Onderzoeksverantwoording veldwerk

De vragenlijst is door Alterra aangeleverd en door Marketresponse geprogrammeerd. Tijdens de veldwerk- periode zijn 2.433 panelleden door Marketresponse telefonisch benaderd, waarvan 239 geweigerd hebben om mee te doen. 1.743 panelleden hebben de link naar de enquête geopend, waarvan er 1.609 panelleden de enquête volledig hebben ingevuld. De behaalde respons lag daarmee op 66.1%. Omdat een aantal gebieden en regio's (bijv. Noorderkwartier) een relatief klein aantal bewoners kennen, is in een aantal gebieden en regio's gebruik gemaakt van panelleden van een extern bureau. Dit bureau heeft de panelleden niet eerst telefonisch benaderd waardoor de non-respons veel hoger ligt. Er zijn 3.450 vragenlijsten uitgestuurd, waarvan er 1.255 zijn geopend en er 512 (15%) volledig zijn ingevuld. Het totale aantal respondenten komt hiermee uit op 2.121 wat overeenkomt met 36.1%.

Respondenten gew orven via extern bureau

0 50 100 150 200 250

Gebied Delfland Gebied de Maasw erken Gebied Hollands Noorderkw artier Regio Limburg Regio IJsselmeergebied Region Zeeland

Figuur in bijlage 1

Een overzicht van de regio's en gebieden waar gebruik gemaakt is van de diensten van een extern enquêtebureau.

Gebieden en regio's

De respondenten van de regio IJsselmeergebied wonen in de provincie Flevoland en alle gemeenten grenzend aan het IJsselmeer in Friesland en Noord-Holland. Bij het steekproeftrekken is een geografische spreiding van de respondenten in de gemeenten langs het IJsselmeer uit Friesland en Noord-Holland aangehouden, om oververtegenwoordiging van Amsterdammers in de steekproef te voorkomen.

Voor de drie gebieden zijn de volgende gemeenten geselecteerd:

– Maaswerken: Maastricht, Meerssen, Stein, Sittard-Geleen, Echt-Susteren, Maasgouw, Leudal, Roermond, Beesel, Venlo, Arcen en Velden, Horst aan de Maas, Meerlo-Wanssum, Bergen, Gennep, Mook en Middelaar, Heumen, Cuijk, Grave.

– Hollands Noorderkwartier: Enkhuizen, Stede Broec, Drechterland, Hoorn.

– Delfland: gemeente Den Haag (ev. alleen binnen de stadsdelen Segbroek, Loosduinen en Escamp), gemeente Westland, deelgemeente Hoek van Holland (Rotterdam).

Weging

In de steekproef zijn mannen, hoogopgeleiden en jonge respondenten ondervertegenwoordigd (figuur in bijlage 2). Respondenten 945 1176 395 785 941 811 830 480 0 200 400 600 800 1000 1200 1400 Man Vrouw 18-34 35-49 50+ Laag Middelbaar Hoog Figuur in bijlage 2

Verdeling van de steekproef naar geslacht, leeftijd en opleidingsniveau.

Om voor iedere regio en ieder gebied een representatieve steekproef te bereiken is er een weging toegepast op basis van het geslacht, de opleiding en de leeftijd van de respondenten. Om de betrouwbaarheid van de data te waarborgen is hierbij gewogen met een maximale weegfactor van 3, waardoor de steekproef in zes regio's en één gebied niet geheel representatief is, voornamelijk door het gebrek aan respondenten onder de 35 jaar. De volgende regio's zijn op de enige kenmerken niet geheel representatief.

Regio/gebied Aantal respondenten Weegfactor Kenmerk

Noord-Holland 3 3-5 Jongeren tot 25 jaar

Noord-Nederland 5 3-5 Jongeren tot 35 jaar

Oost-Nederland 1 4

3-5 5-10

Mannen en jongeren tot 35 jaar

Utrecht 11 3-5 Mannen en jongeren tot 35 jaar

Zeeland 8 3-5 65+

Zuid-Holland 8 3-5 Jongeren 25-35 jaar

Delfland 1 3-5 Laag opgeleid

Figuur in bijlage 3

De tabel laat het aantal respondenten zien dat een wegingsfactor hoger dan 3 nodig heeft om een representatieve steekproef te bereiken. Aangezien deze respondenten 'slechts' drie keer zijn meegeteld, zijn hun kenmerken (opleiding, leeftijd, etc.) ondervertegenwoordigd in de steekproef.

Bijlage 5 De focusgroepen

Wat is hoogwaterbescherming?

– veilig drinkwater

– dijken goed onderhouden

– vooruitkijken, ontwikkelingen in de peiling – informatie verstrekken indien nodig – verstandig beleid (uiterwaarden bouwen?) – slagkracht/uitvoering in de hand

Mensen in focusgroepen zijn/hebben:

– tevreden over drinkhoogwaterbescherming – vertrouwen in kwaliteit dijken (meesten)

– vertrouwen in vooruitkijken (soms: vraagtekens bij juistheid klimaatverandering)

– vertrouwen in informatieverstrekking (maar: veel informatie komt via via of uit eigen observatie (water staat hoog), niet rechtstreeks van RWS, mensen lezen info soms niet, en meesten hebben nog veel vragen, zijn nieuwsgierig = informatiebehoefte!)

– soms twijfels over deugdelijkheid beleid m.b.t. bouwen in uiterwaarden

– twijfels over slagkracht van RWS (versnipperde verantwoordelijkheid, uitvoerende partijen)

– fatalistisch t.o.v. een Echte Grote Overstroming ('als je gaat, dan ga je toch', struisvogelpolitiek, ontbreken handelingsperspectief)

– staan open voor concept van zelfredzaamheid

– willen niet regelmatig stilstaan bij gevaar/mogelijkheid van overstromingen

Mensen in focusgroepen denken niet of nauwelijks aan:

– gevaren van de praktische gevolgen van overstromingen (stroom- en drinkwatervoorziening, voedseldistributie)

– het lot van kwetsbare groepen burgers (bejaarden, minder mobiele mensen, etc.)

Wat zou dat kunnen betekenen voor RWS?

– duidelijkheid verschaffen over bestuurlijke structuur

– duidelijkheid verschaffen over beleid uiterwaarden (wens = eenduidig beleid)

– meer informatie (achtergrondartikelen?) over klimaatverandering en maatregelen, etc. Daarbij: informatie zo aanbieden dat ook non-believers van klimaatverandering open blijven staan voor de praktische boodschap. – studie maken van de manieren waarop informatie mensen bereikt, en eigen communicatieplan daarop

afstemmen

– mensen bewust maken van voorbereidingen die zij zelf kunnen treffen  handelingsperspectief bieden zodat struisvogelpolitiek minder nodig

Meer informatie: www.alterra.wur.nl

Alterra is onderdeel van de internationale kennisorganisatie Wageningen UR (University & Research centre). De missie is ‘To explore the potential of nature to improve the quality of life’. Binnen Wageningen UR bundelen negen gespecialiseerde en meer toegepaste onderzoeksinstituten, Wageningen University en hogeschool Van Hall Larenstein hun krachten om bij te dragen aan de oplossing van belangrijke vragen in het domein van gezonde voeding en leefomgeving. Met ongeveer 40 vestigingen (in Nederland, Brazilië en China), 6.500 medewerkers en 10.000 studenten behoort Wageningen UR wereldwijd tot de vooraanstaande kennisinstellingen binnen haar domein. De integrale benadering van de vraagstukken en de samenwerking tussen natuurwetenschappelijke, technologische en maatschappijwetenschappelijke disciplines vormen het hart van de Wageningen Aanpak.

Alterra Wageningen UR is hèt kennisinstituut voor de groene leefomgeving en bundelt een grote hoeveelheid expertise op het gebied van de groene ruimte en het duurzaam maatschappelijk gebruik ervan: kennis van water, natuur, bos, milieu, bodem, landschap, klimaat, landgebruik, recreatie etc.

W. van Winsum-Westra, A.E. Buijs en M. de Groot

Alterra-rapport 2051 ISSN 1566-7197

Pilot:

Tevreden met hoogwaterbescherming