8. ONTWERP: CIRCULAIR PROCES
8.3 Ontwerp circulair proces
8.3.1 Planning en begroting
Aan de hand van de randvoorwaarden die in de vorige paragraaf zijn gesteld kan het circulaire proces van de circulaire dakcomponent worden opgezet. Allereerst moet er gekeken worden naar de levensduur en de prestatie in de loop van de tijd van alle producten in het component. In tabel 13 is de levensduur van alle producten weergegeven. In de verschillende levensduren van de producten zitten een aantal verschillen, wel kan er een overeenkomst herkend worden. Zo zijn alle levensduren in een veelvoud van 20 of 25 jaar te onderscheiden. Deze zijn bepaald aan de hand van productgegevens van de leverancier. (zie bijlage 7)
Onderdeel Product Levensduur (jaar)
Binnen afwerking Gipskartonplaat 50
Constructie Vuren houten balken
235x71mm, tengels en panlatten
75
Isolatie Houtvezel isolatie 40
Dakrand Stalen plastisol zetwerk 30
Dakafwerking Keramische dakpan 75
Dakafwerking Keramische nokvorst 75
Dakafwerking EPDM folie 60
Dakgoot Zinken bakgoot 40
Boeiboord Trespa panelen 40
Openingen Dakraam 50
Energie- opwekking
PV Panelen 25
Circulair dakcomponent: Een zo circulair mogelijke oplossing voor de dakcomponent
35 De levensduren weergegeven in tabel 13 zijn referentie levensduren
(Reference Service Life; RSL; ISO 15686). Deze zijn bepaald aan de hand van testen door de leverancier en zullen behaald worden in gemiddelde omstandigheden. Echter zullen deze gemiddelde omstandigheden nooit plaats vinden. Een voorbeeld hiervan is het gebruik en toepassing van het product. Zo kan de levensduur van een gipskartonplaat wel degelijk verschillen of het toegepast wordt in een senioren woning of een huishouden met jonge kinderen. De gipsplaat in het huishouden met jonge kinderen heeft veel meer te verduren dan dezelfde plaat in de seniorenwoning en zal dus eerder vervangen moeten worden door eventuele schades.
Naast het gebruik spelen meerdere factoren een rol, zoals te zien is in figuur 31.
Aan de hand van dit gegeven kan er iets gezegd worden over de levensduur van de toegepaste producten in het component. Zoals eerder
aangegeven is de
houtvezelisolatie de beperkende factor in het ontwerp en het onderhoud hiervan. Door verbeterde omstandigheden zou deze levensduur verlengd kunnen worden. Hiermee kan de houtvezelisolatie na 60 jaar vervangen worden, samen met de rest van de component.
Met deze informatie is een onderhoud- of renovatieplanning opgesteld. In figuur 32 is een globale onderhoudsplanning weergegeven, waarin (periodiek) onderhoud en renovaties gepland zijn. In bijlage 4 is deze planning groter weergegeven.
Zoals te zien is in
de planning zal er na 40 jaar groot onderhoud plaatsvinden en na 60 jaar een renovatie van het dak. Tenslotte zal er na 100 jaar nogmaals groot onderhoud gepleegd moeten worden. Een aantal producten heeft dan nog een restwaarde na het verwijderen van het product. Dit is bijvoorbeeld het geval bij de Trespa panelen. Doordat deze producten een levensduur van 40 jaar hebben en deze twee keer maar voor 20 jaar gebruikt hebben, kunnen ze in een ander component de resterende 20 jaar hergebruikt worden. Verder zullen een aantal subcomponenten elke 10 jaar onderhouden moeten worden. Dit zal schilderwerk aan het dakraam en onderhoud aan de PV panelen zijn. Door middel van deze globale planning kan er een begroting in de tijd worden uitgezet met wanneer welke kosten ontstaan, een MeerJarenOnderhoudsPlan(MJOP) voor het dak. In bijlage 4 is de begroting weergegeven.
Figuur 31 Bepaling verwachte levensduur van producten (BouwhulpGroep, afgeleid van (Nunen, 2010) en (SBR Rotterdam, 2011)
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95 100 105 110 115 120 Binnenafwerking Gipskartonplaat 50
Constructie Vuren houten balken 280x50mm, tengels en panlatten 75 Isolatie Houtvezel isolatie 60 Dakrand Stalen plastisol zetwerk 30
Dakafwerking Keramische dakpan 75 25% 25% 40% 25% 25% Dakafwerking Keramische nokvorst 75 25% 25% 40% 25% 25% Dakafwerking EPDM folie 60
Dakgoot Zinken bakgoot 40 25% 25% 25% 25% Dakafvoer Zinken HWA 40
Boeiboord Trespa panelen 40 Openingen Dakraam 40 Energie-opwekking PV panelen 25 Aanbrengen Onderhoud Vervangen Circulair dakcomponent Geschatte levensduur Product Onderdeel Jaren
36
8.3.2 Vergelijking PANZER dak
Om iets te kunnen vertellen over de circulariteit van het ontworpen dakcomponent en het bestaande PANZER dakcomponent is het gewenst om ook een planning en begroting te maken voor het PANZER dak. Het enige verschil tussen de twee componenten is de levensduur van het isolatiemateriaal. Voor het ontworpen dakcomponent is dat 40 jaar voor de houtvezelisolatie. Voor het PANZER dakcomponent is dat 75 jaar voor de EPS isolatie. Voor het PANZER dak kan er dus ook een planning
gemaakt worden. Deze is te vinden in figuur 33 en bijlage 4.
Doordat de EPS isolatie bijna twee keer zo lang meegaat als houtvezelisolatie, hoeft deze ook maar eenmalig vervangen te worden ten opzichte van de tweemaal voor de houtvezel. Dit verschil is terug te zien in de totale onderhoudskosten van de twee componenten. In tabel 14 en 15 zijn de totale onderhoudskosten en de resterende waarde van de subcomponenten na 120 weergegeven.
Zoals al eerder gezegd kost het PANZER dakcomponent minder qua onderhoud en heeft het een lagere restwaarde na 120 jaar. Dat is ook te verklaren aangezien het PANZER dak ontworpen is om goedkoop te zijn.
Totale onderhoudskosten na 120 jaar
Resterende
waarde na 120 jaar
€ 107.516,03 € 5.471,59
Tabel 14 Circulair dakcomponent Totale onderhoudskosten na 120 jaar
Resterende
waarde na 120 jaar
€ 107.308,20 € 6.804,64
Tabel 15 PANZER dakcomponent
Het PANZER dakcomponent is dus in het onderhoud financieel gunstiger binnen een circulair proces dan het circulaire dakcomponent. Als er gekeken wordt naar de producten en toepasbaarheid nadat ze vervangen worden is het PANZER dak niet de beste keuze. EPS wordt deels hergebruikt in de bouw, maar nog vaak verbrand waarbij slechte stoffen worden uitgestoten of ge-downcycled als funderingsmateriaal voor wegen. (Suez, 2017) Zoals te zien is in figuur 14 in paragraaf 7.2 heeft de houtvezelisolatie meerdere mogelijkheden waarin het wordt hergebruikt. Hierdoor is het minder schadelijk voor het milieu om houtvezelisolatie twee keer te moeten vervangen dan een keer de EPS isolatie.
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95 100 105 110 115 120 Binnenafwerking Gipskartonplaat 50
Constructie
Isolatie EPS isolatie 75 Dakrand Stalen plastisol zetwerk 30
Dakafwerking Keramische dakpan 75 25% 25% 40% 25% 25% Dakafwerking Keramische nokvorst 75
25% 25% 40% 25% 25%
Dakafwerking EPDM folie 60
Dakgoot Zinken bakgoot 40 25% 25% 25% 25%
Dakafvoer Zinken HWA 40 Boeiboord Trespa panelen 40
Openingen Dakraam 40 Energie-opwekking PV panelen 25 Aanbrengen Onderhoud Vervangen Geschatte levensduur Jaren Onderdeel Product
Circulair dakcomponent: Een zo circulair mogelijke oplossing voor de dakcomponent
37