Misdrijfzaken tegen minderjarige verdachten Ingeschreven zaken tegen minderjarigen

In 2008 werden 35.000 misdrijfzaken tegen minderjarigen ingeschreven. Daarna daalde dit aantal met 66% tot 11.900 in 2018 (zie figuur 5.3).

Het aandeel minderjarige verdachten ten opzichte van het totaal is gedaald tussen 2008 en 2018: voor jongens van 11% naar 6% en voor meisjes van 2% naar 1%. Het aandeel vrouwelijke verdachten op het totaal van de minderjarige verdachten neemt gestaag af. Lag het in de periode 2008-2012 nog vrij constant rond de 17%, zet daarna in de periode 2013-2017 de daling in naar rond de 15%, om vervolgens in 2018 verder te dalen naar 14% (zie tabel 5.1).

Bij de ingeschreven misdrijfzaken tegen minderjarigen nam het aandeel vermogens-misdrijven toe van 38% in 2008 tot 42% in 2018. Het aandeel vernielingen en misdrijven tegen de openbare orde en gezag nam af van 29% in 2008 tot 19% in 2018 en het aandeel gewelds- en seksuele misdrijven nam licht toe van 20% in 2008 tot 22% in 2018 (zie tabel 5.10).

Beslissingen door het OM tegen minderjarigen

In 2018 was het aantal beslissingen door het OM tegen minderjarigen 13.000 (zie figuur 5.3).Dit is een afname van 64% ten opzichte van 2008 (zie tabel 5.11). Het aantal uitgebrachte dagvaardingen tegen minderjarigen in 2018 was 5.700. Dit is 61% minder dan het aantal dagvaardingen in 2008 (zie tabel 5.12).

Figuur 5.3 Bij het OM ingeschreven misdrijfzaken en beslissingen door het OM naar delict bij misdrijfzaken tegen minderjarige verdachten

* Voorlopige cijfers.

** Drugs,(vuur)wapen en overige wetten.

Voor corresponderende cijfers zie tabel 5.10 en 5.11. Bron: WODC 0 5.000 10.000 15.000 20.000 25.000 30.000 35.000 40.000 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Overige misdrijven** Verkeersmisdrijven

Gewelds- en seksuele misdrijven

Vernielingen en misdrijven tegen openbare orde en gezag Vermogensmisdrijven

De strafbeschikking6 komt bij de minderjarigen voor het eerst in 2009 voor. In 2018 legde het OM 380 strafbeschikkingen op. Vrijwel alle strafbeschikkingen bestonden uit een geldboete.7

Het aantal voldane transacties8 nam in de periode 2008-2018 met 84% af: van 12.000 tot 1.900. Hierbij moet worden aangetekend in 2017 er juist weer een stijging te zien was in de aantallen na een lange periode van daling. Het OM stelt voorwaarden aan het transactievoorstel, zoals het betalen van een geldsom of het verrichten van een taakstraf. De voorwaarde taakstraf komt in 2017 het meest voor (1.600 in 2018). De transactie met als aanbod het betalen van een geldsom wordt bij minderjarigen minder vaak toegepast dan bij meerderjarigen, namelijk 180 keer in 2018 (zie tabel 5.12). In 2018 werd de transactie het vaakst aangeboden voor een vermogensmisdrijf (in ca. 40% van de gevallen) (zie tabel 5.13).

Van alle in 2018 genomen OM-beslissingen tegen minderjarigen waren er 3.800 (29%) zaken met een onvoorwaardelijk sepot. Van de onvoorwaardelijke sepots was 33% een beleidssepot, 52% een technisch sepot en 15% een administratief sepot. Het aantal voorwaardelijke beleidssepots bij minderjarigen nam toe van 1.400 in 2008 tot 1.600 in 2012. Vanaf 2013 daalde dit aantal weer en kwam het in 2018 op een aantal van 900. Het aandeel voorwaardelijke beleidssepots nam sinds 2008 toe van 4% naar 7% in 2018 (zie figuur 5.4).

Figuur 5.4 Percentage OM-beslissingen bij misdrijfzaken tegen minder-jarige verdachten naar soort beslissing

* Voorlopig cijfer.

** Ter berechting en ad informandum. Voor corresponderende cijfers zie tabel 5.12. Bron: WODC

6 Zie noot 3.

7 Op dit moment worden bij minderjarigen voornamelijk geldboete-strafbeschikkingen uitgevaardigd. Modaliteiten zoals een taakstraf komen bijna niet voor.

8 Zie noot 4. 0 20 40 60 80 100 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Onvoorwaardelijk sepot Voorwaardelijk sepot Transactie

Strafbeschikking Voeging** Overige afdoeningen Dagvaarding

6 Berechting

M.E. Vink

 In 2018 deed de rechter 88.000¹ misdrijfzaken af, 33% minder dan in 2008 en 6% minder dan in 2017. Vermogensmisdrijven en gewelds- en seksuele misdrijven vormden samen meer dan de helft van de zaken (56%).  In 90% van de misdrijfzaken sprak de rechter een schuldigverklaring uit in

2018, tegen 92% in 2008. Het percentage vrijspraken nam toe van 8% in 2008 naar 9% in 2018.

 In 2018 werden er in totaal 99.000 straffen opgelegd. De vrijheidsstraf was in 2018 de meest opgelegde straf, gevolgd door de taakstraf. Het aantal vrijheids-straffen inclusief jeugddetenties lag in 2018 op 36.000, 13% lager dan in 2008 en iets lager (3%) dan in 2017. Het aantal taakstraffen nam ten opzichte van 2008 met 3% af tot 30.000 in 2018. Het aantal geldboetes is ten opzichte van 2008 meer dan gehalveerd, en iets gedaald (2%) ten opzichte van 2017.  Het aantal afgedane misdrijfzaken tegen minderjarigen daalde ten opzichte van

2008 met 66% tot 4.700. In 2018 vormden vermogensmisdrijven net iets minder dan de helft hiervan (47%).

 In 87% van de misdrijfzaken tegen minderjarigen sprak de rechter een schuldig-verklaring uit in 2018 (dit was 90% in 2008). Het percentage vrijspraken nam in de periode 2008-2018 toe van 9% tot 12%.

 In 2018 werden er in totaal 4.700 straffen tegen minderjarigen opgelegd. De taakstraf was in 2018 de meest opgelegde straf. Het aantal jeugddetenties tegen minderjarigen is in de periode 2008-2018 met 72% afgenomen (naar 970 in 2018) en het aantal taakstraffen met 69% (naar 3.500 in 2018).

2008 2017 2018

Afdoeningen door de rechter totaal 131.000 93.000 88.000

w.o. schuldigverklaringen 120.000 83.000 79.000

en vrijspraken 9.900 9.200 8.000

Straffen opgelegd door de rechter totaal 157.000 102.000 99.000

w.o. vrijheidsstraffena 41.000 37.000 36.000

en taakstraffenb 45.000 33.000 30.000

en geldboetes 49.000 23.000 23.000

Afdoeningen in zaken tegen minderjarigen 14.000 5.600 4.700

w.o. schuldigverklaringen 13.000 4.900 4.100

en vrijspraken 1.300 660 560

Straffen door de rechter opgelegd tegen minderjarigen 16.000 5.400 4.700

w.o. jeugddetenties 3.400 940 970

en taakstraffenb 11.000 4.100 3.500

a Het gaat hier om (deels) onvoorwaardelijke en voorwaardelijke gevangenisstraffen, hechtenissen, militaire detenties en jeugddetenties.

b Het betreft werkstraffen en leerstraffen. In één zaak kan zowel een werkstraf als een leerstraf worden opgelegd; deze worden dan beiden als een (aparte) taakstraf geteld.

1 Aantallen in dit hoofdstuk zijn afgerond op duizendtallen, honderdtallen of tientallen afhankelijk van de grootte van het getal.

Alle tabellen bij dit hoofdstuk zijn terug te vinden in Excel-formaat op de websites van het WODC en CBS. Daar zijn tevens meer tabellen met gerelateerde onderwer-pen, meer uitsplitsingen en meer eenheden opgenomen dan in dit hoofdstuk zijn beschreven. In bijlage 4 is een aparte opsomming van alle tabeltitels opgenomen. Bijlage 3 biedt achtergrondinformatie over de gebruikte bronnen en methoden; bijlage 7 geeft een overzicht van de belangrijkste gehanteerde begrippen.