We hebben gesproken met de VNG, de overleggroep G32 Sociale Pijler en het samenwerkingsverband Integraal werken in de wijk (IWW), waarin kennisinstituten Movisie, NCJ, NJi en Vilans samenwerken.
Zij trachten de ontwikkeling van wijkteams vanuit het landelijk niveau te ondersteunen. Ze vinden dat ze tot nu toe nog weinig aandacht geschonken hebben aan het thema diversiteit. De wijkteams waren vooral bezig met de organisatie en komen nu pas toe aan verdieping.
De focus bij de wijkteams ligt nog steeds te veel op zwaardere problematiek. Aan preventie, lichte hulp en bereik van bepaalde doelgroepen komt men onvoldoende toe. Dat maakt innovatie op het gebied van diversiteit wel lastiger.
De meeste gemeenten weten van de problemen rond toegankelijkheid en zouden een effectievere hulpverlening voor bewoners met een migratieachtergrond willen, maar volgens de respondenten weten ze niet precies hoe ze dat kunnen realiseren. Er was alleen projectmatige aandacht; in plaats daarvan zou het een meer structurele plek moeten krijgen in de beleidscyclus.
1. WERKWIJZE 3
2. COMPETENTIES 3
3. INFORMELE NETWERKEN 3
4. DIVERSITEIT TEAM 3
5. PROCES 3
DIVERSITEITSKADER 3
colofon 3
Kansen
De VNG heeft nu een pool van ervaringsdeskundigen die worden ingezet bij gezondheidsvoorlichtingen, maar ook mee kunnen naar gesprekken met gemeenten die de deur nog een beetje dicht houden.
Eind 2017 start de VNG (OTAV) samen met Pharos een programma voor ondersteuning aan gemeenten ten aanzien van statushouders.
Ook gaat de VNG het project ‘Village Deal’ starten, waarin ze met twaalf kleine gemeenten aan de slag gaan met een integrale aanpak in het sociale domein. Hierin kan het thema diversiteit worden meegenomen.
De landelijke kennisinstituten binnen IWW merken dat diversiteit in multiculturele wijken wél een groot thema is. Daar bestaan verschillende programma’s en initiatieven. Het IWW programma waarin de samenwerking tussen formeel en informeel centraal staat, waarbij ook gekeken is naar diversiteit, kan op dat gebied ondersteuning bieden.
Bij IWW worden er op dit moment kenniskaarten met bouwstenen opgesteld die ook ingaan op diversiteitsaspecten. Vooral bij het onderwerp Participatie is er aandacht voor de groep cliënten met een migratieachtergrond.
De kennisinstituten willen graag ondersteuning bieden bij dit thema door diversiteitsaspecten een plaats te geven in algemene programma’s.
1. WERKWIJZE 3
2. COMPETENTIES 3
3. INFORMELE NETWERKEN 3
4. DIVERSITEIT TEAM 3
5. PROCES 3
DIVERSITEITSKADER 3
colofon 3
LITERATUUR
• Achahchah, J. & Werkhooven, J.M. van (2017). Blijvende aandacht voor diversiteit in jouw wijk : Tools om jouw wijkteam diversiteitsproof te maken. Utrecht: Kennisplatform Integratie & Samenleving.
• Aronson, D. (2002). Managing the diversity revolution: Best practices for 21st century business. Civil Rights Journal, 6, pp. 46-66.
• Arum, S. & Schoorl, R. (2016). Sociale (wijk)teams in beeld. Stand van zaken na decentralisaties. Utrecht: Movisie.
• Beek, A. van & Doorne-Huiskes, A. van (2011). Diversiteit en kwaliteit:
een uitdagende relatie. Tijdschrift voor HRM, 14 (4), 6-29.
• Bellaart, H. (2001). Matrix Interculturalisatie. Voor begeleiding van het interculturalisatieproces in de sectoren Zorg en Welzijn. Utrecht:
Forum. Instituut voor Multiculturele Ontwikkeling.
• Bellaart, H. (2004). Verlangen naar de zee. Begeleiden van het interculturalisatieproces in GGZ-Instellingen. Utrecht: Sectorfondsen Zorg en Welzijn.
• Bellaart, H. & Pehlivan, A. (2011a). Beleidsstrategisch onderzoek naar bereik en toegankelijkheid jeugdvoorzieningen. Utrecht: FORUM.
• Bellaart, H. & Pehlivan, A. (2011b). Met één hand kun je niet klappen!
Utrecht: FORUM.
• Bellaart, H. (2016a). Hoe vergroot je als medewerker het urgentiebesef in je organisatie? In: S. Jalhay, M. Ceuterick & P.
Degelin – red. (2016). Bouwstenen voor een cultuursensitieve zorg- en welzijnsorganisatie. Brussel. Uitgeverij Politeia nv.
• Bellaart, H. (2016b). Maatwerk in een interculturele context. Utrecht:
i-psy, interculturele psychiatrie.
• Bellaart, H., Day, M. & Hamdi, A. (2017). Wijkteams en diversiteit.
Hoe wijkteams inspelen op etnisch-culturele diversiteit. Utrecht:
Kennisplatform Integratie & Samenleving.
• Bellaart, H., Oostrik, S., Razenberg, I. & Smits van Waesberghe, E. (2016). Effectief diversiteitsbeleid: Tel uit je winst! Utrecht:
Kennisplatform Integratie & Samenleving.
• Day, M., Pels, T. & Gilsing, R. (2016). Eigen voorzieningen van migranten in het jeugddomein. Utrecht: Kennisplatform Integratie
& Samenleving/Het Verwey Jonker-Instituut.
• DeWalt, D. A. & Hink, A. (2009). Health literacy and child health outcomes: A systematic review of the literature. Pediatrics, 124, S265-S274.
• Dijk, T. van (2012). Migranten en de Wmo. Een verkenning naar aanbod, gebruik en toegankelijkheid van informatievoorzieningen, individuele voorzieningen en dagbesteding in de G4. Utrecht: Pharos Kennis- en adviescentrum migranten, vluchtelingen en gezondheid.
• Distelbrink, M., Gruijter, M. de & Pels, T. (2007). Zelfredzaamheid bevorderen in Almelo. Handreiking aan de gemeente Almelo voor het bevorderen van zelfredzaamheid van allochtone oudere vrouwen van de eerste generatie. Utrecht: Verwey-Jonker Instituut.
• Diversiteit in Bedrijf (2017). Van diversiteit naar inclusie.
Kennisdocument etnische, culturele en religieuze achtergrond.
Den Haag: Stichting van de Arbeid en Raad voor het Overheidspersoneelsbeleid.
1. WERKWIJZE 3
2. COMPETENTIES 3
3. INFORMELE NETWERKEN 3
4. DIVERSITEIT TEAM 3
5. PROCES 3
DIVERSITEITSKADER 3
colofon 3
• Gerven, A. van & Miguel Fernández, F. (2011). Zorgt u ook voor iemand? De positie van allochtone mantelzorgers en hun gebruik van ondersteuningsmogelijkheden in zes Nederlandse steden. Utrecht:
FORUM.
• Gerven, A. van, Ramcharan, R., Hamaker, D. & Vries, S. de.
(2010). Lessen over diversiteitsbeleid bij gemeenten, provincies en waterschappen. Den Haag: Stichting A+O fonds Gemeenten, A&O Provincies en A&O-fonds Waterschappen.
• Gilsing, R., Pels, T., Bellaart, H., Tierolf, B. (2015). Grote verschillen in gebruik jeugdzorg naar herkomst. Kennisplatform integratie en samenleving analyseert cbs-cijfers 2011-2013. Utrecht: Kennisplatform Integratie & Samenleving.
• Hamdi, A., Bellaart, H., Koçak, S. & Toorn, J. van den (2017).
Match tussen zorgaanbod en zorgvraag van Hagenaars met een migratieachtergrond. Verkenning van bereik en aansluiting van de gezondheidszorg in Den Haag. Utrecht: Verwey-Jonker Instituut.
• Hamdi, A., Kapel, M. van & Bellaart, H. (2017). Bereikt en geholpen:
verkenning maatschappelijk rendement van Schilderswijk Moeders.
Utrecht: Kennisplatform Integratie & Samenleving/Verwey-Jonker Instituut.
• Haterd, J. van de, Poll, A. & Felten, H. (2010). Naar interculturele competentieprofielen in het preventieve en ontwikkelingsgerichte jeugdbeleid. Utrecht: Nederlands Jeugdinstituut.
• Heineke, D., Bruin, H. de, Engelsman, L. den & Peters, J. (2012).
Bereik bereikt? Een onderzoek naar het bereik van CJG’s onder migrantengezinnen. Utrecht: Conclusion Advies en Management B.V.
• Hofhuis, J., Zee, K.I. van der & Otten, S. (2008). Uitstroom van allochtonen bij de Rijksoverheid. Den Haag: Arbeidsmarkt en Opleidingsfonds Rijk.
• Hunt, V., Layton, D. & Prince, S. (2015). Why diversity matters. London:
McKinsey & Company.
• Ince, D. & Berg, G. van den (2010). Overzichtsstudie interventies migrantenjeugd. Ontwikkelingsstimulering, preventie en vroeghulp.
Utrecht: Nederlands Jeugdinstituut.
• Janssens, M. (2002). Kritische Succesfactoren van een Diversiteitsbeleid. Trivisi: KU Leuven.
• Jayne, M. E. A. & Dipboye, R. L. (2004). Leveraging diversity to improve business performance: research findings and
recommendations for organizations. Human Resource Management, 43 (4), 409-424.
• Khonraad, S. (2012). Outreachend in de rafelrand: frontlijnwerk in risicosituaties. In: Sprinkhuizen, A. & Scholte, M. (red.), De sociale kwestie hervat. De Wmo en sociaal werk in transitie. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
• Koçak, S. & Jonkman, H. (2016). Over sociale wijkteams en diversiteit.
Utrecht: Kennisplatform Integratie & Samenleving.
• Nederland, T. & Razenberg, I. (2016). Eenzaamheid onder ouderen van Turkse of Marokkaanse komaf. Utrecht: Kennisplatform Integratie &
Samenleving/Verwey Jonker-Instituut.
• Pels, T., Distelbrink, M. & Tan, S. (2009). Meetladder Diversiteit Interventies. Verhoging van bereik en effectiviteit van interventies voor verschillende (etnische) doelgroepen. Utrecht: Verwey-Jonker Instituut.
1. WERKWIJZE 3
2. COMPETENTIES 3
3. INFORMELE NETWERKEN 3
4. DIVERSITEIT TEAM 3
5. PROCES 3
DIVERSITEITSKADER 3
colofon 3
• Pels, T. & Vollebergh, W. (red.) (2006). Diversiteit in opvoeding en ontwikkeling. Een overzicht van recent onderzoek in Nederland.
Amsterdam: Aksant.
• Ponzoni, E. (2012). Opvoeden in diversiteit: verbinding tussen formele en informele ondersteuning van opvoeders in Amsterdam.
Utrecht: Verwey-Jonker Instituut.
• Ponzoni, E. & Distelbrink, M. (2014). Opvoedsteun in de buurt:
schakelen tussen formele en informele voorzieningen.
Utrecht: Verwey-Jonker Instituut.
• Ponzoni, E. & Distelbrink, M. (2016) Opvoedondersteuning in de multi-etnische wijk: Onderzoek naar verbindingen tussen wijkteams en informele ondersteuners. Utrecht: Kennisplatform Integratie &
Samenleving/Verwey-Jonker Instituut.
• Samenwerkend Toezicht Jeugd (2015). Toegang tot jeugdhulp vanuit de wijkteams. Een uitgave van het Ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport.
• SER (2009). Diversiteitsbeleid in het personeelsbestand.
Den Haag: Sociaal Economische Raad.
• Shadid, W. (2007). Grondslagen van interculturele communicatie.
Studieveld en werkterrein. Amsterdam: Kluwer.
• Tan, N., Bekkema, N. & Öry, F. (2008). Toepasbaarheid van opvoedingsondersteuning voor Marokkaanse en Turkse gezinnen in Nederland. Leiden: TNO Kwaliteit van Leven.
• Tierolf, B., Steketee, M, Gilsing, R. & Bellaart, H. (2017).
Leefomstandigheden van kinderen met een migratieachtergrond.
Utrecht: Kennisplatform Integratie & Samenleving.
• Tonkens, E. & Verhoeven, I. (2011). Bewonersinitiatieven: proeftuin voor partnerschap tussen burgers en overheid. Een onderzoek naar bewonersinitiatieven in de Amsterdamse wijkaanpak. Amsterdam:
Universiteit van Amsterdam/Stichting Actief burgerschap.
• Verwey-Jonker Instituut & Ecorys (2013). Gezien en gehoord – Het maatschappelijk rendement van MOTTO. Aandacht voor zingeving en levensvragen bij ouderen. Rotterdam / Utrecht: Ecorys / Verwey-Jonker Instituut.
• Vlaar, P., Hattum, M. van, Dam, C. van & Broeken, R. (2006). Klaar voor de toekomst. Een nieuwe beroepenstructuur voor de branches welzijn en maatschappelijke dienstverlening, gehandicaptenzorg, jeugdzorg en kinderopvang. Utrecht: NIZW.
• Vries, S. de, Ven, C. van de & Winthagen, T. (2007). Aan de slag met diversiteit. Praktische tips voor HR-beleid. Hoofddorp, TNO Kwaliteit van leven.
• Vries, S. de, Ven, C. van de, Nuyens, M., Stark, K., Schie, J. van, &
Sloten, G.C. van (2005). Diversiteit op de werkvloer: hoe werkt dat?
Voorbeelden van diversiteitsbeleid in de praktijk. Hoofddorp: TNO.
1. WERKWIJZE 3
2. COMPETENTIES 3
3. INFORMELE NETWERKEN 3
4. DIVERSITEIT TEAM 3
5. PROCES 3
DIVERSITEITSKADER 3
colofon 3
COLOFON
Auteurs: Drs. Hans Bellaart, Verwey-Jonker Instituut Drs. Ahmed Hamdi, Verwey-Jonker Instituut Mehmet Day, Msc, Verwey-Jonker Instituut Drs. Jamila Achahchah, Movisie
M.m.v: Suzan de Winter-Kocak, Afaf Sahraoui, Yanna de Boer en Clous Holleman Tekstredactie: Mariette van Staveren
Vormgeving: Ontwerpburo Suggestie & illusie Foto’s: Hollandse Hoogte en Hans Bellaart
Financier: Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Uitgave: Kennisplatform Integratie & Samenleving
P/a Verwey-Jonker Instituut Kromme Nieuwegracht 6 3512 HG Utrecht T (030) 230 3260
De publicatie kan gedownload worden via de website van het