OpenGIS en Webmapping

Het OpenGISConsortium (OGC) definieert standaarden en protocollen waarmee geografische informatie op eenduidige en voor iedereen toegankelijke manier beschikbaar komt. In OCG werken de GIS industrie, database industrie, hardware industrie, gebruikers en andere technologie ontwikkelaars samen om overeenstemming te verkrijgen over de technische details voor open interfaces tussen hun systemen. Het OCG streeft hiermee naar interoperabiliteit tussen de diverse systemen.

Interoperabiliteit kan omschreven worden als de transparante toegang tot gegevens én functionaliteit om de gegevens te bekijken, te integreren, te bewerken en te presenteren, onafhankelijk van formaten, besturingssystemen, hardwareplatforms etcetera. Interoperabiliteit kent drie aspecten:

• Inhoud: gegevens dienen inhoudelijk op elkaar afgestemd te zijn. Definities van objecten moeten eenduidig zijn wanneer objecten uit verschillende bronnen worden samengevoegd • Technisch: de fysieke toegang tot geografische gegevens en geoprocessing functies dient

technisch geregeld te zijn

• Juridisch: de toegang tot en het gebruik van de gegevens en geoprocessing functies dient juridisch toegestaan te zijn

Alleen wanneer alle drie de aspecten evenwichtig zijn uitgewerkt kan men van volledig interoperabiliteit spreken.

De specificaties van het OCG ondersteunen oplossingen voor interoperabele geografische toepassingen op het Internet (‘geo-services’). Beschikbare OpenGIS specificaties zijn:

• OpenGIS Simple Features Specification for OLE/COM • OpenGIS Simple Features Specification for CORBA • OpenGIS Simple Features Specification for SQL

• OpenGIS Catalog Interface Implementation Specification • OpenGIS Grid Coverage Implementation Specification • OpenGIS Coordinate Transformation Specification

• OpenGIS Web Map Server Interfaces Implementation Specification

De genoemde specificaties bieden mogelijkheden om geografische informatie beschikbaar te stellen via het Internet (www). Het concept van WebMapping speelt hierbij een belangrijke rol.

WebMapping

Op het Internet worden reeds vele duizenden kaarten beschikbaar gesteld. Veelal betreft het dan statische kaarten (bitmaps) waarop een bezoeker geen bewerkingen kan uitvoeren. Soms zijn ze dynamisch(er) en zijn er in het browser-scherm functies voor in/uitzoomen, kaartlaag selectie en informatie opvragen beschikbaar. Deze dynamische kaarten worden gemaakt door webmapping servers.

De huidige toepassingen op het Internet hebben echter als tekortkoming dat het veelal niet mogelijk is om in één viewer twee of meer kaartlagen van verschillende webservers te combineren. Het OpenGIS Consortium probeert deze problematiek op te lossen met de OGC specificaties voor WebMapping.

Via het concept van WebMapping worden kaarten in een web browser getoond. Deze kaarten worden dynamisch gegenereerd door een mapserver. De geografische data worden opgeslagen aan de server kant. Wanneer de client een kaart opvraagt, worden de gegevens vanaf de server naar de client getransporteerd. WebMapping maakt het mogelijk om gegevens die op verschillende servers staan met elkaar te combineren in één web-viewer. Voor de gebruiker is het niet van belang waar de gegevens zich fysiek bevinden. De toegang tot de gegevens is voor hem/haar transparant.

Voor meer informatie over het Open GIS Consortium, OpenGIS en WebMapping zie: www.opengis.org. De genoemde OpenGIS specificaties zijn daar ook te downloaden.

Internet

Meta-informatie

VROM RWS Provincies Gemeenten NITG

TNO ge ge ve ns in te g ra ti e

Bijlage 8: Prototypen

Het opstellen van het technisch ontwerp voor LUMOS kan ondersteund worden volgens het principe van prototyping. Prototyping is een methode om op een iteratieve wijze in nauwe samenwerking tussen technici en gebruikers in korte tijd een eerste versie van de toolbox te ontwikkelen. De interactie tussen technici en gebruikers is gericht op het verhogen van de kwaliteit en helderheid van de functionele en technische specificaties van LUMOS. Technici verkrijgen snel inzicht in hoe de functionele eisen en wensen via een technisch ontwerp gerealiseerd kunnen worden. Gebruikers krijgen via ‘look and feel’ ervaringen snel inzicht in hoe hun eisen en wensen vertaald worden naar een toolbox. De bruikbaarheid c.q. kwaliteit van de toolbox wordt door deze interactie verhoogd.

Figuur 10 geeft een schematische weergave van het principe van prototyping. Met een kleine groep gebruikers worden een aantal functionaliteiten voor LUMOS afgebakend op basis waarvan een eerste (beta) versie van LUMOS wordt ontwikkeld. Wanneer tijdens het testen van deze versie gebreken of tekortkomingen worden geconstateerd, worden verbeteringen en uitbreidingen aangebracht. Dit iteratief proces stopt wanneer de versie voldoet aan de eisen zoals geuit door de groep gebruikers.

Vervolgens wordt de beta-versie vrijgegeven aan een grotere groep gebruikers en herhaalt het iteratieve proces zich. De grotere groep gebruikers krijgt de gelegenheid nieuwe wensen te formuleren. Deze worden geïmplementeerd en getest. Ook nu worden in geval van tekortkomingen en gebreken verbeteringen aangebracht. Dit proces stopt wanneer de versie van LUMOS voldoet aan de eisen van de gebruikers.

Tenslotte wordt het prototype in een goede structuur ondergebracht (voor zover nog niet gebeurd), zodat het aan de eisen van onderhoudbaarheid, uitbreidbaarheid, integriteit en doelmatigheid voldoet. Versie één van LUMOS is daarmee gerealiseerd en biedt een solide en flexibele basis voor verdere ontwikkeling van de toolbox.

Tijdens het prototypen worden drie onderdelen van de tool- box ontwikkeld: de functionaliteit, de gebruikersinterfaces en het gegevensmodel. Bij elk onderdeel wordt in feite aandacht Figuur 10: Prototyping geschonken aan een bepaald aspect van de toolbox, waarbij

de relaties tussen deze aspecten niet uit het oog mogen worden verloren.

Functionaliteit

De modulaire functionaliteiten van LUMOS worden afgebakend en geïmplementeerd op basis van de eisen en wensen van de gebruikers. Deze functionaliteiten hebben betrekking op het bewerken en analyseren, het presenteren en het uitvoeren van gegevens.

Inventariseer een beperkte (logische) basis- behoefte met een kleine groep gebruikers

Ontwikkel snel een werkend prototype

Breng verbeteringen en uitbreidingen aan

Geef het systeem aan een grotere groep in gebruik

Breng verbeteringen en uitbreidingen aan

Breng het systeem in een goed gestructureerde vorm

Draag het systeem goed gedocumenteerd over Zijn de eerste gebruikers tevreden? Zijn de gebruikers tevreden? nee ja nee ja

Gebruikersinterface

De interface zorgt voor de interactie van de gebruikers met LUMOS, waarbij gebruik gemaakt kan worden van scherm lay-outs, menu’s, buttons, waardelijsten, procedures voor kaartopmaak en rapportgeneratie, et cetera. De gebruikers geven aan hoe zij met LUMOS willen werken en ervaren in workshops hoe het systeem ‘aanvoelt’.

Gegevensmodel

Tijdens het prototypen worden gegevens gebruikt en gemodelleerd. Gebruikers valideren de definitie van gegevens; de relaties tussen gegevens; de actualiteit en volledigheid van gegevens; het formaat van de gegevens; de optionaliteit en geldende voorwaarden voor het gebruik van de gegevens. Tevens wordt de gewenste vorm van het onderhoud en beheer van de gegevens bepaald c.q. getoetst.