Aan de onderhandelingstafel is vandaag ook gesproken over portefeuilles. In een
nieuw kabinet komt een staatssecretaris voor de Antillen en Aruba. De functie van
staatssecretaris (‘een deerniswekkend ambt’, zoals Van Agt ooit zei) wordt
belangrijker gemaakt. Het is leuk te horen allemaal, maar van een doorbraak in de
formatie lijkt geen sprake. Van een stroomversnelling al helemaal niet.
Vrijdag 5 juni
Een paar jaar geleden heb ik een artikel geschreven over het geschiedenisonderwijs
in Nederland (zie Boren in hard hout, p. 143-147). Het ging mij er daarbij niet zozeer
om, het pseudovak Mens- en Maatschappijwetenschap (doel waarvan
‘bestaansverheldering’ is) onder te spitten, maar vooral om het belang van het
chronologisch overzicht te benadrukken. Ik was dus blij met de herdenking van de
Vrede van Münster in de Ridderzaal en op het Binnenhof. Bij die onderhandelingen
in 1648
werd Frankrijk vertegenwoordigd door Claude de Mêsmes, markies van Avaux, en
Spanje door graaf Guzmán de Peñaranda. Deze heren vielen destijds niet op door
intelligentie. De Verenigde Provinciën hadden als ambassadeurs Adriaan Pauw uit
Holland en Jan van Knuyt uit Zeeland. Beiden waren bekwaam, Pauw misschien in
uitzonderlijke mate. Volgens C.V. Wedgwood, die zich in deze periode heeft
gespecialiseerd, was Pauw de enige man die Richelieu te slim af is geweest.
De herdenking in de Ridderzaal was aardig. Frits Korthals Altes sprak goed, zoals
viel te verwachten. Daarna Peter Kooijmans, die naar mijn smaak iets te
eurofederalistisch was. Muziek was leuk. Maar alles op het Binnenhof was verregend.
Al die mensen die zo hun best hadden gedaan goed voor den dag te komen, want de
koningin zou erbij zijn...! Wat jammer.
Zaterdag 6 juni
Regen, dus geen tennis. Maar wel een bestuursvergadering van de Amsterdamse
Bach Solisten. We besluiten de uitvoering van het Weihnachtsoratorium in december
in Naarden te annuleren. Kost te veel en brengt te weinig op. Resteren uitvoeringen
in het Concertgebouw, Arnhem en Tilburg. Waar zijn de sponsors?
's Avonds eten met oude vrienden in Huizen. Een jaar of dertig hebben wij elkaar
moeten missen. Nu zijn wij weer bij elkaar.
Zondag 7 juni
Een halfuur tennis slechts voor Erik en mij. Dan worden wij verdreven door een
competitie. Het gaat regenen. Ik lees in de mooie facsimile-uitgave van de Vrede
van Münster, traktaat van ‘een aengename, goede en oprechte Vrede’, die ik vrijdag
heb gekregen. In 1981 hebben alle Kamerleden een facsimile-uitgave van het Plakkaat
van Verlatinge uit 1581 ontvangen. Deze uitgave is daar een mooi complement van.
Verder lees ik in al die stukken die we moeten doornemen. Vooral het dossier over
asielzoekers is ingewikkeld. Eten in Femkes tuin.
Maandag 8 juni
Drie sessies, te zamen acht uur. We bespraken de rapportage van de werkgroep
‘ombuigingen en intensiveringen’. De voortgang terzake van de ombuigingen is
gering. Vooral de PvdA wil weinig ombuigen, maar veel intensiveren. Dat gaat
natuurlijk niet. 's Avonds een zeer nuttig gesprek over de asielzoekersproblematiek,
in aanwezigheid van twee terzake kundige ambtenaren. De situatie is uiterst penibel.
Het water staat het
COA[Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers, red.] tot over de
lippen. Tot het onmogelijke is niemand gehouden behalve het
COA, lijkt wel. De
budgettaire gevolgen zijn enorm. Koks gezicht betrok dan ook steeds meer. Laten
we hopen dat we nu enige forse maatregelen kunnen nemen, want zo gaat het niet
langer.
Maandag 8 juni
Er wordt vandaag opnieuw gesproken over de bezuinigingen voor de komende vier
jaar. ‘We hebben het hele terrein doorgeakkerd,’ zegt Margo Vliegenthart in
onvervalst formatiejargon. Volgens haar zijn de bezuinigingen die de
VVDin het
verkiezingsprogramma heeft opgenomen ‘boterzacht’.
De woordvoerder van Wijers, Richard Matthijsse, neemt vandaag afscheid. Op
zijn feestje in de hal van Economische Zaken hoor ik dat Wijers sterk twijfelt over
een terugkeer als minister.
De zoveelste nieuwe opstelling in de Noenzaal wekt hilariteit. Deze keer staan er
drie zuiltjes met miniscule bloemstukjes. Wallage vertelt dat ‘dieper in de week’ (als
je eenmaal op het taalgebruik op het Binnenhof gaat letten, valt op dat niemand meer
gewoon praat), dat later deze week de financieel-economische hoofdlijnen van het
regeerakkoord vastgesteld zullen worden. Dat is een belangrijke stap. Nu schiet het
niet op doordat deze hoofdlijnen niet bekend zijn. Je kunt rekenen tot je een ons
weegt, maar als je niet weet waar je uit moet komen, blijven het ‘technische exercities’
- om nog maar eens een formatieterm te gebruiken.
De avond is volgens Wallage besteed aan een technische verkenning van het
asielbeleid. De onderhandelaars willen niet weten van ‘stroperigheid’ als het over
dit onderwerp gaat. Toch is het opmerkelijk dat over
een beleidsterrein dat zo veel aandacht heeft gekregen de laatste jaren, nu aan de
onderhandelingstafel wordt gesproken alsof het een nieuw onderwerp is. ‘Het is een
ingewikkeld mozaïek,’ zegt Bolkestein. Over de maatregelen die hij heeft voorgesteld
in zijn artikel in de Volkskrant (22 april 1998) horen we op dit niet moment niet veel
meer.
Dinsdag 9 juni
's Ochtends fractie, 's middags een sessie over ruimtelijke ordening. Hoe moet
Nederland over dertig jaar eruitzien? Alsof wij dat kunnen bepalen. Jacques heeft
hiervoor doorgeleerd en is dus zeer uitvoerig.
's Avonds concert en diner op de Duitse ambassade, Huis Schuylenburch, aan de
Lange Vijverberg. Bismarck wilde als ambassade het mooiste huis in Den Haag en
hij heeft het gekregen. Na de oorlog is het in beslag genomen (ik geloof door de
marine), maar dertig jaar geleden is het aan de Bondsrepubliek teruggegeven. Het
moest toen dringend worden gerestaureerd.
Onze gastheer is de aimabele Von Puttkamer. Hij is mij altijd zeer behulpzaam
geweest. De Bondsrepubliek valt op door voortreffelijke ambassadeurs. Müller,
Fischer, Citron, de huidige ambassadeur en natuurlijk Otto von der Gablentz: de ene
nog beter dan de andere.
Op het programma staan twee absolute hoogtepunten van de Europese muziek:
Dvor àks Dumky-trio en het forellenkwintet van Schubert. Schitterende voorbeelden
van Slavische en Duitse romantiek. Van het laatste slechts twee delen, waaronder
dat over de forellen zelf: ‘die launige Forelle,’ zegt Femke. Schubert stierf op
31-jarige leeftijd aan de syf. Niet te geloven dat hij in zo'n kort leven zoveel heeft
gepresteerd - net als Mozart. Een idiote Duitser heeft een verband gelegd tussen
endemische aanvallen van syfilis (bijvoorbeeld tijdens de Renaissance) en beschaving.
In document
Frits Bolkestein en Margriet Brandsma, Haags duet · dbnl
(pagina 136-139)