Het is van groot belang dat een langdurig ziek kind of een kind met een bepaalde handicap zoveel mogelijk gewoon naar school gaat. Het kind heeft contact met leeftijdsgenootjes, neemt deel aan het normale leven van alledag op school en wordt daardoor niet de hele dag herinnerd aan zijn handicap of ziek zijn.
De directie en leerkrachten nemen met het uitvoeren van medische handelingen bepaalde verantwoordelijken op zich. De consequenties van die keuze zijn moeilijk te overzien. VCOG heeft daarom vastgelegd dat medische handelingen die onder de wet BIG vallen (zoals sondevoeding, het meten van de bloedsuikerspiegel door een vingerprikje of het toedienen van injecties) niet door leraren of andere personeelsleden worden uitgevoerd. De school zal indien nodig een ruimte beschikbaar stellen voor het uitvoeren van de medische handeling en het bewaren van medicatie.
Alle medische handelingen worden dus te allen tijde door ouders uitgevoerd of een door een verpleegkundige. Ouders kunnen hiervoor contact opnemen met de thuiszorg. Met behulp van bijlage 3 worden de gemaakte afspraken hierover vastgelegd. Hierin staat ook beschreven hoe te handelen indien de aangewezen persoon niet verschijnt op het afgesproken tijdstip. Tijdens een schoolexcursie of –kamp geldt dat de ouders ervoor verantwoordelijk zijn dat de medische
handelingen ook dan uitgevoerd worden. Dit kan niet door de leerkracht of andere personeelsleden worden gedaan.
3.1 Diabetes
Wanneer een leerling met diabetes wordt aangemeld op school, is het belangrijk dat er een gesprek plaatsvindt tussen ouders en school. Ouders geven informatie over wat zij verwachten dat hun kind aan zorg nodig zal hebben op school, aangevuld met informatie van de behandelend arts of
verpleegkundige. De school geeft uitleg over dit protocol medisch handelen.
De diabeteszorg wordt uitgevoerd door een verpleegkundige. De zorg die betrokken is, is er voor verantwoordelijk dat de zorg voor de leerling goed, tijdig en voldoende wordt geregeld. De afspraken over de medische handelingen worden schriftelijk vastgelegd (bijlage 3). De school dient echter wel kennis te nemen van diabetes (bijvoorbeeld hoe je een hypo of hyper herkent) en hoe te handelen in een noodsituatie. Er dient een instructie plaats te vinden door een BIG-geregistreerde zorgverlener, wat wordt vastgelegd in een bekwaamheidsverklaring (bijlage 5). Eventuele afspraken over
noodmedicatie worden schriftelijk vastgelegd (bijlage 4).
Injecteren is een voorbehouden handeling volgens de Wet BIG. Het toedienen van insuline met een injectiepen en het inbrengen/verwisselen van de naald/canule van een insulinepomp zijn vormen van injecteren. Leraren mogen dit dus niet doen.
Het meten van bloedsuikerwaarden en het toedienen van insuline via een insulinepomp die al aangebracht is, zijn risicovolle handelingen (dus geen voorbehouden handelingen volgens de Wet BIG). Dit moet ook met de nodige deskundigheid en zorgvuldigheid worden uitgevoerd. VCOG kiest ervoor om dit ook uit te laten voeren door een verpleegkundige. Leerkrachten mogen dit dus ook niet doen. Indien de leerling zelfstandig zijn/haar bloedwaarde kan meten met behulp van een vingerprik en ouders geven hiervoor toestemming m.b.v. bijlage 3 dan mag de leerling dit zelf doen op school.
Voor meer informatie omtrent diabetes bij leerlingen, zie: https://www.dvn.nl/leven-met-diabetes/kinderen/school/voor-leerkrachten-en-begeleiders
7
3.2 handelen bij noodsituaties
Het uitvoeren van een medische handeling in een noodgeval (bijvoorbeeld een anafylactische shock als allergische reactie) is een uitzondering. Voor het ‘handelen in noodsituaties’, geldt dat de Wet BIG niet van toepassing is. Een zwaar allergische leerling die in geval van een allergische reactie acuut moet worden behandeld met een epi-pen, omdat anders een levensbedreigende noodsituatie ontstaat, is te kwalificeren als handelen in een noodsituatie. Elke burger wordt in een noodsituatie geacht te helpen naar beste weten en kunnen, het nalaten van hulp bij levensgevaar is zelfs
strafbaar. Dit neemt niet weg dat leerkrachten wel graag een instructie zouden willen ontvangen om zo goed mogelijk voorbereid te zijn, mocht zich onverhoopt een dergelijke noodsituatie voordoen.
Daarnaast zal hierdoor niet snel sprake zijn van onzorgvuldig handelen, wanneer er goede afspraken zijn gemaakt (bijlage 4) met de ouders en leerkrachten weten hoe ze bijvoorbeeld een epi-pen moeten gebruiken door een instructie. Op deze manier wordt een zo optimaal mogelijke zekerheid aan kind, ouders, leraar en directie gewaarborgd. Ook voor de verzekeraar van de school zal duidelijk zijn dat er zo zorgvuldig mogelijk is gehandeld.
VCOG kiest er dan ook voor dat (een aantal) leerkrachten een instructie krijgen van een BIG-geregistreerd persoon voor het gebruik van een epi-pen en/of andere medicatie voor een
noodsituatie. Dit wordt vastgelegd in een bekwaamheidsverklaring (bijlage 5). Ouders bespreken met de leerkracht de noodmedicatie en geven deze noodmedicatie aan de leerkracht. Er wordt sterk aanbevolen om de noodmedicatie toe te dienen in aanwezigheid van een BHV-er.
Verantwoordelijkheden omtrent een noodsituaties:
Verantwoordelijkheden ouders:
- In overleg met school elk schooljaar de gemaakte afspraken vastleggen (bijlage 4) - School op de hoogte brengen van de allergie: de verschijnselen, het medicijn, de
bijwerkingen en wat exact gevraagd wordt indien de reactie zich voordoet
- Zorgen dat noodmedicijnen met een geldige vervaldatum en in oorspronkelijke verpakking (met etiket, voorschrift en de naam van het kind) op school aanwezig zijn
- Initiatief nemen om de instructie van het toedienen van het medicijn met de (nieuwe) leerkracht(en) te bespreken, dus bij de start van het schooljaar of bij wisseling van groepsleerkracht
- Direct contact opnemen met school bij veranderingen van de medicijnen of verandering van de dosis
- Regelen (indien nodig) dat de noodmedicatie kan worden toegediend op een schoolexcursie, - uitje of –kamp en tijdig met de groepsleerkracht bespreken hoe dit geregeld wordt. De leerkracht kan niet verantwoordelijk zijn voor het toedienen van de noodmedicatie, omdat hij/zij verantwoordelijk is voor de hele groep
Verantwoordelijkheden school:
- In overleg met ouders elk schooljaar de gemaakte afspraken vastleggen (bijlage 4)
- Vastleggen (m.b.v. bijlage 4) wie de noodmedicatie in 1e instantie toedient en wie dit doet bij afwezigheid van de 1e persoon. Hierbij zorgt de directie ervoor dat zij op de hoogte is van welke leerkrachten bekwaam zijn en zich bekwaam voelen
- Alleen medicatie aannemen die in de oorspronkelijke verpakking zit (met etiket, voorschrift en de naam van het kind)
- Vastleggen waar het medicijn wordt bewaard (afgesloten plek die niet bereikbaar is voor leerlingen) en dit kenbaar maken aan alle teamleden
- Kenbaar maken aan het hele team welke leerlingen allergieën hebben, wat de verschijnselen zijn en wat de remedie is
- Een training laten verzorgen over het correct gebruik van noodmedicatie (epi-pen,
noodmedicatie voor epilepsie, pufje en hypo/hyper herkennen en hieruit volgende acties) en
8 dit vast laten leggen in bekwaamheidsverklaringen (bijlage 5). Per handeling wordt een bekwaamheidsverklaring afgegeven. De afspraak hierbij is dat er dagelijks minimaal 1 à 2 leerkrachten per bouw aanwezig moeten zijn die deze training hebben gevolgd. Aangeraden wordt om in ieder geval alle BHV-ers de training te laten volgen. Deze training wordt jaarlijks herhaald. Aan het hele team wordt vervolgens kenbaar gemaakt welke personeelsleden de training hebben gevolgd
- Adequaat handelen als bij een calamiteit (112 en ouders bellen)
3.3 wettelijke regels en aansprakelijkheid
Zoals hierboven beschreven is, worden medische handelingen die onder de wet BIG vallen, niet door leraren of andere medewerkers van de school verricht.
De Wet Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg (Wet BIG) regelt wie wat mag doen in de Gezondheidszorg. De Wet BIG is bedoeld voor beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg en geldt dus niet voor onderwijzend personeel. Bepaalde medische handelingen - de zogenaamde
voorbehouden handelingen - mogen alleen worden verricht door artsen. Anderen dan artsen kunnen deze medische handelingen alleen verrichten in opdracht van een arts. De betreffende arts moet zich er dan van vergewissen dat degene die niet bevoegd is, wel de bekwaamheid bezit om die
handelingen te verrichten. Dit wordt vastgelegd met behulp van een bekwaamheidsverklaring (bijlage 5).
Een leraar is en blijft verantwoordelijk voor zijn handelen, ook al heeft hij een
bekwaamheidsverklaring van een arts. Hij kan hiervoor civielrechtelijk aangesproken worden. Het schoolbestuur is echter verantwoordelijk voor datgene wat de leraar doet. De leerkracht kan de civielrechtelijke aansprakelijkheid dus in principe doorschuiven naar de werkgever. Kan het schoolbestuur een bekwaamheidsverklaring van een arts overleggen, dan kan niet bij voorbaat worden aangenomen dat de directie onzorgvuldig heeft gehandeld.
De leerkracht kan strafrechtelijk aansprakelijk zijn, als de leerkracht bijvoorbeeld niet bevoegd was om de medische handeling te verrichten of ernstig nalatig is geweest bij het verrichten van de medische handeling (bijvoorbeeld verkeerde medicijnen of een veel te hoge dosis geven), waardoor de leerling ernstige gezondheidsschade is berokkend.
9
Bijlage 1a: Gegevens bij inschrijving
Gegevens omtrent noodnummers, allergieën en toestemming van handelwijze bij ziekte
Het kan voorkomen dat uw kind tijdens het verblijf op school ziek wordt, zich verwondt, door een insect wordt gestoken etc. In zo’n geval zal de school altijd contact opnemen met de ouders,
verzorgers of met andere, door hen aangewezen, personen. Een enkele keer komt het voor dat deze personen niet te bereiken zijn. Als deze situatie zich voordoet, zal de school een zorgvuldige afweging maken en zo nodig contact opnemen met de huisarts. Door het invullen en ondertekenen van dit formulier, geeft u aan dat u hiermee akkoord bent.
Ondergetekende gaat akkoord met bovengenoemde handelwijze ten behoeve van:
naam leerling: ...
geboortedatum: ...
adres: ...
postcode en plaats: ...
naam ouder(s)/verzorger(s): ...
telefoon thuis: ...
telefoon werk: ...
naam huisarts: ...
telefoon huisarts: ...
Te waarschuwen personen, indien ouder(s)/verzorger(s) niet te bereiken zijn:
naam: ...
telefoon thuis: ...
telefoon werk: ...
naam: ...
telefoon thuis: ...
telefoon werk: ...
z.o.z.
10 Mijn kind is overgevoelig voor de volgende zaken:
Medicijnen:
denk hierbij ook aan ontsmettingsmiddelen, smeerseltjes en pleisters Overig:
overige zaken:
...
...
Ondergetekenden verklaren tenslotte dat:
zij verantwoordelijk zijn voor het doorgeven van veranderingen en deze direct zullen doorgeven aan de directie van de school. Zij erkennen dat het zeer belangrijk is dat deze gegevens actueel blijven, omdat de school anders handelingsverlegen is en niet adequaat kan handelen.
naam: ...
ouder/verzorger van: ...
plaats: ...
datum: ...
handtekening:
11