Monitoring en evaluatie

14.1 Geluidmeetnet

Zienswijze

Een aantal zienswijzen vraagt om een professioneel systeem van metingen voor het bewaken van

vliegtuiglawaai, zodat overtredingen van regels en zonering middels deze metingen geconstateerd kunnen worden. De resultaten van deze metingen zouden ook voor omwonenden beschikbaar moeten zijn. Hierbij wordt verwezen naar de geluidmeetnetten rond Volkel en Leeuwarden.

Ook de gegevens uit de meetnetten van Volkel en Leeuwarden zouden in het MER meegenomen moeten worden. Onderzoek zou plaats moeten vinden op basis van metingen.

Reactie

Net als rondom de vliegbases Leeuwarden, Volkel en Gilze-Rijen zal in geval van reactivering rondom vliegbasis De Peel een geluidmeetnet worden geïnstalleerd. De meetresultaten zijn dan voor het publiek beschikbaar, net als bij die andere meetnetten. Voor het berekenen van de geluidbelasting is een veelheid aan gegevens nodig, variërend van het tijdstip waarop vliegtuigen starten of landen, de procedure die gevlogen wordt tot de gebruikte start- of landingsrichting en -route. Een deel van de gegevens die bij de berekeningen worden gebruikt, worden al standaard door Defensie gemonitord. In het Operationeel Management Informatie Systeem (OMIS) worden per vliegtuigbeweging diverse gegevens geregistreerd:

• Tijdstip van de vlucht

• Start- of landings- of circuitprocedure

• Type vliegtuig/helikopter

• Gebruikte start- of landingsrichting

• Aantal vliegbewegingen.

Daarnaast beschikt Defensie over het Flight Track and Noise Monitoring System (FANOMOS), waarmee ook de werkelijk gevlogen routes gemonitord worden.

Op basis van alle gegevens die gemonitord worden, kan de werkelijk optredende situatie vergeleken worden met de uitgangspunten die ten grondslag liggen aan de berekende geluidbelasting. Ook kunnen meetgegevens van een (tijdelijk) geluidmeetnet bijvoorbeeld gebruikt worden om de optredende

piekniveaus te vergelijken met de berekende piekniveaus.

Jaarlijks brengt het NLR in opdracht van Defensie rapporten uit over de geluidbelasting rondom de vliegbases¹³. Als de zonering ergens is overschreden, dan wordt daarvan melding gemaakt.

14.2 Luchtkwaliteit meetnet

Zienswijze

Defensie wordt opgeroepen om een permanent meet- en registratiesysteem te installeren zodat kankerverwekkende stoffen gedetecteerd kunnen worden. Men vraagt zich af waarom er rond een militaire vliegbasis geen milieuonderzoek plaatsvindt en hoe de luchtkwaliteit gewaarborgd blijft na activering van de luchthaven.

Reactie

13 Zie bijvoorbeeld het NLR rapport “De geluidbelasting rondom de vliegbasis Leeuwarden voor het jaar 2020” van april 2021.

Voor het luchthavenbesluit wordt voor de vliegbasis een milieuonderzoek uitgevoerd dat deel uit maakt van het MER. Defensie zal regelmatig onderzoek laten doen naar de uitstoot van kankerverwekkende stoffen op de vliegbasis. Tevens wordt gebruikt gemaakt van de informatie van de genoemde

gemeentelijke meetstations (zie paragraaf 8.4).

14.3 Monitoring

Zienswijze

De volgende aspecten moeten worden gemonitord: de directe, en langjarige invloed op mens, flora en fauna, of Defensie zich houdt aan het maximaal aantal sorties, geluid en ultra fijnstof.

Gevraagd wordt naar de directe en de langdurige invloed op mens, flora en fauna. In de zienswijzen komt de vraag om een nulmeting, waarop daarna de extra activiteit kan worden geponeerd. Richt een website in waarbij iedereen kan bijhouden hoeveel er gevlogen is. Tevens wordt gevraagd om een geborgd en controleerbaar systeem voor het registreren van de vliegbewegingen op en rondom De Peel?

Als deel van het MER dient er een echte (veld) nulmeting gedaan worden, door een openbaar en onafhankelijk instituut, dus niet op computerbasis.

Reactie

In aanvulling op de uitleg in paragraaf 14.1 over de wijze waarop de geluidberekeningen worden gemaakt, is het relevant dat Defensie niet meer volstaat met berekeningen, maar dat de laatste jaren rondom de vliegbases Leeuwarden, Volkel en Gilze-Rijen permanente geluidmeetnetten zijn geïnstalleerd. Het belang van een permanent geluidmeetnet is dat er het hele jaar rond en jaar in jaar uit wordt gemeten. Het is dus geen momentopname en alle seizoenen zijn in de geluidmetingen verdisconteerd. Van belang is ook dat deze geluidmeetnetten zijn geïnstalleerd in nauw overleg met omwonenden en nu door lokale auditcomité’s worden beheerd. Defensie zal in geval van reactivering van de vliegbasis ook rondom De Peel een permanent geluidmeetnet installeren, ook hier in nauw overleg met omwonenden. Defensie erkent dat deze geluidmeetnetten bijdragen aan transparantie over de geluidhinder van de

vliegactiviteiten. Bij de vliegbases Leeuwarden en Volkel is het meetnet operationeel geworden voordat de eerste F-35’s daar werden gestationeerd. Op die manier kunnen die eerste metingen als een nulmeting worden gezien. Zo’n planning kan ook worden nagestreefd voor het meetnet rondom De Peel. Als echte nulmeting zijn die eerste metingen van betrekkelijke waarde, omdat het een tijdelijke meting betreft en omdat hier bovendien nulmeting en leerproces door elkaar lopen.

14.3.2 Wat gebeurt er bij overschrijdingen

Zienswijze

Defensie moet door middel van toepassing van de Best Beschikbare Technieken (BBT) actief actie ondernemen wanneer op een van de gemeten parameters een verhoging waargenomen wordt. Welke maatregelen heeft Defensie achter de hand als in de praktijk voorgeschreven grenzen worden

overschreden.

Reactie

Voor de grenswaarde van de jaarlijkse geluidbelasting heeft de commandant van de vliegbasis een managementtool tot zijn beschikking, waarmee hij al tijdens het jaar kan bijhouden welk deel van de geluidruimte inmiddels is gebruikt. Zo nodig kan hij tussentijds maatregelen nemen, zoals het uitplaatsen van oefeningen en vermindering van avondvluchten, om overschrijding te voorkomen. Na afloop van het jaar wordt door een berekening gecontroleerd of een overschrijding al dan niet heeft plaatsgevonden. Het resultaat van die berekening wordt per vliegbasis vastgelegd in een rapport over de geluidbelasting, dat wordt aangeboden aan de COVM en dat daarmee ook openbaar is.

14.3.3 Klachtenregistratie Zienswijze

Voor het draagvlak in de omgeving is een adequate klachtenafhandeling met meer dan alleen een antwoordapparaat en met een onafhankelijke beoordeling erg belangrijk.

Nu wordt er al regelmatig gevlogen met Apache helikopters. Ook bij deze oefeningen is de geluidbelasting volgens insprekers ver boven een acceptabel niveau. Op ingediende klachten wordt geen terugkoppeling ontvangen.

Reactie

Defensie heeft voor alle militaire luchthavens een klachtenafhandelingssysteem en rapportages. In reactie op de zienswijzen die zijn ingediend op het MER en het ontwerp-luchthavenbesluit Gilze-Rijen wordt daar het systeem van klachtenregistratie en –afhandeling onderzocht. Er is een onderzoek uitgevoerd door een bureau, waarvan de resultaten nu met omwonenden worden besproken. Waar relevant zullen

verbeteringen die hieruit voortvloeien ook voor andere velden zoals LBK/MLDP worden toegepast.