Ombuigingen en taakstellingen

Realisatie ombuigingen ligt op koers… maar we zijn er nog niet

1. Inleiding

In de begroting 2015 zijn ombuigingen opgenomen voor de periode 2015 – 2018. Deze voorgestelde ombuigingen hebben wij destijds opgenomen om een sluitende meerjarenbegroting te kunnen realiseren. Middels dit hoofdstuk infomeren wij de raad periodiek over de stand van zaken met betrekking tot de realisatie van de ombuigingen.

In onze brief van 12 april 2016 hebben wij uitgebreid stilgestaan bij de realisatie van de ombuigingen per 31 december 2015, de maatschappelijke effecten en de risico’s die er zijn om bepaalde ombuigingen te kunnen realiseren. In dit hoofdstuk geven we per cluster aan in hoeverre de ombuigingen zijn gerealiseerd op 1 oktober 2016 voor de jaren vanaf 2017 en welke risico’s er nog bestaan. In tegenstelling tot onze eerdere verantwoordingen laten we vanaf nu in de paragraaf ombuigingen niet meer het totaalpakket aan ombuigingen zien dat met ingang van de begroting 2015 is opgevoerd, maar gaan we alleen in op de ombuigingen waarvan we in de laatste rapportage hebben aangegeven dat deze nog niet gerealiseerd zijn. Dit vergroot naar ons idee de leesbaarheid van deze paragraaf.

In onderstaand overzicht zijn de ombuigingen opgenomen die per 1 mei 2016 nog open stonden. Hierin zijn de besluit van de gemeenteraad met betrekking tot het uitstellen van de ombuiging op de bibliotheken (31 mei 2016), het bijstellen van de ombuiging op de gemeenschappelijke regelingen en het Meerschap Paterswolde (12 juli 2016) verwerkt. Daarnaast hebben we de ombuigingen ingedeeld conform de nieuwe indeling van de begroting, hoofdstukken en taakvelden.

nr Openstaande ombuigingen per 1 oktober 2016 2017 2018 2019 2020

Hoofdstuk 0: Bestuur en ondersteuning

2 Pensioenen wethouders 45.000 45.000 45.000 45.000 4 Dienstverlening publiekszaken 15.000 15.000 15.000 15.000 Hoofdstuk 3: Economie 48 Markten 28.000 28.000 28.000 28.000 Hoofdstuk 4: Onderwijs 31 Peuterspeelzaalwerk 53.000 53.000 53.000 53.000

Hoofdstuk 5: Sport, cultuur en recreatie

24 Bibliotheken 15.000 145.000 280.000 280.000

41 Waterburcht Eelde 13.000 13.000 13.000 13.000

Hoofdstuk 6: Sociaal domein

18 Alescon 160.000 160.000 160.000 160.000

33 Sociale partners 4.508 4.508 4.508 4.508

34 Meedoen- en minimabeleid 297 297 297 297

36 Bijzondere bijstand 35.195 35.195 35.195 35.195

Realisatie ombuigingen in de periode mei – oktober 2016

In de periode vanaf 1 mei 2016 hebben we verschillende ombuigingen kunnen realiseren. Per ombuiging geven we aan op welke wijze deze is gerealiseerd, dan wel waarom de ombuiging nog niet is gerealiseerd en of we knelpunten in de realisatie verwachten.

Toelichting hoofdstuk 0: Bestuur en ondersteuning

De ombuiging op de pensioen van de wethouders is gerealiseerd door een gewijzigde financiering. Jaarlijks wordt nog een bedrag van ruim € 100.000 in de reserve t.b.v. de pensioenverplichtingen gestort. Op dit moment zijn de gemeenten zelf nog verantwoordelijk voor de pensioenen en pensioenbetalingen van de wethouders. In de toekomst wordt verwacht dat de pensioenen van de wethouders verplicht worden ondergebracht bij het ABP. In 2017 zal worden bekeken of voldoende middelen gereserveerd zijn om de dan noodzakelijke waardeoverdracht aan het ABP te kunnen voldoen.

De ombuiging op de dienstverlening publiekszaken kon worden gerealiseerd door het terugdringen van de capaciteitsinzet bij publiekszaken.

Toelichting hoofdstuk 3: Economie

Op dit moment is het nog onduidelijk of de ombuiging op de markten kan worden behaald. In 2016 is dit niet gelukt. Dit heeft met name te maken met de veranderingen die de Zuidlaardermarkt aan het doormaken is. De discussies rondom het dierenwelzijn en het verplaatsen van de markt brengen kosten met zich mee. Deze kunnen op dit moment niet worden terugverdiend. Eind 2016 vindt nog een onderzoek plaats naar de markten en evenementen in gemeente Tynaarlo. Op basis van dit onderzoek zullen er een aantal scenario’s aan de raad worden voorgelegd over de mogelijkheden van het behalen van de taakstelling en hoe we om moeten gaan met de markten in brede zin.

Toelichting hoofdstuk 4: Onderwijs

De realisatie van de ombuiging op het peuterspeelzaalwerk hangt samen met de taken die de gemeente krijgt voor de voorschoolse peuteropvang. Er zal een transformatie plaatsvinden van peuterspeelzaalwerk naar peuteropvang. De verplichte harmonisatie van kinderopvang en peuterspeelzaalwerk is door het Rijk uitgesteld van 1-1-2017 naar 1-1-2018. Dit betekent dat de transformatie, waarmee de ombuiging dient te worden gerealiseerd, ook later zal plaatsvinden. Voor 2017 kan de ombuiging worden gerealiseerd uit het begrote overschot op jeugd. De realisatie vanaf 2019 is afhankelijk van de verplichte harmonisatie. Over de financiële effecten van deze taken, de middelen die wij hiervoor van het rijk ontvangen en de samenhang met de hier opgenomen ombuiging op het peuterspeelzaalwerk zullen wij de raad nader informeren.

Toelichting hoofdstuk 5: Sport, cultuur en recreatie

Per 1 mei 2016 stonden de ombuigingen op de bibliotheken en het transformeren van het peuterspeelzaalwerk nog open. Met betrekking tot de bibliotheken heeft de raad op 31 mei 2016 een motie aangenomen, die uitgaat van het uitstellen van de taakstelling op de bibliotheken met één jaar. Dit betekent dat de ingeboekte taakstelling van € 145.000 in 2017 gecorrigeerd wordt naar € 15.000 (reeds opgelegde en gerealiseerde taakstelling 2016) en dat de ingeboekte taakstelling van € 280.000 in 2018 gecorrigeerd wordt naar € 145.000 (namelijk de oorspronkelijke taakstelling 2017). Vanaf 2019 is de taakstelling € 280.000, zoals in het oorspronkelijke ombuigingsplan al vanaf 2018 was opgenomen. Deze aanpassingen van de opgelegde ombuiging hebben wij meegenomen als inzet van de middelen die beschikbaar zijn voor nieuw beleid in de jaren 2017 en 2018. In bovenstaande tabel zijn de bedragen 2017 en 2018 aangepast n.a.v. de aangenomen motie.

De bibliotheek kan haar taken in de jaren 2017 en 2018 uitvoeren binnen de hiervoor beschikbare middelen in de begroting van de gemeente Tynaarlo, rekening houdend met de aangenomen motie van 31 mei 2016. Dit betekent dat de ombuiging voor de jaren 2017 en 2018 als gerealiseerd kan worden beschouwd. Of de ombuigingen vanaf 2019 kunnen worden gerealiseerd is afhankelijk van de plannen die door de bibliotheek worden opgesteld, waarbij de kaders van de raad leidend zijn.

Vanaf 2016 ontvangen wij een instandhoudingssubsidie voor rijksmonumenten, in dit geval De Waterburcht. Het subsidiebedrag bedraagt jaarlijks € 9.200 en wordt ingezet ter dekking van de ombuiging op de Waterburcht. Het restant wordt gerealiseerd vanuit het budget voor groenonderhoud. Daarmee zijn de ombuigingen op cluster 7 gerealiseerd.

Toelichting hoofdstuk 6: Sociaal domein

De ombuiging op Alescon kan vanaf 2017 worden gerealiseerd doordat er afspraken gemaakt zijn over de kosten van de participatieactiviteiten die door Alescon en Werkplein Drentsche Aa (WPDA) worden uitgevoerd. Op totaalniveau mogen deze kosten niet hoger zijn dan de middelen die de gemeente hiervoor ontvangt van het Rijk. In de begrotingen van Alescon en WPDA is met deze afspraken rekening gehouden.

Per 1 mei 2016 stond er nog een te realiseren ombuiging open van € 40.000 op de sociale voorzieningen. Deze kan worden gerealiseerd omdat er binnen het totale budget sociaal domein structureel ruimte bestaat.

2. Overzicht openstaande ombuigingen clusters per 1 mei 2016

In de vorige paragraaf is per cluster inzicht gegeven in de voortgang van de realisatie van de ombuigingen per 1 oktober 2016. Een heel groot deel van de ombuigingen hebben wij inmiddels kunnen realiseren. Onderstaand hebben wij een overzicht opgenomen van de ombuigingen op de clusters die per 1 oktober 2016 nog te realiseren zijn.

nr Openstaande ombuigingen per 1 oktober 2016 2017 2018 2019 2020

Hoofdstuk 3: Economie

48 Markten 28.000 28.000 28.000 28.000

Hoofdstuk 4: Onderwijs

31 Peuterspeelzaalwerk 0 53.000 53.000 53.000

Hoofdstuk 5: Sport, cultuur en recreatie

24 Bibliotheken 0 0 280.000 280.000

Totaal openstaand per 1 oktober 2016 28.000 81.000 361.000 361.000

Prijsindex 700 2.430 10.830 10.830

Nog te realiseren per 1 oktober 2016 28.700 83.430 371.830 371.830

Met uitzondering van de ombuiging op de markten zijn de ombuigingen voor 2017 op dit moment gerealiseerd. Verder onderzoek naar de Zuidlaardermarkt zal uitwijzen in hoeverre en op welke wijze de ombuiging kan worden gerealiseerd. Verder staan de ombuigingen op het peuterspeelzaalwerk en de bibliotheken nog open in meerjarig perspectief.

2.1 Taakstellingen bedrijfsvoering

Bij het opstellen van de begroting 2015 is, als onderdeel van het totale ombuigingsplan, tot een taakstelling van € 1 miljoen op de bedrijfsvoering besloten. Die taakstelling is in de begroting opgenomen. In de periode 2015 – 2018 wordt deze € 1 miljoen in fasen opgebouwd.

Onderstaand is een actueel overzicht van de taakstellingen op de bedrijfsvoering opgenomen voor de jaren 2017 – 2020. In de paragraaf bedrijfsvoering wordt nader ingegaan op de taakstelling op de bedrijfsvoering en de relatie met het investeringsplan bedrijfsvoering, waarvoor door de raad op 12 juli 2016 een bedrag van € 1,5 miljoen voor de jaren 2016 tot en met 2019 beschikbaar is gesteld.

Taakstelling bedrijfsvoering 2017 2018 2019 2020

Taakstelling 1.600.000 1.600.000 1.600.000 1.600.000

Verhoging vanuit begroting 2014 200.000 200.000 200.000 200.000

Verhoging vanuit plan drie zwembaden 99.000 99.000 99.000 99.000

Verhoging vanuit begroting 2015 700.000 1.000.000 1.000.000 1.000.000

Gerealiseerd t/m 2014 -1.761.000 -1.761.000 -1.761.000 -1.761.000

Totaal opgelegde taakstelling per 1 oktober 2016 838.000 1.138.000 1.138.000 1.138.000

Gerealiseerd per 1 oktober 2016 - 539.000 - 539.000 - 539.000 - 539.000

Nog te realiseren per 1 oktober 2016 299.000 599.000 599.000 599.000

2.2 Totaaloverzicht taakstellingen

In onderstaand overzicht zijn de totale taakstellingen op de clusters en de bedrijfsvoering opgenomen. Voor 2017 resteert er nog een bedrag van ruim € 280.000 en voor 2018 een bedrag van ruim € 680.000 Vanaf 2019 bedraagt de nog te realiseren ombuiging bijna € 1 miljoen, waarvan € 600.000 op de bedrijfsvoering. Het niet realiseren van (een deel van) de taakstellingen heeft direct effect op het begrotingsresultaat, omdat in de begroting 2017 reeds rekening is gehouden met de realisatie van de taakstellingen/ombuigingen.

Totaaloverzicht ombuigingen per 1 oktober 2016 2017 2018 2019 2020

Opgelegde taakstelling clusters (begroting 2015) inclusief aanpassingen PPN 2016, motie bibliotheken en

taakstelling markten (VJB 2015)

2.583.300 2.907.821 3.042.821 3.042.821 Gerealiseerd per 1 oktober 2016 - 2.554.600 - 2.824.391 - 2.670.991 - 2.670.991 Nog te realiseren taakstelling vanuit de clusters 1

oktober 2016 ^{28.700 83.430 371.830 371.830}

Opgelegde taakstelling bedrijfsvoering (begroting 2015) 838.000 1.138.000 1.138.000 1.138.000 Gerealiseerd per 1 oktober 2016 - 539.000 - 539.000 - 539.000 - 539.000

Nog te realiseren bedrijfsvoering per 1 oktober 2016 299.000 599.000 599.000 599.000