevoorkeur aanhetvaststellenvanindicatoren ininternationaalverband.

DeAlgemeneRekenkamerhecht eraandathettempowaarmeepres- tatie-indicatorenwordenvastgesteld vooronderwerpenvannationaal belangdievoorhettoezichtrelevant zijn,nietafhankelijkwordtgemaakt vanhettempovaninternationale ontwikkelingen.Hetministeriële toezichtopdeNederlandseluchtver- keersleidingmoetinelkgevalde hiermeegemoeidenationalemaat- schappelijkebelangen–ondermeer veiligheidvanomwonendenen gebruikersvandeNederlandse luchthavens–bevatten. Hetontbrekenvanvastgestelde veiligheidsnormeringvoorhet primaireluchtverkeersleiding- procesbetekentdathetveilig- heidsniveauwaaropLVNL werktformeelnietbeoordeeld kanworden,endatdebasis voorinterventiesontbreekt.

Zorgvoorpolitiekelegitimering vandedoorLVNLontwikkelde veiligheidsnormeringzodradeze positiefdoorEurocontrolbeoor- deeldis.

Destaatssecretariszalzichkrachtig blijveninspannenominEurocon- trol-verbandbruikbareveiligheids- normeringgerealiseerdtekrijgen. Daarbijneemtzijdeaanbeveling omzorgtedragenvoordepolitieke legitimeringvandeveiligheids- normeringterharte.

LVNLbeaamthetbelangvan kwantitatievenormeringvan luchtverkeersveiligheidomopde juistewijzeverantwoordingafte kunnenleggenaanhaargebruikers enhetMinisterievanVenW. Normeringvanveiligheidisook nodig,omdatmetdenormering vanmilieugrenzenendesterke commerciëledrukopcapaciteiten punctualiteit,deveiligheidals ongenormeerdegrootheidinde verdrukkingkankomen.

ConclusiesAanbevelingenReactiestaatssecretarisVenWReactieLVNLNawoordAlgemeneRekenkamer Deregelsvoordebescherming vandemeldersvanvoorvallen enbetrokkenenbijeenvoorval- lenonderzoeknogzijnnogniet uitgewerkt.Hiervangaateen negatieveinvloeduitopde veiligheidscultuurbinnenLVNL.

Zorgervoordatdebescherming vandemeldersvanvoorvallenen debetrokkenenbijeenvoorvallen- onderzoekopdekortstmogelijke termijnwordtgeregeld,inoverleg metallebetrokkenpartijenenin overeenstemmingmetdeinterna- tionaleuitgangspuntendiehier- voorzijnvastgesteld.

Destaatssecretarishechtgroot belangaanhetvindenvaneen adequate,praktischeenjuridisch verantwoordeinvullingvande beschermingvanmeldersvan incidenten.Destaatssecretariszal hieroverspoedigeenbriefaande TweedeKamersturen.

Deontbrekendekadersbijde veiligheidsnormeringendelacu- nesinderegelgevingvoorde beschermingvanmeldersvan veiligheidsvoorvallenmoetvolgens LVNLsnelwordenaangepakt.Elke vertragingindezenbetekenthet voortdurenvaneenonwenselijke situatiemetnegatievegevolgen voordeveiligheid.

DeAlgemeneRekenkamerzietmet belangstellinguitnaardedoorde staatssecretarisaangekondigdebrief aandeTweedeKamer. DeK&V-auditsvandeinspectie zijninmenigopzichteffectief. Indepraktijkzijnzeechtersterk gerichtopdeopzetenhet bestaanvanhetkwaliteits-en veiligheidssysteem,enin minderemateopdewerking. Kwaliteitkrijgtzomeer aandachtdanveiligheid.

Legdegewenstereikwijdteen diepgangvandeK&V-auditsvast, zodatdebalansindezeaudits tussenopzetenwerkingentussen kwaliteitenveiligheidinde toekomstbeterbewaaktwordt.

Hetministeriezaldereikwijdteen diepgangvandekwaliteitsen veiligheidsaudits(K&V-audits) vastleggenindebetreffende regelingen,waaronderhetInfor- matiestatuutLVNL.Dewettelijke verankeringwordtmeegenomen bijdewetgevingopbasisvande Europeseverordeningen.

LVNLisvanmeningdatdeaudits weldegelijkbetrekkinghebbenop dewerkingvanhetkwaliteits-en veiligheidssysteem.

DeAlgemeneRekenkamerblijftvan oordeeldatdereikwijdtevande auditszichonvoldoendeuitstrekttot dewerkingvanhetkwaliteits-en veiligheidssysteem. DeAlgemeneRekenkamer beschouwtdeaanvullende mededelingenvandeexterne accountantvanLVNLalseen rechtmatigheidsverklaringover deonderwerpenwaarophet controleprotocolbetrekking heeft.Omeenrechtmatigheids- verklaringteverkrijgenoverhet geheelvandepubliekeinkom- stenenuitgavenvanLVNL moethetcontroleprotocol mogelijkwordenaangepast.

Onderneemhetnodigeombinnen afzienbaretermijnduidelijkheidte krijgenoverdevraagofhet controleprotocolmoetworden aangepast.

Methetoogophetrechtmatig- heidsoordeeloverdepublieke uitgavenvanLVNLwordthet controleprotocolthansbeoordeeld opjuistheid.Indiennodigvindt aanpassingplaats.

DeAlgemeneRekenkamerhechtaan eenrechtmatigheidsverklaringover hetgeheelvandepubliekeinkom- stenenuitgavenvanLVNL.Zijdringt daaromaanopeencomplete rechtmatigheidsverklaringbijde verantwoordingvanLVNLover2004, eniniedergevaluiterlijkover2005. Deinformatievoorzieningvan LVNLoverhetK&V-systeem voldoetnietvolledigaande formeleeisengesteldinhet InformatiestatuutLVNL.

Breng,voorzoverdezegangvan zakendoordeministerwordt goedgekeurd,deeiseninhetInfor- matiestatuutLVNLinovereenstem- mingmetdepraktijk.Daarmee wordendeadministratievelasten voorLVNLverminderd.

Omdeadministratievelastendruk vanLVNLteverminderenzalhet InformatiestatuutLVNLzoveel mogelijkinovereenstemmingmet depraktijkwordengebracht.

ConclusiesAanbevelingenReactiestaatssecretarisVenWReactieLVNLNawoordAlgemeneRekenkamer LVNLbeschiktovereenordelijk encontroleerbaarkwaliteits-en veiligheidssysteem.LVNLheeft echtergeenvolledigensluitend inzichtindeopvolgingvande aanbevelingenuitdeuitge- voerdevoorvallenonderzoeken enveiligheidssurveys.

LVNLdientde«BasicSafetyLoop» zogoedmogelijktesluitendoorin elkgevaleencompleetenactueel zichtopdeafhandelingvanalle aanbevelingentotstandte brengen.

LVNLneemtdeaanbevelinggraag over.Deopbouwfasewordtin2004 afgerond,waarnade«BasicSafety Loop»geheelwerkendzalzijn. Deonvolledigheidvande internemeldingvanvoorvallen heeftookbinnenLVNLliggende oorzaken.

Demeldingvanveiligheids- voorvallenmoetblijvendworden bevorderddoorhetbestuurvan LVNL,zodatluchtverkeersleiders ookvakervoorvallenmeldendie zijnterugtevoerenopheteigen tekortschieten.Voortszijnperio- diekefunctioneringsgesprekken metalleactieveluchtverkeerslei- dersdringendgewenst.

LVNLonderschrijftdeaanbeveling. Zodrahetwetgevendkadereen adequatebeschermingvande melderbiedt,zalLVNLhetniet-mel- denvanveiligheidsincidentenen hetniet-meewerkenaanveilig- heidsonderzoekvansancties voorzien. Per1april2005zullenbijLVNLmet alleverkeersleidersfunctionerings- gesprekkenwordengevoerd. HetbestuurvanLVNLzoumoeten bezienofdeinformatieinhet jaarverslagoverhetveiligheids- niveauvandetaakuitvoeringvan LVNLnogverbeterdkanworden.

LVNLisalbezigdeveiligheidspa- ragraafinhetjaarverslaginforma- tievertemaken.Voordevolgende jarenzalditnogwordenuitgebreid.