Noorwegen

3.3.1 Algemeen

In Noorwegen wonen 4,6 miljoen mensen op een oppervlakte van 307.000km2.

Hoewel Noorwegen geen lid is van de Europese Unie, heeft het een sterke band on-der anon-dere door deel uit te maken van het Europees Economisch Gebied en het Schengen-verdrag. Noorwegen implementeert de meeste EU richtlijnen.

Binnen de overheid houden verschillende partijen zich met geo-informatie bezig. Dit zijn op nationaal niveau de Staat waaronder het Ministry of Environment. De Noor-se topografische dienst (Statents Kartverk) maakt onderdeel uit van dit ministerie. Ver-der zijn er 19 counties en 431 gemeenten. In dit verband moet ook het Norsk Eien-domsinformasjon worden genoemd. Dit bedrijf, waarvan alle aandelen in het bezit zijn van het Ministerie van Justitie, is verantwoordelijk voor de verkoop van overheids-geo-informatie aan het bedrijfsleven.

De Noorse topografische dienst is verantwoordelijk voor de coördinatie van de Noorse GII. Uitgangspunt voor de GII is een white paper uit 2003 waarin het pro-gramma dat de samenwerking binnen de overheid voor geo-informatie coördineert, Norge Digitalt, door het Noorse parlement is goedgekeurd.

Het basis concept van Norge Digitalt (www.GeoNorge.no) is het bij elkaar brengen van middelen (o.a. geld) die worden ingezet bij gemeenschappelijke projecten die zorg dragen voor de inwinning, verbetering en bijhouding van grootschalige geogra-fische bestanden. De resulterende gegevens zijn voor de participerende partijen vrij toegankelijk.

De case studie heeft zich gericht op Norge Digitalt. Hier wordt een verkorte weerga-ve van de situatie in Noorwegen gegeweerga-ven. In appendix 3 staat een gedetailleerde be-schrijving over Noorwegen.

3.3.2 Toegankelijkheidsbeleid

In Noorwegen is thematische geo-informatie gratis beschikbaar voor een ieder. Deze informatie is veelal on-line beschikbaar. Voor milieu-informatie is dit sinds 1993 wet-telijke verankerd. In aanvulling hierop is het belangrijkste beleidsdocument de white paper over Norge Digitalt (ND). Deze heeft echter geen wettelijke verankering.

ND werkt als volgt. Overheden kunnen aansluiten bij ND. Hiervoor betalen zij ten eerste een bijdrage gebaseerd op het nut dat deze organisatie heeft van het gebruik van de basis geo-informatie. Hiervoor is een speciale ND calculator² ontwikkeld.

Verder geeft de organisatie andere deelnemers gratis toegang tot de geo-informatie waarover deze organisatie beschikt. Op deze manier kunnen alle deelnemers aan ND gratis beschikken over de geo-informatie van de andere deelnemers aan ND. De deelnemende partijen kunnen over de informatie beschikken voor hun eigen interne doeleinden. Meer dan 30 landelijke en vrijwel alle lokale overheidspartijen participe-ren in ND.

2 Calculator combineert het belang dat de basis geo-informatie voor de organisatie heeft (van 1 tot 4), vermenigvuldigt met de logaritme van het aantal medewerkers van de organisatie verminderd met een constante (ook van 1 tot 4), maal de kosten van dit soort data.

Niet deelnemende partijen, i.c. het bedrijfsleven, kunnen voor deze informatie te-recht bij het Norsk Eiendomsinformasjon (NE). Deze intermediair is verantwoordelijk voor de verkoop van de overheidsbestanden aan het bedrijfsleven. Er moet dan een contract met NE worden gesloten. NE betaalt ND op basis van royalty’s van de ver-koop van geo-informatie aan niet deelnemende partijen. NE hanteert dezelfde (re-strictieve) gebruiksvoorwaarden voor alle informatie die het doorverkoopt.

In tegenstelling tot eerdere afspraken over de rol van NE als reseller, bedient NE steeds vaker eindgebruikers direct. De Noorse topografische dienst mag zelf geen ge-gevens aan derden verkopen, de andere deelnemers aan ND wel. Verscheidene over-heden doen dit via gratis beschikbare on-line services (voornamelijk via web mapping services).

Een andere kritische noot betreft de restricties aan mogelijke deelneming aan ND.

ND deelnemers beperken zich namelijk niet tot de overheid. Ook sommige private partijen zijn, veelal om historische redenen, lid van ND. De scheiding tussen publiek en privaat is echter vaag.

Een grotere gemeente kent een afwijkend beleid ten opzichte van bovenstaande. De-ze gemeente (Baerum; http://www.baerum.kommune.no) heeft alle raster informatie gratis on-line beschikbaar. Ook is men van plan om thematische informatie gratis be-schikbaar te stellen via WMS en WFS. Basis geo-informatie wordt verkocht op basis van de oppervlakte van het gewenste gebied. De prijs staat los van het gebruik en er worden geen gebruiksvoorwaarden opgelegd; de gebruiker is vrij de informatie te ge-bruiken voor de doelen die hij voor ogen heeft, inclusief hergebruik in value-added services.

3.3.3 GeoVekst

Dit is een sinds begin jaren 90 bestaand samenwerkingsverband van 80% van de ge-meenten met o.a. Statens Kartverk en enkele andere belangrijke landelijke partijen die een goede basiskaart nodig hebben (zoals wegenautoriteit, landgebruiksdienst en de telecom- en energiebedrijven). Ze financieren gezamenlijk het vervaardigen van de geobasisdata op grond van het belang en de behoefte. De regeling lijkt sterk op de GBKN in Nederland. Omdat Noorwegen groot en dunbevolkt is, ziet men gedeelde bekostiging als enige manier om zulke kwaliteitsinformatie te verzamelen.

3.3.4 Gebruik

Binnen ND zijn 210.000 geo-informatiebestanden en 50.000 thematische informatie-bestanden beschikbaar via een web gebaseerde download service. De WMS service trekt maandelijks een miljoen gebruikers.

3.3.5 Best practice: Skog+landskap

Skog+landskap is een interessante case. Om in aanmerking te komen voor de royale Noorse landbouwsubsidies hebben boeren nauwkeurige kaarten nodig om hun grondgebied te kunnen bepalen. Hiervoor is door Skog+landskap een applicatie ontwikkeld waarbij informatie uit verschillende bronnen via web services wordt ge-combineerd. Het Noorse equivalent van de Nederlandse Land- en tuinbouworganisa-tie stemde toe dat op Ministerieel niveau een deel van de totale subsidiegelden wer-den gebruikt voor het ontwikkelen van deze applicatie. Via de service werwer-den in 2006 gemiddeld 686 kaarten per dag gemaakt.