4.2 Onderwijsaanbod van scholen
4.2.3 Onderwijs in Natuur & techniek in schooljaar 2015/16
In tabel 4.12, 4.13 en 4.14 is weergegeven op welke manieren de vorderingen van leerlingen op het gebied van Natuur & techniek getoetst worden.
Let op: de relatief lage N wijst erop dat veel scholen deze vragen niet hebben inge-vuld; dat zou kunnen beteken dat ze eigenlijk tot de categorie ‘nooit’ behoren.
Tabel 4.12 – Hoe worden vorderingen getoetst: aan de hand van portfolio, spreek-beurt, werkstuk e.d., naar voorhoedeschool / representatieve school
representatieve school voorhoedeschool
(vrijwel) nooit 20% 13%
soms 53% 50%
(bijna) altijd 27% 38%
Totaal (n) 83 16
Chi-kwadraattoets: p=0,594
Tabel 4.13 – Hoe worden vorderingen getoetst: met methodegebonden toetsen, naar voorhoedeschool / representatieve school
representatieve school voorhoedeschool
(vrijwel) nooit 15% 27%
soms 9% 9%
(bijna) altijd 76% 64%
Totaal (n) 108 11
Chi-kwadraattoets: p=0,556
Tabel 4.14 – Hoe worden vorderingen getoetst: met zelf ontworpen toetsen, naar voorhoedeschool / representatieve school
representatieve school voorhoedeschool
(vrijwel) nooit 74% 44%
soms 19% 33%
(bijna) altijd 6% 22%
Totaal (n) 62 9
Chi-kwadraattoets: p=0,133
Tabel 4.15 laat zien of leerlingen met achterblijvende prestaties op het gebied van Natuur & techniek extra ondersteuning krijgen. Daar waar scholen ‘ja’ antwoorden, geven zij vooral aan dat het gaat om pre-teaching, extra uitleg en/of aanvullende oefenstof.
Tabel 4.15 – Krijgen leerlingen met achterblijvende prestaties op het gebied van Natuur & techniek extra ondersteuning, naar voorhoedeschool / representatieve school
representatieve school voorhoedeschool
nee 83% 82%
ja 17% 18%
Totaal (n) 121 17
Chi-kwadraattoets: p=0,908
In tabel 4.16 is te zien over welke faciliteiten scholen beschikken voor het onderwijs in Natuur & techniek. Aangezien respondenten meerdere antwoorden konden geven, tellen de percentages op tot boven de 100. De respons verschilt per school per item, deze fluctueert voor representatieve scholen tussen n=115 en n=119. Voor voorhoe-descholen fluctueert deze tussen n=16 en n=17.
Tabel 4.16 – Faciliteiten waar school over beschikt voor het onderwijs in Natuur &
techniek, naar voorhoedeschool / representatieve school
representatieve school voorhoedeschool
- de leerkrachten gebruiken moderne media
(bv. internetfilmpjes) 98% 100%
- bij een computerles heeft elke leerling een computer (laptop/tablet) tot zijn/haar beschikking, die niet of hooguit met één andere leerling hoeft te worden gedeeld
54% 63%
- de school beschikt over voldoende moderne
materialen/gereedschappen* 38% 75%
- de school beschikt over een apart computerlokaal** 30% 56%
- de school heeft aparte ruimte/werkplaats die is toegerust**
op N&T onderwijs 24% 50%
Chi-kwadraattoets: *= p<0,01; **=p<0,05
Tabel 4.17 laat zien of de responderende scholen op dit moment over een of meer speciale vakleerkrachten voor Natuur & techniek beschikken. Op scholen waar sprake is van een vakleerkracht, blijkt een grote variatie te bestaan in de groepen die de vakleerkracht(en) lesgeeft/lesgeven. Zo geven op sommige scholen vakleerkrachten alleen aan de bovenbouw les, op een andere school geeft de vakleerkracht alleen aan groep 7 les en op weer een andere school wordt Natuur & techniek van groep 2 tot en met 8 door vakleerkrachten verzorgd.
Tabel 4.17 – Beschikt de school op dit moment over een of meer speciale vakleer-krachten voor Natuur & techniek, naar voorhoedeschool / representatieve school
representatieve school voorhoedeschool
nee 95% 94%
ja 5% 6%
Totaal (n) 123 17
Chi-kwadraattoets: p=0,859
Tabel 4.18 laat zien of scholen beschikken over een coördinator en/of werkgroep Natuur & techniek. Daar waar scholen over een coördinator beschikken, gaat het bij ruim de helft (55 procent) van de scholen om een coördinator met 10 tot en met 20 taakuren per jaar voor Natuur & techniek. Op scholen waar sprake is van een werk-groep Natuur & techniek varieert het aantal taakuren vrij sterk van 10 tot 100.
Tabel 4.18 – Beschikt de school over een coördinator en/of een werkgroep Natuur &
techniek, die de groepsleerkrachten bij het onderwijs ondersteunt, naar voorhoede-school / representatieve voorhoede-school
representatieve school voorhoedeschool
nee geen van beide 69% 12%
In tabel 4.19 zien we of er op de scholen minstens één leerkracht bij- of nascholing heeft gevolgd op het terrein van Natuur & techniek. Indien daar sprake van is, is gevraagd hoeveel leerkrachten die scholing hebben gevolgd. Dit aantal is vervolgens uitgedrukt in een percentage van het totaal aantal (door de respondent aangegeven) leerkrachten op die school.
Op scholen waar scholing op het gebied van schoolbeleid en/of vakdidactiek Natuur
& techniek is gevolgd, varieert het deelnamepercentage van 3 (oftewel één leerkracht volgde de scholing) tot 100 (alle leerkrachten volgden de scholing). Op 17 procent van de scholen met scholing op het gebied van schoolbeleid volgden alle leerkrachten deze scholing; op 24 procent van de scholen met scholing op het gebied van vakdi-dactiek volgden alle leerkrachten deze scholing.
Tot slot gaven 18 scholen aan dat er leerkrachten waren die (eventueel aanvullend op de hiervoor besproken scholing) andere vormen van scholing op het gebied van Na-tuur & techniek hebben gevolgd. Hier wordt onder andere genoemd ‘VTB certificaat’
en ‘workshops’.
Tabel 4.19 – Heeft minstens één leerkracht op school de afgelopen twee jaar bij- of nascholing gevolgd op het gebied van schoolbeleid of vakdidactiek Natuur & tech-niek, naar voorhoedeschool / representatieve school
representatieve school voorhoedeschool
nee 79% 0%
In tabel 4.20 t/m 4.24 zien we welke vormen en welke mate van samenwerking er op de scholen zijn als het gaat om Natuur & techniek. Daarnaast zijn er 54 scholen die aangeven andere vormen van samenwerking bij Natuur & techniek te kennen, bij-voorbeeld samenwerking met musea, het bedrijfsleven of vakscholen in het mbo. Het gaat dan onder meer om gastlessen en excursies.
Tabel 4.20 – Van toepassing op uw school: de leerkrachten op deze school werken samen in en aan het onderwijs in Natuur & techniek, naar voorhoedeschool / repre-sentatieve school
representatieve school voorhoedeschool
(bijna) nooit 16% 0%
Tabel 4.21 – Van toepassing op uw school: de leerkrachten op deze school werken zelfstandig aan het onderwijs in Natuur & techniek, naar voorhoedeschool / repre-sentatieve school
representatieve school voorhoedeschool
(bijna) nooit 4% 13%
Tabel 4.22 – Van toepassing op uw school: één of meer leerkrachten van deze school werken samen met collega’s van andere scholen voor basis- of voortgezet onderwijs in en aan het onderwijs in Natuur & techniek, naar voorhoedeschool / representatie-ve school
representatieve school voorhoedeschool
(bijna) nooit 70% 41%
Tabel 4.23 – Van toepassing op uw school: één of meer leerkrachten van deze school krijgen voor het onderwijs in Natuur & techniek ondersteuning/begeleiding van Pabo of universiteit, naar voorhoedeschool / representatieve school
representatieve school voorhoedeschool
(bijna) nooit 85% 53%
Tabel 4.24 – Van toepassing op uw school: één of meer leerkrachten van deze school laten ouders gastlessen geven bij het onderwijs in Natuur & techniek, naar voorhoe-deschool / representatieve school
representatieve school voorhoedeschool
(bijna) nooit 33% 29%
In tabel 4.25 wordt getoond van welke producten en diensten ten behoeve van Natuur
& techniek scholen gebruik hebben gemaakt in schooljaren 2014/15 en/of 2015/16.
Aangezien respondenten meerdere antwoorden konden geven, tellen de percentages op tot boven de 100. De respons verschilt per school per item; deze fluctueert voor representatieve scholen tussen n=100 en n=108, voor voorhoedescholen tussen n=8 en n=14. Dat de vraag niet is ingevuld kan ook hier betekenen dat scholen de betref-fende producten/diensten niet gebruiken, maar in het bestand behoren ze tot de cate-gorie ‘missing’ en in de tabellen zijn die scholen niet meegenomen.
Verder geven 47 scholen aan van andere producten / diensten gebruik te hebben ge-maakt. Hier wordt onder andere genoemd ‘www.proefjes.nl’, ‘de winterschool’ en
‘techniekdagen’.
Tabel 4.25 – Van welke van de onderstaande producten en diensten ten behoeve van Natuur & techniek heeft uw school in het huidige en/of vorige schooljaar gebruik gemaakt, naar voorhoedeschool / representatieve school
representatieve school voorhoedeschool
producten/diensten Techniektalent.nu* 8% 50%
producten/diensten VHTO (voor meisjes) 6% 13%
regionaal wetenschapsknooppunt* 12% 71%
project VTB (Platform Bèta Techniek)* 23% 67%
project Talentenkracht (Platform Bèta Techniek)* 7% 58%
Nemo (tentoonstellingen/lesmateriaal)* 17% 67%
JetNet (bedrijfsbezoek) 6% 25%
* Chi-kwadraattoets: p<0,01
In tabel 4.26 t/m 4.32 is te zien hoeveel lestijd in minuten er wekelijks (gemiddeld)
Tabel 4.26 – Hoeveel lestijd (in minuten) voor Natuur & techniek is er dit schooljaar gemiddeld per week ingeroosterd op uw school voor groep 1/2, naar voorhoede-school / representatieve voorhoede-school
representatieve school voorhoedeschool
0 minuten 7% 0%
1 tot 30 minuten 19% 7%
30 tot 60 minuten 51% 33%
60 tot 90 minuten 16% 33%
90 minuten of meer 7% 27%
Totaal (n) 97 15
gemiddeld 44 min. 76 min.
standaarddeviatie 59 min. 61 min.
Chi-kwadraattoets: p=0,042
Tabel 4.27 – Hoeveel lestijd (in minuten) voor Natuur & techniek is er dit schooljaar gemiddeld per week ingeroosterd op uw school voor groep 3, naar voorhoedeschool / representatieve school
representatieve school voorhoedeschool
0 minuten 4% 0%
1 tot 30 minuten 20% 7%
30 tot 60 minuten 54% 53%
60 tot 90 minuten 19% 20%
90 minuten of meer 4% 20%
Totaal (n) 102 15
gemiddeld 41 min. 65 min.
standaarddeviatie 40 min. 55 min.
Chi-kwadraattoets: p=0,113
Tabel 4.28 – Hoeveel lestijd (in minuten) voor Natuur & techniek is er dit schooljaar gemiddeld per week ingeroosterd op uw school voor groep 4, naar voorhoedeschool/
representatieve school
representatieve school voorhoedeschool
0 minuten 4% 0%
1 tot 30 minuten 16% 7%
30 tot 60 minuten 57% 47%
60 tot 90 minuten 21% 20%
90 minuten of meer 3% 27%
Totaal (n) 107 15
gemiddeld 41 min. 70 min.
standaarddeviatie 32 min. 56 min.
Chi-kwadraattoets: p=0,006
Tabel 4.29 – Hoeveel lestijd (in minuten) voor Natuur & techniek is er dit schooljaar gemiddeld per week ingeroosterd op uw school voor groep 5, naar voorhoedeschool/
representatieve school
representatieve school voorhoedeschool
0 minuten 1% 0%
1 tot 30 minuten 8% 7%
30 tot 60 minuten 52% 27%
60 tot 90 minuten 29% 33%
90 minuten of meer 10% 33%
Totaal (n) 111 15
gemiddeld 55 min. 79 min.
standaarddeviatie 48 min. 60 min.
Chi-kwadraattoets: p=0,102
Tabel 4.30 – Hoeveel lestijd (in minuten) voor Natuur & techniek is er dit schooljaar gemiddeld per week ingeroosterd op uw school voor groep 6, naar voorhoedeschool/
representatieve school
representatieve school voorhoedeschool
0 minuten 1% 0%
1 tot 30 minuten 7% 0%
30 tot 60 minuten 48% 33%
60 tot 90 minuten 34% 40%
90 minuten of meer 10% 27%
Totaal (n) 111 15
gemiddeld 57 min. 78 min.
standaarddeviatie 48 min. 60 min.
Chi-kwadraattoets: p=0,282
Tabel 4.31 – Hoeveel lestijd (in minuten) voor Natuur & techniek is er dit schooljaar gemiddeld per week ingeroosterd op uw school voor groep 7, naar voorhoedeschool/
representatieve school
representatieve school voorhoedeschool
0 minuten 0% 0%
1 tot 30 minuten 5% 0%
30 tot 60 minuten 46% 33%
60 tot 90 minuten 39% 33%
90 minuten of meer 10% 33%
Totaal (n) 115 15
gemiddeld 57 min. 82 min.
standaarddeviatie 39 min. 59 min.
Chi-kwadraattoets: p=0,058
Tabel 4.32 – Hoeveel lestijd (in minuten) voor Natuur & techniek is er dit schooljaar gemiddeld per week ingeroosterd op uw school voor groep 8, naar voorhoedeschool/
representatieve school
representatieve school voorhoedeschool
0 minuten 0% 0%
1 tot 30 minuten 6% 0%
30 tot 60 minuten 45% 33%
60 tot 90 minuten 38% 27%
90 minuten of meer 10% 40%
Totaal (n) 115 15
gemiddeld 57 min. 84 min.
standaarddeviatie 39 min. 58 min.
Chi-kwadraattoets: p=0,017
Tabel 4.33 en 4.34 tonen de verdeling van de bestede lestijd aan Natuur & techniek per kerndoel aan groep 7, respectievelijk groep 8 (in het huidige schooljaar 2015/16).
De verdeling per kerndoel is door respondenten uitgedrukt in procenten van de totale lestijd Natuur & techniek. De opgegeven percentages telden niet altijd precies op tot 100, waardoor ook de gemiddelden iets van 100 af kunnen wijken.
Aangezien percentages geen sterke uitschieters kennen (minimaal 0 en maximaal 100) worden statistische maten zoals het gemiddelde en de standaarddeviatie gepre-senteerd.
Tabel 4.33 – Hoeveel procent van de lestijd wordt dit schooljaar in groep 7 aan de kerndoelen besteed, naar voorhoedeschool (n=17) / representatieve school (n=108)
Minimum (%) Maximum (%) Gemiddelde (%) Std. Deviatie (%) 40. De leerlingen leren in de eigen omgeving veel voorkomende planten en dieren onderscheiden en benoemen, en leren hoe ze functioneren in hun leefomgeving
representatieve school 0 50 14 8
voorhoedeschool 0 40 12 9
41. De leerlingen leren over de bouw van planten, dieren en mensen en over de vorm en functie van hun onderdelen
representatieve school 1 70 19 10
voorhoedeschool 0 20 10 5
42. De leerlingen leren onderzoek doen aan materialen en natuurkundige verschijnselen, zoals licht, geluid, elektriciteit, kracht, magnetisme en temperatuur
representatieve school 0 40 15 7
voorhoedeschool 0 50 18 12
43. De leerlingen leren hoe je weer en klimaat kunt beschrijven met behulp van temperatuur, neerslag en wind
representatieve school 0 30 14 6
voorhoedeschool 7 33 15 7
44. De leerlingen leren bij producten uit hun eigen omgeving relaties te leggen tussen de werking, de vorm en het materiaalgebruik
representatieve school 0 25 12 6
voorhoedeschool 5 70 19 15
45. De leerlingen leren oplossingen voor technische problemen te ontwerpen, deze uit te voeren en te evalueren
representatieve school 0 40 12 8
voorhoedeschool 5 33 18 7
46. De leerlingen leren dat de positie van de aarde ten opzichte van de zon leidt tot natuurverschijnselen zoals seizoenen en dag-/nachtritme
representatieve school 0 45 12 7
voorhoedeschool 0 20 11 6
p<0,01 voor kerndoel 41, 44 en 45
Tabel 4.34 – Hoeveel procent van de lestijd wordt dit schooljaar in groep 8 aan de kerndoelen besteed, naar voorhoedeschool (n=17) / representatieve school (n=104)
Minimum (%) Maximum (%) Gemiddelde (%) Std. Deviatie (%) 40. de leerlingen leren in de eigen omgeving veel voorkomende planten en dieren onderscheiden en benoemen, en leren hoe ze functioneren in hun leefomgeving
representatieve school 0 70 14 10
voorhoedeschool 0 25 9 6
41. de leerlingen leren over de bouw van planten, dieren en mensen en over de vorm en functie van hun onderdelen
representatieve school 1 70 19 11
voorhoedeschool 0 40 12 9
42. de leerlingen leren onderzoek doen aan materialen en natuurkundige verschijnselen, zoals licht, geluid, elektriciteit, kracht, magnetisme en temperatuur
representatieve school 0 40 15 8
voorhoedeschool 0 50 20 13
43. de leerlingen leren hoe je weer en klimaat kunt beschrijven met behulp van temperatuur, neerslag en wind
representatieve school 0 30 13 6
voorhoedeschool 0 25 12 6
44. de leerlingen leren bij producten uit hun eigen omgeving relaties te leggen tussen de werking, de vorm en het materiaalgebruik
representatieve school 0 25 12 6
voorhoedeschool 5 33 17 7
45. de leerlingen leren oplossingen voor technische problemen te ontwerpen, deze uit te voeren en te evalueren
representatieve school 0 40 12 8
voorhoedeschool 5 33 18 7
46. de leerlingen leren dat de positie van de aarde ten opzichte van de zon leidt tot natuurverschijnselen zoals seizoenen en dag-/nachtritme
representatieve school 0 45 13 7
voorhoedeschool 0 20 11 6
p<0,01 voor kerndoel 41 en 44; p<0,05 voor kerndoel 45
In tabel 4.35 zien we of scholen buitenschoolse Natuur & techniek-activiteiten orga-niseren. Op de scholen waar sprake is van dat aanbod, wordt op bijna zestiende (59 procent) van deze scholen door minimaal 5 en maximaal 25 procent van de leerlingen uit groep 8 gebruik gemaakt van dat aanbod.
Tabel 4.35 – Organiseert uw school Natuur & techniek-activiteiten na of buiten de reguliere lestijd, naar voorhoedeschool / representatieve school
representatieve school voorhoedeschool
nee 79% 63%
ja 21% 38%
Totaal (n) 122 16
Chi-kwadraattoets: p=0,149