ONDERWIJS EN ONDERZOEK
3. ONTWIKKELEN VAN EEN BIM-SIMULATIEOMGEVING EN SERIOUS GAME
Een belangrijke voorwaarde voor de intensieve toepassing van BIM in samenwerkingsprocessen tussen bouwers en toeleveranciers is het creëren van begrip bij betrokken partijen ten aanzien van de te volgen BIM- werkwijzen en de voordelen die dit voor hen oplevert. Door BIM-werkwijzen en hun voordelen te simuleren en partijen de mogelijkheid te bieden om praktijksituaties na te spelen in een serious game wordt gewerkt aan deze bewustwording.
De onderzoeksresultaten wil ik terug laten komen in een aantal vakken. Hierbij willen we dat studenten ervaren wat BIM is, hoe BIM nu in de praktijk gebruikt wordt en hoe wij denken dat BIM zich verder gaat doorontwikkelen. Ook willen we studenten meer bagage meegeven over wat er op organisatorisch gebied speelt bij de invoering en het gebruik van BIM. Zo willen we studenten interesseren voor het BIM-vakgebied, waarbij het civieltechnische profiel van de studenten natuurlijk wel bewaard moet blijven. Overigens lijkt het met die interesse wel goed te zitten. Op
het moment studeren ongeveer 15 studenten gelijktijdig af op BIM of BIM-gerelateerde onderwerpen. Deze studenten komen binnenkort op de arbeidsmarkt. Op deze manier kunnen we vanuit het onderwijs bijdragen aan verandering van de bouwsector.
De laatste jaren is er hard aan gewerkt om BIM meer in het curriculum te krijgen. Zo wordt er op een aantal plekken in het Bacheloronderwijs BIM- kennis en -vaardigheden aangereikt. CME-collega dr. Timo Hartmann heeft hier de laatste jaren veel goed werk in verricht. De komende tijd gaan we een nieuw vak toevoegen aan het Bacheloronderwijs. Het College van Bestuur heeft besloten om het nieuw op te zetten vak ‘SMART ways to get SMART Cities SMARTER’ aan te wijzen als TOM11-profileringsmodule.
In deze module zullen we ingaan op ontwerp-, realisatie- en beheer- & onderhoudsprocessen in Smart Cities. Collega prof.dr.ir.ing. André Dorée coördineert dit vak, maar inhoudelijk zal ik hier ook aan bijdragen. In het Masteronderwijs van de vakgroep ‘Construction Management & Engineering’ zullen we met name in twee vakken aandacht besteden aan BIM. In het vak ‘Supply Chain Management & ICT’ gaan we in op de wijze waarop partijen in de supply chain bezig zijn met de invoering van BIM en hoe BIM kan helpen om de gehele supply chain verder te optimaliseren. Op het moment zijn studenten die dit vak volgen door middel van interviews het BIM-gebruik in allerlei deelsectoren van de bouw in kaart aan het brengen. Dr. Hans Voordijk coördineert dit vak en ik breng de specifieke BIM-kennis in. In het vak ‘Integrated Global Project Management’ worden studenten ondergedompeld in de mogelijkheden om informatie integraal te managen vanuit een BIM-gedachte. Dr. Timo Hartmann geeft dit vak al een aantal jaren. De komende tijd gaan we dit vak samen verder vormgeven. De Universiteit Twente gaat ook met de tijd mee op ICT-gebied. De
Universiteit Twente wil twee zogenaamde MOOC’s ontwikkelen. Een MOOC staat voor een ‘Massive Open Online Course’ die via Internet gevolgd kan worden. Met deze MOOC’s wil de Universiteit zich profileren in binnen- en buitenland. Het College van Bestuur heeft twee onderwerpen uitgekozen waarvoor een dergelijke MOOC ontwikkeld zal gaan worden. Eén daarvan heeft de titel ‘ICT for Smart Cities Logistics’ en wordt gecoördineerd door prof.dr. Jos van Hillegersberg. Vanuit CME zijn dr. Hans Voordijk en ik bij
deze MOOC betrokken. Een mooi succesje waar we de komende tijd de schouders onder gaan zetten. Mocht u dus geïnteresseerd zijn in onze colleges, maar weerhoudt de afstand naar Enschede u nog: met ingang van 2015 kunt u door deze ICT-brug via Internet colleges van ons volgen. Tot slot wil ik nog het volgende noemen. Enige jaren terug heb ik samen met CME-collega’s prof.dr. Geert Dewulf en dr. Hans Voordijk en prof. Martin Fischer van Stanford University hier in Twente een ‘ICT Winter Course’ georganiseerd. Personen met een project- of lijnmanagementfunctie in de bouw hebben we toen in drie dagen begeleid van een ICT-implementatie-idee naar een implementeerbaar implementatieplan voor een eigen situatie. Na een half jaar kwamen we weer bijeen zodat iedereen kon vertellen hoe de ICT-implementatie was verlopen. Een enorm leuke en inspirerende cursus was dat. In 2015 willen we opnieuw een dergelijke cursus gaan organiseren en bekijken of we dit periodiek gaan herhalen. We zullen ons in de cursus richten op de steeds belangrijker wordende rol van projectinformatiemanager.
U ziet maar weer, er is meer dan genoeg te doen. Dit is zeker meer dan genoeg voor een aanstelling van één dag per week. Zoals gezegd zal ik daarom bij deze activiteiten intensief samenwerken met een aantal collega’s van de afdeling Construction Management & Engineering en collega’s vanuit andere plekken van de Universiteit Twente en daarbuiten. Op die manier zullen we samen via onderwijs en onderzoek bijdragen aan het bouwen van ICT-bruggen in de bouwarchipel die echt een verschil kunnen gaan maken. Ik heb er erg veel zin in om hier de komende jaren de schouders onder te gaan zetten!
DANKWOORD
Dames en heren, het is een goede gewoonte om een oratie af te sluiten met een dankwoord. Graag wil ik vanaf deze plek het College van Bestuur van de Universiteit Twente, de voormalige en de huidige decaan van de faculteit CTW, Rikus Eising en Geert Dewulf en de voorzitter van de afdeling Construction Management & Engineering, André Dorée, bedanken voor het in mij gestelde vertrouwen. Daarnaast gaat mijn dank uit naar de steuncampagne Civiele Techniek voor de steun voor het BIM-vakgebied en deze leerstoel en naar de andere, eerder in mijn betoog genoemde partijen die financieel of op andere wijze bijdragen aan de onderzoeken.
Ballast Nedam wil ik hier ook bedanken voor de ruimte die ik de laatste jaren heb gekregen om de BIM-ontwikkeling binnen Ballast Nedam vorm te geven en de mogelijkheid om mijn werkzaamheden bij Ballast Nedam te combineren met mijn nieuwe aanstelling hier aan de Universiteit Twente. Ook wil ik de vele Ballast Nedam collega’s in het algemeen, en mijn eigen BIM/GIS Centrum in het bijzonder, bedanken voor de talrijke discussies en de praktijkstappen die we met elkaar op BIM-gebied hebben gezet. De laatste jaren heb ik op sectorniveau vanuit verschillende gremia mogen samenwerken met vele inspirerende personen. Ik denk in Europees verband aan ENCORD en het ‘5D initiative’ en op nationaal niveau bijvoorbeeld aan de Bouw Informatie Raad, de CB-NL, het Innovatieplatform ICT in de Bouw en de Green Deal Logistiek in de Bouw. Wat dit laatste betreft: we gaan er alles aan doen om eind dit jaar een Green Deal af te sluiten tussen overheid, bedrijfsleven en kennisinstellingen waarin BIM een belangrijke rol speelt! Het is geweldig dat vandaag personen uit allerlei netwerken aanwezig zijn. Ik hoop dat we de samenwerking de komende jaren op een succesvolle manier mogen voortzetten.
Natuurlijk ben ik diegenen dank verschuldigd die mij geholpen hebben bij de totstandkoming van deze oratie. Met name Wim ’t Hart, Mark den Heijer, Menno de Jonge, Maarten Slee, Harold Wind, André Dorée, Timo Hartmann, Hans Voordijk en mijn broers Jan Willem en Ben wil ik hier bedanken voor de feedback op de oratietekst en de interessante discussies. En Yolanda Bosch en Jacqueline Nijhof zijn onmisbaar geweest
bij alle voorbereidingen voor deze dag. Daarnaast ben ik heel blij met het symposium dat we vandaag hebben gehouden. Ik dank Geert Dewulf, Cees Brandsen, Eric van den Broek, Issam El-Absi en Jos van Hillegersberg voor hun bijdragen hieraan.
Familie en vrienden, bedankt voor de steun en gezelligheid, ook in moeilijkere tijden. Het is me heel veel waard dat velen van jullie vandaag aanwezig zijn. Dit geldt in het bijzonder voor mijn ouders, mijn schoonouders en de oma van mijn vrouw. Een speciaal woord van dank richt ik hier tot mijn ouders. Jullie waren en zijn nog altijd een enorme steun. En jullie houden me ook fit, want welke hoogleraar kan zeggen dat hij zich elke maandag met zijn vader in de sportschool in het zweet werkt? Mathijs en Lotte, het is een feest om jullie op te zien groeien. Regelmatig hebben we het erover wat jullie later willen worden. Jullie zijn hier altijd heel stellig in: Mathijs wil op de bouwplaats werken en Lotte wordt juf. Maar laatst gebeurde er iets bijzonders. Nadat jullie mij voor het eerst in mijn toga hadden gezien, en nadat jullie daarvan waren bijgekomen, hebben jullie die mening bijgesteld. Jullie wilden opeens allebei professor worden. Ik ben erg benieuwd wat de toekomst ons mag brengen, maar ook hoe jullie hier na vandaag tegenaan kijken.
Tot slot Maureen. Alweer heel wat jaren belopen wij samen het levenspad. Jij geeft me alle ruimte, zodat ik kan doen wat ik graag doe. Maar jij zorgt er ook voor dat het thuis, bij jou en de kinderen, uiteindelijk toch altijd het leukst is. Mijn dank daarvoor kent geen grenzen.
Dames en heren, ik kom tot een afronding. Deze oratie ging over het bouwen van bruggen met ICT. Ik hoop dat duidelijk is geworden dat er in de bouwarchipel heel wat eilanden zijn. Het meer verbinden van deze eilanden met ICT levert belangrijke voordelen op. Hopelijk is ook duidelijk geworden dat er wat moet veranderen op die eilanden en in de samenhang tussen de eilanden om ICT-bruggen te kunnen realiseren die echt een verschil kunnen gaan maken. Als we hierin slagen ontstaan er iconen in de bouwarchipel die de bouw als geheel fundamenteel kunnen veranderen. ICT als aanjager van vernieuwing in de bouw. Daar geloof ik in. Ik zie er naar uit om met één been in de praktijk en met één been in de universitaire wereld bij te dragen aan het bouwen van die bruggen.
LITERATUURLIJST
- ABN AMRO (2012). BIM biedt bouw business; Onderzoek naar verdienkansen door BIM. ABN AMRO en Bouwend Nederland. - Adriaanse, A., Voordijk, H., & Dewulf, G. (2004). Alignment between
ICT and communication in construction projects. International journal of human resources development and management, 4(4), 346-357. - Adriaanse, A., & Voordijk, H. (2005). Interorganizational communication
and ICT in construction projects: a review using metatriangulation. Construction Innovation: Information, Process, Management, 5(3), 159- 177.
- Adriaanse (Ed.) (2010). Een richtlijn voor de invoering van ICT in bouwprojecten; Geleerde lessen uit zes praktijksituaties. Universiteit Twente, Enschede.
- Adriaanse, A., Voordijk, H., & Dewulf, G. (2010a). Adoption and use of interorganizational ICT in a construction project. Journal of Construction Engineering and Management, 136(9), 1003-1014.
- Adriaanse, A., Voordijk, H., & Dewulf, G. (2010b). The use of interorganisational ICT in United States construction projects. Automation in construction, 19(1), 73-83.
- Adriaanse, A., Voordijk, H., & Dewulf, G. (2010c). The use of
interorganisational ICT in construction projects: a critical perspective. Construction Innovation: Information, Process, Management, 10(2), 223- 237.
- Adriaanse, A., Voordijk, H., & Dewulf, G. (2011). Improving the use of interorganisational ICT in a project-based environment. International Journal of Information Systems and Change Management, 5(1), 36-53. - Argyres, N. S. (1999). The impact of information technology on
coordination: Evidence from the B-2 “Stealth” bomber. Organization Science, 10(2), 162-180.
- Azhar, S., Lukkad, M., & Ahmad, I. (2012). Modular v. stick-built construction: Identification of critical decision-making factors. In Proceedings of the 48th Annual Conference of Associated Schools of Construction, Birmingham.
- Baldwin, C.Y., & Clark, K.B. (1997). Managing in an age of modularity. Harvard Business Review, 71(2), 86-96.
- Bankvall, L., Bygballe, L. E., Dubois, A., & Jahre, M. (2010).
Interdependence in supply chains and projects in construction. Supply Chain Management: An International Journal, 15(5), 385-393.
- Bemelmans, J., Voordijk, H., & Vos, B. (2012). Supplier-contractor collaboration in the construction industry: A taxonomic approach to the literature of the 2000-2009 decade. Engineering, Construction and Architectural Management, 19(4), 342-368.
- BIR (2014). BIR kenniskaart nr. 1; Nederlandse BIM levels. Bouw Informatie Raad.
- Boland, R. J., Lyytinen, K., & Yoo, Y. (2007). Wakes of innovation in project networks: The case of digital 3-D representations in architecture, engineering, and construction. Organization Science, 18(4), 631-647. - Bruijn, P.J.M. de, & Maas N. (2005). Innovatie in de bouw. TNO Bouw en
Ondergrond, Delft.
- Brynjolfsson, E., & McAfee, A. (2014). The second machine age: work, progress, and prosperity in a time of brilliant technologies. WW Norton & Company, New York.
- CBS (2009). Kennis en Economie 2009. Centraal Bureau voor de Statistiek, Den Haag.
- CBS (2011). ICT en Economie 2011. Centraal Bureau voor de Statistiek, Den Haag.
- CBS (2014). ICT, kennis en Economie 2014. Centraal Bureau voor de Statistiek, Den Haag.
- Chao-Duivis, M. A. B., & Wamelink, J. W. F. (2013). Juridische aspecten van ketensamenwerking: Naar een multidisciplinaire benadering. Instituut voor Bouwrecht.
- Dainty, A., Moore, D., & Murray, M. (2006). Communication in construction: Theory and practice. Taylor & Francis, London.
- Dave, B., & Koskela, L. (2009). Collaborative knowledge management—A construction case study. Automation in Construction, 18(7), 894-902. - Davies, R., & Harty, C. (2013). Implementing ‘Site BIM’: a case study of
ICT innovation on a large hospital project. Automation in Construction, 30, 15-24.
- DNR-STB (2009). Standaardtaakbeschrijving 2009 – Toelichting en takenoverzicht. BNA, ONRI, Amsterdam.
- Dorée, A. G. (1996). Gemeentelijk Aanbesteden; Een onderzoek naar samenwerking tussen diensten, gemeentewerken en aannemers in de grond-, weg- en waterbouw. Dissertatie, Universiteit Twente, Enschede.
- Dorée, A. G., & Holmen, E. (2004). Achieving the unlikely: innovating in the loosely coupled construction system. Construction Management and Economics, 22(8), 827-838.
- Dubois, A., & Gadde, L. E. (2000). Supply strategy and network effects— purchasing behaviour in the construction industry. European Journal of Purchasing & Supply Management, 6(3), 207-215.
- Dubois, A., & Gadde, L. E. (2002). The construction industry as a loosely coupled system: implications for productivity and innovation. Construction Management & Economics, 20(7), 621-631.
- Duyshart, B., Mohamed, S., Hampson, K. D., & Walker, D. H. (2003). Enabling improved business relationships–how information technology makes a difference. In Procurement strategies: a relationship based approach, 123-66.
- Eadie, R., Browne, M., Odeyinka, H., McKeown, C., & McNiff, S. (2013). BIM implementation throughout the UK construction project lifecycle: An analysis. Automation in Construction, 36, 145-151.
- Eastman, C. M. (1975). The Use of Computers Instead of Drawings in Building Design. AIA Journal, 63(3), 46-50.
- Eastman, C., Teicholz, P., Sacks, R., & Liston, K (2011). BIM Handbook: A Guide to Building Information Modeling for Owners, Managers, Designers, Engineers, and Contractors. John Wiley & Sons, Hoboken, NJ.
- EIB (2011). De winst van innoveren Innovatie en prestaties van bouwbedrijven. Economisch Instituut voor de Bouw, Amsterdam. - EIB (2012a). Aanbestedingsgedrag opdrachtgevers - Aanbesteding
en transactiekosten 2009-2011. Economisch Instituut voor de Bouw, Amsterdam.
- EIB (2012b). Marktstudie AFNL 2012 – 2017. Economisch Instituut voor de Bouw, Amsterdam.
- Engwall, M. (2003). No project is an island: linking projects to history and context. Research policy, 32(5), 789-808.
- Europese Commissie (2006). The European e-Business Market W@tch. European Commission, Enterprise and Industry Directorate-General, Brussels.
- Fergusson, K.J. (1993). Impact of integration on industrial facility quality. Unpublished Dissertation, Stanford University, Palo Alto.
- Fox, S., & Hietanen, J. (2007). Interorganizational use of building information models: potential for automational, informational and transformational effects. Construction Management and Economics, 25(3), 289-296.
- Froese, T. (2006). Emerging information and communication
technologies and the discipline of project information management. In Intelligent Computing in Engineering and Architecture, 230-240. Springer Berlin Heidelberg.
- Froese, T. M. (2010). The impact of emerging information technology on project management for construction. Automation in construction, 19(5), 531-538.
- Fulford, R., & Standing, C. (2014). Construction industry productivity and the potential for collaborative practice. International Journal of Project Management, 32(2), 315-326.
- Gann, D. M., & Salter, A. J. (2000). Innovation in project-based, service- enhanced firms: the construction of complex products and systems. Research policy, 29(7), 955-972.
- Gartner (2013). Forecast: The Internet of Things. Worldwide.
- Gu, N., & London, K. (2010). Understanding and facilitating BIM adoption in the AEC industry. Automation in construction, 19(8), 988-999.
- Gustavsson, T. K., Samuelson, O., & Wikforss, Ö. (2012). Organizing it in construction: present state and future challenges in Sweden. Journal of Information Technology in Construction, 17, 520-534.
- Hall, R. E. (2000). The vision of a smart city. In Proceedings of the 2nd International Life Extension Technology Workshop. Paris, France, September 28.
- Hartmann, T., Van Meerveld, H., Vossebeld, N., & Adriaanse, A. (2012). Aligning building information model tools and construction management methods. Automation in construction, 22, 605-613.
- Hofman, E., Voordijk, H., & Halman, J. (2009). Matching supply networks to a modular product architecture in the house-building industry.
Building Research & Information, 37(1), 31-42.
- Irizarry, J., Karan, E. P., & Jalaei, F. (2013). Integrating BIM and GIS to improve the visual monitoring of construction supply chain management. Automation in Construction, 31, 241-254.
- Jacobsson, M., & Linderoth, H. C. (2010). The influence of contextual elements, actors’ frames of reference, and technology on the adoption and use of ICT in construction projects: a Swedish case study.
Construction Management and Economics, 28(1), 13-23.
- Laiserin, J. (2008). Foreword. In BIM Handbook: A Guide to Building Information Modeling for Owners, Managers, Designers, Engineers, and Contractors. John Wiley & Sons, Hoboken, NJ.
- Linderoth, H. C. (2010). Understanding adoption and use of BIM as the creation of actor networks. Automation in construction, 19(1), 66-72. - Lu, W., Huang, G. Q., & Li, H. (2011). Scenarios for applying RFID
technology in construction project management. Automation in Construction, 20(2), 101-106.
- Mayer-Schönberger, V., & Cukier, K. (2013). Big data: A revolution that will transform how we live, work, and think. Houghton Mifflin Harcourt. - McGraw-Hill Construction (2010). The Business Value of BIM in Europe;
Getting Building Information Modeling to the Bottom Line in the United Kingdom, France and Germany. McGraw-Hill Construction Research & Analytics, Bedford.
- McGraw-Hill Construction (2011). Prefabrication and Modularization: Increasing Productivity in the Construction Industry. McGraw-Hill Construction Research & Analytics, Bedford.
- McGraw-Hill Construction (2012). The Business Value of BIM in North America: Multi-Year Trend Analysis and User Ratings (2007 – 2012). McGraw-Hill Construction Research & Analytics, Bedford.
- McGraw-Hill Construction (2014). The Business Value of BIM for Construction in Major Global Markets: How Contractors Around the World Are Driving Innovation With Building Information Modeling. McGraw-Hill Construction Research & Analytics, Bedford.
- Merendonk, P.H. van, & Dissel, D.J. van (1989). Bouw informatie model. IOP Bouw, Rotterdam.
- Miettinen, R., & Paavola, S. (2014). Beyond the BIM utopia: Approaches to the development and implementation of building information modeling. Automation in Construction, 43, 84-91.
- Mitropoulos, P., & Tatum, C. B. (2000). Management-driven integration. Journal of Management in Engineering, 16(1), 48-58.
- Moore, G. E. (1965). Cramming more Components onto Integrated Circuits. Electonics, 38(8), 114–117.
- NBIMS (2007). United States National Building Information Modeling Standard; Version 1 – Part 1: Overview, Principles, and Methodologies. National Institute of Building Sciences.
- Nederveen, S. van, Beheshti, R., & Willems, P. (2010). Building Information Modelling in the Netherlands: A Status Report. In W078- Special Track 18th CIB World Building Congress. Salford, United Kingdom.
- NEN 2574 (1993). Tekeningen in de bouw - Indeling van gegevens op tekeningen voor gebouwen. Nederlandse Normalisatie-instituut, Delft.
- NEN 2634 (2002). Termen, definities en regels voor het overdragen van gegevens over kosten- en kwaliteitsaspecten voor bouwprojecten. Nederlandse Normalisatie-instituut, Delft.
- Nitithamyong, P., & Skibniewski, M. J. (2004). Web-based construction project management systems: how to make them successful?
Automation in Construction, 13, 491-506.
- Rahman, M. M., & Kumaraswamy, M. M. (2004). Contracting relationship trends and transitions. Journal of Management in Engineering, 20(4), 147-161.
- Rijt, J. van de, Hompes, M., & Santema, S. (2010). The Dutch construction industry: an overview and its use of performance
information. Journal for the Advancement of Performance Information & Value, 1(1), 33-56.
- Rowlinson, S. (2007). The temporal nature of forces acting on innovative IT in major construction projects. Construction Management and Economics, 25(3), 227-238.
- Sahin, F., & Robinson, E. P. (2002). Flow coordination and information sharing in supply chains: review, implications, and directions for future research. Decision Sciences, 33(4), 505-536.
- Samuelson, O., & Björk, B. C. (2014). A longitudinal study of the adoption of IT technology in the Swedish building sector. Automation in Construction, 37, 182-190.
- SBRCURnet (2014). Kansrijke toepassingen van RFID-chips bij beheer en onderhoud van bouwwerken; Toepassing van innovatieve ICT. SBRCURnet, Rotterdam.
- Sheffer, D. A. (2011). Innovation in modular industries: Implementing energy-efficient innovations in US buildings. Dissertation, Stanford University, Palo Alto.
- Stewart, R. A., Mohamed, S., & Marosszeky, M. (2004). An
empirical investigation into the link between information technology implementation barriers and coping strategies in the Australian construction industry. Construction Innovation: Information, Process, Management, 4(3), 155-171.
- Succar, B. (2009). Building information modelling framework: A research