3.1 Opvattingen over risico en verdeling van verantwoordelijkheid
Tot slot zijn verschillende stellingen over risico’s in het algemeen voorgelegd, die iets kunnen zeggen over de mate waarin burgers ‘nuchter’ zijn in hun omgang met risico’s.
Bij veel aspecten zien we zeker dat burgers risico’s reëel benaderen. Ze vinden dat risico’s bij het leven horen en dat het een illusie is te denken dat je ze allemaal kunt uitsluiten. Ook vindt een
meerderheid dat politici te snel om regels roepen als zich een incident met fysieke of materiële schade heeft voorgedaan en dat de media de kans op incidenten overdrijven. Met het idee dat ongelukken en rampen een bewijs voor een falende overheid zijn, zijn de meeste burgers het oneens.
17 | Kunt u aangeven in welke mate u het eens of oneens met deze stellingen bent? (n=1.035)
Bron: TNS NIPO, 2012
Over de verdeling van verantwoordelijkheden voor risico’s tussen burgers en overheid hebben burgers geen sterke mening. Zo nemen veel burgers een middenpositie in bij de vraag of burgers steeds beter in staat zijn om zelf risico’s te dragen en bij de vraag of de overheid een steeds betere bescherming tegen risico’s biedt, terwijl ons land steeds veiliger wordt. Ze zijn er niet zonder meer van overtuigd dat regels om burgers te beschermen tegen risico’s de vrijheid aantasten. En burgers zijn verdeeld
76 risico's horen bij het leven, je kunt ze nooit allemaal uitsluiten
als verzekeringen niet uitkeren na een ramp, moet de overheid de slachtoffers schadeloos stellen het is acceptabel als de overheid wacht met het geven van
informatie tot deze informatie zeker is
politici roepen te snel om regels als er zich een incident met fysieke en of materiele schade heeft voorgedaan de media overdrijven de kans op incidenten met fysieke of
materiele schade
als de kans op een incident met fysieke of materiele schade heel klein is, moet je het gewoon accepteren Nederlandse burgers zijn steeds beter in staat om allerlei
risico's zelf te dragen
de Nederlandse overheid beschermt burgers steeds meer tegen risico's terwijl ons land niet echt onveiliger wordt regels om burgers te beschermen tegen risico's tasten de
vrijheid van burgers aan
grote ongelukken en rampen zijn het bewijs dat de overheid faalt
eens noch eens, noch oneens oneens weet niet
over de vraag of je risico’s moet accepteren als de kans op een incident klein is. Net als de overheid worstelen dus ook burgers met de vraag wat een juiste verantwoordelijkheidsverdeling van risico’s tussen henzelf en de overheid is.
3.2 Verschillen tussen groepen
Als het gaat om opvattingen over de verdeling van verantwoordelijkheden tussen burgers en de overheid, zien we wederom sterke verschillen tussen hoger en lager opgeleiden. Zo vindt 86% van de lager opgeleiden dat je risico’s nooit geheel kan uitsluiten (versus 64% van de hoger opgeleiden).
Anderzijds vinden hoger opgeleiden vaker dan lager opgeleiden dat je een risico moet accepteren als de kans op fysieke en/of materiële schade klein is (56% versus 33%).
18 | Kunt u aangeven in welke mate u het eens of oneens met deze stellingen bent? (percentages eens; n=1.035)
risico's horen bij het leven, je kunt ze nooit allemaal uitsluiten
als verzekeringen niet uitkeren na een ramp, moet de overheid de slachtoffers schadeloos stellen
het is acceptabel als de overheid wacht met het geven van informatie tot deze informatie zeker is
politici roepen te snel om regels als er zich een incident met fysieke en of materiele schade heeft
voorgedaan
de media overdrijven de kans op incidenten met fysieke of materiele schade
als de kans op een incident met fysieke of materiele schade heel klein is, moet je het gewoon
accepteren
Nederlandse burgers zijn steeds beter in staat om allerlei risico's zelf te dragen
de Nederlandse overheid beschermt burgers steeds meer tegen risico's terwijl ons land niet
echt onveiliger wordt
regels om burgers te beschermen tegen risico's tasten de vrijheid van burgers aan grote ongelukken en rampen zijn het bewijs dat de
overheid faalt
hoger opgeleiden lager opgeleiden
%
Bijlagen
Bijlage 1 Onderzoeksverantwoording
Steekproef
Voor de gegevensverzameling is gebruik gemaakt van de steekproefbron TNS NIPObase. Dit is een database van huishoudens die zich bereid hebben verklaard met enige regelmaat aan enquêtes van Veldkamp en TNS NIPO deel te nemen. Het panel bestaat in totaal uit circa 200.000 personen. De werving voor het panel geschiedt grotendeels via traditionele onderzoeksinstrumenten. Bij de diverse mondelinge en telefonische omnibussen van Veldkamp en TNS NIPO wordt de bereidheid voor deelname aan het panel getoetst. Bij al deze onderzoeken is sprake van random sampling: iedere groep uit de samenleving heeft in principe een even grote kans om in de steekproef te komen. Het is niet mogelijk voor ondervraagden om zichzelf bij TNS NIPObase aan te melden.
De dataverzameling van het onderzoek is verlopen via een computergestuurde zelfinvulvragenlijst (Computer Assisted Self Interviewing, vanaf hier te noemen: CASI). Voor het veldwerk dat via CASI is uitgevoerd, is een steekproef getrokken van personen van 18 jaar en ouder, waarbij is gestreefd naar representativiteit voor de achtergrondkenmerken sekse, leeftijd, opleiding, grootte huishouden en regio. Voor de steekproeftrekking is gebruik gemaakt van normcijfers die zijn ontleend aan de Gouden Standaard (2012).
Benaderingswijze
De ondervraagden ontvingen een uitnodiging per e-mail met daarin uitleg over de achtergronden van het onderzoek. Via het CASI-systeem kon men vervolgens zelf de vragenlijst op de pc afnemen.
Vragenlijst
TNS NIPO heeft een conceptvragenlijst opgesteld die in overleg met het ministerie van BZK definitief is gemaakt. De vragenlijst is mede gebaseerd op de uitkomsten van kwalitatief onderzoek, uitgevoerd voorafgaand aan dit opinieonderzoek. De gehanteerde vragenlijst is als bijlage 2 bij dit rapport opgenomen.
Respons en weging
Het veldwerk heeft plaatsgevonden van 26 september tot en met 1 oktober 2012. Van de N=1.470 benaderden hebben er N=1.035 deelgenomen aan het onderzoek, waarmee de respons uitkomt op 70%.
Door selectieve respons kan de samenstelling van de respons afwijken van de samenstelling van de populatie. Voor zover dit het geval is bij de achtergrondkenmerken van de ondervraagden, is hiervoor door middel van herweging gecorrigeerd. Normcijfers zijn ontleend aan de Gouden Standaard
(behoudens de internetpenetratie, die is ontleend aan het CBS).