partijenpost, de ontwikkeling in de verhouding tussen de verschillende servicekaders in de afgelopen jaren relatief gestabiliseerd.
Figuur 2: relatieve verdeling van het volume aan zakelijke partijenpost over de verschillende servicekaders (bron: Post- en Pakkettenmonitor ACM)
Concurrentiesituatie
99. Voor 24-uurs zakelijke partijenpost is PostNL de enige aanbieder die beschikt over een landelijk dekkend netwerk. Voor niet-tijdkritische partijenpost heeft naast PostNL ook Sandd een
landelijk dekkend netwerk. De concurrentiesituatie op 24-uurs zakelijke partijenpost verschilt derhalve van de situatie op niet-tijdkritische partijenpost.
Beoordeling vraagsubstitutie
100. Net zoals in het voormalig marktanalysebesluit stelt de ACM vast dat 24-uurs zakelijke partijenpost en niet-tijdkritische zakelijke partijenpost voor wat betreft bepaalde kenmerken redelijk vergelijkbaar zijn, terwijl zij op andere substantieel van elkaar verschillen.72 Met name voor wat betreft de gemiddelde opbrengst, de ontwikkeling van de gemiddelde opbrengst en de concurrentiesituatie zijn er substantiële verschillen tussen de producten waarneembaar. 101. De gemiddelde opbrengst van 24-uurs zakelijke partijenpost ligt substantieel hoger dan de
gemiddelde opbrengst voor niet-tijdkritische partijenpost, waarbij dit verschil de afgelopen jaren steeds verder is opgelopen. Aangezien de verhouding in volume tussen 24-uurs- en niet-tijdkritische zakelijke partijenpost, ondanks het oplopende verschil in gemiddelde opbrengst is gestabiliseerd, rechtvaardigen de onderscheidende kenmerken kennelijk een substantieel hogere prijs voor de (overgebleven) afnemers van 24-uurs zakelijke partijenpost.
72 Voormalig marktanalysebesluit, randnummer 137. 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 72(+)-uurs 48-uurs 24-uurs
34
/
282 102. Voor de benadering uit het voormalig marktanalysebesluit om niet-tijdkritische zakelijkepartijenpost voorzichtigheidshalve tot de relevante markt te rekenen, waarbij de ACM in dat besluit stelde dat “de ACM hier voor een benadering kiest die conservatief van aard is en de
relevante markt eerder te ruim afbakent”,73 ziet de ACM in deze analyse, mede gezien de
uitkomst van de SSNIP-test zoals beschreven in paragraaf 2.4.2, geen reden.
Conclusie
103. De kwalitatieve vergelijking tussen 24-uurs zakelijke partijenpost en niet-tijdkritische partijenpost bevestigt de conclusie van de ACM op basis van de kwantitatieve analyse, dat niet-tijdkritische partijenpost niet tot de relevante markt behoord.
2.4.3.2 Digitale verzending
104. Onder digitaal verzenden verstaat de ACM het digitaal verzenden van schriftelijke informatie door middel van het versturen van deze informatie via elektronische communicatienetwerken en applicaties. Onder digitale communicatie valt bijvoorbeeld (maar niet uitsluitend) het gebruik van e-mail, digitale nieuwsbrieven, online tijdschriften, digitale mijn-omgevingen en online
bankieren. In de literatuur wordt de overstap naar digitale alternatieven ook wel e-substitution genoemd.
105. De ontwikkeling van digitale alternatieven voor het verzenden van post heeft invloed op het volume aan partijenpost. De ACM constateert dat de postvolumes de afgelopen jaren zijn gekrompen. Naar verwachting zullen de postvolumes ook de komende jaren nog verder krimpen. WIK (2016) gaat uit van een daling van ongeveer 7 procent per jaar tot 2020.74 De ACM stelt vast dat e-substitution voor een groot deel een autonome ontwikkeling is en gaat uit van een autonome digitalisering van 6 procent per jaar. Hiermee bedoelt de ACM dat er sprake is van een autonome migratie van post naar digitaal verzenden die los staat van het prijsniveau van post. In annex A gaat de ACM hier bij de kwantitatieve analyse van vraagsubstitutie nader op in.
Productkenmerken
106. De voornaamste verschillen tussen 24-uurs zakelijke partijenpost en digitale verzending zijn de kosten en de snelheid waarmee de ontvanger van de schriftelijke communicatie zijn bericht krijgt. De snelheid van 24-uurs zakelijke partijenpost is laag in vergelijking met digitale
verzending. Bij 24-uurs zakelijke partijenpost is sprake van bezorging de volgende dag (voor 5 dagen per week). Daarnaast geldt dat er grote verschillen zijn in het proces. Voor 24-uurs zakelijke partijenpost is fysiek collecteren, sorteren en bezorgen noodzakelijk. Bij digitale verzending is dit ‘fysieke’ proces niet aan de orde.
73 Idem.
35
/
282 107. Onderstaande Tabel 4 biedt een overzicht van de belangrijkste kenmerken van 24-uurszakelijke partijenpost in vergelijking met digitaal verzenden.
Tabel 4: productkarakteristieken 24-uurs zakelijke partijenpost en digitale verzending Karakteristiek 24-uurs zakelijke partijenpost Digitale verzending Frequentie van de
dienst
1x per dag, 5 dagen in de week Continu, op elk moment van de dag
Snelheid Laag (volgende dag) Hoog (direct)
Integriteit / vertrouwelijkheid
Hoog (briefgeheim) Van hoog tot tamelijk laag (afhankelijk van mate van versleuteling) Dekking
geadresseerde
Landelijk dekkend: iedere geadresseerde
(Nagenoeg) Landelijk dekkend: iedere digitale gebruiker
Toegankelijkheid Voor alle zakelijke afzenders beschikbaar
Afhankelijk van de wijze van digitaal verzenden en beschikbaarheid
middelen bij afzender en geadresseerde Verzendkosten
voor de klant75
Gemiddeld [Vertrouwelijk: ] euro per stuk
‘Gratis’
Attentiewaarde Relatief hoog Relatief laag
Conversiewaarde Relatief hoog Relatief laag
Structuur bezorgnetwerk
Postvervoernetwerk Digitaal netwerk
108. De ACM concludeert dat 24-uurs zakelijke partijenpost en digitale verzending duidelijk andere kenmerken hebben. Weliswaar voorzien ze veelal in hetzelfde doel: een bericht van de verzender naar de ontvanger sturen, maar de manier waarop en de verschillende voor- en nadelen die zij hebben, maken dat digitaal verzenden en het vervoer van 24-uurs zakelijke partijenpost wezenlijk anders zijn. Het feit dat zakelijke afnemers bereid zijn te betalen voor post
75 Dit zijn specifiek de kosten voor het verzenden van de boodschap. Voor digitale verzending worden wel aanvullende kosten gemaakt waarbij de hoogte afhankelijk is van het type organisatie en de precieze producten. Daar staat tegenover dat voor postvervoer ook extra kosten worden gemaakt buiten de verzending, zoals printers, inkt, papier, enveloppen, een postkamer, etc.
36