Zoals uit de inleiding van dit hoofdstuk bleek, waren niet alle resultaten die uit het model kwamen even nuttig voor het onderzoek. In deze paragraaf wordt er kort verteld wat de problemen waren van deze uitkomsten en waarom deze resultaten niet nuttig genoeg waren om de hoofdvraag of subvraag te beantwoorden.
Manier waarop boeken werden samengevat
Bij het samenvatten van de boeken spelen drie vragen een rol: wordt het boek samengevat in de recensie, welke gebeurtenissen uit L’Etranger en welke gebeurtenissen uit Meursault,
contre-enquête worden genoemd? Het idee achter het meenemen van deze vragen in het
onderzoek was dat de lezer door het benoemen (of juist negeren) van bepaalde gebeurtenissen aangeeft wat hij belangrijk vindt aan het boek. In de praktijk viel dit tegen: soms gaven lezers heel gedetailleerde samenvattingen maar werd je er alsnog niet wijzer van, omdat het giswerk is om dan meteen te concluderen dat zij die inhoud ook daadwerkelijk belangrijk vonden.
130
Ciesniek in La Télégramme, 14 juni 2015
65 Soms werden gebeurtenissen uit de boeken benoemd, maar maakten lezers op een andere manier duidelijk dat ze bepaalde onderwerpen belangrijk vonden. Zo kan een lezer het bezoek van de imam aan Haroun niet benoemen, maar er later wel op terugkomen dat Daoud heel kritisch is op de islam. Daarnaast was het soms ook min of meer noodzakelijk om de boeken samen te vatten: om ook maar enigszins Meursault, contre-enquête te begrijpen, is het nodig om te weten dat in L’Étranger een Arabier werd vermoord. Daarnaast waren er van tevoren ook geen criteria opgesteld om te beslissen wanneer een boek daadwerkelijk wordt
samengevat: moeten alle belangrijke gebeurtenissen uit het boek genoemd worden of is een globale beschrijving van de verhaallijn ook voldoende?
De ‘Arabe’
Wat is een ‘Arabier’? Het is een vraag die Daoud, Camus en Haroun bezighield, maar bij de amateurcritici wat minder leeft. In de meeste gevallen is de ‘Arabe’ gewoon Moussa, de man die door Meursault werd vermoord op het strand. De term wordt verder ook amper toegelicht of geproblematiseerd. Het gebruik van aanhalingstekens was ook niet veelzeggend:
amateurrecensenten waren inconsequent in hun gebruik van aanhalingstekens of ze gebruikten het woord zonder aanhalingstekens, terwijl ze in diezelfde recensie soms behoorlijk kritisch waren op identiteitskwesties die in Algerije speelden.
Positie Frans Daoud en niet-Franse schrijvers in Frankrijk
Waar professionele critici nog wel eens reflecteerden op hoe Daoud het Frans inzet om zijn mening over talige diversiteit kracht bij te zetten, is hier bij de amateurcritici geen sprake van. Als zij het al hebben over het feit dat het Frans niet de moedertaal van Daoud is, gaat het er vooral om dat ze het waarderen dat hij Frans heeft geleerd of mooi kan schrijven in het Frans. De positie van niet-Franse schrijvers in Frankrijk bespreken zij al helemaal niet, terwijl uit alle media-aandacht voor Daoud bleek dat hij toch wel een behoorlijk vreemde eend in de Franse literaire bijt was.
% woorden koloniale erfenis
Allereerst was het lastig om te berekenen hoeveel procent van de recensie precies werd besteed aan de koloniale erfenis. Wanneer gaat het daar precies over en wanneer niet? Daarnaast waren de percentages redelijk nietszeggend. Bij sommige recensies waren deze percentages hoog en reflecteerden zij maar op een klein aspect van de geschiedenis en de actualiteit met heel veel woorden. Andersom gebeurde het ook: in heel weinig woorden
66 2 16 8 1 39
A. Leeftijd recensenten (N =
66)
20-40 41-60 61-80 81+ Onbekendkonden recensenten soms een flink deel van de discussie omvatten. Dit was dus niet de beste methode om erachter te komen hoe recensenten omgaan met de koloniale erfenis.
Redenen om het boek te lezen
Deze vraag werd meestal op een redelijk voorspelbare manier beantwoord. Als lezers al aangaven waarom ze het boek gingen lezen was het omdat ze benieuwd waren naar dit ‘vervolg’ op L’Étranger. Bijna geen enkele amateurcriticus was er ‘toevallig’ op gestuit.
Gegevens recensenten
De gegevens van de recensenten zijn nodig om de subvragen te beantwoorden. In
onderstaande diagrammen zijn ze uitgewerkt. In de bijlage is een uitgebreide tabel te vinden waarin per Babelio-recensent onderstaande gegevens zijn uitgewerkt. Zoals de onderstaande diagrammen laten zien, zijn het geslacht en de leeftijd van de recensenten niet altijd bekend.
26 25 13
B. Geslacht recensenten (N =
66)
Man Vrouw Onbekend67 Diagram 12A: de leeftijden van de Babelio-recensenten. Diagram 12B: De geslachten van de
Babelio-recensenten. Diagram 12C: Het aantal likes dat de Babelio-recensies over Meursault, contre-enquête kreeg van andere Babelio-lezers. Diagram 12D: Het aantal
recensies dat de Babelio-lezers in totaal op Babelio hebben geplaatst. Diagram 12E: Aantal woorden gebruikt in de Babelio-recensie van Meursault, contre-enquête.
Wat meteen opvalt in deze diagrammen, zijn de leeftijden: de recensenten die hun leeftijden bekend maken, zijn bijna allemaal tussen de 45 en de 65 jaar oud. Daarnaast hebben mannen een kleine meerderheid in dit corpus voor zover de geslachten bekend zijn. Een ander
opvallend verschijnsel is hoe veel de recensenten vaak al hebben geschreven voor Babelio. De
2 2
4 2
10
46