Potentiële interacties
5.2 Mogelijke interacties per windpark
In de tabellen in Bijlage 4 staan de mogelijke interacties tussen activiteiten en natuurwaarden van OWEZ (Tabel A), PAWP (Tabel B) en LD (Tabel C) weergegeven. Voor wat betreft specifieke natuurwaarden is rekening gehouden met de volgende criteria:
• Zachtsubstraatgemeenschap, biogene riffen en hardsubstraatgemeenschap: voorkomen van platte oester (Nederlands beleid en OSPAR-soort) en typische soorten van H1170 “riffen van de open zee”;
• Vissen: rodelijstsoorten;
• Zeezoogdieren en vogels alleen soorten waarvan een aantrekkende werking /verhoogd voorkomen is waargenomen;
• Voor wat betreft de locatie wordt globaal aangegeven waar de natuurwaarden zich bevinden waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen:
o Windpark: het gebied waar de turbines zich bevinden, zowel onder water als boven water;
o Monopiles/stortsteen: het hard substraat van de monopiles en/of de fundering (stortsteen) rondom de monopiles;
OWEZ
Zeezoogdieren
Alle vormen van medegebruik veroorzaken verstoring van rust voor zeezoogdieren. Alle vormen van visserij (hengelvisserij, staandwant, visserij met korven en manden) kunnen het voedselaanbod verminderen. Bijvangst speelt een rol bij staandwantvisserij. Mosselkweek en zeewierteelt kunnen, indien uitgevoerd in een grootschalig gesloten systeem, een barrière-effect veroorzaken. Een specifiek relevante zeezoogdiersoort (waarvoor een aantrekkende werking en/of een verhoogd voorkomen is waargenomen) is de bruinvis. Voor de zeehondensoorten is dit niet het geval. De gewone zeehond is wel waargenomen binnen het park maar er zijn geen aanwijzingen dat de soort (mogelijk) in hogere aantallen voorkomt.
Vogels
Alle vormen van medegebruik veroorzaken verstoring van rust voor vogels. Hengelvisserij en staandwantvisserij kunnen het voedselaanbod verminderen. Staandwantvisserij kan tevens bijvangst veroorzaken. Soorten waarvoor een aantrekkende werking en/of een verhoogd voorkomen is
waargenomen binnen het windpark zijn de aalscholver en mogelijk een aantal meeuwensoorten. Vissen
Vissen kunnen effect ondervinden door zowel bijvangst als selectieve vangst. Rodelijstsoorten die (in relatief hoge aantallen) zijn waargenomen zijn horsmakreel en kabeljauw. Vooral kabeljauwen
spenderen lange tijd binnen het windpark (nabij de monopiles/stortsteen) en het zou ook mogelijk zijn dat de soort hier paait en vestigt.
Zachtsubstraatgemeenschap, biogene rifbouwers en hardsubstraatgemeenschap
Alle vormen van medegebruik waarbij constructies worden verankerd aan de bodem (staandwant, visserij met korven en manden, mosselkweek en zeewierteelt) veroorzaken substraatberoering, waardoor er lokaal een effect kan optreden. Biogene rifbouwers (zoals de platte oester) hebben momenteel aandacht in het Nederlandse beleid. De platte oester is waargenomen bij OWEZ.
Interacties die alleen relevant zijn nabij de monopiles en steenstort hebben een mogelijk effect op de hardsubstraatgemeenschap. Deze interactie betreft alleen substraatberoering, wat kan worden veroorzaakt door staandwantvisserij, visserij met korven en manden, mosselkweek en zeewierteelt. De platte oester en de zeedahlia zijn waargenomen op hard substraat bij OWEZ.
PAWP
Zeezoogdieren
Dezelfde interacties als bij OWEZ zijn relevant voor PAWP. Er is/zijn echter geen aantrekkende werking en/of verhoogde aantallen van zeezoogdieren waargenomen binnen PAWP. De bruinvis en gewone zeehond zijn wel waargenomen binnen het park maar er zijn geen aanwijzingen dat de soort (mogelijk) in hogere aantallen voorkomt.
Vogels
Dezelfde interacties als bij OWEZ zijn relevant voor PAWP. Soorten waarvoor een aantrekkende werking en/of een verhoogd voorkomen is waargenomen binnen het windpark zijn de aalscholver en mogelijk een aantal meeuwensoorten.
Vissen
Vissen kunnen effect ondervinden door zowel bijvangst als selectieve vangst. Rodelijstsoorten die (in relatief hoge aantallen) zijn waargenomen zijn horsmakreel, kabeljauw, geep, tongschar en wijting (PAWP).
Zachtsubstraatgemeenschap, biogene rifbouwers en hardsubstraatgemeenschap
Dezelfde interacties als bij OWEZ zijn relevant voor PAWP. De rifbouwers Sabellaria spinulosa en platte oester zijn waargenomen bij PAWP. De platte oester, de dodemansduim en de zeedahlia zijn
LD
Zeezoogdieren
Dezelfde interacties als bij de voorgaande windparken zijn relevant voor LD. Er zijn echter geen aantrekkende werking en/of verhoogde aantallen van zeezoogdieren waargenomen binnen LD. De bruinvis en gewone zeehond zijn wel waargenomen binnen het park maar er zijn geen aanwijzingen dat de soort (mogelijk) in hogere aantallen voorkomt.
Vogels
Dezelfde interacties als bij de voorgaande windparken zijn relevant voor LD. Soorten waarvoor een aantrekkende werking en/of een verhoogd voorkomen is waargenomen binnen het windpark zijn de aalscholver en mogelijk een aantal meeuwensoorten.
Vissen
Vissen kunnen effect ondervinden door zowel bijvangst als selectieve vangst. Er zijn geen gegevens bekend over het voorkomen van vissoorten bij het windpark LD.
Zachtsubstraatgemeenschap, biogene rifbouwers en hardsubstraatgemeenschap
Dezelfde interacties als bij de voorgaande windparken zijn relevant voor LD. Er zijn echter geen gegevens bekend over deze gemeenschappen binnen het windpark LD.
Kwaliteitsborging
6
Wageningen Marine Research beschikt over een ISO 9001:2008 gecertificeerd
kwaliteitsmanagementsysteem (certificaatnummer: 187378-2015-AQ-NLD-RvA). Dit certificaat is geldig tot 15 september 2018. De organisatie is gecertificeerd sinds 27 februari 2001. De certificering is uitgevoerd door DNV Certification B.V.
Literatuur
Bergman M., Duineveld G., Daan R., Mulder M., Ubels S. (2012) Impact of OWEZ wind farm on the local macrobenthos community (http://www.noordzeewind.nl/wp-
content/uploads/2012/12/OWEZ_R_261_T2_20121010_benthos_final.pdf). NIOZ. Report OWEZ_R_261_T2_20121010. NIOZ, Texel
Bergman M., Duineveld G., Hof P. Van (2008) Benthos Recruitment T1 Interim report. NIOZ report OWEZ_R_262_T1_20080222 draft. NIOZ, Texel
Bergman M., Duineveld G., Hof P. Van (2010) Impact of OWEZ Wind farm on bivalve recruitment. NIOZ report OWEZ_R_262_T1_20100910. NIOZ, Texel
Blacquière G., Lam F.P.A., Ainslie M.A., Jong C.A.F. de, F.H.A. van den Berg (2012) TNO review of IMARES report “ Assessment of the Effects of the Offshore Wind Farm Egmond aan Zee (OWEZ) for Harbour Porpoise (comparison T0 and T1).” TNO report 2012 R10080. TNO, Den Haag
Bolle L.J., Audier S.C., Blom E., Kastelein R.A., Slabbekoorn H., Jong C.A.F. de, Winter H. V., Wessels P.W. (2016) Delayed effects of larval exposure to pile-driving sound in European sea bass. IMARES report C037/16. IMARES Wageningen UR, IJmuiden
Bolle L.J., Blom E., Jong C.A.F. de, Halvorsen M.B., Hoek R., Damme C.J. van, Wessels P.W., Winter H.V., Woodley C.M. (2014) Sub-lethal effects of pile-driving sounds on juvenile sea bass. IMARES report C111.14. IMARES Wageningen UR, IJmuiden
Bouma S., Lengkeek W. (2009) Development of underwater flora and fauna communities on hard substrates of the offshore wind farm Egmond aan Zee (OWEZ). Bureau Waardenburg bv. Report 08-220
Bouma S., Lengkeek W. (2012) Benthic communities on hard substrates of the offshore wind farm Egmond aan Zee (OWEZ) Including results of samples collected in scour holes
(http://www.noordzeewind.nl/wp-
content/uploads/2012/10/OWEZ_R_266_T1_20120206_hard_substrate.pdf). Bureau Waardenburg. Report OWEZ_R_266_T1_20120206_hard_substrate. Bureau Waardenburg, Culemborg
Brasseur S., Aarts G., Meesters E., Van Polanen Petel T., Dijkman E., Cremer J., Reijnders P. (2012) Habitat preferences of harbour seals in the Dutch coastal area : analysis and estimate of effects of offshore wind farms. IMARES Report Number OWEZ R 252 T1 20120130. IMARES Wageningen UR, Texel
Brasseur S., Reijnders P., Meesters E. (2006) Baseline data on harbour seals, Phoca vitulina, in relation to the intended wind farm site OWEZ, in the Netherlands. IMARES Report Number OWEZ_R_252_20061020. Wageningen Marine Research]
Brasseur S., Reijnders P., Meesters E., Aarts G., Cremer J. (2008) Harbour seals, Phoca vitulina, in relation to the wind farm site OWEZ , in the Netherlands . -Interim rapport. IMARES Rapport OWEZ_R_252_T1_200800303. IMARES Wageningen UR, Texel
Camphuysen C.J. & M.L. Siemensma (2011). Conservation plan for the Harbour Porpoise Phocoena phocoena in The Netherlands: towards a favourable conservation status. NIOZ Report 2011-07, Royal Netherlands Institute for Sea Research, Texel.
Daan R., Mulder M. (2008) Offshore Wind farm Egmond aan Zee : Benthos densities. NIOZ Report OWEZ_R_261_T1_20080213 draft. NIOZ, Texel.
Dähne M., Gilles A., Lucke K., Peschko V., Adler S., Krügel K., Sundermeyer J. & Siebert U. 2013. Effects of pile-driving on harbour porpoises (Phocoena phocoena) at the first offshore wind farm in Germany. Environ. Res. Lett. 8 (2012) 025002, 16p. doi:10.1088/1748-9326/8/2/025002
Duren L.A. van, Gittenberger A., Smaal A.C., Koningsveld M. van, Osinga R., Cado van der Lelij J.A., Vries M.B. de (2016) Rijke riffen in de Noordzee: verkenning naar het stimuleren van natuurlijke riffen en gebruik van kunstmatig hard substraat. Deltares Report: 1221293-000-ZKS-0009. Deltares, Delft. http://publications.deltares.nl/1221293_000.pdf
Fijn R.C., Gyimesi A., Collier M.P., Beuker D., Dirksen S., Krijgsveld K.L. (2012) Flight patterns of birds at offshore gas platform K14. Report OWEZ_R_232_T1_20120523_fluxes_far_offshore. Bureau Waardenburg, Culemborg
Geelhoed, S.C.V. , Lagerveld, S. , Verdaat, J.P. (2015) Marine mammal surveys in Dutch North Sea waters in 2015. IMARES Report C189/15. IMARES Wageningen UR, Den Helder. Available at: http://edepot.wur.nl/367881
Geelhoed, S.C.V. , Lagerveld, S. , Verdaat, J.P. , Scheidat, M. (2014b) Marine mammal surveys in Dutch waters in 2014. IMARES Report C180/14. IMARES Wageningen UR, Den Burg. Available at: http://edepot.wur.nl/328942
Geelhoed, S.C.V. , Scheidat, M. , Bemmelen, R.S.A. van (2013) Marine mammal surveys in Dutch waters in 2012. IMARES Report C038/13. IMARES Wageningen UR, Den Burg. Available at: http://edepot.wur.nl/250918
Geelhoed, S.C.V. , Scheidat, M. , Bemmelen, R.S.A. van (2014a) Marine mammal surveys in Dutch waters in 2013. IMARES Report C027/14. IMARES Wageningen UR, Den Burg. Available at: http://edepot.wur.nl/294700
Haelters J., Dulière V., Vigin L. & Degraer S. 2015. Towards a numerical model to simulate the observed displacement of harbour porpoises Phocoena phocoena due to pile driving in Belgian waters. Hydrobiologia 756: 105-116. DOI 10.1007/s10750-014-2138-4
Hal R. Van (2013) Roundfish monitoring Princess Amalia Wind Farm. IMARES Report C117/13-A. IMARES Wageningen UR, IJmuiden
Hal R. Van (2014) Demersal Fish Monitoring Princess Amalia Wind Farm. IMARES Report C125/14. IMARES Wageningen UR, IJmuiden
Hal R. Van, Couperus B., Fassler S., Gastauer S., Hintzen N., Teal L., Keeken O. Van, Winter E. (2012) Monitoring- and Evaluation Program Near Shore Wind farm (MEP-NSW). Fish Community. IMARES Report C059/12. IMARES Wageningen UR, IJmuiden
Hartman J.C., Krijgsveld K.L., Poot M.J.M., Fijn R.C., Leopold M.F., Dirksen S. (2012) Effects on birds of Offshore Wind farm Egmond aan Zee (OWEZ) An overview and integration of insights obtained. NoordzeeWind report nr. OWEZ_R_233_T1_20121002 Bureau Waardenburg report nr. 12-005. Culemborg
Have, T.M. van der., Van der Zee, E. 2016. Terugkeer van de platte oester in de Waddenzee. Verkenning naar een mogelijk herstel van platte oesterbanken in de Waddenzee. Bureau
Waardenburg en Altenburg & Wymenga Rapportnr. 16-091, Culemborg i.o.v. Programma naar een Rijke Waddenzee. https://rijkewaddenzee.nl/wp-
content/uploads/2016/10/Terugkeer_Platte_Oester_Wadddenzee_DEFINITIEF-1.pdf
Hille Ris Lambers R., Hofstede R. ter (2009) Refugium Effects of the MEP-NSW Windpark on Fish: Progress Report 2007. Interim report demersal fish. IMARES Wageningen UR, IJmuiden Jak R.G., Bos O.G., Witbaard R., Lindeboom H.J. (2009) Instandhoudingsdoelen Natura 2000-
gebieden Noordzee. IMARES Rapport nummer C065/09. IMARES Wageningen UR
Jarvis S., Allen J., Proctor N., Crossfield A., Dawes O., Leighton A., McNeill L., Musk W. (2004) North Sea Wind Farms: Q7 Lot 1 Benthic Fauna. Final Report: ZBB607.1-F-2004. Institute of Estuarine and Coastal Studies, University of Hull, Hull, England
Jongbloed R.H., N.T. Hintzen, M.A.M. Machiels & A.S. Couperus (2013) Nadere effecten analyse staandwantvisserij - bruinvis in Natura 2000 gebied Noordzeekustzone. Wageningen IMARES, Rapport C206/13. IMARES Wageningen UR. Available at:
http://library.wur.nl/WebQuery/wurpubs/fulltext/288744
Jongbloed R.H., Van der Wal J.T., Tamis J.E., Jonker S.I., Koolstra B.J.H., Schobben J.H.M. (2011) Nadere effectenanalyse Natura 2000-gebieden Waddenzee en Noordzeekustzone IMARES.. Report C170/11. IMARES Wageningen UR, Den Helder. Available at: http://edepot.wur.nl/193927 Jonge Poerink, B.; Lagerveld, S.; Verdaat, J.P. (2013) Pilot study Bat activity in the dutch offshore
wind farm OWEZ and PAWP. IMARES Report / IMARES Wageningen UR C026/13, Den Helder. Kamermans, P.; Smaal, A.C. (2014) Passende Beoordeling (PB) MZI-beleid vrije gronden 2015-2018.
IMARES Rapport C168/14. http://library.wur.nl/WebQuery/wurpubs/fulltext/327117
Kastelein R.A., Wensveen P.J., Hoek L., Verboom W.C., Terhune J.M., Hille Ris Lambers R. (2008) Underwater hearing sensitivity of harbour seals for tonal signals and noise bands. Wageningen IMARES, SEAMARCO. Report C040/08. IMARES Wageningen UR, IJmuiden
Kirkwood R., Aarts G., Brasseur S. (2016) Seal monitoring and evaluation for the Luchterduinen offshore windfarm: 3. T1 – 2015 report. IMARES report C032/16. IMARES Wageningen UR Klein J., Vink J. (2013) Emissie van lood naar de Nederlandse zoete en zoute wateren door verlies van
vislood in de sportvisserij
%20zoete%20en%20zoute%20wateren%20door%20verlies%20van%20vislood%20in%20de%20 sportvisserij%20(2014)_5090.pdf). Deltares. Report 1208176-000-ZWS-0006
Krijgsveld K.L., Fijn R.C., Heunks C., Horssen P.W. van, Fouw J. de, Collier M., Poot M.J.M., Beuker D., Dirksen S. (2010) Effect studies offshore wind farm Egmond aan Zee. Progress report on fluxes and behaviour of flying birds covering 2007 & 2008. Bureau Waardenburg report nr 09-023, Noordzeewind report nr OWEZ_R_231_T1_20100810. Bureau Waardenburg, Culemborg Krijgsveld K.L., Fijn R.C., Heunks C., Horssen P.W. van, Poot M.J.M., Dirksen S. (2008) Effect studies
Offshore Wind Farm Egmond aan Zee. Progress report on fluxes and behaviour of flying birds DRAFT. Noordzeewind report nr OWEZ_R_231_T1_20080304 draft. Bureau Waardenburg report nr 08-028. Bureau Waardenburg, Culemborg
Krijgsveld K.L., Fijn R.C., Japink M., Horssen P.W. van, Heunks C., Collier M.P., Poot M.J.M., Beuker D., Dirksen S. (2011) Effect studies Offshore Wind Farm Egmond aan Zee. Final report on fluxes, flight altitudes and behaviour of flying birds. NoordzeeWind report nr
OWEZ_R_231_T1_20111114_flux&flight. Bureau Waardenburg report nr 10-219. Bureau Waardenburg, Culemborg
Lagerveld S., Jonge Poerink B., Vries P. de, Scholl M. (2016) Bat activity at offshore wind farms LUD and PAWP in 2015. IMARES Report number C001/16. IMARES Wageningen UR
Lagerveld S., Röckmann C. & Scholl M. (Editors) (2014) Combining offshore wind energy and large- scale mussel farming: background & technical, ecological and economic considerations.
Wageningen IMARES, Report C056/14.
http://www.maritimecampus.nl/sites/default/files/C056%2014%20Report-Blauwdruk-_SL-MS- lcs.pdf
Leopold M.F., Bemmelen R. van, Zuur A. (2013) Responses of Local Birds to the Offshore Wind Farms PAWP and OWEZ off the Dutch mainland coast. IMARES Wageningen UR, Texel
Leopold M.F., Bemmelen R.S.A. van (2011) Local Birds in and around the “ Prinses Amaliawindpark ” ( PAWP ) during the T-1 surveys of 2009-2010. IMARES Wageningen UR, Texel
Leopold M.F., Camphuysen C. J. (2008b) Local Birds in and around the Offshore Wind Farm Egmond aan Zee (OWEZ) (T1). Final Rep No C187/11 Wageningen IMARES Texel, Netherlands
Leopold M.F., Camphuysen C. J. (2009) Did the pile driving during the construction of the Offshore Wind Farm Egmond aan Zee , the Netherlands , impact local seabirds ? IMARES Wageningen UR, Texel
Leopold M.F., Camphuysen C.J. (2008a) Did the pile driving during the construction of the Offshore Wind Farm Egmond aan Zee , the Netherlands , impact porpoises ? IMARES Wageningen UR, Texel Leopold M.F., Camphuysen C.J., Verdaat H., Dijkman E.M., Meesters H.W.G., Aarts G.M., Poot M., Fijn
R. (2010) Local Birds in and around the Offshore Wind Park Egmond aan Zee (OWEZ) (T-0 & T-1). IMARES Wageningen UR, Texel
Leopold M.F., Dijkman E.M,. Teal L., OWEZ-Team (2011) Local Birds in and around the Offshore Wind Farm Egmond aan Zee (OWEZ) (T-0 & T-1, 2002-2010). IMARES Wageningen UR, Texel
Leopold, M.F.; Boonman, M.; Collier, M.P.; Davaasuren, N.; Fijn, R.C.; Gyimesi, A.; de Jong, J.; Jongbloed, R.H.; Jonge Poerink, B.; Kleyheeg-Hartman, J.C.; Krijgsveld, K.L.; Lagerveld, S.; Lensink, R.; Poot, M.J.M.; van der Wal. J.T.; Scholl, M. (2014). A first approach to deal with cumulative effects on birds and bats of offshore wind farms and other human activities in the Southern North Sea. IMARES Report C166/14
Lindeboom H.J., Kouwenhoven, H.J., Bergman, M.J.N., Bouma, S., Brasseur, S., Daan, R., Fijn, R.C., De Haan, D., Dirksen, S., Van Hal, R., Hille Ris Lambers, R., Ter Hofstede, R., Krijgsveld, K.L., Leopold, M. & Scheidat, M. (2011) Short-term ecological effects of an offshore wind farm in the Dutch coastal zone; a compilation. Environmental Research Letters 6. Available at:
http://iopscience.iop.org/article/10.1088/1748-9326/6/3/035101/pdf
Lock K., Faasse M., Vanagt T. (2014) An assessment of the soft sediment fauna six years after construction of the Princess Amalia Wind Farm. eCOAST report 2013002
Macfadyen G., Huntington T., Cappell R. (2009) Abandoned, lost or otherwise discarded fishing gear. FAO FISHERIES AND AQUACULTURE TECHNICAL PAPER
(http://www.fao.org/fileadmin/user_upload/newsroom/docs/Ghost_fishing_report.pdf). FAO. Report
Marlen B. van, C. Vandenberghe, N. van Craeynest, A. Korving, R. Cramer & E. Reker (2011). VIP project Passieve Visserij Ontwikkeling. Wageningen IMARES Rapport C117/11.
http://www.vissersbond.nl/wp-content/uploads/2015/06/Eindrapport-IMARES-Passieve- Visserij.pdf
Meesters E.H. (2014) Aanvullende analyse van de dataset van de boxcore bemonstering van 2011 binnen het OWEZ windpark en in de 6 referentiegebieden met relevante co-variabelen. IMARES Wageningen UR, Texel
Ministerie van Infrastructuur en Milieu 2015. Uitwerking besluit doorvaart en medegebruik van windparken op zee in het kader van Nationaal Waterplan 2016 – 2021. Available at:
https://www.noordzeeloket.nl/images/Uitwerking%20besluit%20doorvaart%20en%20medegebrui k%20van%20windparken%20op%20zee%20in%20het%20kader%20van%20Nationaal%20Water plan%202016-2021%20A_4898.pdf
Polanen Petel T. van, Geelhoed S., Meesters E. (2012) Harbour porpoise occurrence in relation to the Prinses Amaliawindpark. Report number C177/10. IMARES Wageningen UR, IJmuiden
Poot M., Horssen P.W. van , Collier M.P., Lensink R., Dirksen S. (2011) Effect studies offshore wind Egmond aan Zee: cumulative effects on seabirds. Report nr: 11-026
OWEZ_R_212_T1_20111118_Cumulative effects Bureau Waardenborg, Culemborg
Röckmann, C., Lelij, A .C. van der, Duren, L. van, Steenbergen, J. (2015) VisRisc - risicoschatting medegebruik visserij in windparken. Rapport C138/15. Imares Wageningen UR.
http://library.wur.nl/WebQuery/wurpubs/fulltext/360260
Scheidat M, Brasseur S, Reijnders P (2008) Assessment of the Effects of the Offshore Wind Farm Egmond aan Zee (OWEZ) for Harbour Porpoise (T1). OWEZ_R_253_T1_20080219 draft. IMARES Wageningen UR, Texel
Scheidat M., Aarts G., Bakker A., Brasseur S., Carstensen J., Leeuwen P.W. van, Leopold M., Polanen Petel T. van Teilmann J., Tougaard J., Verdaat H. (2012) Assessment of the Effects of Egmond aan Zee ( OWEZ ) for Harbour Porpoise ( comparison T 0 and T 1 ). OWEZ_R_253_T1_20120202 IMARES C012.12. IMARES Wageningen UR, Texel
Scheidat M., Tougaard, J., Brasseur, S., Carstensen, J, Van Polanen Petel, T., Jonas Teilmann, J. & Reijnders, P. (2011) Harbour porpoises (Phocoena phocoena) and wind farms: a case study in the Dutch North Sea. Environmental Research Letters 6. doi:10.1088/1. Available at:
http://iopscience.iop.org/article/10.1088/1748-9326/6/2/025102/pdf >
Skov H., Heinänen S., Lazcny M. & Chudzinska M. (2016) Offshore Windfarm Eneco Luchterduinen. Ecological monitoring of seabirds, T1 report. Confidential Report, Project number 11813060, IfAÖ & DHI for Eneco.
Skov H., Heinänen S., Lazcny M. (2015) Offshore Wind Farm Eneco Luchterduinen Ecological monitoring of seabirds TConstr report. IfOÄ & DHI.
Skov H., Heinänen S., Nyborg L., Lazcny M. (2015) Offshore Wind Farm Eneco Luchterduinen Ecological monitoring of seabirds. IfOÄ & DHI.
Smaal .A, Kamermans P., Kleissen F., Duren L. van, Have T. van der (in prep.) Platte Oesters in offshore wind Parken (POP). Wageningen Marine Research.
Taal K., & M-J. Bogaardt (2012). Van Noordzeevisser naar multipurpose maritiem ondernemer. LEI, Wageningen UR, Den Haag Rapportnr. 12.2.309, Utrecht, oktober
2012. http://library.wur.nl/WebQuery/wurpubs/fulltext/235619
van Beest F.M., Nabe-Nielsen J., Carstensen J., Teilmann J. & Tougaard J. 2015. Disturbance effects on the harbour porpoise population in the North Sea (DEPONS): Status report on model
development. Aarhus University, DCE - Danish Centre for Environment and Energy, Scientific Report 140, 43p. http://dce2.au.dk/pub/SR140.pdf
Vanagt T, Moortel Van de L, Faasse M (2013) Development of hard substrate fauna in the Princess Amalia Wind Farm: Monitoring 3.5 years after construction. eCOAST report 2011036.
Vanagt T., Faasse M. (2014) Development of hard substratum fauna in the Princess Amalia Wind Farm. Monitoring six years after construction. eCOAST report 2013009
Verhaeghe, D. Delbare, D. & Polet, H. (2011). Haalbaarheidsstudie. Passieve visserij en maricultuur binnen de Vlaamse windmolenparken? ILVO mededeling nr. 99, 146p.
Wijsman, J.W.M. & P.C. Goudswaard (2015). Passende Beoordeling vaste vistuigvisserij in de Oosterschelde. IMARES rapport C127/15. http://edepot.wur.nl/360771
Winter H., Aarts G., Keeken O. van (2010) Residence time and behaviour of sole and cod in the Offshore Wind farm Egmond aan Zee (OWEZ). Report number OWEZ_R_265_T1_20100916. IMARES Wageningen UR
Winter, H., Aarts, G. & Keeken, O. van (2010). Residence time and behaviour of sole and cod in the Offshore Wind farm Egmond aan Zee (OWEZ). IMARES, Wageningen UR. Available at:
http://library.wur.nl/WebQuery/wurpubs/422187.
Ybema M.S., Gloe D., Hille R., Lambers R. (2009) OWEZ pelagic fish, progress report and progression after T1. IMARES Wageningen UR
Verantwoording
Rapportnummer: C025/17
Projectnummer: 4318100126
Dit rapport is met grote zorgvuldigheid tot stand gekomen. De wetenschappelijke kwaliteit is intern getoetst door een collega-onderzoeker en het verantwoordelijk lid van het managementteam van Wageningen Marine Research
Akkoord: Dr. M.F. Leopold Onderzoeker Handtekening: Datum: 24 maart 2017 Akkoord: Drs. J. Asjes MT-lid Integratie Handtekening: Datum: 24 maart 2017