Meervoudige inspanningstoets

Bij de enkelvoudige inspanningstoets krijgt men een punt op een dimensie wanneer een maatregel wordt getroffen en wordt er geen rekening gehouden met het aantal getroffen maatregelen op deze dimensie. De tweede inspanningstoets van circulaire economie is strikter.

Deze meervoudige inspanningstoets gaat ook van nul tot vier en geeft het aantal dimensies weer waarvoor meerdere inspanningen worden geleverd. Zo moet men minstens drie van de vier toepassingen invoeren wat de recuperatie van afval, rest- of bijproducten betreft, beide aspecten van levensduurverlenging toepassen, op minstens drie van de vier domeinen samenwerken en middelen delen en voor meer dan tien procent van de producten of diensten een productdienstcombinatie aanbieden. Deze inspanningstoets geeft meer een idee over de intensiteit van een circulair beleid, terwijl de vorige inspanningstoets eerder de breedte weergeeft.

Wat volgt is een overzicht van de verdeling van de ondernemingen en organisaties naar de meervoudige inspanningstoets. We onderzoeken ook verbanden met organisatie- of ondernemingskenmerken.

Een derde scoort minstens één op de meervoudige inspanningstoets

De meervoudige inspanningstoets geeft in vergelijking met de enkelvoudige inspanningstoets een ander beeld van de verdeling van ondernemingen en organisaties weer. Ongeveer een derde van de ondernemingen en organisaties treft voor minstens één dimensie verschillende maatregelen (33,1%, Tabel 27). Een kwart voert op één enkele dimensie meerdere maatregelen door (25,9%), 6,8% op twee en een verwaarloosbare groep op drie of vier dimensies (0,5%).De grootste groep, namelijk ruim zes op tien (66,9%) behaalt de score 0 op de meervoudige inspanningstoets van circulaire economie.

Net zoals bij de eenvoudige inspanningstoets doen de combinaties met levensduurverlenging het goed. Zo werkt bijvoorbeeld 2,2% op drie of vier domeinen samen en streeft men beide aspecten van levensduurverlenging na. Combinaties met productdienstcombinaties komen ook hier minder vaak voor.

44 Tabel 27: Gedetailleerd overzicht van de meervoudige inspanningstoets circulaire economie

Recuperatie

N=1651, gewogen op sector en grootte

De industrie scoort ook hoog op de meervoudige inspanningstoets

Ook voor de meer strikte invulling van de inspanningstoets circulaire economie waar we enkel rekening houden met de dimensies wanneer meerdere maatregelen worden doorgevoerd, zien we dezelfde effecten naar grootte⁵ (Figuur 4). Grote ondernemingen en organisaties gaan vaker scoren op de meervoudige inspanningstoets circulaire economie (na controle voor sector). 35%

van de kleine ondernemingen en organisaties met één tot negen werknemers treft meerdere maatregelen op minstens één dimensie, dit is 38% bij ondernemingen en organisaties met 50-199 werknemers. Grote ondernemingen en organisaties gaan ook vaker op twee of meer dimensies scoren (13% bij +200 wn, 10% bij 1-9 wn).

Ook op deze inspanningstoets van circulaire economie scoort de industrie het hoogst (ook na controle voor grootte). 44% van de industriële ondernemingen levert inspanningen op minstens één dimensie, waarvan 12% op twee of meer dimensies. Als tweede levert de bouwsector het vaakst inspanningen (43%), waarvan 7% op twee of meer dimensies. Dit in tegenstelling tot de vorige inspanningstoets waar de industrie en de quartaire sector het hoogst scoren. De quartaire sector scoort samen met de dienstensector het vaakst nul op deze inspanningstoets (64% en 71%).

5 Door de beperkte aantallen in sommige cellen worden score twee- drie en vier samen genomen in de verdere statistische analyses.

45 Figuur 4: Meervoudige inspanningstoets circulaire economie naar grootte en sector

N=1651, gewogen op sector en grootte

Meervoudige inspanningstoets houdt ook verband met digitalisering en innovatie Ondernemingen en organisaties die leveren aan andere ondernemingen en/of consumenten halen eveneens een hogere score: 27,5% van de ondernemingen die aan beiden leveren behaalt de waarde één en 9,9% de waarde twee of meer op de meervoudige inspanningstoets (Tabel 28).

Competentiegerichte ondernemingen scoren ook hier hoger: 12,8% levert meerdere inspanningen op twee of meer dimensies (Tabel 28). Diegene die een (sterke) krimp of (sterke) groei gekend hebben in de activiteiten hebben een gelijkaardige score op de meervoudige inspanningstoets circulaire economie. Zij scoren beiden hoger in vergelijking met de ondernemingen en organisaties die eenzelfde niveau van activiteiten kenden.

Ook op de meervoudige inspanningstoets behalen de ondernemingen en organisaties die hoger scoren een hoger innovatiecijfer dan wanneer ze lager scoren (31,5% bij twee of meer vs. 19,2%

bij nul, Tabel 29). Een hoge score op de meervoudige inspanningstoets gaat eveneens gepaard met het vaker investeren in automatisering en robotisering (49,6% bij twee of meer vs. 32,2% bij nul), de aanwezigheid van een informaticasysteem die de processen verbindt (53,3% bij twee of meer vs. 32,1% bij nul) en een hoger aantal bestellingen elektronisch ontvangen (49,1% bij twee of meer vs. 40,5% bij nul). Bovendien gaat een hogere score gepaard met een gemiddeld hoger aantal bestellingen geplaatst via internet, e-mail of een andere elektronische weg (72,2% bij twee of meer vs. 59,2% bij nul).

Ondernemingen en organisaties die hoger scoren doen ook vaker beroep op de kennis van het eigen personeel bij het vernieuwen van producten, diensten of een werkwijze en doen dit ook op een meer frequente basis: 55% van de ondernemingen en organisaties met een score twee of meer doet dit vaak versus 38,6% bij een score nul.

67% 68% 65% 62%

1-9 wn 10-49 wn 50-199 wn 200 + wn Industrie Bouw Diensten Quartair

Totaal Grootte Sector

0 1 ≥2

46

Net zoals bij de enkelvoudige inspanningstoets zien we dat de meervoudige inspanningstoets met andere kenmerken van bedrijfsvoering samen gaat. Zo hebben ondernemingen en organisaties die hoger scoren eveneens een uitgebouwd en competentiegericht personeelsbeleid, behalen ze een hoger innovatiecijfer, doen ze vaker beroep op de kennis van het eigen personeel bij vernieuwingen en staan ze verder dan andere ondernemingen en organisaties op enkele aspecten van digitalisering.

Er is vaker gestandaardiseerd werk bij een hogere score op de meervoudige inspanningstoets en vooral dan voor minder dan de helft van het personeel (Tabel 29). Zo heeft 53,3% van de ondernemingen en organisaties met een score van twee of meer op de meervoudige inspanningstoets gestandaardiseerd werk, waarvan 30% voor minder dan de helft van het personeel.

Tot slot gaat het opwekken van energie, recuperatie van afvalwater en het gebruik van regenwater ook bij de meervoudige inspanningstoets gepaard met een hogere score (Tabel 28).

Tabel 28: Meervoudige inspanningstoets circulaire economie naar kenmerken organisatie en onderneming Meervoudige inspanningstoets circulaire

Leeftijd organisatie** n.s.

Doelpubliekª

N=1651, N*=1514, Nª=1392, ondernemingen; ** gemiddelde; gewogen op sector en grootte

47 Tabel 29: Meervoudige inspanningstoets naar kenmerken van digitalisering en innovatie

N=1651; Nª=1627; Nᵇ=1392, zonder de quartaire sector; Nᶜ=838; *gemiddeldes; Multiscore © Graydon; gewogen op sector en grootte

48