Mogelijk maken

Financieel

Agrariërs die de stap maken van schaalvergroting en winstmaximalisatie van de producten naar het verwaarden van maatschappelijke diensten via waardevermeerdering en extensivering nemen vaak

financiële risico’s. Men investeert, stapt over op een nieuwe markt, heeft een (aanloop)periode met minder inkomsten. Deze ondernemers willen we ondersteunen, zodat de risico’s beperkt zijn. Extra aandacht gaat uit bij het ondersteunen in investeringen in innovaties door de jonge boeren bij het starten van een nieuw bedrijf of bij bedrijfsovername.

Om de ontwikkeling financieel mogelijk te maken zetten we de volgende instrumenten in:

− Voor Gelderse boeren komt een fonds beschikbaar waaruit de risico’s voor omschakelaars kunnen worden afgedekt of gecompenseerd voor een periode van 2 tot 5 jaar. Hiervan kan gebruik worden gemaakt voor de opstartfase waarin weinig inkomsten gegenereerd worden (zoals bijvoorbeeld bij agroforestry) of een tussenfase zoals bij biologische landbouw waarbij de investeringen nog niet beloond worden met een hogere productprijs. Voor dit omschakelfonds sluiten we aan bij de initiatieven van het Rijk en bekijken we wat er aanvullend provinciaal nodig is;

− We stellen subsidies beschikbaar via POP3plus voor agrariërs voor de investeringen die nodig zijn om de bedrijfsplannen te realiseren, inclusief logistiek voor samenwerkende agrariërs. Dit kan voor bestaande concepten zoals korte keten en biologische landbouw, maar ook voor innovatieve concepten;

− Het Greenport Gelderland Innovatiefonds (GGI) blijft voor de komende jaren bestaan;

− De verplaatsingsregeling glastuinbouw zal in de POP3plus-periode nog actief blijven;

− Er komen extra financiële mogelijkheden voor de energietransitie in de glastuinbouw;

− Doelgroepgerichte communicatie die inzicht geeft in de beschikbare financieringsmogelijkheden en instrumenten.

Juridisch

Innovaties en de ontwikkeling naar een natuurinclusieve landbouw kunnen worden beperkt of vertraagd door beleid en regels. Duurzame perspectieven voor agrarische bedrijven zijn dan moeilijk te creëren.

Voorbeelden hiervan zijn regelingen en procedures rond functieverandering (VAB’s), nevenactiviteiten en verplaatsing (nieuwvestiging) van agrarische bedrijven. Om een gebiedsproces optimale kansen te geven, is het belangrijk ruimte te bieden in de kaders van bestaande provinciale, regionale en gemeentelijke regelingen.

Daarnaast leiden opgaven rond bijvoorbeeld energietransitie, water en natuur tot de roep om meervoudig ruimtegebruik in de agrarische sector. Een goed voorbeeld is de realisatie van zonneweides in combinatie met de uitloop van pluimvee. Maar sectorale wet- en regelgeving kunnen de mogelijkheden voor het

toepassen van meervoudig ruimtegebruik beperken. We zetten ons in om deze barrières zoveel mogelijk weg te nemen. Dat doen we in samenwerking met onze IPO-partners en de ministeries (zie ook bijlage 1, Lobby).

Als agrarische initiatieven bijdragen aan een duurzaam ontwikkelingsperspectief binnen de draagkracht van een gebied, gaan we in gesprek met de gebiedspartners om passende ruimtelijke oplossingen te vinden.

Daarmee kunnen we meewerken aan het verplaatsen van agrarische bedrijven, het bieden van mogelijk–

heden voor nieuwe functies op stoppende agrarische bedrijven en het verbreden van functies op agrarische bedrijven zodat zij een sterkere positie binnen de keten kunnen innemen. Te denken valt aan het promoten, verwerken en verkopen van zelfgeproduceerde producten.

Om de ontwikkeling juridisch mogelijk te maken zetten we de volgende instrumenten in:

− In samenwerking met de IPO-partners en de ministeries oplossingen creëren om vraagstukken rond meervoudig ruimtegebruik in de agrarische sectoren op te lossen;

− We vragen regio’s in hun ruimtelijke visies een duurzaam ontwikkelingsperspectief voor

agrarische bedrijven als een van de speerpunten te benoemen en uit te werken. Natuurinclusieve

Mogelijk maken: Pilot verbeteren grondpositie voor toekomstgericht ondernemen

Voor tal van maatschappelijke opgaven zet provincie Gelderland grond in op basis van het grondbeleid.

Grondbeleid wordt vooral actief gebruikt voor de doelen natuur en mobiliteit. Dit heeft geresulteerd in een pachtbeleid waarin kortlopende pachtcontracten als instrument worden gebruikt. Immers, de gronden moeten flexibel bruikbaar en inzetbaar zijn, omdat deze aangekocht zijn voor andere doelen dan landbouw.

Voor het stimuleren van een meer grondgebonden landbouw zullen we op een andere manier ruimte moeten geven.

Een goede grondpositie is een voorwaarde voor toekomstgericht ondernemen van grondgebonden bedrijven.

Grondgebondenheid is de basis voor natuurinclusieve kringlooplandbouw. Daarmee kan meer weidegang en meer veevoederproductie in de directe omgeving mogelijk worden gemaakt, en de biodiversiteit worden vergroot. Het versterken van grondposities is op het lokale schaalniveau van een individuele ondernemer echter weinig kansrijk. Een gebiedsgerichte aanpak helpt om de grondgebondenheid te verbeteren.

We verwachten dat sommige agrariërs hun bedrijf zullen beëindigen, bijvoorbeeld door het ontbreken van een opvolger. Als deze bedrijven grond in eigendom hebben, kunnen deze gronden (na aankoop) ingezet worden om andere agrariërs duurzame perspectieven te bieden, bijvoorbeeld via een verkaveling of voor uitplaatsing van bedrijven. Provincie Gelderland kan hieraan bijdragen door grondbeleid te gebruiken om partijen en doelen met elkaar te verbinden. Hiervoor is veel aandacht gevraagd in de consultatiereacties.

Hier willen we als volgt invulling aan geven.

Aanpak

Om de ontwikkeling naar toekomstgerichte landbouw te versnellen starten we een pilot met de verkoop van 100 hectare landbouwgrond aan boeren die investeren in een natuurinclusieve bedrijfsvoering. Hierbij gaat het om gronden die de provincie reeds in eigendom heeft verkregen voor bijvoorbeeld natuurontwikkeling, stikstof of kavelruil maar die voor die doelen niet meer nodig zijn. Ook kan het nodig zijn om in beperkte mate nog gronden te verwerven voor de pilot. Met een pilot willen we ervaring opdoen met deze wijze van verkoop, eventueel voorafgegaan aan een tijdelijke pachtperiode.

We vragen boeren een bedrijfsplan te overleggen waaruit blijkt op welke manier natuurinclusieve landbouw wordt geïntegreerd in de bedrijfsvoering en waaruit blijkt dat het bedrijf toekomstperspectief heeft.

verplichtingen die ook vastgelegd worden in het bestemmingsplan.

Gezien het geringe aanbod aan agrarische gronden, verwachten we dat binnen de pilot ongeveer

100 hectaren landbouwgrond beschikbaar te kunnen krijgen en op deze wijze in de markt kunnen zetten.

Voortzetting Investeringskrediet strategische grondaankopen Kavelruil (PS2013-939)

Voor de periode 2014 – 2020 is € 15 miljoen beschikbaar gesteld voor het investeringsfonds kavelruil voor landbouwstructuurversterking. Met de perspectiefnota 2021 is dit fonds verlengd tot 31 december 2021.

Deze gelden zijn op dit moment deels belegd in 97 hectare grond welke komende periode verkocht wordt.

Dit investeringskrediet wordt voortgezet passend binnen de kaders van deze Kadernota. De huidig lopende kavelruilprocessen worden beëindigd en de gronden worden dit jaar verkocht”. De gronden worden verkocht.

zodat we met het revolverend Investeringskrediet nieuwe kavelruilprocessen kunnen ondersteunen.

Financiële consequenties

Met de pilot van circa 100 ha gaan we onderzoeken welk effect de voorwaarden aan nieuwe gebruik op de verkoopprijs heeft. Eventuele lagere opbrengsten worden samen met de handelingskosten begroot vanuit het programma Agrifood. Rekening houdend met afwaardering (€ 1,6 miljoen) en handelingskosten (€ 0,2 miljoen) moet additioneel maximaal €1,8 miljoen beschikbaar gesteld worden uit het programma Agrifood. De gronden die het betreft zijn deels al in eigendom van de provincie, of komen in eigendom vanuit andere doelen.

Na twee jaar evalueren we de voortgang van deze pilot. Bij perspectiefnota 2021 zullen wij u een concreet voorstel doen voor deze pilot.

Instrumenten

− Het investeringskrediet strategische grondaankopen Kavelruil met een looptijd van 2013 tot en met 2021 wordt voorgezet waarbij de huidig lopende kavelruilprocessen worden beëindigd en de gronden worden verkocht;

− We starten een pilot waarbij boeren met een natuurinclusieve bedrijfsvoering of ontwikkelings–

plannen daartoe, voorrang krijgen bij de aankoop van provinciale gronden, eventueel voorafgegaan door een tijdelijke pacht met optie tot koop;

− Na twee jaar evalueren we de voortgang van de pilot en sturen we zo mogelijk bij;